Ds Eüi'opeesciis Oorlog.
AGENDA VAN DE WEEK.
Zaterdag
Caié Jansen. Mandemakerssteeg: Specia
liteiten-voorstelling, 's avonds S uur.
Zondag
Leidsche Schouwburg. Haagsch Bljjspel-
Ersemble. „Hotel de Tortelduifjes". S uur.
Onderofiicieren-Vereenig. „Door Vriend
schap Yeroenigd": Concert op „Den Bucht",
'a avonds 8 uur.
Calé Jansen, Mandemakerssteeg: Specia
liteiten-voorstelling, Js avonds 8 uur.
Zomerzorg. 4e Populair Concert.
Maandag:
Leidsche Schouwburg. Het Koninklijk
Jooneel. „Een Faillissement". S uur.
Leidsche Volkshuis: Lichtbeeldenavond.
7 uur.
Dinsdag
Z.-H. Vereeniging „Het Groene Kruis",
afd. Leiden: Vergadering in het gebouw
van het magazijn van verplegingsart., Pie
terskerkgracht, 's avonds 9 uur.
Donderdag:
Leidsche Schouwburg: N. V. Het TooneeL
„De Parïsienner', 8 uur.
Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht, afd.
Leiden: Vergadering Nutsgebouw s avonds
8 uur.
Vrijdag.
Nutszaal. Concert, 's avonds 8 uur.
Veefonda Leiden. Vergadering ia café
„Zomerlusfa" 11 uur voorin.
Maandag tot en met Vrijdag:
Leidsche Volkshuis: Tentoonstelling van
Jan Eisenloelfels, Goudsmidskunst. lederen
afrond van 7 tot 10 uur, alsmede Woensdag
middag van 35 uren.
Dagelijks:
Bioscope Variété-Theater, Siatïonsweg 19,
bur. (Zaterdag, Zondag S uur).
Thalia Bioscoop en Yariété-Théater, Haar
lemmerstraat 52, 7 uur. 's Zondags alleen
8 uur. (Woensdag- en Zaterdagmiddag ook
2 uur).
ACADEHIENIE UWS.
Leiden. Geslaagd zijn voor het candi-
daató-examen in de klass. letteren, de heer.
J, A. Davids; voor het candidaats-examen in
<le godgeleerdheid, eerste gedeelte, de heer
Kooy; voor het voorbereidend examen
Ned.-Ind. Adm. dienst, de heeren D. J. R.
Mac Gillavry en A. Dirks.
Leiden. Examen apothekers-assistent
Opgeroepen en opgekomen 4 eand. Geslaagd
mej. P.. M. Bosselaer, Schiedam; mej. S. S.
Hartog, Rotterdam; mej. H. M. Kobus, Lei
den; de heer C. Stigter, Schiedam.
MARKTBERICHTEN.
LEIDEN, 16 Ootober 1915. Gi.aartmarkfc. Do
markt "was zeer vaat gestemd; soihmige artikelen
willig en belangrijk hooger te verkoopeii.
To noteeven zijn: Tarwe 10 a 12 per £0 Kilo;
Gerat 9.10 a 10.2-5 per 65 Kilo; Haver f 13.25 a
13.75 per 100 Kilo; Erwten f 20 a 21 per HJj.
LEIDEN, 16 Ootober 1915. Boter. De prijzen
Y^n boter op de heden gehouden markt.waren
als volgt: prima, fabrieksbotcr (controle) Tan
65 tot 67; prima boerenboter 69 tot 72, idem
goede 66 a 68.
Aangevoerd 169/8, 25/16 vaten, wegende ^650
K.G Handel matig.
LEIDEN, 16 Ootober 1915. Lieren. Aange
roerd: 4680 stuks. Do prijzen waren: Kipeieren
3.60 a 9.40Eendeeieren 7.80 a 8; Kalkoen
eleren 10 a 11, per 100 stuks.
Handel zeer vlug.
LEIDEN, 11 tot en met 16 Oct. Turfmarkt.
Aanvoer: 180000 stuks. Prijs 5 a $.50 per 1000.
LEEUW" Alt DEN, 15 Oct. Vee. Op de markt
alhier waren heden aangevoerd. 125 stieren S0
360 75 ossen 250 a 310; 315 vette koeien f 220
a 330, 0.42 a 0.46 per pond: 1233 melk- en kali-
koeien 200 a 300 85 pinken 70 a 120; 25 vette
kalveren 40 a 50, 0.35 a 0.s5 per pond2076
graskalveren 60 a 100; 65 nuchtere id. 7 a 13;
1603 vette schapen 38 a 44235 weide id. f 25
a 30; 230 lammeren 25 a 30; 275 vetto varkens
85 a 100, 0.42 a 0 44 per pond; 185 magero
varkens 40 a 45; 1425 vette biggen f 70 a 95.
