Nederland en de Oorlog. jo. 17095 Donderdag IS November. A0. 1915. (Deze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. f 0.09. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerst© Blad. EEN ST.-NÏCOLAAS-GADEAU. Het Contract van 500 regels De Vijf en Twintig Gulden Het Gouden Tientje. UIT 0^S LAND. PRIJS DER AD VERTENT IEN: Van 1—6 rogels /T.05. Iedere regel meer /"0.17J. Kleine advertentiën van 30 woorden 40 Oents oontant,' elk tiental woorden meer 10 Cents, Voor liet incasseeren wordt f 0.05 berekend. Bewijsnummer 6 Oents. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 1.301 per week. ij Buitèn Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week. j Franco per post i 0.10. 1.65. Den adverteerder is liet bekend, en allicht heeft menige lezer ook reeds gezien, dat voor de adminis tratie elke advertontie-order een volgnummer krijgt, hetwelk met de grootte der annonce, in aantal re gels uitgedrukt, in de advertentie wordt afgodrukt. Welnu, in dat nummer liggen In do week van 2227 Nov. zal, op een bij de Directie reeds vast ge- stelden, doch geheimen datum, naast het loopende volgnummer een extra nummer aan elke kopij worden gegeven. Op dien dag wordt aan kopij No. 53 het contract van 500 regels ingeschreven. Is de kopijhouder een particulier, zoo wordt hem f 25 uitgekeerd eu in dat geval is de eerstvolgende inan van zaken met zijn advertentie hou- dor van het contract en omgekeerd. Op den Woensdag of Zaterdag in die week is f 10 voor hom, die No. 77 afgeeft voor de Kleine Advertenties. Wij geven u nog een paar goede wenken morgen, hoe ge het moet aanleggen om ons St.-Nicolaas-ca- deau te bemachtigen. LEIDEN, 18 NOVEMBER. De Unirorsitcits-Bibliotheck. ELe(t is nu nog niet de tijd, om mede te deeë len, hoe de Universiteitsbibliotheek aan het Rapenburg er na de voltooiing zal uitzien. iWe zullen, vóór het zoover is, nog tal van klachten over de vervuiling van de straat* speciaal op dit deel van het Rapen burg, in ontvangst moeten nemen, waartegen wj? ol vast opmerken, dab daartegen niets te doen is, en dat wij nog eenigen tijd ge duld moeten hebben om het Rapenburg op dat gedeelte veel schooner te zien, dan* het vóór het afbreken van het oude front was. Omtrent één zaak kunnen wy echter al iets mededeelen. Naar het voorbeeld van verschillende Universiteitsbibliotheken in Duitschland, zullen ook hier afzonderlijke faculteitsleeszalen worden ingericht. Zulk een leeszaal bestaat hier reeds voor de faculteit Öer Wis- en Natuurkunde, voor de inrich ting waarvan pref. Ehrenfest zich inder tijd zeer heeft ingespannen en die een plaats heeft gevonden in het Natuurkundig Labo ratorium. Wjj vernemen echter, dat bij de Leidsche hoogleeraren de inrichting van afzonderlijke jfaculteitsleeszalen de ingenomenheid vol strekt niet algemeen is. In Duitschland, waar de professor met zijn leerlingen deze in- riohting bezoekt, en er bepaalde werken met hen leest en bestudeert, mogen zij tot haar recht komen; in Nederland, waar deze gewoonte niet bestaat, kannen de studenten en anderen, diö iets van hun gading in de bibliotheek zoeken en willen bestudeeren, even goed in do gemeenschappelijke lees zaal terecht, meent men. Het bezwaar, dat de inrichting zeer kost baar en het toezicht omvangrijk en lastig en 'daardoor duur wordt, wordt naar de meening van velen die er over kurmen oordeoicn, niet door de grootere voordeden opgewogen. Bij resolutie van den Min. van Kok is gestold ter besch iking van den Gouv.- Gen. van Ned.-Indië, de heer A. H. de Chaufepié, ten einde voor drie jaren te worden werkzaam gesteld als gouv.