Nederland en de Oorlog. N». 17074 Maandag October. Eerste Blad. A°. 1915. (Deze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Officieaie Kennisgeving. Binnenland. LÏIDSCII -Sb rS PAUKT, AT) PRIJS DER ADTERTENTIEN: Van 18 regels ƒ1.05. Iedere regel meer ƒ0.17!. Kleine «drertentiSs tan 30 woordeD 40 Oente oontant| elk tiental woorden meer 10 Oenta. Voor het inoaaeeeren wordt ƒ0.05 berekend. Bewijsnummer 5 Oents. PRIJS DEZER COURAOT: Voor Leiden per 3 maanden 1.301 per week. 1 f 0.09. Bniten Leiden en waar agenten gevestigd rijn per week. SS» 0.10, Franco per poet J j J 1,65. 150TER- EN KAASVOORZIENING. De burgemeester van meiden brengt ter kennis van belanghebbenden dat het Rijks Centraal Bureau voor den uitvoer van bo ter en het Rijks Centraal Bureau voor den uitvoer van kaas zijn opgehev Handelaren en winkeliers, die niet recht streeks de boter van d i bqtërpro Jncenten, die tot beschikbaarstelling van boter ver plicht zijn, kunnen betrekken, kunnen hun aanvragen om beschikbaarstelling van bo ter richten tot ondergeteekendc, adres Visciimarkt 18. Opgaven, welke vóór Donderdag 12 uur des middags binnenkomen, worden vóór Donderdag d.a.v. uitgevoi .1, tenzij uitvoer der en ontvanger samen tot levering op een anderen dag inn dezelfde week overeenko men Onmiddellijk na aankomst der boter ont vangen belanghebbenden daarvan bericht, waarna de boter kan worden afgehaald aan het Waaggebouw, tegen afgifte van een be wijs, dat aan het Bureau Visehmarkt 18 kan worden verkregen tegen betaling van het voor de te ontvangen boter verschul digd 3 bedrag, vermeerderd - t 1 procent administratiekosten Een nieuwe regeling om voldoende kaas beschikbaar te stellen is in voorbereiding. Eventueele aanvragen om beschikbaar stelling van kaas zullen zooveel mogelijk worden afgedaan en worden ingewacht aan het Algemeen Administratiekantoor, Noord- einde 167, 's-Gravcnhage. )o Burgemeester voornoemd, N. O. DE GÏJSELAAR. Leiden, 25 October 3915. LEIDEN, 25 OCTOBER. Zondagavond-Concert i hot Volkshuis.— Gisteravond had in het Volkshuis het eer ste concert plaats van dit seizoen. In een uitverkochte zaal, smaakvol met herfstbonte' eiken blaren versierd, zat het publiek aan dachtig neer en ofechoon a&invankelijk de avond met een teleurstelling begon, daar door ziekte van de sopraan de beide vocaal- quartetten moesten vervallen, werden wij, dank zü de vriendelijkheid van den heer Stigter en freule Repelaer van Drie!, daar voor schadeloos gesteld, doordat beiden de leemten aanvulden met enkele soli voor tenor en alt. Iioe pianospel boeit, als een artist als de heer Kerrebrjn aan den vleugel heeft plaats genomen, viel gemakkelijk te cons lateer en; reeds bij de eerste accoorden van de Noc turne van Chopin, kwam men onder de be koring van zijn bezielend spel. Ook de boeiende 2de sonate voor piano en viool van Brahms en de Grieg-sonate voor dezelfde instrumenten werden door het publiek ten volle genoten, niet het minst door hetschoo- ne accompagnement Een strijkquintet uit Den Haag, speelde twee walsen. Een ueldadigheidsavond. Zaterdag 6 November e.k. wordt, hier in den Schouwburg een -voorstelling gegeven door -de „Haarl. Tooncelolub" ten bate van de Commissie voor ontwikkeling en ontspanning voor Gemobiliseerden. Onder leiding van den heer G. Nolst Tretiné („Charivarius") ml men opvoeren ,,Hoe hel. Weeuwtje uit het Hof van Holland ge wijd werd" naar Schimmel en Zaïre, zang spel naar Voltaire. Het. oordeel der pers óver deze uitvoering is ui te re t gunstig. Dezer dagen zullen jonge daan es intee- kenlijsten aan de burgerij aanbieden. De prijzen