De Europeesche Oorlog.
DUITSCHE KIR IS KR
IN DEN GROND GEBOORD.
Honderden Doodcn
De Duitsche marinestaf bevesagt net Rus
sische bericht, dat een kruiser van het
„Prinz Adalbert"-type in den grond is ge
hoord met de mededeeling, dat dit schip zelf
ten onder is gegaan. Het optreden van de
Engeische onderzeeërs heeft wei succc-s. Nu
.weer een oorlogsbodem van 9050 ton, ge
bouwd in 1901 en bewapend met twee stuk
ken van 24 c.M., twintig van 15 oM.t twaalf
van 8.S C.M. en één torpedolanceerbuis. Van
ide bemanning van 587 man, zijn volgens het
Duitsche bericht slechis weinig gered.
Men weet dat reeds eerder oorlogsschepen
vernield zqn door de Engelse he en Russi
sche onderzeeërs. De handelsschepen zijn in
aoo'n getale getorpedeerd, dat de veerdien
sten zijn stopgezet en dat nu aan de Duitsche
booten in Zweedsclie havens gelast is, niet
te vertrekken. Zoo lagen alleen bij DaJarü
vijftien Duitsche koopvaarders voor anker.
Koor de Duitechers is dit niet aangenaam,
want van die zijde werd hun laml in niet on-
beteekenende hoeveelheid van levensmiddelen
yoorzien.
Een Franscli Succes i.i Champagne.
De Franschen hebben blijkens hun commu
niqué van gistermiddag in Champagne een
Succes geboekt. Reeds het Duitsche commu-
an'qué van gistermorgen deel dit vermoeden.
Jïet Fransche legerbericht zegt:
De Fransche troepen hebben Zondag een
belangrijk succes in Champagne behaald.
De Duitschers bezaten nog voor hun tweede
linie een vooruitspringende stelling, die zeer
versterkt was en waar zij vroegere aanvallen
der Franschen hadden weerstaan. De voor
uitspringende stelling omvatte in het Zuid
westelijk gedeelte, op de Noordelijke helling
van hoogte 196, twee K.M. van Lemesnilles-
Hurlus, een zeer belangrijk verdedigings
werk, „Courlin" genoemd, en waarvan de
Franschen zich thans na een hevigen strijd
hebben meester genraakt. Dit verdedigings
werk strekte zich uit over een lengte van
1200 meter en een diepte van 250 meter en
Ibestond uliiti 3 h 4 loopgraven-linie?, die door
funnels met elkander verbonden waren.
Niettegenstaande de groote sterkt? van het
verdedigingswerk en den hardnekkigen te
genstand van den vijand, slaagden de Fran-
gchen et in, na een hevige artillerie-voorbe
reiding en een verwoed gevecht, aan 't einde i
van den dag het geheele werk t? bezetten.
De Duitschers. die ernstige verliezen leden,
lieten 200 krijgsgevangenen, bvhoorer.de tot
«drie verschillende regimenten, in onze han-
tien achter.
OP DEN BALK VN.
De Bulgareli hebben een klap gekregen.
Op het front GradetZ-A'alandowo-lh-.brovo zijn
ze door de vereenigde Frans:hen en Serviërs
teruggedrongen. Ze "hebben met de beruchte
Fransche kanonnen kennis gemaakt en Zware
Verliezen geleden volgens het Fransche be
richt
Dit optreden in het zuiden 2a'. de Bulgaren
misschien noodzaken troepen uit het noorden
te halen, waardoor de teak der Serviërs kan
Worden verlicht. Dat is wel noodig, want van
weerszijden dringen de vijanden steeds ver
der op.
De Bulgaren hebben volgens de „Times"
ook een gedeelte van de stad Veles (Kap
ruin) bezet. De geallieerden beschikken nog
lover te weinig troepen, om krachtig te kun
nen optreden. De ..,Köln. Ztg." deelt mee,
dat er nog slechts 80.000 man te Saloniki
geland zijn. Ze beschikken over cavalerie
en honderd kanonnen. 20.000 man zijn in de
richting van Seirvië vertrokken, waarvan
wegens gebrek aan wagens, slechts 12.000
per spoor. 'De Fransche ruiterij is naar Doi-
ran gegaan.