0.39 a 0.40 per pond; 316 speenvarkens 9 a 12.
Aanvoer ruim, gebruiksvee voor export veel
gevraagd, voor binnenland alle soorten kalni,
vette koeien prijshoudend, varkens vlug voor
export, wolvee Idem.
LEEUWARDEN. 15 Oct. Bfiter. Aangevoerd
40/16o vaten. Prijs boerenboter f 58.40 zonder
consent. Fabrieksboter aangevoerd U/Y 41/6 va
ten. Prijs 120 met consent. Por 3 K.G. f 3 met
consent. Handel 116 met consent.
Kaas. 28246 K.G Boerenkaas a Eabrieks-
kaas 33 a 75.
LEEUWARDEN. 15 Oct, Pluimveemaikt. Aan
gevoerd 6000 slaehtbippen 0.60 a 1.10; 3000 jODge
banen 0.15 a 0.75; 600 piepkuikens la 1.50.
Allc-s per stuk.
ZWOLLE, 15 Oct. Vee. Op de heden gehouden
veemarkt bestond do aanvoer uit 3170 stuks, ale:
1140 runderen, 60 kalveren. 737 schapen en lam
meren, 63 varkens, 1170 biggen.
Handel stationair.
Men besteedde voor neurende en versch ge
kalfde koeien f 195 a 370; dito vaarzen en schot
ten 185 a 520; gusto koeien voor de vetwei-
do of stal 160 a 240; dito vaarzen f 150 a 220:
voorjaaps kalvende koeien f 165 a 240; ossen voor
de vetweide 83 a 180: 1 2»jarige spnugstieren
ƒ90 a 185; l!Y-jarigo pinken f 90 a 165: jonge
fokk&lveren ƒ35 a 100; nuchtere kalveren ƒ,8 a
22; vetto koeien en ossen aan bouten 80 a 125 ct.
stieren 70 a 85 ct.dito kalveren 65 a 90 ct.dito
schapen 45 a 80 ct., per K.G.; 6-weekscho biggen
12 a 18; 10-weeksche id. ƒ18 a 36: drachtige
varkens 75 a 110 magere id. f 60 a 90 per stuk;
vetto varkens 0.80 a 0.82 per K G.
ZWOLLE, 15 Oot. Boter. 10960 K G, waarvan
ö60/8e vaten, 75/16o vaten en 820 stukken van
een pond. Prijs 1.45 a 1.60 per* K.G. Per
1/8 vat van 20 K.G. prima 31.50 a 32.50afwij
kende 31 a 31.50, 2g soort t 30 50 a 31; Per
J/16o vat van 10 K.G. 15 a 15.75.
Handel trager.
MAASTRICHT, 15 Oct. Aan den Botermjjn
alhier zijn aangevoerd: 60605 K.G.
Hoogste prijs buitenland 2 87: middenprijs
bniteriland 2 82; laagste prij3 buitenland ƒ2.69;
Hoogste prijs binnenland f 1.45.
ALKMAAR, 15 Oot. 1915. Ter kaajmarbt be
den aangevoerd 335 stapels. Wagende 225.000 K.G.
Prijzen kleine fabriekeltaas 78: kleino boeren
kaas 77; commissie boerenkaas 76: middel
bare boerenkaas 74.
SCHRIJVERS van Ingezonden Stukken
moeten Naam en Adres aan de Redactie
fcekend maken. Ongeteekende Stukken
worden terzijde gelcgd.;
Hoe tijdens de laatste gevechten de
Franscko Gewonden verpleegd werden.
Onlangs ging hot in 't Fran soke parle
ment nog al rumoerig boe. 't Begon door
een interpellatie ovor „le Service de san
té". Men herinnert zioh de scherpe rede
voeringen, do kwestie der „geheime zit
ting", de gloedvolle rede van Vivuaiii ©n de
verzoening.
„Hoe werkte gedurende laatste gevech
ten in Champagne en Artois, wat we noe
men kunnen onze nieuwe gezondheids
dienst?" heeft liefc „Journal" gevraagd aan
den heer Godart, die op 't terrein zelf de
nieuwe organisatie heeft gevolgd.
