N°. 17053 Donderdag SO Septerabei'o SECersste 531 act. A0. 1915. geze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. Binnenland. Gemengd Nieuws. PEIJS DEB ADYERTENTTEN: Van i6 regels ƒ1.05. Iedere regel meer 0.17k. Kleine adverfcentiSn san 30 troorden 40 Cents oontant; elk tiental woorden meer 10 Oenta» Voor het incaaseeren wordt ƒ0.05 berekend» Bewijsnummer 5 Cents. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden, 1.30; per week» Buiten Leiden en waar agenten gevestigd sijn per week» Franco per post f 0.09. -0.10. 1.65. ONZE TELEFOONNUMMERS Voor Administratie-aangelegenheden, dus voor Advertentie-orders, voor Abonnementen, Adresveranderingen, enz. LEID S C H DAGBLAD 175 Voor de Redactie, voor het Nieuws, is het Nr. LEIDSCn DAGBLAD 1507 LEIDEN, 30 SEPTEMBER. Vrede door Reclii". Gisteravond hield de aWeeling Leiden van den Alg. Ned. Bond Vrede door Recht", onder voorzitterschap van mej. T. A. van Eek, in het Nutsgebouw een le denvergadering. Na afdoening van eenige huishoudelijke zaken werd het beleid van het Hoofdbe stuur van den Bond besproken en afge keurd, dat de Bond de propaganda voor de vredesbeweging geheel overlaat aan den Ned. Anti-Oorlograad. Men meende, dat de Bond niet mag opgaan in den anti- oorlograadwel kunnen beide lichamen samen werken. Uit dat oogpunt werd ook de beschrijvingsbrief voor de aigemeene vergadering, Zaterdag a s. te 's-Graven- hage te houden, besproken. Tot afgevaardigden werden benoemd mej. T. A. van Eek, mcj. Van Beek en mevrouw PoelgeestBrandt, die in boven- staanden geest, zullen trachten op de ai gemeene vergadering invloed uitte oefenen. Besloten werd zoo mogelijk de propa ganda onder de jeugd te hervatten en de zen winter één of meer vergaderingen te •beleggen in samenwerking met het Comité voor Leiden en Omstreken van den Oor- lograad. Kraamvrouwen verzorging. Eenige gediplomeerde Kraamvrouwen verzorgsters hier ter stede hebben zich verbonden om gratis haar hulp te verlee- nen aan arme kraamvrouwen van eiken godsdienst. Zij willen de vrouwen bij het moederschap helpen en haar en het kind gedurende negen of tien dagen twee drie maal daags -verzorgen. Het voorne men is om bij genoegzame deelneming een Vcreeniging voor Kraamvrouwenverzorging op te richten. Zoowel voor moeder als voor kind hebben deze Vereenigingen in Haarlem, Rotterdam en elders reeds be wezen van groot nut te zijn. Het zijn de kraamvrouwenverzorgsters 'A. KamphuisVredevoogd, Oude Rijn 13, N. Leget, Heerensingel 9 a, cn J. v. d. Heuvel, Lange Mare 9, die deze zaak hebben aangepakt en daarvoor steun en medewerking vragen. Behalve bijdragen aan geld, nieuw en oud kindergoed, lakens, luiermand-artike len, enz., zouden zij ook gaarne toezeg ging ontvangen voor eon middagmaal, versterkende middelen, enz. Wie deze vrouwen in haar liefdewerk op een of andere wijze wil bijstaan, weet nu de adressen, waar zij v.ich kunnen wenden. ,,Sehoolkindervoe«ling". Professor mr. J. E. Heeres is in de gisteravond gehouden ledenvergadering van Schoolkindervoeding" als bestuurs lid cn in de daaropvolgende bestuursver gadering als voorzitter gekozen van deze Vcreeniging. Do heer F. van Rcmburgh, alhier, is gekozen tob lid van het hoofdbestuur der Ned. Maatschappij voor Tuinbouw- en Plan tenkunde. HET VERKEER NEDERLAND— BELG TE. Men meldt ons van do Zeeuwsch-Vlaam- °che grens Maandag werd hot station van de lijn. MechelonTcrneuzen door Duilsche solda ten bezet; de boeken worden in beslag ge nomen en de brandkast opongesloten. De tremen van do lijn MechelenTerneuzen rij den nu slechts vas Terneuzen naar Hulss. De administrateur