Nederland en de Oorlog. (Deze gourant wordt dagelijks, met uitzondering van (Eon- en feestdagen, uitgegeven. Dit r.ommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. UIT ONS LAND. i V fja. 17042 Vrijdag 17 Septeïiibei* A0. 1915. PKIJS DER ABTERTENTIEN: 9sn 1—9 regols /"1.06. Iedere regel meer 0.171. Kleine edvertentién ran SO woorden 40 Cents oontant| elk tiental woorden meer 10 Cents. Voor het incaeseeren wordt/'0.05 berekend. BewijBnnmmer 5 Cents. PRIJS DEZER COURANTS Vooi Leidon per 3 maanden f 1.30: per wee>.. II l l l f 0.09. Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per weet. g 0.10. Franco per post 1.65 mm*— K<?UT VERSLAG TWEEDE KAMER. Abonnés, die bovenstaand Verslag wenschen te ontvangen, kunnen zich aan ons Bureau aan het Noordcinds- plein, opgevenhet Abonnement is 5 5 Cents k Contant. LEIDEN, 17 SEPTEMBER. Dc „Volkszanger" in „Zomerzorg". Het groote draaiorgel van de R.-K. Ver- eeniging tot bevordering van den Volkszang, dat gisteren onder veler belangstelling zich al spelende door Leidens straten bewoog, beeft gisteravond nog eens zijn repertoire in de groote zaal van „Zomerzorg" eenige malen' afgedraaid, en daarbij was de belang stelling al bijzonder groot. Het bleek dat het testuur van de afdeeling Leiden van de R.-K. Vereen, tot bevordering van den Volkszang, dat tot dezen avond het initiatief had geno men, zulk een opkomst niet had verwacht. Er waren althans bij den aanvang lang niet genoeg zitplaatsen. De toegang was dan ook vrij, voor kinderen zoowel ^ls voor groote meuschen. Nadat het orgel, dat voor het podium stond, reeds enkele liedjes had gespeeld en yelen al dapper luidden meegezongen, hield do voorzitter der Leidsche afdeeling, de heer H. W. Spendel, een inleidende rede, waarin hij een krachtig pleidooi hield voor het goede lied, in het bijzonder voor het gezonde nationale lied. Hij' bleek, waar de yereeniging zich ten doel stelt, de straat deunen en het gemeene lïecL te bestrijden, daaromtrent nog al optimistisch. Na totdeel- neming aan dit werk te hebben opgewekt, itt&lde hij mede, dat de afdeeling voornemens elke veertien dagen een bijeenkomst te houden, waarvoor hrj aller medewerking in liep. De secretaris, de heer Sporenburg, vulde het gesprokene van den voorzitter nog aan, gaf eenige wenken aan de kleine en groote zangers en zangeressen, die 'de zaal vulden, om daarna als leider op te treden, een func tie, die hem, dank zij zijn krachtige stem en onverflauwden ijver, wel toevertrouwd was. Ook zong hij mét piano-begeleiding op verdienstelijke wijze eenige mooie volkslie deren evenals de heer Spendel, waarnaar met aandacht werd geluisterd. Als het draaiorgel speelde, zong vrijwel de gelieele zaal mee; vooral wanneer het bekende wijsjes waren. Onze natior.a'.e lie deren gingen er nog het best in. „Het IWïen Neerlandsch bloed", werd staande gezangen. Tegen halfnegen werd even gepauzeerd en ■werd den kleinen verzocht, de zaal te ver laten, waaraan de meesten gevolg gaven. De toevloed van volwassenen werd daarop zoo groot, dat 'de politie ten slotte order moest geven de deuren to sluiten. liet orgel draaide er dapper op los, de aanwezigen zongen even dapper mee, "doch waar er natuurlijk veel ongeschoolde stem men bij waren, hadden do leiders een zware taak, waarvan zij zich echter op uitmuntendo wijze hebben gekweten, zoodat deze avond een goede propaganda is geweest voor den Volkszang. Het aardige liederenboek je met muziek is in veler handen en daardoor in vele gezinnen gekomen, en zal er zijn nut doen. Het provinciaal kerkbestuur van Zuid- Holland heeft, na afgelegd examen, den heer F. K. de Vries; candidaat in de theologie alhier, toegelaten tot do Evangeliebediening in 'de Ned.