Twee punten vroegen onze aandooht,
luidde 'b antwoordvlug onze gowonden
vervoeren, ze behoorlijk indeelen. Het
aantal auto's is op 't slagveld zeer vermeer
derd zij reden, telkens als dit mogelijk was
tot aan de hulpposten. Dag en nacht, zon
der ophouden, vlogen zo heen en weer. Do
gewonde bleef dus heel ko-rt liggen, waar
hij gevallen was. Dezelfde maatregelen
waren getroffen voor het transport van de
ambulance van de eerst© lijn naar de sta
tions. Na onderhandeling met de spoor
wegmaatschappijen werd' de snelheid der
treinen van 30 op 41 K.M. gebracht. En
over 't geheel beschouwd, behaalden we
do volgende resultaten. De gewonden kwa
men in Breia&nc aan vier-en-twimtig uur'
nadat ze getroffen waren, te Parijs na veer
tien uur, té Fontainebleau na zestien uur.
Dertig uren was het maximum van tijd,
waarin een gewonde op heb voor hem be
stemd leger lag.
Voor 't verdeden, der gewonden hadden
wo verscheidene zones bepaald. Wij wisten
hoeveel gewonden iedere zone kon ont
vangen .Enk© zone bezit een indoelingspost,
onder bestuur van een kundigen dokter.
Iedere gewonde, die hier aankwam, was
voorzien van een kaartje, waarop de aard
en de graad der wondte vermeld stond. Dé
dokter wist dan dadelijk waarheen hij dén
patient moest sturen, want hij kent de ver
schillende inrichtingen zijner zone. Brj
iederen indeelingspost behoort ook een am
bulance, waar men in dringende gevallen
inmiddels tot een operatie kan overgaan.
De treinen stonden, niet langer dan oen uur
in de stations. Zo waren verwarmd en
frisoh. Na iedere reis werden ze geheel
ontsmet. Iedere gewonde werd tegen teta
nic ingespoten. Ook de auto-ambuloiice n
hebben uitmuntende diensten bewezen. Me:i
heeft er veel operaties verricht en in do
beste omstandigheden. Toch kunnen ze nog
verbeterd worden. In de radio-auto's heeft
men veel gewonden onderzocht en dadelijk
kunnen helpen.
Maskers en kappen beschermden, onze
soldaten uitstekend tegen do verstikkende
gassen, die de puitsche-rs dé laatste da
gen weer op groot© schaal tegen ons heb
ben gebruikt. Maar in de woede van den
strijd is 't soms moeilijk dc soldaten te
bewegen, die besohermingsmiddelen aan
te houden. Maar dis onsfcuircjigen zijn dan
ook spoedig ever de gevaarlijke zone, waar
do gassen hen niet meer hinderen kun
nen. De nieuwe helm hoeft veel kwetsuren
vermeden. De kartetskcgels stieten er op
af. Do nieuwe helm is werkelijk een van do
gelukkigste hervormingen.
De algemeene gezondheidstoestand is
uitstekend. Tetanos is zoo goed als verdwe
nen en 't koudvuur komt al veel minder
voor. Het serum van Leelainche en, Vallé
helpt zeer goed. Die uitmuntende gezond
heidstoestand der troepen hebben we voor
een groot deel aan de degelijke en verstan
dige maatregelen van Joffre te danken.
Hij heeft strenge bevelen uitgevaardigd
tot het verwijderen van vuilnis in de kan-
tonnementen ,tot do ontsmetting der loka
len en den. strijd tegen clb vliegen. De inge
kwartierde soldaten slapen nooit op den
bl co tin grond De dokters-oversten der ri-
rnenten moeten met do gemeenteraden sa
menwerken en in dorpen en steden dc
uiterste zindelijkheid eischen. Wasch- en
droogiurichtingen op wagens zorgen voor
schoon Linnen. En door al die maatregelen
blijven we van moorddadige ziekten, die
zich in vroegere oorlogen openbaarden,
verschoond.
Natuurlijk is alles nog niet volmaakt..
Onze taak is zwaar. Het is bij ons als bij
de fabricatie van geschut en "munitiehet
vork moet steedte doorgaan. Maar we ver
lichten het met den besten wil't eerste
recht \aa den soldaat, dio zijn bloed op 't
slagveld stortte, is immers vlug en goed
verpleegd te worden.
Geyonderi Duolsche militaire
documenten.