der plaatsen zullen zijn 2 ƒ1.50 ƒ1 en ƒ0.50. Moge de Commissie in haar-goe de verwachtingen zich niet bedrogen zien. Loonactie van do Pakfcersgezel'en. Voor eenigen tijd deelden wij reeds mede, dat, naar aanleiding van een verzoek der rer; Ail lende hier ter stede bestaande or ga lis n! I-; a van de bakkersgezellen, om in ver- bami met de dure trjden eenigen opslag van loor te mogen ontvangen, in een vergade ring van de afd. Leiden vau den Ned. Bakkerspatroonsbond besloten was, geen ïocnsv erhooging toe te kennen, maar wel een gratificatie ineens van f10 voor een gehuwd, f5 voor een ongehuwd volwassen gezel en f2.50 voor een z.g. halfwas uib te keeren. Hiermede waren de gczellenorganisaties •iet tevreden, terwijl ook lang niet alle patroons gevolg gaven aan het door de slecht bezochte lokale vergadering van de Groctiverkersorgauisatie genomen besluit. De' actie werd voortgezet, doch heb resul taat was tot dusver nog van weinig betee- kerjp. Dit kwam Zaterdagavond tot uiting op Sen vergadering van bakkersgezellen in het gebouw „Prediker", in do .Tanvosscnsteeg, Bijeengeroepen door de hoofd- en afdeeliugs- betturen van den AJgieni. Bond, den R.-K. Bond en den Ghr. Send van de gezellen in hei Bakkers-, Chocolade- en suikerwerkers- bedrijf. Deze vergadering was vrij goed bezocht, in aanmerking genomen, dat de bakkers op Zaterdagavond een zeer langen werk dag achter zich hebben. De bijeenkomst werd geleid door deu heer A. Hillebregt (Alg. Bond), die in het kort de poovere resultaten van do loonactie in Leiden uiteenzette, waarna hij liet woord gaf aan den heer A. Hanemaayer, hoofd bestuurder van den Chr. Bond, die den toe slag door enkele bakkerspatroons gegeven, onvoldoende achtte. De hoofdbesturen had den den voorzitter der Patroonsorganisatie, den heer Haalebos, opgezocht en van dezen de ledenlijst gevraagd, die hij hun niet kon gev'cn. Woensdag zou een vergadering wor den gehouden en daar zou worden over wogen of men de ledenlijst kon afgeven, ■waardoor de gezellenorganisaties zouden kun nen weten hoeveel der leden aan het be sluit om den al to geringen toeslag te ver- leenen, gevolg hadden gegeven. Do Kath. Patroons-organisatie had in het gfheel niet geantwoord. Spr. deed uitkomen, hoe in andere plaat sen, waar de toestand van de patroons niet zoo goed is als in Leiden en do arbeiders er beter aan toe zqn, wel loonsverhooging is toegekend. In Amsterdam, Den Haag en Haarlem voor volwassen gehuwden f 1 per week. Dit staat vast, dat zij geen vrede kun nen hebben met de fooi, die sommige pa troons toezegden en waaraan nog slechts weinige:; gevolg gaven. De heer H. J. Sprokop (R.-K. Bond) sprak in denzelfden geest; 10 pCt loonsverhoo- ging is niet overdreven, wat trouwens de patroons zélf erkennen, te meer omdat do iconen in Leiden abnormaal laag zijn, lager dan in vele andere plaatsen, waar de levens standaard niet hooger is. De organisaties zullen dus moeten volhouden, doch daar voor is het noodig, dat zij zooveel mogelijk gezellen achter zich hebben. Daarom drong spr. ten slotte op aansluiting bij do orga nisaties aan, wat vooral waarde heeft, om dat de patroons zelf nog slecht georgani seerd zijn. De voorzitter, resume erende, drong ook op voortzetting der actie aan. Hjj noemde namen van de verse' illende patroons, die iets hadden gedaan ia de goede richting. Behalve de Leidsche Broodfabriek, die een gratificatie van benige beteekenis gaf, en den heer Van Noort, Doezastraat, die fl.50 verhooging per week toekende, bleven de anderen ver beneden de redelijke verwach ting. Onmogelijk is het voor de patroons niet. Op