-Herv. Kerk. Té Amsterdam heeft de heer W. Oskam, alhier, zi-ch het gewone politiediploma ver worven. Hedenmiddag, even twaalf uren, ge raakte bij dc Oude Singelbrug van een kop pel koeien, die.van de markt kwamen, een der dieren in de Mare te water. Op dit drukke oogenblik waven natuurlijk onmid dellijk voel nieuwsgierigen aanwezig. Aan. belangstelling was geen gebrek. Na veel moeite gelukte het de koe weer op den wal to brengen. Een schipper, geholpen door eenige slagers en militairen bewees daarbij goede diensten. Het beest werd tusschen de schuit en den wal gebracht, een touw werd om den koj) geslagen en zoo werd het dier opgelieschen tot de pooten boven water wa ren. Eenmaal zoover, werden touwen om de Pooten gebonden on kon het verdere red dingswerk geschieden. Vanmorgen om zes uren sloeg op den Stationsweg alhier eon koe op hol. De 1S- jarig© 'C. de K., van Rijnsburg, die daar fietste, werd door het beest op den grond geworpen. Gelukkig bekwam De K. zelf geen letselZijn fiets echter werd ernstig bescha digd. Op den Rijnsburgerweg werd de koe 0Pgevahgen. i Prijsvraag „Mathesis". Bij gelegenheid van het honderdjarig be staan van het Genootschap „Mathesis Scien- tiarum Genitrix", alhier, hebben oud-leer lingen van de school van- dat Genootschap een fonds gesticht, om te dienen voor pre- miën bij uit te schrijven prijsvragen. Den 17den September 1885 werd het fonds gesticht, zoodat nu het tijdstip is aange broken om voor 'de zesde maal tot de uit voering over ,te gaan, waarom het bestuur van liet Genootschap besloten heeft uit te schrijven een prijsvraag, n.l. het maken va-n twee aanééngebouwde woonhuizen in een buitenwijk .van een stad. Er worden twee prijzen uitgeloofd: voor het beste ingekomen antwoord een som van f200 .en een groote zilveren medaille; voor het daarop volgend lantwoord een kleine of een groote zilveren medaille. Indien naar het oordeel der jury de in gekomen antwoorden voor de uitgeloofde prijzen .niet in aanmerking komen, of geen uitspraak Jein gedaan worden omtrent den voorraDg van een of meer antwoorden, heeft de jury het recht tot gedeeltelijke toe kenning ,of tot verdeeling der uitgeloofde geldsom. De ten.volle bekroonde antwoor den worden eigendom van het Genootschap, gedeeltelijk bekroonde antwoorden alleen dan, wanneer de toegekende belooning word t aan vaard. De antwoorden worden ingewacht vóór of op den lsten Maart 1916. De mededinging is alleen opengesteld voor oud-lc-erlingen van de school van het Ge nootschap, die na 17 September 1905 het onderwijs hebben gevolgd. De jury "bestaat uit de heeren P. Hoo- genboom en P. M. J. van Oerle als be stuurders en de heeren W. C. Mulder, te Lei den, Z. Hoek^ te 's-Gravenhage, en J. Hen- geveld Jzn., te Alphen aan den Rijn, als oud-leerlingen van het Genoo'schap. Kerkconcert. Gisteravond had in de Pieterskerk alhier het aangekondigde concert ten bate van de Nationale Vereenïging tot Steun van MDi- ciens en Landweermannen bij Demobilisatie, waarvan Z K. H. dc Prins beschermheer is, plaats. De opkomst was zeer bevredi gend. Terwijl menigeen na achten nog binnen kwam, gelukkig zonder luide stoornis teweeg to brengen, voerde onze stadgenoot, de heer C. B. Duyster, organist der Pieterskerk op het hem dus zeer goed bekende