Onder de talrijke Duitsche militaire do
cumenten, die in handen van de Franschen
zijn gevallen bij de jongste vorderingen in
Atrecht en Champagne, hebben enkele meer
dan gewoon belang, meldt 't Havas-bureau.
Yoigeiu medzecLeeling nos. 5653/8, geda
teerd uit Berlijn, 28 Augustus 1915, van het
Duitsche ministerie, van oorlog, had men
foto's gemaakt van kanonnen, die door de
te vroeg plaatshebbende ontploffing van de
projectielen uit elkaar waren gesprongen,
en er prentbriefkaarten van naar Duitscli-
lancl gezonden.
ïn dezelfde nota doet het ministerie van
oorlog uitkomen, dat dit volstrekt niet kan
worden geduid, omdat men de kans loopt,
dat deze kaarten in verkeerde handen vallen
en zoo niet alleen ongegronde ongerustheid
verwekken in het land, maar tevens de te
genstanders in staat stellen, van deze feiten
op minder gewcnachte wijze gebruik te ma
ken. Bijgevolg dienden desbetreffende in
structies to worden gegeven aan de troepen.
Uit andere documenten, die vroeger door
de Franschö troepen waren bemachtigd,
blijkt ook, dat dergelijke ontploffingen niet-
alleen bij de kanonnen van 7.7 c.M., maar
ook bij de granaatwerpers van 10.5 en zelfs
bij de mortieren van 21 c.M. zijn voorgeko
men. Zoo blijkt uit een order van het 4de
korps, d.d. 9 Augustus 3015, dat de 21
granaten niet genoeg worden schoongehou-
den en dat cle ontploffingen in cle kanonnen
daaraan moeten worden toegeschreven.
Een instructie d.d. 5 Juni 1915, van net
Duitsche ministerie van oorlog, waarvan de
ongebruikte exemplaren onmiddellijk moes
ten worden vernietigd, gelastte reeds eenige
voorzorgsmaatregelen ter vermijding van
dergelijke ongevallen. Verscheidene van
deze voorschriften zijn, zooals men ziet, niet
erg goed uitgevoerd. Al deze aanwijzingen
werpen een twijfelachtig licht op do hoeda
nigheid van de tegenwoordige Duitsche pro
jectielen en de zorgen, die aan de fabricage
ervan worden besteed. Voortu beschrijft een
zeer gedetailleerde instructie van het Duit
sche groote hoofdkwartier, d.d. 6 Augus
tus 1915, nauwkeurig de wijze van behande
ling, het. gebruik en do wijze van schieten
voor twee modellen van stikgasgranateo,
die gevuld zijn met verschillende stoffen,
welker uitwerking zeer uitvoering wordt «op
gesomd.
Deze instructie is geteekend; Von Falken-
hayn. Het is interessant, dit document, van
het Duitsche commando afkomstig en geda
teerd van 6 Augustus, te vergelijken met. de
verontwaardigde protesten, die hetzelfde
commando in de Europeescho pers heeft la
ten openbaarmaken, betreffende de gebruik
making door de Engelschon van gassen, i»
de loop. van het offensief op 25 September,
teekent Havas hier nader bij aan.
Gevaarlijk bezit.
Onder dlit opscihrifb beeprec-kt de „Tel."
de financieel© positie dJer oentraAe mogend
heden. Het blad schrijft
„Dezer dagen werd er in een Reuter-tele-
gram de aandacht op gevestigd, «dat dezelf
de derde Duitsche oorlogeleening, die te
Berlijn tegen een koena van 99 pöb. verhan
deld wordt, in d!e V. S. eLechta 84 pCt. no
teert. Feitelijk kan men bij ons f© lande
eenzelfde anomalie constat eoren!, welke
echter geheel door de depreciatie van cle
mark verklaard wordt. Op het oogenblik
bedraagt de koets van de markt ongeveer
f 0.50 zoodat do Duiteche oorlogsleening
hier in werkelijkheid tegen koere vam
82.5 pCt. verkrijgbaar moet zijn. Het
Duitsche rijk leent dus op heb oogenblik
onder dezelfde voorwaarden als vóór den
ooriog de minst solide Zuid-Amerikaansche
staten en steden.
Met het oredaet van Oostenrijk-Honganje
is het nog treuriger gesteld. Niet alleen is
de koers van de kroon in verhouding tot de
mark nog sterker gedaald, doch bovendien
kon dit land heb 5 pöb.-type niet handha
ven. De laatst© Ooetenrijksche ooriogs-
leening werd, hoewol op de bafda van
pCt. tegen een koers van 93.60 aan cl©
markt gebracht. Blijkbaar achtte men voor
Hongarije deze voorwaarden nog niet gunstig
genoeg, althans men besloot daar de nieu
we leening op 6 pCt.^aeis uit te schrijven.