In Sc-rvische kringen te Londen verwekt
'deze geringe steun reeds optimisme, want
de Franschen doen de Bulgaren danig hun.
Aanwezigheid gevoelen. Bovendien is' de Ser
vische tegenstand zoo krachtig geweest, dat
Duitschers en Oostenrijkers reeds van him
voorloop ig plan moesten afwijken. Komen er
Voldoende troepen, dan oordeelt men in die
Nringen, dat de strijd op den Balkan voor
'de centrale mogendheden geen aangename
gevolgen zal opleveren, want dan kunnen de
geallieerden zich in hoofdzaak met de Bul
garen bemoeien en de Serviërs met de in-
Tallers in het noorden.
En daar is altijd nog Griekenland, waarvan
gier. deelname verwacht, zoodra 't er voor
Öe Serviërs i ets gunstiger uitziet Er is nog
een andere mogelijkheid, die Griekenland
kan noodzaken de neutraliteit op te geven.
Dparop wij'st Jean Herbette in de „Echo de
Pan's." Hij schrijft: „Twee, nu bekend ge
worden gebeurtenissen wijzen op ten wen
ding in het Balkan-conflict. De Bulgaren
hebben Vélés bezet en de Servische regee-
ringszetel is naar Kralievo overgebracht.
De kleine stad Vélés lig.; op het kruis
punt van de spoorlijn SalonikiNisj, en een
weg, die de Bulgaren rechtstreeks naar Pc—
lep en Monastic voert. Aldus onderbreekt
de vijand niet alleen de gemeenschap tus-
schc-n de geallieerden, die van Saloniki ko
men en de Serviërs, maar kan hij zich ook
gereed maken om het geheele Zuidwesten van
Servië, tot aan het meer Okhreda, te bezet
ten. Kralievo. nu de zetel der regeering,
ligt ongeveer 125 K.M. ten Zuiden van Bel
grado, aan de samenvloeiing van de Ser
vische Hora va en «te I'oar, welker valleien
door rotsen begrensd zijn. Do omgeving is
bi g 1 .dg en gemakkelijk te verdedigen.
Het dal der Ibar_ leidt naar Mitrovitza,
vanwaar men per spoor naar üskoeb gaat en
men ook Albanee. h Skoetari kan berei
ken. Servische patriotten hadden Kralievo
reeds lang als regeeringszetel boven 't meer
Onveilige Belgrado en Nisj verkozen en 't
gevaar, de beste rechter. 9te'.t hun in t
gelijk.
De verovering van Véié- en de keuze
van Kralievo zijn van groote be teekenis voor
Griekenland en Italië.
De bezetting van Zuidelijk Servië werd
door de Grieksche regeering voorzien en
dezo schijnt er met ieder der oorlogvoeren
de rijken over gesproken te hebben. Tijdens
't tweede ministerie-Venizelos, had Servië
aan do Grieken, indien deze hen tegen de
Bulgaren zouden helpen, grondgebied van
Doiran en Goeëvgoeéli toegezegd.
Een Duitseh blad heeft sedert bevestigd,
dat de Bulgaren aan koning Constantijn be
loofd luidden, niet in die gewesten te zullen
vallen. Men heeft ook beweerd, dat ze hem
Monastir aanboden, in ruil voor zijn onzij
digheid.
Tot heden toe was dat alles echter nog
hypothese, maar met de bezetting van Vélés
begint de werkelijkheid. Als de Serviërs
Monastir niet verdedigen, moet de Griek
sche regeering misschien tusschen deze drie
dingen kiezen: de Bulgaren verdrijven, ze
Monastir laten bezetten of het zelf bezetten
in verstandhouding met de Bulgaren.
Toch zal niet in Zuidelijk Servië 't lot van
den oorlog worden beslis:, maar eerder in 't
westen, waar de weersij&nd der Serviërs langs
de Adriatische Zee gesteund kan worden."
In Engeland ziet men den .toestand, ook
al slagen de Duitschers er in, verbinding
met Turkije te krijgen, minder donker in.