het Regeeringsbrood wordt goed Verdiend, op het witbrood wel minder, doch vooral door de laatste verlaging van den prijs met f 1.50 per baartje, terwijl de prijs van het brood gelijk bleef, gaat ook dat wel. Nadat uit de vergadering nog verschil lende stemmen waren gehoord en bij wqze van motie teleurstelling was uitgesproken over de houding van do patroons, aanvaard den de hoofdbesturen de opdracht namens de gezellen de actie voort te zotten. Men zou echter niet vasthouden aan 10 pCt loons- verhooging, doch als minimunvciscli stellen f 1 verhoc-ging voor de volwassen gezellen, f0.50 voor den halfwas en 2 ota. per uur voor de noodhulpen. Over een paar weken zullen de hoofdbe stuurders de gezelion wederom oproepen, om den stand van zaken nogmaals mede te dèelen. Wij vernamen het droevige bericht dat de heer M. H. Weijdung, notaris te Zoe- terwoude, hedenmiddag werd gevonden on der Wassenaar in een sloot, daarin door een noodlottig toeval geraakt. De muziek-, tooneel- en dans-vereeni- giug ,,M. T. D.", hield Zaterdagavond in „De Graanbeurs" een propaganda-avond. Mei. Uaykema zong een paar liedjes, ter wijl de lieer Noest een paar nummers fluit spel gaf. Beiden mochten zich in een dave rend applaudissement verheugen. De toonoelstukjes „Kiespijn" en „Een Brave Hendrik", vielen ook zeer in don smaak. Een. gezellig bal sloot dezen welgeslaag den avond. Zaterdagavond jl. tegen zeven uren, geraakte op het Stationsplein een goederen wagen van de electrische tram door onbe kende oorzaak by het rangeeren uib de rails. Hij liep tegen een der gerieflijke zitbanken van het s'ationsgebouwt.ie aan, waardoor die eenigszins werd beschadigd. De lieer F. Vreede, alhier, komt voor op de voordracht van B. en W. van Den Haag, ter benoeming van een tydelyk leeraar in het Fransch, aan dè H. B. S. met 3-jari- gen cursus aau de Lecmstraat aldaar. De weleerw. frater P. J. Tiiyp, van hier, van de congregatie van Mill-Hill, zal Donderdag aj.s. naar Belgisch Congo ver trekken. In de stedelijke werklui riebtiing zijn van 17 tot 23. October opgenomen275 volwas sen personen, 71 kinderen totaal 346 per sonen. „OEFENING BAART KUNST". Eenige uren vóór en eenigo uren na mid dernacht van Zaterdag j.l. hadden de leden ©n int-roducé's van de tooneelvereeniging „Oefening baart Kunst", in groeten getale in de zaal van „Zomerzorg" bijeen, veel ge noegen. De voorzitter, de heer G. Mazurel, had het hun in zijn openings- cn welkomst woord, waarin hij mede dank bracht aan do donateurs, aan den heer Noordanus en aan den heer Brink, exploitant van „Zomer zorg". van harte toegewenscht, en die wensoh is, althans gedurende den tijd, dat wij deze 29ste uitvoering op verzoek van het bestuur bijwoonden, naar allerlei uiterlijke teekenen te oordeelcn, vervuld. Voor het uitbrengen van critiek waren wij hier niet tegenwoordig. De ondervinding toch heeft ons geleerd, dat die in geval len als dit eigenlijk niet wordt begeerd, tenzij alle prestaties door ons voortreffe lijk, mooi, best en goed worden genoemd, zoo mogelijk met voorbedachten rade. Daarom, dit wetende, slechts deze mede- deelingenWij hoorden van zeer nabij veel muziek van een krachtig pianlist en een dapper violist. Wij hoorden, ook, van iets verder af, een dameskoor zingen onder leiding van den heer J. Noordanus, wiens dochter wij een bloemstuk vanwege heb koor zagen in ontvangst nemen, na een voorgelezen rede van een der koorleden, ala hulde en dank met bede voor later voor haar piano-accompagnement. Wij waren ge tuig© van de opvoering van „Onze Jon gen", volgens het programma ©en oor spronkelijk© dramatische