-arts, belast, roet leidende betrekkingen bij do pe#tbest rijding. De „Sfca.-Orfc." bevat de statuten van de woningbouwvereeniging „Eensge- sindlieidalhier Kamer van Koophandel en Fabrieken. In het adres, door do Kamer van Koop handel en Eabreikon, alhier, gezonden aan den Minister van Waterstaat, betref fende de noodzakelijkheid van afdoen de verbetering aan het spoorwegstation en -emplacement te dezer srtede, wordit o.m. gezegd, dat d)o Kamer zaoh in Juni 1914 to dezer zake gewend heeft tot de Directie der H. IJ. S. M. met een schrijven, aan den Min. meegedeeld, en dat het haar een vol doening was te zien, hoè thans ook door den Raad van Toezicht die uitbreiding „dringend noodzakelijk" wordt genoemd. Ten overvloede wijst do Kamer den Min. opnieuw op den onhoudbaren, zelfs gevaar opleveren den toesband. In Juni van het vorige jaar richtte de Kamer zich tot de Directie van de H. IJ. S. M., erkennende, dat er in den Iaatsten tijd ©enige verbeteringen in heb station zijn aangebradht ten bühoevo van het rei zend publiek, maar dat deze van geheel ondergesöhakjben aard zijn in vergelijking met de groote gebreken, alsslechte ver lichting van het stationspleingomis aan overkapping voor de reizigers in do rich ting Den Haag en Utrechthet ontbreken van elke aanduiding van het vertrek en de richting der treinenop het groot© gevaar en bezwaar, dat er voor de beide richtin gen Amsterdam en Rotterdam maar één perron bestaat. Gewezen is op het per dag ontelbare ma len stop zet/ten van het verkeer, te voet, per rijtuig en trams, bij den overgang op den Rijnsburgerweg. Mede is opgemerkt, dat de eenige doel treffende Terbetering zou zijn een nieuw station op een verhoogde spoorbaan, zoo dat en door een tunnel onder het spoor een geheel vrij verkeer op den Rijnsburger- weg tot stand kon komen. Bij dit alles dient in aanmerking ge nomen, zoo wordt, verder aangevoerd, dat Leiden in de laatste jaren meer en meer geworden is, en hoop heeft-, in de toekomst nog meer te zullen worden het middelpunt van oen druk vorkeer uit den geheelen omtrek. Naar aanleiding van het toenemende goe derenvervoer moet de Kamer er op wijzen, dat de rangeerterreinen daarvoor veel te klein zijn, daardoor een zeer ongewe'nschte vertraging ontstaat in de verzending voot- al van do groot© hoeveelheden groenten. Ook het vervoer van vee is van aanzienlij ken omvang. Eindelijk moet de Kamer op de drin- goE.de noodzakelijkheid wijzeai, dab er een goede gemeenschap besta tusschen het verkeer te water en per spoor. De gele genheid te Leiden daarvoor moet meer dan treurig genoemd worden. "Bovendien blijkt, dat het een gebrek van den tegenwoordigen toestand is, dat de tor- terreinen voor 't goederenvervoer voor bei- do spoor w. lijnen totaal gescheiden zijn. Het is noodzakelijk dat do verzendingen van goe deren van één. emplacement, uit kunnen plaats hebben, waaraan verbonden dient te zijn een cpoorweghavon, om ©en behoor lijke communicatie met het vervoer te wa ter te verkrijgen. Gisteravond werd ten kaïitofe van üeH heer Eduard IJdo daartoe welwillend af gestaan door het bestuur der Afd. loei den van de Kon. Ver. van Gepensionneer- de Onderofficieren en Minderen van het Ne- derlandsche Leger, ter herdenking vanNeer- lauds onafhankelijkheid, een beslag op het pensioen aan de hulpbehoevende" leden en een toelage aan hulpbehoevende wedu wen van loden uitbetaald. Aan de in den onderofficiersrang gepen- eionneerden werd f50, aan de a's korporaal gepensionneerden f40 en aan do a's soldaat gepensionneerden f35 