van de lijn, dio tot vijf jaar gevangenisstraf veroordeeld is, is uaar Holland gevlucht. Zondag, Maandag eu Dinsdag heerschte er een groote bedrijvig heid onder do Duitscho troepen. Sommige vertrokken, andero kwamen aan. Er vertrok ken velo automobielen met Duitsch1 hoofd officieren. Het toezicht is zeer vershcerpt. Er worden bijna geen paspoorten voor het buitenland meer afgegeven. DE ABELE HISTORIE VAN DE OLIËN EN VETTEN. De Driehoek-correspondent van de „Tel." schrijft De veelbesproken boe ton, door de N. O. T. opgelegd aan verscheidene firma's in het bedrijf der oliën en vette®, hebben op d-ezen handel etork de aandacht gevestigd. Nog altijd doe®, pers-bc-riöhten daarover die ronde. Wij hebben aan een ter zake bevoegd persoon gevraagd, ons eens tc vertellen, wat er nu eigenlijk gebeurd is en zullen dc hoofdfeiten van dat interview weergeven. Ziellier dan de historie. De® 14den November 1914 verschoon een koninklijk besluit (Staatsblad 531), waarbij verboden werd do uitvoer „van gesmol ten en ongesmolten varkens- en rundervet, zoomede van mengsels van deze vette® on derling c-n met andere eetbaro vetten". Dat was zoo verklaarde onze zegsman een. goed besluit. Niets ging en niets mocht de grens over. Dadelijk echter begon de handel het de partement va® Landbouw te bestormen. Met het gevolg, dat er een week later een officieel© toelichting verscheen. In de/.o toelichting werd medegedeeld, dat het kon. besluit niet bedoelde te verbieden den uit voer van kunst-reuzclso ortenbestaande uit mengsols van vetten met plantaardige oliën, en dat diientengevolge evenmin ver- bode® was de uitvoer van producten van vet, zooals reuzel ine, cc® soort kunsbvet, dat de Engelsche® compound lard noe men. Hierop komt het aan. Doordat de uitvoer va® reuzel-ine onbe perkt werd toegestaan, ontstond or zei onze zegsman ,,een reusachtig geknoei". Hij deelde ons daarvan verschillende staal tjes mede. Bij wijze van spreken iedioreen ging reuzeline maken, vaak roet behulp van inlandsch vet, waardoor de seliaarsoh- te daaraan voor eigen gebruik wordt ver klaard. Personen, die nooit aa® reuzeline hadden gedacht, voerden dit product uit. Een verschijnsel, dat zich trouwens ook met anderen handel voordeedom iets te noemen, de eigenaar van een steenhouwe rij liep op een goeden dag met. een con sent voor den uitvoer van 400.000 ton erw ten in den zak. Dit tusschen haakjes. De uitvoer van reuzeline steeg tot. ongeveer 10 millioen K.G. per maand. Dit heeft ge duurd van November 1914 tot Juni 1915. Intusschcn waren vet en olie op zichzelf contrabande geworden, maar reuzeline bleef vrij. Den 7den Juli j.l. verscheen een resolu tie van minister Posthuma, met de bedoe ling de® reuachtigen rcu ze-lino-ui tvoer wat ia te perken. De minister bepaalde nu, dat de uitvoer, va® alle vetten en producten op grond van het kon. besluit word verla den, (behalve van margarine), doch dat voor den uitvoer van kunstspijzen-vet, dus van reuzeline, voortaan consenten zouden worden verstrekt door den boter-inspee- tcur te Utrecht. Echter: deze consenten mochten alleen worden uitgereikt aan per sonen, die vóór 1 Augustus 1914 reeds ab exporteur van reuzeline bekend stonden Ziedaar de beperking. Aa® de beperking echter zoo verklaar de enze deskundige is nooit de hand ge houden. Pra-ctisch kwam er letterlijk niets van terecht. Mensclicn, dli© van reuzeline nooit hadden geweten, ware® in 't bezit van consenten voor honderd-duizend en kilo grammen, en daartegenover staat, dat ver scheidene kleinere vct-smeltors, die vroe ger op bescheiden schaal reuzeline vervaar digden, geen