schets in één be drijf door F. C. Fuohs, waarin zes dilettan ten, waarvan twee vrouwelijke, werkten, en tijdens welke opvoering heel veel go- ladhen werd, wat enorm, veel beloofd© voor d© opvoering na de pauze van „De Roode Radder", oorspronkelijk, blijspel met zang in één bedrijf door M. J. Gillissen, waarin elf menschen aandeel hadden, waarbij slechts ééne dameook deze dilettanten, evenals alle andere tooneel spel enden, aan een voor een iegeüjks doel passend uiter lijk geholpen door den tooneelkappor Kou- wenberg. Wij beluisterde n en aanschouwden, on der lachsalvo's van het opgetogen publi&lc en het geschrei van ©en kindje, ©en paar van de voordrachten en de zeer beweeglij ke voordragers, die nog vóór twaalven aan de beur t waren, en lazen verder op het pro gramma, dat het. dameskoor zich nog moest laten hooren, dat het „orkest" nog aan den arbedd moest en dat een bal onder leiding van den heer P. Mazurel Jr. het eind van de pret zou wezen. Het vaandel was er ook bij. UITVOER VAN EIEREN. Voor de week van 24 tot en met 30 October moeten voor 100 versohe eieren, waarvoor consent tot uitvoer wordt afgegeven, 20 eieren voor binnenlandsoh v "brui1- beschik baar worden gesteld, terwijl voor 100 gecon serveerde eieren, waarvoor consent wordt afgegeven, 100 geconserveerde eieren be schikbaar moeten worden gesteld, HET VERBOD VOOR DE METAAL- BEWERKERS. Men schrijft aan „Het Volk" uit Simpel- veld op de Limburgsche gonzen van Vrij dag: Hedenmorgen word ook in Simpelveld den metaalbewerkers en monteurs belet zonder vergiumng van de minister van Oorlog of eenige genoemde militaire auto riteiten naar DuifcscMand gaan. Dage lijks vertrekken er van hier ongeveer 500 werklieden, die van Maar ïcht en andere plaatsen komen en in Aken werk vinden. Voor het eerst werd heden een pascontróle uitgeoefend en mochten een 40-tal personen het land niet verlaten. Daar het Vrijdags in Aken juist loondag is, werden '--en op een ongenadige wijze gedupeerd. Op welke wijze moeton deze menschen hier in het land werk vinden, waar hm ge reedschap, hun getuigschrift en dergelijke in Aken gehaald moet worden en hun zulks belet worden? En hoe lang kunnen ze wach ten alvorens zoo'n ding te 'bekomen 1 'tla een ergerlijke toestand. Bij levend veo moet eerst een consent ge voegd worden alvorens het uitgevoerd mag worden, merkte er een hatelijk op I Erger dan zoodanig wordt met deze arbeiders gehandeld. HARING NAAR DÜNJCSOHLAND. Dat de Hollandsehe pekelharing nogal gewild is in DuitschLand, blijkt, dat weder om vier schepen, geladen met dat artikel, van Delfzijl zijn vertrokkeu, hz temd voor Leer. Deze schepen hadden alien hun la ding haring ingenomen ic "k-aan-Zee. HET MIJNENGEVAAR EN DE KATWIJKER LOGGERS. Nu de vrees voor de mijnen weder eenigs zins geluwd is, vertrokken weder een aan tal Katwijker loggers naar de haring- vissoherij. Reeds vertrokken de loggers: K.W. 149, K.W. 143, K.W. 176, K.W. 4, K.W. 170, K.W. 101 en K.W. 13S. KAAS. Het stopzetten van den kaasuitvoer in de laatste dagen in erband met de kaasinven tarisatie heeft in boeronkringen vrij wat ontsteltenis veroorzaakt. Gelijk men weet, moesten kaasexporteurs een gedeelte der productie voor binnenlandsch verbruik be schikbaar houden. Echter is vrij algemeen aanzienlijk meer uitgevoerd dan met be doeld percentage overeen kwam zoodat ver moedelijk niet meer dan de helft van de voorraad hier tc lande aanwezig s, die aan wezig had moeten zijn. Het gevolg der inventarisatie zal na tuurlijk zijn, dat de ontbrekende voorraden moeten aangevuld worden, iets wat in ver band met de scha-arschte der kaasproductie enkele weken zal duren, zocdat >edurend© dat tijdsverloop de grenzen gesloten zullen blijven. Voor de boeren is dit tc onaangenamer, omdat zij van de kaashandelaren het voor binnenlandsch gebruik bestemde gedeelte betaald kregen tegen regeeringsprijs, ter wijl de kaashandelaren dat gedeelte natuur lijk naar het buitenland voor exportprijzen verkocht hebben. De kaasprijzen, hot is bekend, zijn fabel achtig hoog. Er A in N.