Dit is een gevolg van het feit, dat nu op- de
andere fronten reeds zeer merkbaar is, "dat
Duitechers en Oostenrijkers troepen voor het
onenslei - tegen Servië moesten afzonderen.
De macht der geallieerden ter zee, een zoo
voorname factor, kunnen de Duitschers op
deze wijze toch niet verkrijgen. Bovendien
verwacht men binnenkort ook meerdere re
sultaten van het offensief der Russen.
De vloten van de Entente-mogendheden
blijven actief. In de Zwarte Zee is dit het
geval ook mei de „Goeben." die weer geheel
hersteld is, geholpen door de aanwezige on
derzeeërs.
In de Middellandsche Zee spannen zich de
Duitsche onderzeeërs ook in. In Weenen ver
telt men, dat een groot Engelsch oorlogs
schip, dat te Saloniki wordt verwacht, ver
mist wordt. Eenige nadere bijzonderheid ont
breekt.
De Grieken buiten Griekenland blijven aan
dringen op hulp .aan de Entente en de Bul-
gaarsche kolonie te Odessa heeft in een
door meer dan duizend Bulgaren bijgew oonde
vergadering een motie aangenomen om er
met a.)le mogelijke middelen tegen te strij
den, dat Bulgarije een vazalstaat vanDuitsch-
land zou worden. Daartoe werd een beroep
op Rusland gedaan.
Aan liet slot moeten we er nog even op
wijzen, dat Duitschland een groot verlies
heeft geleden, door het overlijden van den
gezant, baron Von Wangenheim, den man,
die voor Duitschland op zoo goede wijze
de zaken heeft geregeld.
Vliegers boven Venetië cd Triest.
Zondagavond na tien uur hebben Oosten-
rijksche aviateurs tot driemaal toe een aan
val op Venetië gedaan. Bij dezen aanval
trof een bc»m het dak van do kerk Degli
Scalzi. Ook vleien er bommen in zee. Bij ai
de aanvallen, werden drie personen licht
gewond. De aangerichte schade bepaalt zich
tot de kerk, maar daar is dezo aanzienlijk,
want kostbare schilderstukken van Degli
Scalzi zijn vernield
De Italiaanshce vliegers bezochten Triest.
De bommen doodden er twee inwoners en
verwondden, er twaalf.
Onderzoek naar het Optrede van
Duitsche Agenten in de Ver. Staten.
De „Grand Jury" stolt een onderzoek in
inzake de beo huldiging, dat Duitsche agen
ten intriges, op het. touw zouden hebben
gezet, ten doel hebbende oneenigheid te
verwekken tusschen dc Vereenigde Staten
en Mexico, zocdat de Vereenigde Staten
hun geheele leger aan de- grens noodig zou
hebben en do aandacht van de regeering
zoodanig in beslag zou worden genomen,
dat het haar onmogelijk zou zijn de vele
met Duitschland aanhangige kwesties ern
stig ter hand to nemen.
Naar men vernoemt, was dc erkenning
van Carranza ten deelo het gevolg van die
intriges, daar de regeering van mcening
was, dat een stabiele regeering in Mexico
noodig is.
De regeering stelt een onderzoek in naar
bet optreden van een aantal kleino booten
in de Caraibische Z--e in verband met de
ontsnapping van. Duitsche officieren, die te
Newport News geïnterneerd waren. Het
'optreden van die booten schijnt erop te
wijzen, dat.de Duitschers van plan zijn de
aanslagen op den handel op kleine schaal
te hervatten.
Dc Verliezen aan Duitsche Onderzeeërs.
Uit Rome komt ec-n bericht dat van Duit
sche zijde afkomstig heet en waaruit blijkt,
dat do Duitschers groot© verliezen aan on
derzeeërs hebben geleden, al zijn de Ame-
rikaansche en Engel-sehe cijfers iets hoo-
ger. Hoofdzaak is, dat de groote verliezen
worden toegegeven, wat volgens de be
richten oorzaak zou zijn van de verslap
ping van den duikbcotoorlog.
