Nederland en de Oorlog. M». 17076 Woensdag October, A°. 1915. t§eze <§curant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad, Leidsch Dagblad, Officieels Kennisgeving. f 0.09. 2 S 0.10. i 1.85. 4 PRIJS DER ADYERTENTIEN: ?*n 18 regels /T.06. ledore regol meer /0.17L Kleine advertentiêa van 30 woorden 40 Oenta oontant; elk tiental woorden meer 10 Oents. Voor het incaweeren wordt /"0.05 berekend, Bewijsnummer 6 CJonts. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 1.30j per wee), i i Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week. Franco per post Schrijf op de enveloppe van aan ons gerichte brieven alleen: n LEIDEN. Hoe korter, des te duidelijker voor de post! INVENTARISATIE KA AS VOOR RAAD, In verband met een van de Rijkscommissie van Toezicht op de beschikbaarstelling en don uitvoer van Kaas ontvangen circulaire, vraagt de Burgemeester van Leiden: 1. aan alle hier ter stede gevestigde kaashandelaren, voor zoover deze niet uit sluitend winkelier zijn, een opgave van Tiun totaal aanwezigen voorraad kaas (met inbegrip van de al reeds verkochte, maar nog niet geleverde kaas en van de kaas, clie eiaers jfn veemen. opslagplaatsen of pak huizen opgeslagen is). 2. aan alle binnen de gemeente Leiden gevestigde kaasfabrieken een opgave van liaar totaal aanwezigen voorraad kaas (met inbegrip van de al reeds verkochte, maar nog niet afgeleverde kaas, van de elders in veemen, ops'agplaatsen en pakhuizen opge slagen kaas en van de in pekelbakken, zout- kisten enz. aanwezige kaas). Bëdoeldè opgaven moeten worden gespe-- cifioeerd volgens het aantal en het to tale gewicht van elk der aanwezige soorten, overeenkomstig den toestand op Za terdag 30 October 1915, des' middags te 12 uur. De opgaven moeten uitsluitend ge schieden door invulling van daar toe bestemde formulieren, die gra tis verkrijgbaar zijn ten Raadhuize, kamer No. 10. Deze formulieren moeten, naar behooren ingevuld en onderteekend worden terijgbe- zergd ten Raadhuize kamer No. 10 op' Maan dag 1 November aanstaande, vóór 's namid- Vjacrs 3 uur. Handelaars of fabrikanten, die de ge vraagde opgave niet, of niet tijdig genoeg videveren, stellen zich bloot aan in bezit name 'der bij hen aanwezige voorraden, op grond der Onteigeningswet De Burgemeester voorn., N. C. DE GIJSELA AR. Leiden, 27 October 1915. INKOM STENBEL A S TI N G Burgemeester cd Wethouder^ van Leiden brengen i herinnering, dat den 3()en October e.k. de 4e termijn vervalt van de Plaatselijke Inkomstenbelasting, dienst 1915, en dat alzoo op den Je November minstens 4/6 gedeelten van den aanslag moeten zijn voldaan. Tevens worden dc belastingschuldigen er op gewezen, dat, tengevolge van het aanhouden der bijzondere tijdsomstandig heden, ook dit jaar door 1c gemeente vele buitengewone uitgaven moeten worden gedaan. Aangezien dc gemeentekas bier toe niet altijd toereikend zal zijn, znllen grootcrc sommen voor «caspcïd moeten worden opgenomen. Teneinde deze on- iioodige kosten zooveel mogelijk te voor komen, worden de belastingschuldigen verzocht bun belastingpenniagcn stipt op tijd tc betalen. Het verdient bovendien aanbeveling om, zoo mogelijk, den gehcclcn aanslag tc voldoen. Burgemeester en Wethouders voornoemd.. N. C. DE GIJSELA AR Burgemeester. VAN" STRIJEN, Secretaris. Leiden, den 23en Ooctober 191' LEIDEN, 27 OCTOBER. Do ontwcrpbogTOotiing van het -dienst jaar 1916 van het Hoogheemraadschap Rijn land is aan de vereenigde vergadering aan geboden 'in ontvangst en uitgaaf op f 130,696.64.1. Do behandeling za.l plaats hebben op 21 November a.s. De lieer J. C. Bliim, aannemer te Hilver sum, hoeft liet stukadoorswerk van de ge meenteschool in de Duivenbodestra'al., omge dragen 'alan den heer