kerkorgel Mendelssohn's mooie Sonate op. 65 no. 1 uit, waarmede hij, vooral met de beide laatste gedeelten, zijn hoorders wist te boeien, het geen niet steeds met een eerste orgel-num- mer het geval is. Als tweede nummer werd ten gehoore ge bracht het Adagio uit het eerste fluitcon cert van Mozart door den heer Johan Feit kamp, fluitist van het Residentie-orkest to 's-Gravenhage, geen onbekende in Leiden, Voldeed hij in dit zijn eerste nummer van dezen avond reeds goed, veel meer nog was dit het geval in Handels Sonate, waarin ziju groote capaciteiten tot volle uiting kwa men cn hij gelegenheid had te doen hooren hoeveel beter dan vroeger hij zijn instrument meester is Iedereen zal hem gaarne méér hooren. Mej. Mario van Beekum, alt te Bern, die eerst in het derde nummer aan de beurt kwam, zong toen de Aria uit de „Messias" van Handel, en later „Willst du Gottes Die- ner sein", van Yon Reznicek, „Zwei Bibli- schen Lieder" van Dvorak, en twee liederen van Hullebroeck„Kalmo Rust" en ga selier!". In de vier eerste voordrachten voor al kon men wel haar diep alt-geluid bewon deren maar wij gelooven toch, dat zij mot de liederen van Hullebroeck het auditorium meer genot heeftverschaft. Heerlijk zong zij ten slotto César Francks „Panis Angeli- cus", teer begeleid door cello en orgel. Willem Versteeg, solo-cellist van het Ope ra-orkest in Den Haag, lieeft keurig uitge voerd het Adagio van Bach en dat van Haydn en do geliefde „Traumcrei" van Schu mann. Vooral do heer Duyster had een zware taak. Hij heeft inzonderheid de zangeres en den fluitist uitstekend begeleid; den cellist ware hot ten goede gekomen als de begelei ding over 't algemeen minder krachtig ware geweest. Er valt- niet aan te twijfelen of de aanwe zigen voldaan waren over dit kerkconcert. ONZE TELEFOONNUMMERS Voor Administratie-aangelegenheden, dus voor Advertentie-orders, voor Abonnementen, Adresveranderingen, enz. LEIJ1SCIÏ DAGBLAD 175 Voor de Redactie, voor bet Nieuws, is het Nr. LEIDSCII DAGBLAD 1507 UIT ONZE STAD. COLLECTE DUBBELTJE-CENT. Do collecte „Een Dubbeltje ol een Cent" beeft AVeensdag f242.53 opgebracht. STEUNCOMITÉ LEIDEN. i Het Leidsche Steuncomité meldt ons: Het Kon. Nat. Steuncomité te 's-Graven hage heeft besloten, voorloopig van 1 Juni tot 30 Sopt. 1915, aan het Leidsche Steun comité te vergoeden 50 pCt. zijner uitkee- ringen. In het overzicht van de geldmid delen van het Leidsche Comité, gisteren ge publiceerd, was dit bedrag over Juni en Juli opgenomen. UITVOER-CONSENTEN VAN VARKENSVLEESCH. Do minister van Landbouw deelt thans in de „Staatscourant" mede, dat de bepa lingen van zijn beschikking van 16 Aug. houdende vaststelling van de bepalingen omtrent uitgifte van consenten voor den uitvoer van varkensv-leesohook na 18 Sept. tot nadere aankondiging van kracht zullen blijven. Do beteekenis van deze beschikking is, dat tot nader aankondiging do grenzen voor den uitvoer van varkensvl ecsoh geslo ten zullen blijven. - INVOER AUTOBANDEN. Naar 't „Hbld" verneemt zal binnen enke le dagen te aanzien van den invoer van auto banden een nieuwe regeling in werking tre den, waardoor deze invoer voortaan weer onbelemmerd zal kunnen plaats hebben. Zooals in do gegeven omstandigheden wel haast vanzelf spreekt, zullen de banden moeten worden geconsigneerd aan de N. O. T., die in directe verbinding blijft met de garages. Deze zullen, onder de vereischto verplichting van binnenlandseh verbruik, in eerste instantie aan ieder hun ner cliënten auto-banden