f
Karpetten
Sanguinose
Sanatogeii,
Foster's Pillen,
Borst-Elixer, j Kinadroppels,
Firma KRUISING A, Drogisterij, Nieuwe Rijn 33. Telef. 963. Leiden.
Jn den Vergulden Turk
Zondag 3 October:
Leidens Osizet.
P. HOGENDOGRN ZOON,
Pakhuisknecht
LeidscSie Schouwburg.
\>N 17055
Zaterdag 2 October.
Binnenland.
Derde J 5hid. fro jgj5
LEIDSCH
DAGBLAD
Maatschappij der Nederiandsch©
Letterkunde.
Gisteravond hield de Maatschappij der Ne-
denandsche Letterkunde weder haar eerste
maandelrjksche vergadering in dit seizoen.
Jn deze vergadering werd voor het ver-
eenigingsjaar 1915—1916 tot voorzitter be
noemd prof. dr. J. Verdam, oud-hoogleeraar,
alhier, aan wien de aftredende voorzitter, de
heer Sterck, uit Haarlem, het presidium,
overdroeg.
'Daarna hield dr. G. J. Boekenoogen, redac
teur van liet Ned. Woordenboek, a'hier, een
voordracht over de Nederlandsche verta
lingen en bewerkingen der „Vertellingen van
Moeder de Gans".
Na in herinnering te hebben gebracht, dat
de beroemde „Contes de ma mère i'oye" van
Perrault, het eerst gedrukt zijn in Den
Haag, in het „Recueil de jpièces curieuses et
nouvelles" van Moetjens in 1696 en 1697,
en dat ook vele der volgende drukken in ons
land verschenen zijn, behandelde spr. de drie
verschillende Nederlandsche vertalingen uit
do 18de eeuw, die in onderscheidene uitga
ven tot ons gekomen zijn. De meest bekende
en beste verscheen onder den titel „Ver
tellingen van Moeder de Gans", met aardige
plaatjes versierd, in vele drukken in Den
Haag en te Amsterdam; met den Franschen
en Iiollandschen tekst naast elkaar, of alleen
m onze taal. Er is echter geen oudere uit
gave bewaard gebleven, dan de 6de druk van
1759. Oorspronkelijk bevatte het bundeltje
alleen" de vertaling der acht sprookjes van
Perrault zelf, later is er de ^.Schrandere
Prinses" van Mile Shéretier de Villandon
bijgekomen. De lotgevallen van deze verta
ling, die tot in onzen tijd haar invloed
heelt laten gelden, werden door spr. uit
voerig nagegaan.
Een andere overzetting, die waarschijnlijk
hog iets ouder is, daar de volgorde der
sprookjes overeenkomt met die oer oudste
Fransche edities, voor de daarin aangebrach
te wijziging, heeft minder letterkundige ver
dienste. Zij is getiteld: Vermakelijke Vertel
lingen van Moeder de Gans". Dit is een
echte volksuitgave, die slechts zes stuivers
kostte en thans nog veel zeldzamer is, dan de
pas genoemde boekjes. Deze vertaling is vol
verrassingen, want a!s de yertaler een woord
tegenkwam, dat liij niet kende, heeft hij
er maar wat van gemaakt, en zoo werden
bijv. de ouders van Klein Duimpje tot een
slager en slagerin.
De derde oude vertaling is van Antwerp-
Bchen oorsprong. Het zijn de Amusante Kin-
'dervertellegskens als van Duimken, de Slaa-
p-ende in den Bosch en veel andere geestige
vertellingen."
Daarna besprak dr. B. de oude vertalingen
en bewerkingen van Perrault's sprookjes in
de 19de eeuw; eerst het proza, daarna de
peëzie. Naast veel bekende zaken, kon ook
op- veel, dat nu vergeten is, worden gewe
zen. Dat Heiie sprookjes heeft berijmd, weet
ieder, maar dat "ook Ten Kate den tekst voor.
kinderboeken heeft geleverd, zal niet pneer
van algemeene bekendheid zijn.
Vervolgens wees spr. op de wijzen, waar
op- de Vertellingen van Moeder de Gans zijn
geïllustreerd en kwam zoo ook op "de pren
tenboeken uit vroeger en lateren tijd. Die
met sprookjes geven ons een volledig over
zicht van de manieren, waarop onze kinder
boeken werden uitgegeven. Van de kost
baarste tot de goéBkoopste, vindt men er on
der. Op een tentoonstelling van "boeken uit
zijn verzameling, die spr. aan de voordracht
verbond, lagen bijv. meer dan 100 verschil
lende uitgaven van Roodkapje, van alle soort.