Joh. de Best, alhier. Nederiantischa Protestantenbond. G ister naniidcla g werd naar aanleiding van een voorstel van cio Commissie van Ge schriften om de afdeclingen totr~aonkoop van gesohrift'je3 te verplichten, nog leven dig van gedachten gewisseld over de wijze, waarop de propaganda dier geschriftje^, xlie niet al te vlot van de hand gaan, moet worden gevoerd. Ten slotte wotc! het hoofd bestuur bijwijze van motie uitgenoodii^l den afdeelinge® te verzoeken een lid uit haar midden te benoemen, dat zich met de colportage zal belasten. Yerdier werd de Commissie zelf gemachtigd een commissie lid te benoemen, dat speciaal met de col- portago wordt belast.. De godsdiensiugo samenkomst in do R-c- monstrantsclie Kerk was zeer druk be zocht. Er was in het. ruime kerkgebouw geen plaatsje onbezet. Prof. Va-n Bakel hield een sohoone rede naar aanleiding van Jtom. 8 vers 35—39. Het vrijzinnig zangkoor beviel uitnemend on de solozang van de dames Korswagen en Van Leeuwen verhoogde het kunstgenot van den avond. Do vriendschappelijke samenkomst in den Huize Prins'* droeg een gezellig karak ter. De voorzitter van de Leidsoke afdee- ling, die hier gastvrouw was, heette de aan wezigen welkomverveTSohingen worden aangeboden en die aanwezigen hadden gele genheid om oude banden van vriendschap te versterken en nieuwe aan te knoopen. Hedenvoormiddag te tien uren werd de algemeene vergadering weder geopend. Na eenige medcdeblingen van het bestuur, en nadat bij acclamatie de heer A. C. Schade van Westrum tot bestuurslid was benoemd, verkreeg prof. dr. Ph. Kohnstamm, uit Am sterdam, het woord voor zijn inleiding over Politiek en Godsdienst. Over weinig zaken is in Nederland zoo veel gediscussieerd, volgens spr., als over den samenhang van godsdienst en politiek maar tot overeenstemming is men nog niet gekomen. Evenals voor 50 jaren klinken or nog twee leuzen Volledige scheiding* van Gods dienst -en Staatkunde en Christelijke Staat kunde. Christelijke Staatkunde is' een onmoge lijkheid, wordt beweerd, omdat geloofsge- nooten zeer verschillende staatskundige meeningen hebben en omgekeerd. Aan den andoren kant wordt aangetoond, dat niet alle ethische problemen door de Rede be slist worden. Oppervlakkig lijken,beide ar gumentaties juist. Men moest dus het vraa.gstuk aan een dieper indringende ana lyse onderwerpon. Daartoe is drieërlei noodig. Vooreerst na- te gaan de verhou ding tussohen Christendom en Staat, dan het wezen der politóeko partijen en ton slotte zien of aldus een oplossing moge lijk is Nadat spr. uitvoerig deze drie voorop gestelde punten had nagegaan, verdedigde spr. een nieuwe partijformatie, die rich re gelt. naar de groote problemen, welke over blijven als do schoolstrijd verdwenen Is en die met religieuze overtuiging innig sa menhangen en tevens democratiseermg onzer Staatsinstellingen eisohen. Mert een opwekking om medo te werken om langs dezen weg tot een oplossing van het pro bleem te geraken, besloot rpreker, wiens uitvoerigei inleiding met hartelijk applaus werd onrangen. Er volgde op het gesprokene een leven dige gedachtenwisseling, waaraan werd deelgenomen door de heeren prof. Eerd- mabns, ds. Eld'ering, ds. Bakker eu dr. Hoog, die verschil lende punten uit de rede bespraken en daaromtrent nadere inlichtin gen vroegen. De opponenten werden uitvoerig en tot genoegen der vergadering beantwoord. Daarna werd de vergadering geschorst. Na heropening deerne de voorzitter mede, dat nog tot bestuurslid was benoemd mr. L. -Offerhaus Jzn., vice-president van de Arr.