D© eenvoudige vermelding van deze feiten
karakteriseert voldoende de financaeele po
sitie der central© mogendheden. Indien het
inderdaad waar is, dat öp de laatste
Duitsohe oo r 1 ogaleeniiïg door
Nedorlandaohe banken voor 200
millioen mark ia Ingeschreven,
dan vraagt men zich af of ons beleggend pu
bliek ziende blind geworden is. Of wordt
het fctissohien op een dwaalspoor gébracht
door allerlei misleidende circulaires, die het
tot aankoop stimnleeren, zonder op even
tueel e gevaren te wijzen1? Wij kennen deze
praktijken geen hooger plaats toe, dan het
oplichting nabij komen pousseer en van
minderwaardig papier. Wij achten ons
daarom verplicht de firma's, cliie in de toe
komst openlijk voor het plaatsen van Duit-
echo en Oosten rijk-Hongaarscha oorlogslee-
ningen tij ons te lande ijveTen, te signalee-
ren."
De Tsaar naar het Front.
Na oen kortstondig verblijf tö Tsarskoje
Selo vertrok de tsaar weer naafl bet leger
te velde, in gezeleohap van grootvorst
Alexis.
-*-*
Heft dtehstplêchtvraagsftuk in Engeland
Do „Daily News" zegt, dat een aantal
arbeidersleiderö, parlementsleden, thans
voor dienstplicht gunstig gestemd is. Het
echter nog do vraag in hoeverre de arbei
dersleiders in het land aohfcer hen staat.
Enkele arbeidersleidJers zajn voor dienst
plicht wegens de ontwikkeling der toestan
den op den Balkan, maar een krachtiger
reclen voor de nieuwere opvattingen is deze,
dat do middenklasse niet voldoende hun
aandeel nemen in cle legeraanvulliDg on dat
dus dwang voor hen noodig is.
Een ftram- en een spoorwegongeluk
m België.
Eenigen tijd geleden hebben wij een tram-
ongeluk gemeld te Zeebrugge, waar een
tram van vier wagons door de duisternis
en het open staan van do brug over het
zeekanaal in het water stortte.,
Van cle 180 soldaten, die zich in do tram
bevonden zjjn er 85 verdronken. De lijken
zijn uit het kanaal opgehaald en te Heyst
begraven.
Er heeft nog een nieuw ongeluk plaats
gegrepen. Bij het troepenvervoer in Vlaan
deren heeft een ernstig spoorwegongeluk
plaats gehad op do lijn Deinze-Thielt.
hen trein met troepen botste op drie ge
laden wagons. Het gebeurde om half elf
avonds. Dat er veel gekwetsten zijn, mag
men daaruit afleiden, dat onmiddellijk een
Roode Kruistrcin te hulp kwam. Hoeveel
diooden er zijn, is niet bekend', daar de
lamp geschiedde op een uur, dat cle bevol
king binnenshuis moet zijn.
De sombere hoofdstad.
Nisj, zoo schrijft «joh correspondent van
het Framsche blad „Gauloia", dat thans tij-
diens den oorlog in plaate van Belgrado
clo zetel der Servisch© regeering vormt,
is een zeer treurig© lioofdstad. Dé weinige
ndeuwo gebouwen, die ©r zijn, zijn uiterst
primitief en op een koopje, en slecht ge
bouwd. Ook d© inirichtdng der huizen is
meer dan besclieiden. Zolfs dé koninklijk©
residents© maakt ©en armzaligen indruk.
Het lijkt onbegrijpelijk, hoe de regeering
rich dn zoo'n stadje kon neeraetteai. Ik
heb alleen maar het mdn/isterie van oorlog
bezochthet beschikt over zes kamers
Wegens het gebrek aan ruimte zijn ver
scheidene bureaux in andero plaatsen en
in het hoofdkwartier gevestigd. Het laat
zich begrijpen, clat dit niet de weg 'is om
de afdoening der zaken t© vergemakkelijN
ken.