Ten slotte herinnerde spr. nog in 't kort
aan de tooneelstiiblcen en operetten, die aan
sprookjes van Perrault zijn .ontleend, en aan
den invloed, der vertellingen van "Moeder de
Gsns op do benaming van andere sprook
jesverzamelingen.
De voorzitter bracht den spreker namens
de aanwezigen dank voor zijn voordracht en
voorts voor de belangrijke tentoonstelling
van boeken, die spr. daaraan had verbonden,
welke met belangstelling werd bezichtigd.
Leidsche Christelijke Oranje
Vereeniging.
De Leidsche Christelijke Oranjc-Vereeni-
ging hield gisteravond in de Oosterkerk al
hier een openbare samenkomst, ter herden
king van „wat God gedaan heeft, op den
3den October van het jaar 1574."
Het kerkgebouw, waarin de banier der,
Vereeniging aanwezig was, kon alle belang
stellenden niet bevatten. Velen vergenoeg
den zich den ganschen avond met een staan
plaats.
Het samenzijn werd ingeleid door een paar
orgelvoordrachten, van den heer L. Boom,
organist der Marekerk. Daarna zongen allen
de verzen 1, 2 en 3, van den 9den Psalm.
Vervolgens opende de voorzitter, ds. H. Tho
mas. Geref. predikant alhier, het samen
zijn met gebed en met een korte toespraak.
Hij gaf daarin uiting ia .an zgn vreugde, dat hgj
zoo spoedig weer in een openbare samen
komst dezer Vereeniging, zoovelen een har
telijk welkom mocht toeroepen; hij, die zoo
gelukkig was, het eerste en het laatste woord;
te hebben. Met vrijmoedigheid had het be-
stuur besloten, tot deze bijeenkomst, waar
•weer zou kunnen geluisterd worden naar de
stemmen uit onze historie. Spr. leidde den
redenaar van dezen avond en de verdere mei
dewerkenden, tot het slagen er van, bij zijn
hoorders in.
Waar het ooster- en het westerfront, waar
de krijg woedt, hoe langer zoo meer gaan
gelijken op abattoirs; waar wij echter weten,
dat God boven alles is gezeten op Zijn troon,
zuilen wij dezen avond kunnen luisteren naar
onze geschiedenis, onze eenige, schitterende
historie, dat gouden borduursel, waarin God
Zijn naam heeft geschreven. Dat wij, Chris
tenen, te midden van veel ongeloof, hetwelk
niet veel in die geschiedenis spot, toonen
cfcze historie niet te verzaken. Wg, inte
gendeel, wenschen vast te houden, onbe
weeglijk vast te houden aan den God on
zer vaderen. Wjj blijven omringen, trouw
omringen, den troon der Oranjes. Wij blij
ven beminnen ons land. Wij' blijven het be
minnen tot in den dood.
Na deze, op geestdrifligen toon gespro
ken woorden, deed een strijkorkest, onder,
leiding van den heer J. Noordanus, eerst
het „Wilhelmus" en het „Wien Neerlandsch'
Bloed" hooren, welke staande werden aan
gehoord, en vervolgens den Priestermarsch'*
van F. Mendelssohn. Hierop zong mej. ~Wilk.
Korswagen, sopraan-soliste alhier, op dé&
piano begeleid door onze stadgenoote mej.
T. Gleuns: „O, wees tevreden en zwijg stille,"
van J. S. Bach, „Gebed," van F. Killer, en*
„Jezuslied", van Eugen Hildach.
Alsnu was aan het woord ds. H. J. Kou-
wenhoven Dz., Geref. pred. alhier, die een,
m een frisch kleed gestoken, boeiende rede
hield, over het beleg en het ontzet onzer,
stad.
Spreker koos als grondslag voor deze
rede het eerste gedeelte van het vijfde vers
van den 66sten Psalm: „Komt en ziet Gods
daden."
Ilij voerde zijn gehoor dadelijk in den
geest naar het schoone monument in het
Van-d er-W erf park, bij het beeld van den
grooten held uit het beleg, voor wien hij
meer in 't bijzonder de aandacht vroeg, en
ontleende aan de ta^ereelen, uitgebeeld op;
de vier bronsp laten in het voetstuk, van dat
herinneringsteeken, de stof voor zijn histo
rische mededcelingen en toepasselijke gods
dienstige beschouwingen, telkens de groote
daden Gods, aan onze 3 tad en aan ons land
bewezen, in het licht stellende.