-Holl. 90 voor be taald; nu do grenzen gesloten zijn, werd daar 70 gevraagd. Het hoogste bedrag, ooit gevraagd, was 104 per 50 K.G. ea dat- in een jaar, dat voor de fabrikanten en boe ren wat het weder en de productie betreft, gunstig genoemd kan worden. In 1911, het beruchte mond- en uwzeerjaa was de prijs van do Noord-Hollandsche kaas f 34. De kaashandelaren toonden zich Vrijdag te Alkmaar nog r.l gegrie over een groot handelaar te Dordrecht, d: voor 't legerbe stuur leverde. Een leemte in die wet maakte het hem mogelijk om de '-aas, die hij "oor den vollen prijs .an 't legerbestuur leverde als geleverd voor binnenlandsch gebruik -> laten gelden. Hij verkocht zooveel moge lijk aan het legerbestuur en zoo laag moge lijk. Voor iedere 100.000 K.G. moest 15.000 K. - in het binnenland geleverd worden. De handelaar plaatste 45.000 K.G. in het binnenland en verkreeg daardoor driemaal zooveel uitvoerrecht als degenen, die 15 pCt. beschikbaar stelden. Fraude is er ech ter niet gepleegd; geen sprake van. Duitschland cn Oostenrijk zijn de grootste afnemers en de koopers, die hier partijen voor die landen koopen zijn menschen, die meestal geheel buiten vak st-aa-n. Zoo scharrelen manufacturers, varkensslager, ja, zelfs ec-i ex-aviateur ii het kaasvak. EEN DUUR ZAAKJE VOOR HET RIJK! De Haarlemsche k rich' ever van d „Tel." schrijft: Op het terrein van do werf „Conrad" worden van regeeringswege de buiten- landsche paarden gestald die aan de gren zen opgevangen of op andere wijze gein- torneerd worden. Omdat dit terrein door vaarten van het naburige Schoterkwartier is gescheiden, hebben de militairen om de verbinding tot stand te brengen, e zol derschuit dwars door een der vaarten ge legd. Daarvoor moet echter, behalve voor het reoht van inbeslagnomen van gemeente- eigendom, aan dc gemeente Schoten ook be taald worden con vorgoe.\ir<g voor het stre taald worden een vergo- 'inr voor het stremmen van het verkeer. Dit is geen ge ringe som: het "vxlraagt een rijksdaalder por dag en de schuit ligt er al een jaar. Toen men hier ter stede de rcken.ng kreeg van een 400 rijksdaalders, is dan ook dade lijk bevolen de chuit weg te nemen. De verbinding wordt nu tot and gebracht door een roeiboot. TER-DOOD-VEROORDl'. KLINGEN IN BELGIE. Van bevoegde zijde ordt er de aandacht op gevestigd, dat, waar, naar ranleiding va® de ter-dood-veroordeeling vGh verschil lende personen, in België stappen zijn ge daan, nis liet verzoeken om gratie, die stap pen niet alleen door den Spaanschen gezant en den Amcrikaanschcn gezant-, maar ook, gezamenlijk met hen, C or den Nederland- schLen gezantsch:ipsri£jid te Brussel, den heer Van Vollenhovon, zijn gedaan. SMOKKELARIJ. Aan de Drentsch'-Duitsche grens wordt in de laatste dagen verbazend gesmokkeld. Groepen van een twintigtal smokkelaars treft men er aan. Verkenners loopen voor op, die nieta bij zich hebben, maar 1 j on raad seinen geven aan degene^ die op een afstand achter hen zijn. Men meldt uit Zevenaar dat door de mi litaire grenswacht twaalf paarden aange houden zijn, die men naar Duitsehlané trachtte uit te voeren TELEGRAFISCH VERKEER MET ENGELAND. De directeur-generaal