De koffiehuizen en restaurants in Nisj
zijn erbarmelijk slecht en met de hotels
is het net zoo. Ik beklaag ieder, die ge
dwongen ia er langer dan een dag te blij
ven. Toen ik den burgemeester der stad
naar de ocxrzaken van dezen troosteloozen
toestand vroeg, antwoordde hijSinds d©
oorlog uitgebroken is, hebben wij andere,
lahgrijker zaken aan ons hoofd. Eerst
moest voor een onderkomen van de regee
ring gezorgd worden toén gold het de ver
dediging der stad te orgamsoereai en daar
na eischten cle zieken en geWotnideai al on
ze zorg." Maar al deze oorlogszorgen zijn
niets vergeleken met de beproeving, welk©
dè typhusepddemie Nisj heeft opgelegd.
Heel Servië was besmet en overal ontbra
ken de bestrijdingsmiddelen. Er waren noch
dokter noch verpleegsters genoeg. De zie
ken viele-n bij honderden op straat neer
en bet duurde soms uren lang voor hulp
kwam opdagen. Geen huis ging de kiekte
voorbij, in menig huis logen twintig of
meer zieken en de treinen voerden maar
Veer wagens vol dooditi'eko menschen aan.
De ziekenhuizen wiarep overvol en ook het
station lag vol zieken. De sterft© bereikte
©en ongekend© hoogte, 400 en meer d'ooden
per dag. Dertig procent der doktoren
overleden aan de ziekte en er Waren ©t
slechts 315 'in geheel Servië, bij een bevol
king van 5 millioen zielen. Pas na de aan
komst van Fransoke, Engelsohie ©n neutral©
Rood© Kruisexpedi/ties mocht Üiet gelukken,
dé epidemie t© onderdrukken. Toch ds de)
typhus nog niet geheel verdwenen
Overal in Nisj heeft men den oorlog voor
oogen. De bezoekers van de koffiehuizen
hebben bijna allen hun geweer bij de hand
staan. Uit alles blijkt d© prnrütieve orga
nisatie van dit volk. Alles ademt den oor
log en de oorlog ademt in alles.
Wapenen ftegen onderzeeërs.
De „Daily Qhroai." ontvangt van haar
correspondent te New-York een overzicht,
dat op 2 dezer van Washington uit aan dé
Amerikaaiisch© pers is gezonden en offidi-
eel© gegevens bevat omtrent de vernieti
ging van Duitsche onderzeeërs door de En-
gelsoho marine.
Volgens déze offioieele verklaringen van
de Amerika ansche regeeraig, blijkt het dat
in Engeland middelen zijn gevonden om
het ondérzöeersgevaar te bestrijden e<n dat
naar schatting reeds 60 tot 70 Duitsche on
derzeeërs verloren zijn gegaan.
De regeering der Vereondgde Staten
heeft inlichtingen ontvangen oontront <ie
voornaamste methoden, die afdöend© zijn
gebleken tegen de Duütsdhe onderzeeërs-
blokkade. Er ia een ondierzeesche telefoon
uitgevonden, waardoor observatie-booten
met de kust in verbinding blijven.
Dan rijn er enorme netten, gespannen
door de kanalen waardoor Duitsche onder
zeeërs zouden kunnen paseeeren en ook in
de open zee langs dé routes dei- stoomsche
pen of in dé buurt van oorlogsschepen. In
de laatstgenoemde gevallen warden de neb-
ten aan dobbers opgehangen. Patrouil-
leerend'o booten houden deze dobbers in 't
oog en zoodra zij, ten gevolge van de aan
raking van 'n onderzeeër dalen, létten zij op
waar hij aan dé oppervlakte komt om zich
uit het net los te maken en vernielen hem
dan met geschutvuur of maken rich van het
vaartuig meester.
Dan is er ook eeD nieuw soort mijnen in
gebruik, die langs de routes dér stoomwe-
gen liggen en bijzonder gevaarlijk zijn voocr
onderzeeërs.
De plaatsen, waar de onderzeeërs in volle
zee of ergens bij de kust van olie en pro
viand worden voormen, zijn thans bekend
en worden voortdurend bewaakt.
Dan zijn er gewapende trawlers en zeer
snelle zeewaardige motorbooten, die een of
twee 75 mm. kanonnen voeren.
Vliegmachines zoeken cLe onderzeeërs op,
diie vaak long op ondiepe plaatsen op dien
bodem der zeo blijven liggen, maar dioor de
waarnemers van de lucht uit tot op 100 voet
cliepte kunnen gezien worden. Zij geven
dan aan den naastibijrijndén torpedojager
of patrouilleboot bericht en déze wacht tot
de onderzeeër boven water komt.