Dit bericht uit Komo meldt: De Duit
schers, die de meest misdadige duikboot
oorlog tegen de veerlooze handelsschepen
begonnen zijn, -zijn nog zoo naief, om te
protesteeren tegen de krachtige maatrege
len welke clo'or do Engelsche admiraliteit
getroffen zijn tegen hun duikbooten. De
Italiaanscbe bladen vernemen, dat do Ita-
liaansche regeering in het bezit is van een
- nota, welke Duitschland aan de neutrale
staten heeft gezonden. In dezo nota pro
testeert Duitschland er togen, dat de En-
gfelschen gebruik maken van een soort net
ten, waarmee zij de duikbooten vangen om
deze vervolgens t-ot zinken te brengen.
Duitschland protesteert eveneens tegen de
methode der Engelscben om groote sche
pen er op uit te sturen ten einde dc Duit
sche duikbooten Tot zinken te brengen.
Duitschland geeft toe, dat 27 zijner duik
booten door de Engelsche netten gezonken
zijn, terwijl 16 anclcre op andere wijze ver
nield zijn.
Duitschland verloor dus sedert het begin
i van den oorlog 43 duikboot-en.
Patrouillcschip op een Mijn geloopcni
Een telegram aan het blad „Politiken",
uit Merstal, meldt, dat ten kleine boot- van
een Dudtsohcn mijn legger, waarvan de ach
tersteven geheel was weggeslagen op den
Oostelijken - ever van het eiland Aero is
aangespoeld. Men vond er veertien redding
gordels, adressen, enz, bij. Waarschijnlijk ia
do boot afkomsnig van een der patrouillee
ren-do schepen in cfe Langelond Belt, dat
op een mijn moet zijn geloopen.
De Toename der Rceruteoring in Engeland.
De „Pali Mall Gazette" schrijft, dat de
bezielende oproep van koning George, de
schitterende campagne ouder do arbeiders,
de brief van lord Derby en de terechtstel
ling van miss Gavol-1 een prachtige uitwer
king hebben gehad op de recruteering Op
elk werfbureau te Londen hebben ai oh
Maandag zulke geestdriftige tooneolen af
gespeeld als in maan den niet rijn waarge
nomen. Voor Uien uur 's morgens stonden er
verscheidene honderden mannen te wach
ten op hun vertreOck naar een militair de
pot, terwijl in het oude Scotland Yard,
waar het personeel onder verhoogden druk
werkte, oen onafgebroken stroom recruten
rich aanmeldde. Officieren verklaarden, dat
dit het gevolg was van het feit-, dat man
nen. die tot dusver vonden, dat. zij rioh niet
bij het leger behoefden aan te sluiten,
thans onder den indruk waren gekomen van
den ernst van den oproep. De woorden van
den koning hebben een uitwerking gehad
als men mc-fc geen gewone recrutecrin.gs-
campagme. ooit had vermeend te kunnen be
reiken. Autoriteiten deel en mede, dat de
vrees voor dienstplicht niet veel invloed
heeft, gehad.
•Samuel de postmeester-gone-raal, zedde
in een toespraak tot een vergadering van
beambten van het hoofdpostkantoor, dat
43.600 man van het personeel der poste
rijen vertrokken waren om voor het rijk te
vechten, maar op do postkantoren worden
nog steeds maatregelen getroffen, opdat
iedere man, dfte zulks wensc-ht, dienst kan
nemen. Sam iel achtte het zelfs van grooter
belang de Duitschers te verslaan, dan het
postkantoor op zijn uitstekend peil te
houden.
De Stemming in Duitschland en in
het Duitsche Leger.
Een landgenoot, die veel verwanten in
Duitschland heeft-, deelt aan de „Tel."
mede
Toen ik voor een paar maanden naar
Duitschland ging, bleek mij de geest in
sommige kringen zóó heel anders dan z©
door de kranten wordt voorgesteld, dat
het mij de moeite waard schijnt iete van
wat ik hoorde mede te doelen.
Het gezin, in welks mididen i'k verkeerde,
had van den aanvang van den oorlog af
geen oogenb^Wc van geestdrift gehad, en
hetzelfde was het geval bij ongeveer alle
bekenden, die er aan huis kwamen. Om te
preciseer en, rnoet ik mededeeden dat het
milieu, er een was an ontwikkelde en be
middelde lieden in een groote stad in het
zuiden van Pruisen. Toen de oorlog uit-
brak, waren deze, mensohen volkomen on
voorbereid. Zij hadden in de alarm ee ren de
b;ichten niet meer gezien dan menig Hol
lander en waren tot den 1 aatsten dag over
tuigd, dat het ook ditmaal met een sisser
af zou loopen. Nu was één zoon gesneuveld,
één schoonzoon zwaar gewond en één ver
mist.