Zooals elk rechtgeaard Leidenaar bekend
moet zijn, stellen deze tafereelen voor: 1.
een kamer van het oude Stadhuis, waarin
een ontmoeting plaats heeft van de regeer
ders der stad met enkele kapiteins met de
Oranjevlag, de zijde kiezende van den Prins
van Oranje; 2. krijgslieden, met lansen vech
tend tegen de Spanjaarden, bg de schansen;
3. het ontzet van Leiden, als wanneer den
uitgehongerden haring en brood werd ver
strekt door de moedige Watergeuzen; 4 den
dankstond in de Pieterskerk.
Tusschen de beide gedeelten van de rede
werd gemeenschappelijk gezongen Psalm
68 5 en 6 en werd er ook gecollecteerd.
Na de rede zong mej. Korswagen „Bede
voor het Vaderland", van A. Valerius,
„Mijne Moedertaal van L. F. Brands
Buys, en „Noordzee", van Emiel Hulle-
broek, en voerde de muziek uit: „Es is
bestimmt in Gottes Rat", „Adagio" van J.
Hay dn, „Een vaste Burcht is onze God",
het „Wilhelmus" en het „Wien Neerlandsch
Bloed", welke beide laatste nummers door
velen werden meegezongen.
Do voorzitter dankte van hen, dde tot
het gelukken van den avoend hadden bijge
dragen, elk afzondelijk voor het aandeel,
dat zij of hij daarin hadi gehadom ten
slotte te wijzen op de beteekonis van sa
menkomsten als deze, welke niet gering zijn
te achten..
Na gemeenschappelijk zingen van Psalm
3310 en dankgebed van den leider ging de
groote vergadering, welke een zeer gere
geld en ordelijk verloop had gehad, onder
orgelspel uiteen.
Onzenrijds die-ne nog opgemerkt, dat de
heer Boom, de blinde organist, de num
mers voor orgel goed had gekozen; dat
mejKorswagen ook nu weer keurig zong
dat mej. Gleuns haar uitstekend accom
pagneerde en dat de heer Noordanus eer
inlegde met zijn inderhaast gevormd en'
geoefend orkest, dat wel nd-erb heel sterk
was, maar de groote verdienste had zusiver
te spelen.
De Leidsche Christelijke Oranje vereeni
ging ten slotte, die dezen mooden histori-
schen gedenikavond om niet aanbood en
zelfs de programma's gratis verstreikte,
komt toe de dank van allen, die gisteren
een paar zeer leerzame, sticht olijke -en ge
noeglijke uren' in do Oosterkerk hebben
doorgebracht.
Hoe zit dat? „De Nederlander" schrijft:
De snuffelaars onder de Kamerleden zullen
misschien, ails zij zoeken op- de begrooting
van het Departement van Landbouw, een
subsidie kunnen vinden, waarvan de Kamer
onkundig is gebleven, en die ons voorkomt,
zoo al niet onbedenkelijk, toch niet en règle
te zijn. Wij meenen namelijk te weten, dat
door het Departement van Landbouw, Han
del en Nijverheid een subsidie van f 3000 per.
jaar wordt uitgekeerd aan de „Gazette de
Hollande", een blad, dat voor zoover wg we
ten, nimmer tot officieel of zelfs tot offi
cieus orgaan van de Regeering is aange
wezen,
„Wij weten dus niet, weïke belangen daar
mede worden gediend, mogelijk zeer groote,
maar juist omdat wij dit niet weten, kan mis
schien de Kamer haar en onze belangstelling
op dit punt bevredigd zien, het afdeelings-
enderzoek van de begrooting moet nog be
ginnen."
Naar aanleiding van het bovenstaande zegt
het „Nieuwsbl. v. h. Noorden":
„De directeur van de „Gazette de Hol
lande", zal niet weinig verbaasd zijn over.
deze mededeeling van het Chr.-Hist. blad.
Met een subsidie van f3000 per jaar zou
hij de wereld te rjjk zgn geweest, toen hg
onder veel zorgen zijn kindeke trachtte groot
te brengen. En voor een zoo nuttige krant
was de subsidie waarlijk niet slecht besteed.
Eilacy, die subsidie zullen snuffelende Ka^
merleden niet op de begrooting vinden, om
dat ze er niet op staat „De Ned." is ver
keerd ingelicht.
Wel worden een aantal abonnementen op
het blad voor Nederlandsche consuls, die
geen Nederiandsch kennen en dus blij zijn
een Nederiandsch blad in 't Fransch of
Engelsch te krggen, betaald. Maar dit kan
„De Ned." niet bedoelen. Subsidie betee-
kent steun, zonder er iets voor terug te ont
vangen. Wel nu en wg meenen het goed.
te weten subsidie ontvangt de „Gazette
de Hollande" van onze Regeering niet."