uitgekeerd, terwjj'l de weduwen van onderofficieren f50 en de weduwen van de soldaten f25 ontvingen. Bjj de door Dijkgraaf en Hoogheem raden van Rijnland alhier gehouden verhu ring van jacht- en visckrecht, was inge schreven: Voor het jachtrecht in Rijnlands eigen dommen langs het Katwijksch kanaal en het Oegstgeesterkanaal de heer A. Hogewoning, te Katwijk, f3; lange de Maandagsche en Dinsdagsche wateringen dezelfde, f27. Voor het vischrecht in Katwjjksch Ka naal, do heer H. M. Starren burg, Zoeter- woutle f275; Maandagsche en Dinsdagsche wetering, do heer A. Teljeur, Leidenj voor 1125.50, de heer H. M. van Sterrenburg, Zoeterwoude f207.50, Katwijks Kanaal, ad- ditioneele wateren van Katwijk, Oegstgees- tc-rkanaal en Maandagsche en Dinsdagsche wetering, te zamen de heer J. C. Spaarga ren, Oegstgeest f710; Sluizen te Halfweg, Öo heer C. Grauweuburg, Houtrijk en Po'a- nen f325, de heer J. Hartog, Halfweg, f430; Spaarae niet maal boezem van het stoomge maal de heer Hartendorp, Spaarndam f513; 'die heer P. J. Hukes, Warmond f753; het Morschkarml do heer A. Hartendorp. f 12, do heer P. J. Hukes f25, de heer O. L. No des, Sposrawoude f.31. Een en ander de huur per jaar voor zeven jaren. Cursus over het Evangelie van Matthcus. De oud-hoogleeraar prof. dr. H. Oort, alhier, heeft zich, opi verzoek van de aid. Leiden van den Ned. Prot.-Bond bereid ver klaard in een twaalftal avonden een cursus te houden over het Evangelie van Mattheus, waarbij hij ^ich voorstelt verschillende vra gen van |onzen tjjd te bespreken.. In het Voorlcopig Verslag omtrent Hoofdstuk V, Binnenl. Zaken, der Staats- begrooting 1916, lezen wij omtrent bewa king van musea: De verschillende diefstallen, welke in den loop van het jaar in een drietal musea hebben plaats gehad, deden de vraag stellen of voldoende zorg aan bewaking en behoorlijke berging der kunstschatten wondt gewijd. Wat den diefstal in 's Rijks Ethnographisoh Museum aangaat, deze scheen voornamelijk te wijten aan de al- lerongeschiktste - localiteiten, waarin de kostbare verzameling is ge- en verborgen. Aangaande de universiteit alhier vroeg men of de Minister bereid is een subsidie te verleen en aan de Leidsche Vereenigmg tot bevordering van de Tropische Genees kunde, die zich ten doel stelt ,,de bevor dering ran de studie der tropische ziekten en van de tropisehe hygiëne, zoomede de aanvulling van de opleiding van artsen voor de koloniën". Voor „Schoolkindervoeding*' in door den penningmeester, den heer S. de Boer Azn., in een enveloppe ontvangen f150. DIT ONZE STAD. Voor het Steuncomité. Door 'den heer S. de Boer Azn., lid vak het Dag. Bestuur van het Steuncomité alhier, is in ,een enveloppe tweehonderd gulden voor het Steuncomité .ontvangen. De Nieuwe Krulscrsc Men schrijft aan de „Tel.": Naar mjj van betrouwbare zijde wordt medegedeeld, zullen de twee nieuwe krui sers van 7000 ton voor onze marine voor zien worden van Zoelly-turbines. Nu heb ik tevens van meer dan één des kundig© vernomen, dat het Zoeily-systeem wel voldoet voor land-turbines (hier te lande worden zo b.v. met succes door Gebrs. Stork Co. to Hengelo vervaardigd), maar dat het voor scheopsgebruik niet geschikt is en daar om ook in geen enkele marine voor dat doel wordt toegepast. Vrage: heeft onz9 marine de hand gelegd op een verbeterd Zoelly-systeem, of hebben mijn zegslieden gelijk en zijn wjj werkelijk op den verkeerden weg? De vele millioenen, wellke met beide sche pen gemoeid zijn. loonen m. i. de moeite op deze vraag een afdoend antwoord te ontvangen. Men schrijft uit Hoek vau Holland: Op de Maasvlakte is een mijn aangespoeld. De militairen hebben deze laten springen. Het Ham burger Fremdenbiatt" ver neemt uit Nederland, dat volgens berichten uit Batavia het post- en telegrafisch verkeer tusschen Nederlandsch-Indië en Britsch- ïndië op last der Engelsch-Indische regee ring gestaakt is. Bij informatie deelde de directeur van het telegraafkantoor te Amsterdam aan het „Hbld." mede, dat dit bericht volkomen on juist is. Wanneer tusschen Ned.