Toen ik mij'n verbazing t.c kennen gaf over
de weinige geestdrift, die ik in dit gansche
milieu vond, terwijl er toch zoo talrijke
vrijwilligers overal rich hadden opgege
ven, wees men mij op de groote voordooien,
die vrijwilligers boven gewone dienstplich
tig-en vóór hebben. .,De vrijwilligers weten
bijna zeker, dat zij later toch moeten opko
men, en dat zij dan die privileges naet zou
den genieten."
Tn de/n trein bevond ik mij plotseling te
midden van ee.n transport gewonde solda
ten (z.g. 1 icht-gewondenwaaronder ook
zij worden gerekend, die geheel blind zijn
geworden De zaak was op dat oogenblik
weinig streng geregeld, zoodlat de soldaten
tusschen de gewone passagiers kwamen te
zitten. Eén er van een dikke Schwab, zag
er lang niet zoo erbarmelijk uit als de an
deren cn bleek dan ook „slechts" wegens
een inwendige kwaal voor een tijdje, naar
huis te zijn gestuurd. Door het vertoonen
van mijn pas en mijn verlofpas als Hol-
landsch soldaat, en door het aanbieden
van een Hollandhche sigaar kreeg ik hem
aan het praten. Hij diende in het leger
vaai den kroonprins. Toen ik hem vrceg
waf. hij van den kroonprins dacht, werd zijn
gericht donker. .,Der graszldohe Mcnsch
mit dem ewig lachenden Gcsicht", zeide
hij, kon hij niet uitstaan. Ook wekte het-,
naar zijn zeggen, alom ergernis, dat de
kroonprins na bloednge gevechten chain-
pagnefuivcji aanrichtte. Er waren officie
ren die aan deze smak.clooze handelingen
ni mee wilden doen. Met de populariteit
van den kroonprins schijnt het, naar ik ook
van anderen dan van dezen zegsman ver
nam, gedaan te zijn. Heb leven in dc. loop
graven was ellendig en er was slechts één
periode gewéést, waarin het dragelijk cn
zelfs wel eens amusant was. Dat was, toen
tussohen de Fransche en Duitsche soldaten
allerlei vriendschapsbetuigingen werden
gewisseld tusschen de gevechten door.
Hieraan was nu een eind gemaakt; het
kwam dan ook voor dat zij, die weinig lust
tot. vechten hadden, do afspraak maakten
met een vijand, om zaeh gevangen te la
ten nemen, wat op de allereenvoudigste
wijze geschiedde. Men ging eenvoudig wat
te ver mee terug met den bezoeker.
Staaltjes van trucs om van verderen
dienst af te komen, hoorde ik bij dc vleet-.
Zoo kreeg ik het zeer stellige verhaal te
hoeren van een soldaat (een man van ont
wikkeling)) die reeds vele maanden in het
hospitaal ligt om t© genezen van een ver
wonding. Telkens als de wond zoowat ge
nezen is, riet hij kans liet. lid opnieuw te
breken, zoodat de genezing eindeloos wordt
gerekt.
Dat in het begin van den oorlog verschei
den o officieren en on der officier en door
kocels in den rug icevallcn riin ten gevol
ge van den haat, die hun eigen manschap
pen hun toedroegen, wist rnijn soldaat uit
eigen ervaring. Ook een ander Duitseh sol
daat, mij als zeer betrouwbaar bekend, ver
zekerde mij, dat hij bij den eersten slag zijn
eigen zeer impopulairen onderofficier door
een schot in den rug had riep vallen.
De Parijseke Kunstschatten.