-Rechtbank te 's-Gravenhage, en tot ai- gemeen secretaris ds. A. H. van der Hoeve. Alsnu leidde de keer A. C. Schade van Westrum tc Haarlem, inHet innerlijk conflict der Kerk een belemmering voor haar invloed in de wereld. Hij toonde allereerst aan, dat Jezus g«een Kerlc heeft gesticht., maar een godsdiensti ge beweging gewekt. Daarvoor was oen or gaan noodig on zoo ontstond do Kerk, die weldra, behalve draagster der traditie, ook een cultuurmaoht werd. En hier ligt, volgens spr., hetoonfliot, dat haar invloed in do wereld belemmert. In de Katholieke Kerk treedt dit conflict op den achtergrond, omdat, zij is geworden een heils-instótuut. Ook de Prob. Kerk handhaaft zich als eulbuurmacht door de traditie te verminken Eerst dc moderne richting deed door liistoriestudie en bij- beleritiek het door Jezus gewekte religieu ze leven in rijn zuiverheid kennen en heeft hot conflict in al rijn scherpte op den voor grond geplaatst-, en dc wereldoorlog hoeft het accuut gemaald. Met de houding van de Synode tegenover db. De Ligt toont spr dit aan. Spr. deed ten slotte uitkomen, dat de Kerk, wil zij acts botcckenen, een cultuur maoht moot zijn en don moed hebben de elementen in dte Christelijke traditie", die haar verhinderen haar roeping te vervul len, prijs te geven. Zóó alleen kan zij de cultuur leiden, verheffen en louteren en haar beter doen beantwoorden aan Gods wil en bedoeling. LEIBSGHE SCHOUWBURG. Opera Staliana. Onder de vele opera's, door Verdi ge componeerd, neemt II Trovatore een eerste plaats in. Deze opera, die in 1853 voor liet eerst te Rome werd vertoon!, heeft een reis om de wereld achter den rug en wordt nog overal met het meeste succes opge voerd. Overal zijn de melodieën bekend; geen wonder, want de muziek is effectvol en van groc-te bekoorlijkheid. De orkestbewerking is niet begeleidend, want telkens treedt het orkest schilderend en karakteriseerend op.; sommige gedeelten zouden bekort kunnen worden, doordat de herhalingen niet blijven bceien, waartegenover gedeelten zijn te vin den, die nooit zullen vervelen. Het orkest, onder leiding van Rinaldo* Giovanelli, heeft beschaafd gespeeld, trad nergens te veel naar voren, terwijl enkele instrumenten gehoord mochten worden door hun nobele klankontwikkeling. Van Giova nelli moet men geen Italiaansche vurigheid verwachten. Deze dirigent sleept niet mede, maar leidt het orkest met rustige zekerheid; ook het koor, dat blijkbaar gewend i3 op hem te letten. Dit koor zong beschaafd en met goeden klank, hoewel -de Italiaansche beweeglijkheid, ook in het uiterlijk, ver te zoeken is. Wel vonden wij deze beweeg lijkheid bij enkele der zangeressen en zan gers. Vooral de heidin Azucena (Marie Bar- baro) was voortreffelijk, wat zang en actie betreft. Prachtig-diepe tonen hoorden wij in haar alt-geluid en jeugdig was haar na tuurlijke actie. Zij bewees, dat een oude heidin jong kan blijven; donken wij s'echts terug aan haar mooi-gevormie blanke han den. Haar zoon Maurico (Perico) bezit een fraai-klinkend geluid, dat zich hoeden moet voor al te veel uitzetting; in zijn manier van doen zou hij als minnezanger leven diger kunnen zijn. .Vooral tegenover de hem zoo bewonderende Leonora (Irene Illiesco), welke zangeres, al is haar stem in de hooge tonen wat scherp, toch- een ver ontwik kelde zangkunst heeft laten hoor en in ver schillende aria's. Minder fraai, zelfs vrij dun, was de zang van vriendin Ines (Maria Castol- di). Nog is vooral te roemen de zanger Mazzoleni als Conté di-Luna, de goede her innering aan zijn vroeger optreden alhier* is versterkt geworden. Fernando (Baldelli) liet oen vol en diep basge'uid hooren, waarvan ech'.e^ het g:not van het aanhooren werd vermengd door de hoorbare inmenging van den souffleur. Na verschillende aria's, terzetten, duet- ton en gevechten weerklonken geestdriftige toejuichingen van het vrij talrijk op gek o^ men