mogen leveren tot een maximum van zes stuks. Ook daarna zullen automobiel-eigenaars zich steecis van nieuwe banden kunnen voorzien, doch dan onder de verplichting voor iederen nieu wen band dien zij koop-en, een ouden in te leveren, EXPORTEUR S-COMITE. Woensdagavond j.l. werd in hotel „Vic toria" te Amsterdam een vergadering ge houden van een aantal exporteurs van oliën en vetten, etc., die zich benadeeld achtten door het Kon. besluit van 7 Augus tus 1915, hetwelk voor dén uitvoer van goe deren den eiseh stelt, dat dc importeur wordt opgegeven. Van verschillende zijden werden voorbeel den genoemd van onredelijke en willekeu rige wijze van toepassing van voormeld Ivon. besluit. Een organisa.tic kwam tot stand, ten ein de de belangen van bona-fide--houders van oliën, vetten, enz., die getroffen werden door hot Kon. besluit te behartigen. De juridische leiding werd opgedragen aan mr. Z. v. d. Bergh, mr. Oh. E. Ja cobs te Amsterdam en mr. S. A. van Vries land te Rotterdam, terwijl een commis sie van 3 leden werd benoemd voor het overleggen met de adviseurs. ONTDUIKING VAN REGEERINGS VOORSCHRIFTEN. Men schrijft uit Noord-Brabant: Door sommige reizigers van bekende Hollandsehe firma's worden hier zeer laak bare hand'elingcn gepleegd ten opzichte van cliënten. Handelaars in kaas b.v. eischen voor hun leveranties zes cents boven de maxi mum gestelden prijs per kilogram. Wordt deze prijs niet betaald, dan wordt geen kaas geleverd. .Verder wordt bedongen, dat bedoelde zes cents worden bijbetaald aan reiziger en de factuur geen hoogeren prijs dan de als maximum gestel ie zal ver melden. Ik verneem uit goede bron, dat tegen deze practijken ieeds klachten zijn inge diend. VERDACHT VAN SPIONNAGE. Naar wij vernemen zal de zaak tegen dé journalisten Van Difcmar en Dun 7 October voor dé Rotterdamsche Rechtbank worden behandeld. EEN LANDWEERSOLDAAT....' UITGEWEZEN. 1 i U 1/ De territoriale bevelhebber in Overijiel cïï Gelderland, heeft het verblijf in het in staat van beleg verkeerend gebied, ontzegd aan Antonius' EverharduS W.énnokes, landweer- soldaat té 's-Heerenber#; HET VLUCHTELINGENKAMP TE NUNSPEET. Het sinds vele maanden te Nunspect be staande kamp voor Belgische vluchtelingen ondergaat den laatsten tijd belangrijke veranderingen. Do inderhaast opgetrokken houten barakken waren langzamerhand slecht geworden, zoodat men thans genood zaakt is, groote herstellingen te doen. ■Vooral do daken moeten vernieuwd wor den. Tegelijkertijd wordt nu ook do in richting van de barakken veranderdhad men vroeger afzonderlijke eet- cn slaap- barakken, thans wordt elke barak verdeeld in een gemeenschappelijke eet- en conver- satiezaal voor alle bewoners cn afzonder lijke slaapkamertjes voor ieder gezin. De barakken zullen van den winter met 6 kachels verwarmd worden. Het onderwijs aan de ongeveer 1200 kin deren wordt gegeven in Vlaamsche en Waalsche scholen door een 30-tal gediplo meerde Belgische onderwijzers cn onder wijzeressen. Allo ongediplomeerden, die tot nu toe in de- scholen hielpen, zijn ont slagen. Gymnastiekonderwijs wordt gegeven door geïnterneerde Belgische 'onderofficie ren. Ook zijn er cursussen voor ouderen. De onderwijzers wonen in voor hen spe ciaal ingerichte barakken. De kraamvrouwen werden vroeger uitbe steed in het dorp, nu zijn er voor haar ba rakken ingericht, opdat zij in hsè kamp kunnen blijven. .WISSELEN VAN GELD. f Sedert do komst 'der Belgen te Harder wijk, ia daar ter plaatse voor circa twee millioen gulden aan