De onderstaatssecretaris van Schoon©
Kunsten, Dalimier, heeft aan 'een medewer
ker van de „Lectures pour ïous" verteld,
op welko wijze de kunstschatten uit het
Louvro in veiligheid waren gebracht, toen
Parijs door de Duitschers bedreigd werd
Binnen enkele uren v .en niet minder
dan 710 schilderijen, beeldhouwwerken
(waaronder de Venus van Hilo) en andere
kostbaarheden weggehaald en naar een stad
in Zuid-Frankrijk gezonden.
De heer Dalminier had zich persoonlijk
belast met do kroonjuwoelen: hij kocht een
groote leeren tasch, ..plaatste daarin de
juweelen en vertrok onmiddellijk met een
avondtrein, stampvol mensehen, die de be
dreigde stad verlieten, naar het zuiden,
waar hij zijn kostbare bagage deponeerde
'bij een filiaal van een Parijsche bank, waar
ze nog berust. De andere kunstschatten
werden in 40 verhuiswagens gepakt, welke
zich til au s bevinden op een binnenplaats
van een gebouw in dezelfde stad in het
zuiden, waar zij dag en nacht door troepen
bewaakt worden. Bij de verhuizing werd
slechts een stoel gebroken.
Een Wapenstilstand van Vijf Minuten.
De ..Westm. Gaz." ontleent aan eem
familiebrief van oen sergeant aan het front
het volgendeIk hoorde een kreet voor
onze loopgraaf. Hij word geuit door een
gewonde, liggende op de Duitsche borstwe
ring, dlie ons smeekte gehaald te worden.
De man lag or van Zaterdag af, toen de
charge plaats had, tot Maandagmiddag en
hij was half dood van honger en door zijn
wonden. Wij wisten, dat we hem niet kon
den naderen, maar eindelijk begon een van
onze officieren, die Diïitsoh kende, te roe
pen tot de Duitschers om hen te vragen of
we don gewonde mochten halen. Dat was
'n moedige daad, want als we onze hoofden
boven de borstwering uitstaken was er ze
ker kans, dat we gedood zouden worden. De
Duitschers riepen terug en gaven ons vijf
minuten tijd om den man te halen. Onmid
dellijk 6prongein er wel een vijftliental van
ons naar buiten, maar onze kapitein riep
hen terug, daar de Duitschers zoo wel eens
konden vermoeden, diat we een aanval zou
den willen doen. Een officier en een soldaat
gingen cltaarop naar buiten met een baai
en haalden den gewonde. De man huilde
van vreugde, nu hij gered was, ondanks zijn
ernstige wonden. Bij het wegdragen zag
men nog een man liggen, die eveneens
werd opgehaald. Teen hieven we „three
V-heers" voor de Duitschers aan om hen te
danken.
Ycrscliil van Methode.
„Verschil van methode" zet de Londen-
.selie correspondent van de Tel." buien
d"e volgende correspondentie
„Toen Duitschland nog beschikte over
een voldoend aantal onderzeeërs, om den
oorlog tegen koopvaardijschepen te voe
ren, moesten ook Britsche visschersvaar-
tuigen het menigmaal ontgelden. Ettelij
ke weerlooze trawlers pinken werden
in den grond geboord, en tientallen hul-
pelooze visschers kwamen bij die onver
hoe dsche aanvallen om. Dat gevaar is nu
vrijwel geweken, want vele Duitsche duik
booten zijn vernietigd.
Thans is de toestand veranderd. De En
gelsche vloot heeft thans Duits he trawlers
buitgemaakt. Volgens de „Daily News"
bedraagt hun aantal in het geheel ongeveer
vijftig. 2 October werden er zeven en een
week latei nog veertien naar Grims
by opgebracht. Dertien van die vaartui
gen hadden een goede vangst aan boord.
De visch werd te Grimsby verkocht. Nog
mooier is, dat eenige Hritsche trawlers, die
de Duitschers in het begin van den oorlog
hadden buitgemaakt, naar buis zijn terug
gekeerd.
De vijand begon met schending Ier
Haagsche conventie, die de visscliersvaar-
tuigen beschermde tegen vijandelijke aan
vallen. Engeland heeft thans het recht
Duitsche trawlers ook niet met rust te
laten. Maar het nam daarbij de wetten
der humaniteit in acht. Geen der Duit
sche visschérs werd g-° "dod. Iedere traw
ler had tien man aan boord. Zij werden
allemaal op de Oostkust behouden aan
wal gebracht en daarna geinterneerd.