Tot predikant bij de Doopsgez. Gem.
te Amsterdam is beroepen ds. G. YYuite
Jan., te 's-Gravenhage.
B^j de Ned-Herv. Gem. te Groningen is
in de vac.-ds. Hulsman, beroepen ds. Veen,
te Zutfen.
Do gewone audiëntie van den Minister
van Buitenlandsche Zaken zal Vrijdag 8
October niet plaats hebben.
Naar „De Tribune" meldt is de heer
Wijnkoop door de S. D. 'T. in District
IX te Amsterdam candidaat gesteld voor
de Tweede Kamer in de vacature-Vliegen.
Vrijdagmiddag is op de begraafplaats
Driehuizen in de kelders van het cremato
rium op Westerveld bijgezet het stoffelijk
overschot van wijlen mr. C. Th. van De
venter, in leven lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal.
Zeer talrijk was heb aantal van hen, die
deze plechtigheid bijwoonden.
Bij het binnentreden van de aula deed bet
orgel, bespeeld door den heer P. van Ooy,
Gezang 21 der j-vangelisc* Gezangen hoo
ren. Op het podium lag een schat van
bloemen.
Achtereenvolgens voerden het woord: de
heer A. Stoop, zwager van den overledene;
minister Pleytede oud-minister mr. Goe
man Borgesius.
Namens de Vrijz.-Democratische Kamer
club sprak dr. 1). Bos r-n woord ten af
scheid tpb den trouwen vriend. Als vriend
on clubgenoot der Leidsche studenten her
dacht mr. Aberson den besten en trouwen
vriend.
Namens den Vrijz.-Dein. -ond voercie mr.
Rooden'burgh he, woord ea mr. Abendanon
al-El bestuurder van het Kartinifonds en na
mens de Djambistichting; voor de redactie
van „De Gids" dr. Colenbrander.
Verder spraken dr. J. B. Kielstra, na
mens het Kol. Instituut voor Taal- en Vol
kenkunde in Ned.-Indië, de heer R. A. van
Sandick uit naam van het Internationale
Koloniale Instituut te Brussel; baron Van
Zuylen van Nyevelt namens het Kon. Con
servatorium to 's-Gravenhage. Eveneens
getuigend van grrote erkentelijkheid waren
de woorden van dr. Kiewiet de Jonge, na
mens het Alg. Ned. Verbond, waarvan de
heer Van Deventer een der meest geziene
leden van het hoofdbestuur was.
Mr. Methorst sprak uit naam van het Bu
reau voor do Statistiek en generaal Roo
seboom namens het college van curatoren
van de Indische -cstuursacaciemie.
Mr. H. Smeenge dankte den overledene
voor hetgeen hij voor een deel van Neder
iandsch Drente had gedaan en de heer Ra-
toelangi, een der Indische leerlingen, sprak
woorden van dark voor de vele goede din
gen, dio do overledene voor Indië en voor
de bevolking gedaan heeft.
Een familielid èmkte ten slotte vooc de
betoonde belangstelling.
Daarna daalde de kist langsaam onder
de tonen van het Andante uit de 5de Sym
fonie van Beethoven.
Men meldt uit Amsterdam d.d. 1 Oc
tober
Ds. J. H. Wiersma herdacht heden zijD
50-jarige ambtsbediening bij de Nea.-Herv.
Gemeente. De jubilaris, die tal van bloem
stukken en gelukwenschen in ontvangst
had te nemen, ontving hedenmorgen bezook
van het mode ramen van predikanten en
van ds. G. Oorthuys en ds. J. Buenk, nar
mens den kerkeraad; voorts van een com
missie van de wijk, de gemeente en van
oud-catechisanten, namens welke commis
sie de heer Mettau het nu voerde. Na
mens de commissie uit de Yereeniging „Is
raël", waarvan l.s. Wiersma oestuursliu is,
werd het woord gevoerd door ds. J. J. van
Noort. Verder waren aanwezig vertegen
woordigers van cle commissie uit de gast
huizen en van de vrouwenvereeniging „Het
Mosterdzaadje". Verschillende huldiginga-
oommissïes bonen een stoffelijk blijk van
belangstelling aan.
Hedenmiddag verd een druk bezochte re
ceptie gehouden. A.s. Zondag predikt ds.
Wiersma in de Nieuwe Kerk naar aanlei
ding van zijn jubileum.
Naar „De Tijd" verneemt, zal mr. L'.
Regout, tijdelijk gezant b-j den H. Stoel,
3 of 4 October F me met verlof verlaten,
om gedurende een 10-tal dagen in Neder
land te veroujven. Z. Exc. zal zijn verlof
tijd in Den Haag doorbrengen. Mevr. Re
gout en een ongehuwde dochter zullen met
den gezant naar iiome terugkeeren.