Een der belangrijkste uitvindingen ech
ter ds de detector van clen Franschen pro
fessor Tissot, waarmede de nadering van 'n
onderzeeër op 75 kilometer afstand kan
worden vastgesteld. Deze detector bestaat
uit een microfoon, die van een geluidfilter
is voorziendeze filter is samengesteld uit
buizen, die als stemvorken dienst, doen.
De Amerikaan dr. William Dubillier,
di© vijf maanden lang te Parijs bij prof.
Tissot heeft doorgebracht, en thans in
Amerika is teruggekeerd, beschrijft een
geval, waarin een transportschip werd ver
wacht, terwijl een Duitsche onderzeeër op
de loer lag. Do detectors vingen op vijf
kilometers afstand het geluid der schroeven
van den onderzeeërs op en 30 minuten later
had een torpedoboot hem bereikt en ver
nield.
Een Bestorming.
Een Ocstenrijksch oorlogscorrespondent
van de „Lok. Auz." schrijft: Het was de lSe
September. Tegen het vallen van den avond
riep een telefoonsignaal alle afdeelingscom-
mandarsten bijeen. Dien nacht zou gestormd
worden. Er werd bepaald, waar in de draad
versperringen stormgaten gemaakt moesten
worden. Óm acht uur verzamelt de com
mandant zijn sappeursgroep in een berken-
boschje. Om hallnegen gaan de sappeurs
weg, i;jjk met bommen voorzien en tegelijk
met hen de infanteriepatrouiljes. Langzaam
sluipend gaat het spookachtige front naar
voren. Eerst, in gedekt terrein, betrekkelijk
enel en zonder stilhouden, doch na een uur,
vrij ver nog van de hindernissen van den
vijand, slechts langzaam en bij tusscnenp^oo-
zen. Het wordt steeds moeilijker, ongezien
naderbij te komen, want reeds vóór de hin
dernissen heeft de vijand hier en danu luis
terposten ,en patrouilles. ,jj
Toch moeten de bommen bij de hin
dernissen neergelegd of geworpen worden
om' zooveel en zoo breed1 mogelijke gaten
te slaan. Bijna drie uur heeft het geduurd,
voor men aan de hindernissen is. Reeds trek
ken de wolken weg en de maan zal spoedig'
opkomen. Op een dunbegroeide vlakte gaan
de sappeurs voorwaarts, geflankeerd door
infianteriepatrouilleS, die. als het vernielings
werk gelukt is, den vijand moeten verhin
deren, de draadversperringen te herstellen.
Nu is men er. Doodsehe stilte. Het volgende
oogenblik komt de eerste ontploffing, dan
de tweede, derde tiende. Van de~^ over
zijde komt ir.eeds geweervuur. Daar wist
imen al, wat er aan de hand was. 'Onze
patrouilles z(jn in gevecht met vijandelijk?,
die uitgezonden waren om onze sappeurs te
vangen. Zoowel aan den noordelijken als aan
den zuidelijken vleugel en ook'in het cen
trum hebben de sappeurs hun werk gedaan.
Kuilen In den zand- en kiezelgron«i wijzén
den weg door "de versperringen. Vele aïdee-
Imgen kunnen echter niet verder, want de
nacht is helder gebleven en de maan ver
raadt elke beweging. De vijandelijke ma
chinegeweren komen in a'ctie. Alles moet
stilhouden, ook de infanteriepatrouilles, ter
nauwernood 26 p>as van de hindernissen.
Spoedig zal onze artillerie het) voorberei-
drngewerk 'beginnen. De etormkolonne staat
gereed en tusschen de infanterie weer dó
genie met draadschar en, houwéelen en hand
granaten gewapend om tijdens de bestorming
de breseen te vergrooten. Allen staan harts-
tociïtelyk opgewonden gereed". Nu heeft de
artillerie het vuur geopend om de stelling
rijp voor den storm te maken. En welk een
vuur! Eerst langzaam, het eene schot na
liet oPdere, men schiet zich in. Gespannen
kijkt men naar iederen treffer. Het is bijuft
geheel licht geworden. Men hoort halfluid
roepon als een versperring getroffen wordt.
Dan verstomt het gedonder plotseling en
tegelijk komt van den anderen kant gejoel
en woest geschreeuw. Tot aan de hindernis
sen ziet men den vijand in massa's oprukken.
Dat watt de bedoeling, de vijand moest meé-
nen dat de artillerie opgehouden had: onp
dat de bestorming begon. De vijand geert
nu een uitstekend doel en het 'geschiet be
gint weer met verhoogde kracht. Het vol-
geJide oogenblik vliegt een hoera- en el-
jengeroep door de rijen van de ::iinnen. die
sidderend van spanning staan te wachten.