Dc ..Daily News" meldt ook, dat
Duitsche trawlers we den buitgemaakt bij
een stoutmoedig en raid van Britsche oor
logsschepen na-bij Helgoland. Terwijl zij
in die buurt ra/ het visschen waren, wer
den ze door een Britsen eskader omsingeld
en naar Engeland gevoerd.
En waar was toen de Duitsche vloot?
Dit is toch zeker iets anders i het ver
raderlijk torpedeeven van visschersvaar-
tuigen".
Oorlog en Tuberculose.
Sedert den oorlog is naar een Duitseh
blad meldt het- aantal tuberculosegeval-
len onzettend toegenomen, niet alleen on
der de in het veld staande militairen, maar
ook onder het achtergebleven deel der
Duitsche bevolking. "Voor do soldaten moet
de oorzaak hiervan gezocht worden m de
buitengewone inspanning, die er gevergd
worden van spieren, zenuvveD, hart en lon
gen. Bovendien is'het gevaar voor besmet
ting zeer toegenomen: dc soldaten komen
soms maandenlang niet uit ce kleeren, ze
slapen dicht op elkaar in ruimten waar de
lucht totaal bedorven is en hun lichamen
verzwakt door bovenmatige inspanniDg e-n
dikwijls onvoldoende voeding, hebben min
der weerstandsvermogen.
Bij de burgers zijn meestal groote ziel-
schokken. of ontcereikbar voeding, dik
wijls ook - ij dc vrouwon ongezouden ar
beid, de oorzaak, dat het w eerstandsvermo
gen van het lichaam zwakker worclt
Een groote fout ia geweest, dat do sana
toria voor longlijders bij het uitbreken vr.n
deh oorlog gesloten zijn. Wel worden gc-a
tuberculose soldaten voor den dienst goed
gekeurd. maar bij heb snelle mobilise-? i «i:
zijn talrijke personen opgeroepen, b;j wie
zich eerst later do ziekte openbaarde.
Hoe groot het aantal longlijders wel zal
ijzn onder de teruggekeerde soldaten, is ruel)
met zekerheid te zeggen.
Yarkeusiueslcrij in eeu Gevangenkamp.
In het gevangenkamp te Munster in
Hannover werd in Maart van dit jaar be
gonnen met de varkensmesterij Deze werd
begonnen met een 70-tal jonge varkens
van ongeveer drie maanden oud. Het
voedsel dezer dieren bestaat in hoofdzaak
uit keukenafval van het kamp, verder uit
wat toegevoegde visch voeder meelgegeven
tot een hoeveeheid var. 50 tot 100 gram per
dag op 100 pond levend gewicht, dan nog
een geringe hoeveelheid gewasschen krijt
en wat maïszemelen. Voor dra k gebruikt
men schoon water. Alles wordt als een
dikke brij dooreengemengd aan de dieren
gegeven. Na verloop van een viertal we
ken krijgen de dieren ook groen voeder.
De dieren groeien goed; d gewichtstoe-
name bedraagt 1 pond per dag en meer.
Dagelijks komen de dieren één tot twee
uren buiten op een vrije loopplaats. De
voedering en verzorging geschiedt door de
krijgsgev angenen, onder toezicht van een
der zake kundigen .landweerman. In cte
hokken heerscht groote zindelijkheidde
voederbakken worden na elki voedering
schoongemaakt. Bij een gewicht r:.n on
geveer 200 pond worden de dieren ge
slacht. Daarna worden zij verkocht aan
de vleeschlevcranciers van het kamp of aan
andere handelaars overgedaan.
Ook een aardige konijnenmesterij is er
in het kamp. Deze diertjes worden er
met keukenafval gevoederd. Dit is het
werk van eenige landweerman een, met de
konijnenfokkerij bekend. De vette dier
tjes worden eveneen- aan bo""ngenotTnde
vleesëhhandelar,vs i nkocht-
KORTE BERICHTEN.