De inauguratie der novitii en novitao
voor het Amsterdamsch studentencorps
zal plaats vinden Maandag 4 October des
namiddags te 3 uren, in de aula van het
universiteitsgebouw.
De Ned. Maatsch. voor Tuinbouw en
en Plantkunde, telde op 1 Jan. j.l., 3115 le
den, 18 donateurs en 40 afdeelingen. Dei
financieele toestand wekt eenige bezorgds
heid.
AOADEMIENIEUWS.
Leiden. Bevorderd is'tot arts de heer
D. G. W. van Voorfchuysen, geb. te Rot
terdam, wonende te Leiden.
Utrecht. Vrijdagmiddag werd in allen
eenvoud in do psychdatrisch-neuroloigiscih
kliniek een bronzen plaquette van wijlen
prof. Heilbronner geplaatst. Eenige leer
lingen, oud-leerlingen en bewonderaars
hadden zich vereeuigd en aan mevr. Heim,
te Berlijn, opgedragen een relief in brons
te vervaardigen, en dit relief was aan me
vrouw Heilbronner aangeboden, die het ter,
plaatsing in de kliniek aan de universiteit
had geschonken.
Door den voorzitter van de Commissie
der leerlingen, dr. Engelhard, werd namens
mevr. Heilbronner met ■enkele woorden de
plaquette aan den hoogleeraar-direebout
der kliniek aangeboden. Namens curato
ren aanvaardde prof. Winkler dit geschenk,
dat daarna op do door mevr. Heilbronner
aangewezen plaats in de kliniek werd op
gehangen.
Bevorderd is tot doctor in de rechtswe
tenschap do heer A. J. M. Nederveen, geb.
to 's-Hsrtogcnboscb, op Stellingen.
KRIJGSRAAD TE 'S-GRAVENHAGE.
De auditeur-militair bij den krijgsraad
verdere heden tegen: C. J. V., milicien'
der Infanterie, afkomstig uit Leiden, ter
zake 2de desertie 2 maanden militaire de
tentie, in to gaan 21 September.
Levertraan Emulsie,
tegen ziekte der Longen, Borst,
Hoest, gevatte Koude en Klier-
achGgheid, in flacons van
f 0.70, fl.—f 1.25,
12.25.
tegen BLOEDARMOEDE en
ZWAKTE.
per üesch fl.50.
ter versterking van Zenuwen
en Spieren.
*Sf 1.95, S4.S5, f9.
tegen Hug- en
Hierpijnsn.
per Koker ƒ1.75.
tegen Srcnchiies, Hoest en
hardnekkige Verkoudheid.
per flacon 45 Cts.
tegen Koorts, Zwakte, gebrek
aan Eetlust.
Per= fis-coca 75 C4s.
(Onze Cliënteele ontvangt voor de Kinderen een aardig uitknipboekje Cadeau M
SÏ=JI=3EI!^=!!=I
Oraiid Café flest*
OIÜER- EU ÜWÖi!30$üGERT8
1BE
DEIE=E=]EE3£
1118 48
Gevraagd, in een Graan- en
Koloniale Zaak op het platteland:
een flinke
die varen en rijden kan. Brieven
letter W Boekh. G. DEDDENS,
Hoofddorp. 1045 9
De prijzen der plaatsen voor
de Voorstelling van MORGEN
(Zondag) zijn1104 13
Loge ƒ1.50, Baignoire ƒ1.25,
Parterre ƒ1—, 2de Rang f 0.60,
Amphith. S 0.40, Galerij ƒ0.40.
Verhoogd met 5 pCt. auteursrecht.
Nog steeds is de groote voorraad
Tapistry, Tapis-beige,
SCesiiaresi ©ars Stollen
niet uitgeput en gaan wij door om dezelve, trots de vele ver
hoogingen voor een matigen prjjs te verkoopen; ook zijn wg nog ruim
voorzien door tijdigen inkoop van donkere Gordijnstoffen met
passende Franje, tevens van alle Wiuterartikelen als: Kachel-
zeilen, Tochtdekens, Voetzakken, Tochtlatten in aile kleuren,
enz., enz., tegen do bekende Sage prijzen in het 1097 50
TapijtrrsagaKijra vaw
Haarl.str. 150.
Telei'. ïnterc. 750.
t© Sj5.ss©nli©im.
Haarlemsche
Brand
verzekering
Maatschappij
AGENT
JAC P. LAGERBERG.
3leP2e'fcer 15
vsar hei: Se
laat is. 1114 24