publiek. Aan den minnezanger werd na mens de Schouwburg-Commissie een fraaie krans aangeboden. De Opera Italiana hopen wij spoedig hier terug te mogen zien. Smokkelen. In dein nacht van Zaterdag op Zondag, des morgens omstreeks kwart over vier, trachtten oenigo smokkelaars bij den Ho.ycrihof, aan do grens bij Afferden (gcm. Bergen, Limburg), acht paarden de grens ovor te smokkelen, toen rij door do grens wacht ontdekt werden. De grenswacht los te ocnigo schoten, waardoor een paard ge dood werd en een ander zoodanig gewond, dat het afgemaakt moest worden. De zes ovorige paarden vielen ongedeerd in han den van de niilitairen, welke tevens drie smokkelaars arresteerden en wel één bur ger entwee militairenDc burger is een zekere F. E. uit Afferden, een man die uit het bezette gebied uitgewezen is. F.en viertal militairen hebben nog bekend tot het complot te böhooren. Door de douanen te Winterswijk is be slag gelegd op een wagon -eikels, afkomstig uit Epe, die onder toezicht van de belas- tingbeambten was ingeladen, doch waarvan het lood bij aankomst geschonden bleek te rijn. Bij onderzoek bleek deze wagen bo vendien 500 K.G rijst en ruim 300 K.G. leer te bevatten, die men op die wijze over de grens wilde smokkelen. Te Winterswijk is door twee soldaten van de grenswacht nog in beslag genomen een wagen niet vier varkens, die de landbou wer J. M. Meinen, ufit Rafum, op klaarlich ten dag over de grens wilde smokkelen. De wacht moest hierbij nog van het geweer ge bruikmaken, omclat M., die in gezelschap van eon jeugdigen Duitsdher was, niet wil de stilhouden. Bij die .gelegenheid schooi, de wacht door den wagon heen en verwondde eon dier varkens zoodanig dat het dier diï- roct moest afgemaakt en 's avonds nog ver kocht worden. Dc grenswacht te Aalten snapte oen 7- tal personen, die ruim 200 pond meel ovot de grens wilde smokkelen. Toen ze bij som matie niet wilden blijven staan, werd op hen geschoten, met het. gevolg, dat zekere L. doodelijk werd getroffen door een kogel in zijn zitvlak. De smokkelhandel neemt in Drente ver bazend toe Van overheidsweg© worden dan ook strenge maatregelen genomen. Thans moeten de winkeliers opteekenen wat en aan wie goederen zijn verstrekt. Winke liers, die nu handeldrijven in ©enig artikel en dit artikel het vorig jaar niet verkoch ten, zullen dat nu ook niet mogen doen. Verder is hot verboden, zich zinder schrif telijke vergunning van den grerscomman- dant tusschen zonsondergang en zonsopgang te bevinden op het terrein, gelegen binnen den afstand van 300 M. van de rijksgrens. Ook is het verboden buiten de kommen van gemeenten en gehuchten zonder schrifte lijke vergunning van den 1 andweergroeps- commandamt winkelwaren te veniten binnen den afstand van 1000 M. van de rijksgrens. To Coevorden werd '680 Kg. s'pek en 120 Kg. margarine in beslag genomen, die door den voerman A. W. onder een hoop mest in do richting van de Duitsche grens werden vervoerd. Zaterdagmiddag werd Br., veskooper uit Doetinchem, aangehouden nabij de Rijksgrens te Heurne, onder Aalten (GehL). Hij toonde een vergunning om met paard en .wagen den landbouwer Sop K., te bezoeken. Nau welijks echter zag hij de kans schoon, of hij rende de Duitsche grens over. Een dergelijk geval deed zich ook onlangs in een andere gemeente voor, dat eindigde met een zware veroordeeling. Br. is te Varseveld gearres teerd. Door de grenswacht te Beek zijn 12 paar den aangehouden van een ploeg van ,30, be geleid door 40 smokkelaars; 18 viervoeters kwamen over de streep. Een der smokkelaars wrcrd een duim afgeschoten. Dat het smokkelen te Glanerbrug nog in vollen gang is, bewijst wel het feit, dat Zondag en Maandag daar niet minder dan 40 personen werden