Zooa.ls algemeen bekend is, wordt de ab-
sintth, de vroeger zoo geliefkoosde alcoholi
sche drank der Fnunschen, uit het ailseiii-
krudd bereid. Er zijn dlan ook sommige
plaatsen in Frankrijk, die hoofdzakelijk
van do alsemcultuur bestaan¥joo o.a. het
stadje Orly, dep. I\ry sur Seine. Daar nu
echter h eb bereiden en verkoop en van ab
sinth verboden is, werden de verbouwers
van het a-lsemkruid ernstig in huil bestaan
bedreigd. De Fransche regeering heeft
daarom besloten, den geheel-en oogst aa«n te
koopen en te vernietigen, met het resultaat
dat te Orly alleen in drie dagen voor,
100.000 francs opgekocht en vernietigd
werd. Ook in de buurt van Houdan, Milly,
Orsa-y enz. werd op dezelfde wijze gehan
deld met dit volksvergif.
Ten gevolge van het gebrek aan olichour
diende grondstoffen in Duitschland worden
thans allerlei vruchten, die vroeger voor
dat doel niet in aanmerking kwamen, op
groote schaal verzameld en opgekocht. Het
is bekend, dat er reeds een levendige h-an
del in beuken cot j es wordt gedreven. Thans
echter werd:a ook do zonnebloem-pitten c-nJ
de vruchten van den lindeboom opgekocht.
Gedroogde zi-.ëineb-loem-piltten brengen 40
pf. per ponc? op.
Den lldcn dezer is de adjudant van den
Diiitschen kroonprins, majooT- Edler van
der Planitz, gesneuveld.
Naar uit Petrograd wordt geseind meldt
de „Novo je W-rem ja" diat de Russ&fche mi
nisterraad op voorstel van 205 Doemaledcn
besloten heeft tot afschaffing van de bijzon
dere voorrechten van bezitters van adellijke
goederen in Koerland Esthland en Lijf
land. Den minister van justitie werd opge
dragen do noodige wetsontwerpen daartoe
samen te stellen.
Do Belgische regeering besloot een nieuw
oorlogskruis in te stellen dat het beeld van
den Belgischen Leeuw zal dragen.
De hoofdcommissaris van politie te Bon
den is nu bereid vergunningen te geven aan
vrouwen, om als conducteur van trams en
omnibussen op te treden, ten einde aldus
de hinderpalen uit den weg te ruimen, voor,
de vrijwillige dienstneming van het omni-
fcuspersoneel.
Van Fransche zijde wordt bekend ge
maakt dat vijftig volledig uitgeruste ambu
lances, dio onlangs te Londen dbor de ko
ningin van Engeland zijn bezichtigd, alvo
rens ze naar Frankrijk zoudc-n worden over
gebracht, geheel verloren zijn gegaan door
dat het schip, waarmee ze werden vér voer d,
door een Duitsche duikbootfis getorpedeerd.
Do bevelvoerende generaal van liet Vile
legeicorps te Minister heeft een bevel uit
gevaardigd, waarbij aan binncnlandsche fir
ma's en particulieren het zenden van boter,
kaas, eieren, spek, margarine, vetten,
brood, bakkersartikelen, en chocolade aan
krijgsgevangenen worclt verboden, een cn
ander „met het oog op de bevolking' Der
gelijke zendingen uit het buitenland echter,
benevens genotmiddelen, zullen wèl aan do
geadresseerden worden bezorgd.
tf
De „Berl. Lok. Ana meldt, dat er te Ber
lijn groot gc'brck aan nikkelen munt
hecrsclri. Aan dc wisselkantoren van do
rijkfl ai.k zijn in lu-t geheel ccen 10-pfcn-
ning stuiken te krijgen. Ook dc tram, die
er anders eiken dag bij massa's aan de
rijkswisselkantoren afleverde, blijft in ge
breke. Aan dc .eindpunten staan namelijk
kooplui te nachten, om bij dc conducteurs
gelei tegen nikkelen munt te wisselen. Men
hacl gehoopt, dat de munt Maandag een
groot aantal van de nieuwe ijzeren 5-pfen-
ning-atukken zou afleveren Maar de munt
blijkt nog altijd met technische moeilijkhe
den te kampen te hebben, zoodat. do uit
gifte op zich laat wachten.