consent konden machtig wor den. Er ontstond een consenten-zwendel. „In Suisse en Caomans in Rotterdam" zoo verklaarde men ons „hield men te midden van allerlei personen do consenten i® do hoogte en vroeg, wie ©t op bieden wilde." Plotseling deed men een ontdekking. Met bemerkte, dat de reuzoline op grooto schaal werd vorvaardigd va®N. O. T- artikolen. Zoodat deze toestand ontstond de Regeering gaf con- enten voot den uit voer va® aanzienlijke boeveelheden reuze line, die was samengesteld uit grondstoffen, welke door N. O. T. waren ingevoerd, cn dusniet over do grens mochtenDaar op verscheen oen nieuwo ministerieel© re solutie. waarbij de consenten-regeling werd ingetrokken. Inmiddels verklaarde Enge land ook reuzeline tot contrabande. Toen nu, in weerwil van het intrekken der rege ling, toch verscheidene firma's op consen ten, die zij nog bezaten, reuzeline ongeoor loofd uitvoerden, werden zij bij ontdekking door do N. O T. met hoogc boeten ge straft. Er vielen boeten van ƒ80.000, ƒ60.000 cn 40.000. Ook kleinere. De zaak was nog niet uit. Toe® do consenten door den minister plotseling werden ingetrokken, beschikten verscheidene personen nog over grooto voorraden reuzeline. Wat nood'? Nu maak ten zij er margarine van. Met koorts achtige® ijver werd allerwoge de reuzeline met melk vermengd en door een bewerking aldus tot margarine gepromoveerd. En die margarine werd toen weer uitgevoerd, zoo lang dat geoorloofd was. In verband met do opgelegde boeten wees onze desikundige ons op een eigen aardig feit. Nadat door den minister do oonsente® -regeling was ingetrokken, werd nochtans door een bepaalde- firma óp spe ciaal daarvoor verstrekt consent een par tij van 4 millioen kilogram reuzeline uit gevoerd, begin Augustus. De firma dio dit deed, is door do N. O. T. niet beboet. De vraag rijst zei men ons waarmee dat verschil in behandeling werdt gemoti veerd. Zoo zit do historie. Er zijn in dit bedrijf verklaarde cle persoon welke ons inlichtte millioenen verdiend. En in verband hiermee stellen wij do vraag, of het dan werkelijk onmogelijk zou zijn vele va® die oorlbgs-winsten op te sporen en te belasten. Ons dunkt va® niét. Want tal van bekende firma's hebben aan: dezen uitvoer deel genome®, firma's op de de p ar tem en te® gcenszinsx.onbekend. Gaat het aa_n, dergelijke fameuze winsten onbe last te laten? Er moge ernstig naar het tegendeel worden gestreefd. Zondag 3 October herdenkt ds. J. A. Prins, te Epe, zijn 40-jarige evangelie bediening in de Ned.-Herv. Kerk. In Juni 1875 te Berkenwoude beroepen, was hij daarna predikant to Nieuwveen en te Dok- kum en word in 1388 te Epe beroepen. Met ingang van 16 November is be noemd tot directeur van het post- en tele graafkantoor to Enschede, de heer F. J. F. M. Smit, thans directeur van het telegraaf kantoor to Alkmaar. De gewone audiëntie van den Minis ter van Marine zal rij dag 1 October as. niet plaats hebben. In de Raadsvergadering te Amsterdam werd de gewijzigde voordracht tot pensio neering van de wethouders aangenomen met 24. tegen 10 stemmen. Door het aanne men van deze gewijzigde voordracht hebben de wethouders recht op pensioen tot een. maximum van 3000. Het minimum be draagt f 1000, hetwelk wordt toegekend, in dien do wethouder ontslag heeft genomen wegens ziekte of ophoudt wethouder te zijn ten gevolge van niet-herkiezing bij perio dieke af treding als Raadslid. Het maximum wordt bereikt na minstens 12 jaren dienst. De heer J. r. d. Pol, die in 1911 zijn bediening als Ned.-Herv. -pred. had neerge legd, om zich bij de Geref. Kerk te voe gen, is weer teruggekeerd tot de Ned.