aangehouden met hun waren. De stroom der overtreders is moei lijk tegen te houden en vandaar dan ook, dat thans meermalen door grenswacht en kom miezen wordt geschoten. Gisteren kwam een kogel bij een der bewoners aan de andere zijde der grens in een ruit terecht Veldprediker. ,,De „Nederl." heeft niet zonder eeni- go verwondering kennis genomen van het antwoord, dat de minister van Oorlog dezer dagen op de vragen van den beer Duymaer van Twist heeft gegeven. Is het juist, zoo vroeg het blad rich af, dat de heer Talma dio zijn ambt van veldprediker in alge- m-eenen dien3b heeft moeten neerleggen gezegd heeft, dat de klacht over te weinige geestelijke verzorging „niet gegrond" mag worden geacht, of is hier een misverstand in het spel 'i "„.Het verslag van den veldprediker in al- gemeenen dienst schijnt deels ook gebaseerd te zijn op het. feit, dat do vergadering van het Hoofdbestuur van den Militairen Bond waarin ook een deel van de Veldpredi kers tegenwoordig was, j,tot de conclusie was gekomen, dat de wijze, waarop door de aanstelling van de Veldpredikers, in ver band caet den aanvullenden dienst van an dere predikanten op dat oogenblik aan de behoefte aan prediking voldaan wordt, geen grond oplevert voor klacht". „Het spreekt wel van zelf, dat wie beter weet-, ook door ofticïcele termen als deze niet van de wijs zal worden gebracht en ot- schoon wij ons niet willen aanmatigen het beter te weten, wij hebben uit méér dan een hoek niet de wijze van voorziening, maar de resultaten der veldprediking alles behalve met instemming hooien bespreken. Het groote bezwaar van de manschappen in dienst tegen de majoors-veldpredikers is, dat zij. majoor zijn, dat wij zeggen: hooggeplaatste officieren, die door bun rang en hun uniform te ver van den troep afstaan, om den harteklop te kunnen be luisteren van zoo menigeen, dio in geeste lijken nood wel gaarne spreken zou tot den prediker, als die prediker maar niet de majoor was. „Wij hebben geaarzeld of wij deze. op merking wel zouden maken Ze heeft zoo den schijn personen te treffen, aan wier toewijding wij niet twijfelen, en aan wie wij geen verwijten willen maken, ook al zou daarvoor grond zijn, omdat hun taak ons hoogst moeilijk schijnt. Wij erkennen volmondig ook dc moeilijkheid Hunner eonigszins tweeslachtige positie. Maar wan- neor wij meencn, werkelijk meenen, dat het instituut der veldpredikiug niet. voldoet aan do behoeften van do gemobiliscerdcn, en dat do mededeclingen van den Minister van Oorlog daarover geen helder licht ver spreiden, dan gelooven wij goed te doen roet dit rondweg to zeggen". ^11 ■■■IIII—I Naar het „Hbld." verneemt, zal te» IJmuiden worden opgericht een Zeevis'chver- eeniging, waarin uitsluitend 'koninklijk goed gekeurde vereenigingen van reeders en vischhandelaren kunnen zitting hebben. Het doel van deze vereeniging is (een ze ker gedeelte van de zeevisch (zoowel versche visch als haring) beschikbaar te stellen .voor fcinnenlandsch vc-rbruik tegen billijke prij zen. De samenstelling van een rijkscommis sie van toezicht op deze vereeniging is bin nenkort te verwachten. Van deze commissie zal deel uitmaken! de administrateur Van de visschersliaven te IJmuiden, de heer Schneiders, die voorloo- pig met het bestuur van de vereeniging Üe werkzaamheden zal regelen. Het lid der Tweede Kamer nïr. Ankermanf vergezeld ran een viertal andere heeren van het hoofdbestuur der Neder.'ahdsche Zee- visscherijyereeniging, had hedenmiddag een conferentie met den Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel, ten einde 'de belangen van den haringhandel te bespreken. De schrijver van den Haagsehen Kout in de „Prov. Gron. Ct." meldt: De fabriek voor Scheepsbouw te Amster