-Indië en Engelscb-Indië het telegrafisch verkeer ge stopt was, dan zou bovendien Indië ook niet meer met ons kunnen telegrafeeren, daar -do Engelsche kabel via Engelsch-In- dië gaat. Het Duitsche aakschip „Anna" van Trier, 28 October naar Harlingen gediri geerd door do militaire autoriteiten, op ver moeden dat de lading, dio geconsigneerd was aan iemand t© Dolfzijl, niet naar die plaats doch naar Duitschland zoudo worden vervoerd, is, zooals we reeds meldden, al daar gelost on do geheele lading voorloo- pig op don wal opgeslagen. De ambtenaren der belastingen onderzoch ten verscheidene der 1000 vaten. Het bleek dat de inboud bestond uit lijnolie, planten- vet, rouzeline en rundervot. Van de partij, die onderzocht is, waren ook 7 vaten, die niets dan zuiver water bevatten. Onder toezicht van den inspecteur der scheepvaart-inspectie, den heer Schaap, werd na de lossing het schip nauwkeurig on derzocht. Of de lading weer in de „Anna" zal ver laden worden, is nog niet bekend. Om een enkel voorbeeld te geven van de zaakjes die er plaats hebben, vermeldt de „Tel.", dat in den taatsten tijd consen ten tot uitvoer van bepaalde producten on- dershandsch zijn verkocht voor bedragen van f 20.000 tot f 40.000. Voor één enkel consent. Een ambtenaar, belast met de controle over uitvoer enz., werd dezer dagen door 'n firma f 50.000 geboden, indien hij van een door hem gedane ontdekking geen werk wil de maken. De namen zijn ons bekend, schrijft het blad. Er is van bet vriendelijke aanbod geen gebruik gemaakt. Maar dit bewijst in hoe sterke verleiding onze ambtenaren soms worden gebracht. Op de algemeene begraafplaats te Vlis- singea werd gister ter aarde besteld het stof felijk overschot van den Duitschen dekoffi- cier Neuhaus, wiens lijk op do Westerschel- öe drijvende werd gevonden. Aan de groeve werd 't woord govoerd door H. Ch. Beyer- man, vice-consul van Duitschl. die namens de Duitsche regeering dank bracht aan de Ne- derlandsche regeering voor de wijze, waar op de overledene naar zijn laatste rustplaats word gebracht. Een krans met de Duitsche kleuren dekte de kist. Een Duitsche pleeg zuster strooide bloemen op het graf. Men schrijft aan de „Zw .Ct." „Bijna dagelijks worden door de trein- controle te Oldenzaal, technici aangehouden en teruggezonden, omdat zij naar Duitsch land #enschen te vertrekken. De meeston van hen komen echter kort daarop terug, voorzien van het vereischte verlofbewijs van den minister van Oorlog. Zij worden dan doorgelaten." Zoo gemakkelijk komt een metaalbewer ker niet naar Engeland. Vanwege de N.O.T. zijn in den Iaatsten tijd weer belangrijke boeten opgelegd aan een aantal firma's, voor den verboden uit voer van thee, tin en paraffine. Door de Ned. Vereenigmg van Chris telijke Kantoor- en Handelsbedienden, is de zer dagen een adres gezonden aan den Mi nister van Oorlog, waarin werd aangedron gen op heb geven van exfrra verloven aan administratief personeel, in verhand met de balansdrukte op de kantoren. Door den Minister is geantwoord, dat tot het verleenen van verlof, op grond van redenen, als in de onder