- Herv. Kerk. Prc.f. dr. J. A. O. van Leeuwen, hoog- leeraar in de godgeleerdheid aan de Utrechtecho universiteit, heeft in hét Dia- oonessenhuis te Utrecht een operatic on dergaan, wel'ko goed is afgeloopen. Zijn toestand is thans van dien aard, dat hij hoopt a s. Maandag reeds dc zdekeninTieh- ting te kunne® verlaten. De berichte® omtrent den gezondheids toestand va® ds. Tol ma luiden zeer bevre digend. Do medicus, die den patiënt behan delt, is uiterst tevreden over liet verloop. Bij goed weder mag de zieke zelfs reeds een korte wandeling maken. Tot. directeur van bouw- en woning toezicht te Amsterdam. de eigenlijke af- deeling dier bouwpolitie van den onlangs geplitsten dienst Is benoemd de heer J. va® der Woerden, c. i„ hoofdingenieur 1ste klasse bij de Stiiatsspoorwegen in Nod.- dië. Met den hoor Van der Waerden treedt een zeer bekwaam ingenieur in den gemeen tedienst, iemand, die op betrekkelijk jeug digen leeftijd de hoer Van der Waerden is 38 jaar oud reeds een eervolle car rière achter ziah heeft. Do hoor Van der Waerden, oud-rector van het Delftscbe Studentencorps, heeft als chef van aanleg den nieuwen groot-en spoor weg op Zuid-Sumatra ontworpen. Ook tal van spoorwegen op Java heeft hij geprojec teerd on uitgovoerd. Mevrouw de wed. J. J. M. van Heel, geb. Hoboken, Rotterdam overleden heeft aan do weesinrichting te Ncerbosch f 2CG0 vermaakt. Men meldt uit Amsterdam: Gisteravond weerklonken op de Munt om streeks halftien eenige revolverschoten, waarna men twee mannen ijlings zag weg- loopen, blijkbaar de eon clen ander achter volgend. Het bleek, dat een rechercheur die een deserteur wilde aanhouden, deze schoten met los kruit had gelost, daar do arrestant het op con loopen had gezet. Eenige straten verder werd de deserteur aangehouden. Het stoomschip „Potsda m", van de HollandAmcri ka-lijn is aan een Zweedsche reederij verkocht voor een be drag, dat denoorspronkelijke® kostprijs overtreft. Het schip werd in 1900 in de vaart gebracht, Omtrent de verwonding van eon stalhoudersknecht op de Schelpkade in Den Haag, verneemt men, dat, volgens de verklaring van dien knecht, hem de ver wonding zou zijn toegebracht door zijn pa troon in een koetshuis, bij een woorden wisseling over het schoonmaken van paar dentuig. De patroon is door de politie gehoord. Ten stelligste, ontkent hij echter zijn knecht met een mes te hebben gestoken. Hij heeft zelfs geen mes in de hand gehad. Volgens hem zou de zaak zich als volgt hebben toe gedragen. Hij had zijn knecht last gegeven om hall één een rijtuigje gereed te hebben. Toen dit uitbleef, had hij zich omstreeks 3 uren naar den' stal begeven en toen hij, daar gekomen bemerkte, dat zijn knecht het rijtuigje nog niet in gereedheid had gebracht, had hij er dezen een opmerking over gemaakt, dat het tuig vuil was. Een woordenwisseling was daarop ontstaan en volgens den patroon had do knecht ecu mes te voorschijn ge haald, zeggende, terwijl hij dat mes cp zijn eigen borst gelicht hield: „Als je rne zo-e ken wilt, dan zal ik je zóó een por geven". Do patroon had daarop althans vol gens diens verhaal omtrent het gebeurde eerst nog een moersleutel gegrepen, om zioh zoo noodig tegen zijn knecht te verwe ren, maar dien sleutel had hij weer weg geworpen en hij was naar het politiebu- reel aan het Alexandersveld gegaan, ten cindo hulp in te roepen om zijn knecht tot bedaren te brengen. Ongeveer tegelijkertijd kwam de knecht uit het koetshuis de straat op, roepende tot de voorbijgangers, terwijl hij op een wond in zijn borst wees: „Kijk eens, zóó heeft do baas mij gestoken". Bij