Onder het ontzettend vuur onzer artillerie
ziet de vijandelijke stelling er nu uit als
een' grpote vlokkige stof- en rookwolk. In-
tusscnon is het geheel dag geworden. Goud
kleurig staat de herfstzon aan den hemel.
De artillerie werkt heviger nog dan te
voren. In de stormstelling words het wach
ten bpna onverdragelijk. Traag sluipen de
minufen yoorbfi, het is nog geen acht uur,
en eerst om negen uur zal de bestorming
begmnen. Ondanks de vermaningen van dè
aanvoerders, wordt de troep Bteeds Zenuw
achtiger. Nog een half uur, dan nog eeh
kwartier. Eindelijk voorwaarts, in vollen zin
Alles roept, schreeuwt, raast en werpl on
der het loopcn het geweer van de eene
band in de andere^De oogen zijn strak naar
voren gericht. L>e eerste draadversperringen
zjjn bereikt. Men stoot, hakt, snijdt mét
scharen, honweelen, kolven, zelfs met de
bloote hand. Eenigen heeft het no dlot reedé
getroffen. De Russische machinegeweren ha
meren niet voor niets. Onze artillerie schiet
inmiddels achter de vijandelijke stelling, de
voorwaarts rukkende Russische r -erve stuift
uit elkaar. Nu zijn wij midden in het veld
van prikkeldraadversperringen, de rechter
vleugel! s er reeds doorheen. De eene vijan
delijke groep na de andere wijkt terug in
het nabjjzjjnde bosch. Eerst op> het laatstte
oogenblik, te midden van het K.algemeen
zwijgen de machinegeweren. Nu worden do
flanken gedekt en is de nieuwe stelling be
zet. Tlotseling is het dan weer stil- De
eerste gevangenen komen voorbij. De strijd
is uit. De soldaten steken hun pijpen aan
Rome in Oorlogstijd.
Ook te Rome heeft het vrouweI element
in het openbare leven tijdens dei uoiTog eep
steeds grooter plaats ingenomen, zoo wordt'
uit de Italiaansche hoofdstad aan het „Petit
Journal" |g eschreven. De geleidelijke mobili
satie heeft de mannenarmen te zeldzaam
gemaakt voor vele openbare diensten, en zoó
ziet men reeds ettelijke vrouwen voorzien
van een grooten strooien hoed. waarop de
antiek aandoende letters: S. P. Q. R (senv
tud populus que Romanus) benevens twee
kleinere letters N. U. (Nettezza, Arbanaf,
stadsreiniging) prijken.
Dat gaf in den aanvang wel aanleiding
tot min of meer geslaagde grappen van het
straatpubliek, maar het gemeentebestuur
beeft doorgezet, ook in andere takken van
dienst.
En langzamerhand zijn de vrouwen ook an
der, zeer nuttig werk gaan doen. De mensëh-
lievende Romeinsche dames hadden nauwe-
'lijks de handen in elkaar geslagen tot heft
vormen van een bond, of duizenden arbeid
sters kwamen zich aanmelden, om unifor
men te mogen naaien. Een andere instelling
is de broodverschaffing aan de vrouwelijke
bevolking, voor zoover die niet in de hospi
talen en ziekenhuizen werkzaam is, of rae't
anderen arbeid geld verdient.
Een zeer groot aantal meisjes, en jonge
vrouwen uit de hoogere kringen, die.reeds
ervaring van het verplegingswerk opdeden
bij vroegere nationale rampen van grooten
omvang, hebben in de stations van Rome
posten voor eerste hulp ingericht, terwql
anderen de geneesheeren in de hospitalen
bijstaan, en ook velen haar vrijen tijd wijden
aan de verzachting van het lot der kinderen,
die anders zonder steun en voedsel zouden
zijn, daar hun vaders onder de wapens zijn
geroepen.
.tien kan gerust zeggen, da. de rijke Ro
meinsche vrouwen met el ka ai" wedijveren
in zorg, voor de belangen der achtergeble
ven vrouwen en kinderen, en alles doen om
dezen het bestaan zoo draaglijk mogelijk
to maken. ,±t
Op 22 October, den verjaardag van dt»
Duitsohe keizerin, zal door geheel Duitsob-
land een inzameling worden gehouden van
ingelegde vruchten en. vrucht-sappen, t©«
behoeve van zieke en gewonde militairen.