dam en de Koninklijke Maatschappij De Schelde, te Vlissmgen, zullen elk een van de 7000 toiis kruisers bouwen, naar plannen en onder controle en verantwoordelijkheid van Krupp's werf de Vulkan te Kiel. De werf van Feijenoord had er ook voor meegedon- gen, maar is ten slotte, bij loting tusschen de drie concurrenten, afgevallen en deze zal nu door de opdracht van de levering van drie onderzee-booten, groot model,, worden schadeloos gesteld. Gisteren is te Haarlem een verga- dering gehouden van "de burgemeesters van gemeenten, gelegen tusschen de gemeenten Beverwijk en Hill ego ni, en tusschen Zand voort en H a a r 1 e m mer m e e r, om te geraken tot de oprichting- van een districts- vereeniging Haarlem, inzake de werkver schaffing aan gemobiliseerden, die uit 'de mobilisatie zullen worden ontslagen. Te Haarlem zal het districtsbureau en in de verschillende omliggende gemeenten zuilen correspondentschappen zijn, 'die voeling zul len houden met het bureau te Haarlem. De heer Gerritsz, adviseur van het centraal- bureau in Den Haag, heefb de vergadering geleid, nadat eerst de. burgemeester van Haarlem "een openingswoord had ger.prokem. Tot de oprichting van het district Haarlem is besloten. De Minister van Landbouw. Nijverheid en Handel had gisteren een conferentie met cacaofabrikanten. In den loop van dezen zomer is er; heel wat verbeterd aan de huisvesting der geïnterneerde Belgische militairen. Te Zeist te Harderwijk en te Oldebroek zijn sedert lang reeds ware kazernes in hout voor hen opgetrokken, en in Gaasterland wordt de laatste hand gelegd aan twee kampen, die aan comfort al zéér weinig te wenschen zullen overlaten. Alleen schijnt men er op sommige plaat sen niet op gerekend te hebben, dat de Bel gen hier nog een tweede maal zouden moe ten overwinteren. Zoo komt uit Harderwijk de klacht, dat de barakken der soldaten, er iu 't geheel niet verwarmd zijn. Dat or lagen verwarming, al ware 't zelfs door kachels, geen principieel bezwaar bestaat^ bewijst wel het feit, dat de loodsen voor de onderofficieren wèl van kachels zijn voorzien. Do soldaten vragen zich af. waarom zij beier tegen de koude gehard moeten zga dan hun onderofficieren en bij de Siberi sche temperatuur dezer laatste dagen, heb ben ze zich dan ook maar gekoesterd aan. de vurige hoop, dat er ook voor hén kachels zullen komen. Nabij Overslag zijn twee soldaten der grc-nswacht, n.l. Smit, gehuwd en vader van twee kinderen, en Seesiuck, beiden uit Hen gelo (0.) met den electrischen draad in aan raking gekomen en gedood. Zij zijn waar schijnlijk deer de duisternis misleid. Ver moedelijk heeft de één. tegen der. beschut- tonden draad staande en dreigende te vallen, oen gevaarlijken draad gegrepen en i3 de ander, zijn kameraad v illende redden, even- ems door den electrischen stroom gedood. r De Purmerender kaasmarkt was giste ren voor negentiende gedeelte onbezet. Slechts een tiental kleine, stapels stond te genover den ingang van het Stadhuis, dboh' de groote kaashandelaren bleven werke- .loos. Het ruime plein was nu gevuld met boeren, handelaars en vele nieuwsgierigen De groote kaasfabrieken stapelen haar voorraad op. wachter - tot betere tijden aanbreken De ministers van buitenlan-dsolie Za ken, van Justitie; van Marine, van Oorlog en van Koloniën, daartoe door Hare Mo- jesteit de Koningin gemachtigd, brenger! ter kennis, dat de Nederlandsch© regee ring in de tusschen de met Nederland be vriende mogendheden Bulgarije en Servië, Bulgarije en Frankrijk, Bulgarije en Groot- Bribaimië, Bulgarije en Italië er, Bulgarije» en Rusland uitgebroken oorlogen vol- sbrelde onzijdigheid zal in acht nemen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1915 | | pagina 1