worpel ijke verlofs- aanvrage vermeld, te zijner tijd een alge meene regeling zal worden getroffen. In een vergadering van ongeveer 150 Haarlemsche groentehandelaren, ward beslo ten, oin niet mode te werken aan de ver strekking van Regeeringsgroonten, wanneer niet de vunst hooger gesteld werd en da commissionnairs niet uitgeschakeld. Niet do commissie nnairs, doch hun vereen iging zou moeten fungeeren als tusschenpersoon. De burgemeester van Hoorn heeft, na machtiging v<an den Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel, do maximumprijzen met ingang van 18 dezer, vastgesteld als volgt: a. voor de melk, welke door de melkpro ducenten aan de melkslijters wordt gele verd, op 9 Cts. per liter en voor de melk, die door de melkslijters van de N.V. West- Friescho gecondenseerde-melk-fabriek wordt betrokken, op 10 Cts. per L. b. Voor de melk, welke door de melkslij ters in deze gemeente aan de ingezetenen wordt verstrekt op 10$ Ct. per'liter. De burgemeester vau Enschede heeft bekend gemaakt, dat het voorkomt, dat fa brieksarbeiders, voorzien van een controle- biljet ora de grens te overschrijden, zich schuldig maken aan smokkelen. In verband hiermede waarschuwt hij de betrokken personen, dat het controlebiljet zal worden ontnomen: a. aan de niet binnen eon strook van 300 M. van do grens woonachtige houders vau een contröle-biljet, die zich ongeoorloofd binnen die strook ophouden en b. aan do houders, die zich schuldig ma ken aan poging tot smokkelen. De controle op Hansweert, laat zeer veel to wenscken over. ,Een schipper, die al' tweemaal met gele bieten naar Brussel en Antwerpen is geweest, had totaal geen last van onderzoek. „Bon jij die en die, bie ten voor Brussel allez passèz." De schrijver verklaarde alles mede te durven nemen, want do Duitsc-hers zijn zoo goed voor hora. Men schrijft uit Alkmaar aan het „Hbld.": Door een stadgenoot met organiseerend talent zijn jongen en ouden, die voor bet doel in aanmerking kwamen, in een „eikèl- brigade" vereenigd met het gevolg, dat reeds niet minder dan 30,000 kilo eikels en beu- kenootjes door hem in drie epoorwegwaggons konden verzonden worden. Nóg is de „eikel- brigade" waartoe ook Duitsche geïnter neerden te Bergen behooren dapper aan 't werk, zoodat het ons niets verwondert als onzo streek do meest afgezochte uit het geheele land bljjkt to zijnl Uit Oldenzaal wordt bericht, dat daar een wagon passeerde, geladen met 7500 K.G. benzine en bestemd voor den Ameri- kaanschen gezant te Berlijn! Een koopman te Loosduinen heeft een aankoop gedaan van 100,000 K.G. boeren kool. Deze kool wordt eerst gedroogd en dan naar Oostenrijk uitgevoerd. Bij een der militaire onderdeelen te Amsterdam meldde zich dezer dagen een milicien, dio in September van het vorig jaar reeds trachtte van Frankrijk, waar hij werkzaam was, naar Nederland to ko men. In het plaatsje, waar hij werkte, was hem meegedeeld, dat Nederland in oorlog was. Een oproep om onder de wapenen tb komen had hem niet bereikt, omdat zijn verblijf bij den burgemeester van zijn vori ge woonplaats in Nederland niet bekend was. Hij achtte zich verplicht naar huis te rug t© keeren en begaf zich naar den con sul om te vragen, hoe hij naar Nederland kon komen. Deze consul sprak alleen Fransch, waardoor het onderhoud nu juist niet zoo vlot van stapel liep. Hij kon den jongen man echter duidelijk maken, dat de grenzen waren afgesloten en hij dus moest trachten de zee te bereiken ten einde een passage te vinden. Na dwars door Frankrijk te zijn geloopen kwam het jonge mensch in een haven. Het