onderzoek »~eek, dat de knecht in derdaad in zijn borst een vrij belangrijke steekwonde had in de richting van de maagstreek. Zooals gezégd, ontkent de patroon perti nent de verwonding te hebben toegebracht. Hij veronderstelt, dat de knecht bij zijn be dreigingen zichzelf zal hebben verwond. In d Hug o-d e-G root-straat to Rotterda m werd een agent van politie, die eenige jongens van achter een tram weg joeg en daarbij één van hen een klap gaf, door een paar mannen aangevallen. De agent trachtte zijn revolver te trekken, maar dit werd door zijn aanranders belet. Tijdens het gevecht ging do revolver af, met het gevolg^dat een voorbijganger door den kogel, die eerst tegen dc straatsteenen ketste, gewond werd. De agent werd ge trapt en geslagen, waarop dc daders de Vlucht namen. Een revolverschot, dat de agent hun nazond, heefr. waarschijnlijk een der daders in het been getroffen, doch al len wisten te ontkomen. Het vliegongeluk. Volgens gisteravond ongeveer tien uren ingewonnen berichten blijft cl: toestand van luitenant Hofstee bevredigend, doch nog steeds zorg wekkend. Er is ook ten aanzien van dezen patient eenige hoop op herstel. Aangaande het andere slachtoffer van het ongeluk, lui tenant Polis dcejt men meae, dat een ver andering ten goede in diens toestand is in getreden, zoodat deze thans vrij gunstig is. Do patiënt gevoelt zich nog pijnlijk, en nie mand wordt nog bij hem toegelaten. Een hevig o br»and heeft gis teren te Sommelsdijk twee schuren en vier woningen in de asch gelegd. Omstreeks halftwaalf werd men den brand gewaar in de landbouwschuur van den heer J. Nipius, welke schuur al spoedig in lichterlaaie stond, zoodat hier aan geen redden to den ken viel. Vóór nog de spuiten werkten, had de boerderij van den heer P. __.evit Dz. even eens vlam gevat; door het spoedig wegbre ken van een tusschengebouwtjo kon het aangrenzende woonhuis gespaard blijven. Wel kreeg het veel waterschade. Vier woningen, aan do zuidzijde van het terrein gelegen, gescheiden door een straat van ongeveer zeven meter, werden, door dien do "felle noordenwind de vlammen op joeg, eveneens ec prooi der vlammen. De ze woningen, eigendom van het. Diaconio- armbestuur, waren bewoond door P. Meide, W. Kievit, J. U. van Antwerpen en M. Noordijk. Dc schuren en do huizen waren verzekerd, van de inboedels alleen die van v. d. Vle'do. Er is slechte weinig van do overige geril. In de schuren is een niet onbelangrijke h.e- veelheid graan, benevens lanclbouwwci ^eni ge®, enz., verloren gegaan. Twee paar. u en een varken van Nipius zijn omgekomen. Ongeveer 3 uren was men don brand racester. Omtrent de oorzaak tast m«?n in het duister. Een voordeelige kermis! Nooit is, naar c? ,,N. A. G." verneemt, se dert de standplaasten op d kermis te Tiel worden verpacht, de opbrengst zoo groot geweest als nu; het totaal dat zij in gemeen tekas brengt zal weinig minder dan f 10,000 bedragen. Voor de standrD.ats van een stoomcaroussel v.x I 277Z. besteed; ro delbaan ƒ1855; poffertjeskraam 1032; oliebol'.enkraa-ra draaimolen ér/'1. Zonderling politi e-o p t r e d e n* In „Do N. Ct." deelt een inzender zonder linge dingen mee over het optreden de? Haagscho politie. Een meerderjarig meisje uit ValkenbuTg E. P., dat met toestemming barer ouders sedert eenige weken bij mevr. W. als naaister in dienst trad werd daar in weerwil van haar verzet door een poli tieagent weggehaald en naar de St.-Anna- stichting gebracht, waar zij werd opgeslo ten. De rechercheur had daarbij dreigend zijn gummistok getoond, zooals hij later verklaarde, „als legimitatiebewijs"De po litic handelde niet eens 'bp verzoek der ouders, rnaar op verzoek van zekere me vrouw K. van de St.