der posterijen c-d telegrafie maakt bekend, dat de Britsclu Telegraafadministratie in herinnering brengt, dat telegrammen met bestemming voor en over Groot-Brittannië en Ierland^ welke voorzien zijn van een verkort adres of ingeschreven telegram-adres, dan -el an derszins niet in overeenstemming zijn mc de loor de Britsche censuur gestelde beper kende bepalingen worden aangehouden of iu de overkomst vertraagd. ONZE M ARG AKI N E HANDEL. Aan het station Vlake wordt thans zoo veel margarine aangevoerd, dat men moest overgaan tot het aanstellen van een lading meester. Deze margarine gaat via Zecuwsch- Vlaanderen naar Belgic. TEXTIELNIJVERHEID. Men begint zich te Enschede ongerust U maken over den toevoer van verfstoffen voor de bontweverijen. Toen de oorlog uit brak, waren de ververijen ruim van mate riaal voorziendoor dc geringe toevoeren echter van de zijde van Duitschland zijn de voorraden opgeraakt en allengs uitgeput* Pogingen van verschillende zijden aange wend, om weer ccn normaal kwantum verf stoffen uit Duitschland ingevoerd tc krij gen, hebben geen succes ge'ad. Menig verver zit met de j-ar.den in hei. haar en ziet geen uitkomst. Nu wee- doen er ernstige geruchten de ronde, dab -dc pa-i hervatte, hoewel kleine zendingen verf stoffen van Duitschland voor de eerstvol gende maanden nog verder gereduceerd zul len worden. D© Gouverneur-Gsnoraal. De „Java-Bodë" van 9 Sept. bevat het bericht-, dat de heer Idenburg in een vrien delijk schrijven aan do Regeering in Neder land heeft meegedeeld, dat hij gaarne te gen Januari of Februari zou willen aftr© d en Naar het oordeel van Z. E. maken de te genwoordige omstandigheden het niet noo dig, dat liij nog langer op zijn post blijft. In verband met dit berioht schrijft het „Bat. Handelsblad" „Er zijn kentcekenen, die op het voorne men wijzen. Immers, dc heer Idenburg ia van plan na zijn terugkeer in Nederland oen werk te schrijven over den toestand van Indië tijdens den Europeeschcn oorlog. Hiertoe heeft hij vele gegevens noodig. Naar wij vernemen, zijn de ambtenaren, die bedoelde gegevens verstrekken moeten, aangezocht dit. ten spoedigste te doen." De „Java-Bode" van 9 Sept. schrijft verder Va.n gezaghebbende zijde vernemen wij, dat de heer Colijn, thans directeur van de Bataafsche Petro-leum-Maatschappij, zeei veel kans heeft tot opvolger van den heer Idenburg te worden benoemd. Verschillende omstandigheden doen oqf niet meer twijfelen aan de juistheid vat deze mededeeling. De heer Colijn, de nieuw opgetreden di recteur van de Bataafsche, had eeist het voornemen, in verband met reorganisatie plannen, hier in Indië acht maanden te vertoeven. Den heer Van Reigersberg Versluys, is, op verzoek, eervol ontslag verleend als hoofd-administrateur en als zijn opvolger werd aangewezen de lieer Van Beuningen, die voorloopig als „waarnemend" optreedt, ook in verband met de reorganisatieplan nen, welke met den heer Colijn moesten worden besproken. Het verblijf in Indië van den heer Co lijn zou, beha Ivo aan de invoering van de nieuwe organisatie, gewijd zijn aan een. grootc inspectie-reis naar de ondernemin gen en bezittingen van! do Maatschappij eon reis, welko van 29 September tot- 11 Dcc. zou duren. De lieer Oolijn, die in Deli vertoefde, heeft plotseling zijn reis afgebroken en zal 12 dezer met de „Treub" tc Batavia, temg- kecren. Den 14den gaat bij naar Soerabaja en zal einde October of begin November naar Ned ciian d ver trekken Hij heeft opdracht gegeven om plaats voor hem te bespreken, omdat zijn over-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1915 | | pagina 1