felukfce hem aan te monsteren op een Ne- erlandsch stoomschip, dat eerst naar Rio Janeiro zou gaan en dan naar Nederland zou terugkomen. In Rio Janeiro had hij het ongeluk zijn been te verwonden, waar door hij in een hospitaal moest worden op genomen. Na zijn gencring was hij nog even ver en moest opnieuw trachten een stoom schip te vinden. Eerst moest hij echter wat verdienen om nieuwe kleeren te koopen en werd als stoker aangenomen in een groot© fabriek. Na eenigen tijd daar werkzaam te zijn ge wéést liep hij zes dagen achter elkander om tb probeeren of in Buenos-Ayres he>t ge luk hem boter zou dienen. Toen hij daar aankwam lag er een Nederlandsch stoom schip in de haven, doch de gezagvoerder wilde hem niet aanmonsteren, omdat hij er fe haveloos uitzag en geen goed had. Hij ging clus wederom op zoek naar werk, wat hij weer in een fabriek vond. Hij werk- is zoolang tot hij geld genoeg bijeen ge gaard had om eenig kooigcld en kleeren aan te schaffen en was toen zoo gelukkig een plaatsje te vinden op een naar Amsterdam bestemd stoomschip, waarmede hij in Ne derland aankwam om to bemerken, dat wij hier wel gemobiliseerd doch gelukkig niet in oorlog waren. Te Rotterdam zijn acht Russische sol daten aangekomen, die uit de Duitsche ge vangenschap zijn ontsnapt eu na tal van om zwervingen en wederwaardigheden te Rot terdam zijn aangekomen. Behalve, dat ze ver heugd zijn terecht te zijn gekomen op den vrjjen, Nederlandschen bodem, vertelden zjj ook velerlei omtrent hun gevangenschap. De meeaten kwamen uit Cassel. Allen vertelden van ruwe bejegeningen en van gebrek aan broed. Als de gevangenen in de kampen naar huis schrijven, vragen ze allen steeds om toe zending van brood en beschuit. Een paar den ontvluchten werden gedwongen te Osnabrück te werken in een fabriek voor prikkeldraad, wat tegen de bepalingen van het internatio naal recht is. Toen ze weigerden het werk te verrichten, werdén zij gestraft en opge sloten. Anderen hebben gedwongen moeten werken in do fabrieken van Essen. Ze ver telden dit met nadruk. Onder de krijgsge vangenen wordt een speciaal voor hen ge drukt Russisch blad verspreid. Het Iieet „Rceskija Izwjestije", d. i. Russische berich ten, waarin sterk Duitsch-gekleurde »rtike>- Ien voorkomen. Een Amsterdammer, de heer J. Men- dels, Oude Hoogstraat 16, vertride aan het „Hbld." het volgende: „Heden zou ik naar Duitschland vertrek ken. Reeds was ik met den trein in Nijme gen, toen de marechaussees onze passen kwamen nazien. De mijne was volkomen in erde, maartoch moest ik uitstappen. Ik mocht mijn reis niet vervolgen, omdat ik geen „bewijs van koopmanschap"' bij me had. Hetzelfde lot trof den heer A. de Boer Wzn. uit Gouda, den heer G. P. Berken- hamer en nog iemand. Met ons vi Ten be gaven we ons naar de kazerne om te hooren of er niets aan te doen was. De adjudant ging met onze klachten naar den kolonel zelf kregen we hem niet-te zien maar 't hielp niets. We moesten terug, een „bewijs van koopmanschap" halen. Ja, toch, één on zer. do heer Do Boer, mocht zijn reis ver volgen, omdat zijn pas na 17 October afge geven was. En nu zal ik trachten van mrjn bankier, van do Kamer wan Koophandel, van het stadhuis oen bewijs te krijgen, dat ik heusch koopman hen. ^,Maar is hot niet ergerljjk, dat op deze wj)zo met ons wordt omgesprongen, dat we op die manier dit schijnt het fond van de zaak te zijn moeten bewijzen, dat we geea metaalbewerker of iets d rgelrjka zjjn?" Het „Hbld." merkt naar aanleiding hier van op:

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1915 | | pagina 1