-Anna-stichting, die harerzijds weer handelde op verzoek van do Maastrichtsche mevrouw S. D. van een Damesvereenlging, de alweer volstrekt niet in opdracht van de ouders zoo optrad, maar omdat zij zelve bang was, dat het meisje in een stad als Den Haag onder slechten invloed zou komen. Mej. E. P. wordt een volkomen fatsoenlijk meisje ge noemd. Niet spreken over oorlog. We zijn allen Nederlanders. Maar ieder heeft zijn sympathieën en antipathiën. De een is pro-dit. de ander anti-dat. Dat geeft tot heftige disputen -aanleiding en ver vreemdt soms goede vrienden van elkaar. Ten einde het eeuwigdurende gehaspel te gen te gaan, heeft men nu in den handel gebracht knoopjes, om op de jas te dragen, knoopjes met het verzoek: „Meri spreke mij niet van den oorlog". Of het helpen zal? De arbeider Harm Vos, tö Barger-Oosterveen (Dr.), werd in den nacht van Maandag op Dinsdag door een viertal jongelui uit bed geklopt. Nauwelijks was hij buiten, of hij ontving een snede tus- schen de achtste en negende rib. Yos is naar Zwolle vervoerd. Zijn toestand is levens gevaarlijk. Beslag legging opgeheven. Door vereffening van schuld is het beslag op den IJmuWcr stoomtrawler ,,'Nceltjo Ca- tharma" opgeheven. De vise h ver koop bedroeg g i s- toren te IJmuiden ruim ƒ260.000 en over- trof daarmede allo reeds vroeger genoem de hooge omzetcijfers. De stoomvrac tboot ,,N ij v e r- heid kapitein Yisser, varende tusschen' Amsterdam en Snoek, kreeg gisteren te® oosten van Marken zooveel water over, dat de ijzeren luiken lossloegen en een gedeelte der lading (vrachtgoederen) waterschade kreeg. De beot is naar Amsterdam terug gekeerd en heeft de reis naar Sneeck niet kunnen vervolgen. Lcidschc Zweciclul). Gisteren werd, na afgelegde proeve van bekwaamheid, liet diploma van geoefend zwemmër(ster) behaald doorde dames C. E. de GraaffJ. G. de GraaffB. Luzac, en R. Driessen, en door de heeren J. E. Goudsmit; C. H. Beekhuis; B. Rijnbende; H. F. Cath, en G. Hcnsing. Voetbal. Tweede Klasse,,L. V. B.". De wedstrijd „Beresteyn II"„Norvi- cus" is Zondag niet doorgegaan ten gevol ge van een verandering in het aanvangs- uur, welke verandering berustte op een misverstand bij het bestuur. In den wedstrijd ,,D. L. Y. II"„Lug- dunum II" is Zondag 20 min. te kort ge^ speelcl, wat de scheidsrechter eerstopmerk- te, toen de spelers reeds gekleed waren. Tegen deze onjuiste toepassing van de spelregels verzuimde „Lugdunum II", het elftal, dat er "elang bij had, te protestee ren. Een formeel protest werd althans niet ingediend en alleen wanneer „D. L. Y. II" er in toestemt, zal het bestuur van den „L. Y. B kunnen besluiten, dat de resteerende 20 minuten alsnog zullen ge speeld worden, of dat de wedstrijd in zijn gf.heel zal overgespeeld worden. Derde Klasse,,L. Y. B.". De wedstrijd „Norvicus II"„Lisse II" werd door „Norvicus II" met 130 gewon nen. Paardensport. Draverijen (e Lissc. Op Woensdag 6 October zal dc H. Y. „Lisse en Omstreken" tc Lïsse 's morgens om negen uur ccn wedstrijd houden voor paarden, die nog nimmer 100 ineens op de korte baan hebben gewonnen. Er zal handicap zijn voor paarden, die- reeds 75 ineens hebben gewonnen. De prijzen voor'deze draverij zijti GO, 30, 20 en 10. In den middag hebben de wedstrijden voor alle paarden plaats. Paarden, die reeds 200 ineens hebben gewonnen, wor den gehandicont. Dc prijzen voor deze draverij zijn 200, 125 en 75, terwijl als troostprijzen nog zijn uitgeloofd 50 en 25

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1915 | | pagina 1