Belgisch geld gewisseld. SPIONNAGE BIJ WOUDRICHEM? In verband met het reeds gemelde over!' een gesignaleerd motorjacht, de „Biancha", kan de „Dordr. Cs." nog hot volgende me- dcdeelen: Bedoelde „B'iaucha" heeft de vorige Week ook in de Nieuwe Haven alhier gelegen en is eigendom van een der voornaamste inge zetenen van Gouda. Deze is nog maar sedert kort lid van de Koninklijke, zoodat de „Bian- cha" nog niet op de officieele lijst van die veréeniging voorkömt. Van eenig verband tusgchen de geheimzinnige „Cupido" en deze' „Biancha" is geen sprake. De beruchte spio- nitis schijnt velen in dezen parten te spelen. EEN DOMINEE-LUITENANT. Als een merkwaardigheid mag voorzeker gelden, dat een Gereformeerd predikant te gelijkertijd 2de luitenant in actieven dienst is. Het is ds. W. Faber, te Schipluiden, die thans als zoodanig is gemobiliseerd Naar wij lezen, heeft ds. Faber aan de c'assis Den Haag dezer dagen emeritaat aange vraagd. NABEHANDELING Gisteren bezichten eenige Belgische hee ren, on dér wie do doctoren Wybau w en Dallemagne, professor Van Eek uit Leu ven, benevens de abt. Delonge, het Zan der-instituut, Prinsengracht 711, te Amster dam, om den geneesheer van' het instituut, dr. Essers, te raadplegen over nabehande ling van niet-geinterneerdo Belgische sol daten, die, na genezing der verwondingen, bewepöngsstoornissen hebben overgehou den. Vooral door de bemoeiingen van den abt. Delonge zijn genoemde soldaten te Katwijk ondergebracht on, voor zoover zij daartoe geschikt zijn, bezig met het ver vaardigen van verplaatsbare waningen, die, zoodra boter tijden zullen zijn aange broken, in België moeten dienst doen. DE UITZETTING VAN Ds. VAN WIJHE. Nader vernemen wij, dat omtrent uit zetting van ds. M. H. van Wijhe, predi kant te Barchem (Laren G.), door- den territoriaal bevelhebber in Overijssel, nog geen beslissing genomen is. De zaak is nog steeds in onderzoek. (Zw. Crt.). BEHEER VAN SPOORWEGEN, ENZ. VAN DEN BELGISCHEN STAAT. De directeur van don betalingsdienst te Amsterdam verzoekt de belanghebbenden in kennis te stellen, dat het hulp- en pen sioengeld voor de maand Augustus voor het personeel van spoorwegen, posterijen en telegrafie, dat naar Nederland is uit geweken cn daar standvastig verblijf houdt, zal worden uitbetaald o.m. op Woensdag 22 Sept. te Leiden (voorm.) en te Den Haag (nam.). VOOR HET STEUNCOMITÉ TE LISSE. Ten bate van het steuncomité Lisse en omstreken werd ïoor mevrouw de gravin Van Lynden een aquarel van Van Rossum du Chattel en door dr. D. Blok de ets „Het gescheurde prentenboek" van prof. Pake, welwillend beschikbaar gesteld cn verloot. DE BEDROGEN DUITSCHER. Men schijffc uit Venlo Alhier heeft zich een geval voorgedaan, dat druk besproken wordt, te meer, toen bekend werd, dat een Duitscher uit het na burige Süohteln de dupe is geworden van een half dozijn Venlonaars, op een wijze, zooals een Hollander nog nimmer door een Pruis bij den neus is genomen. In opdracht van en in overleg met den Duitscher kochten dp zes Venlonaars een flinke hoeveelheid rijst; deze rijst zou de Duitscher van de smokkelaars overne men oh flink bet-alen. De smokkelaars moesten zorgen, dat de rijst in het grosse Vatorland kwam. De Venlonaars kookten <$e rijst althans de Duitscher twijfelde er geen oogenblik aan en op het bepaal de uur op de vastgestelde plaats had de samenkomst plaats tussöhen den Duit- sohen rijstliefhebbex en de smokkelaars. De zakken „rijst" werden den Duitscher ge presenteerd, en deze betaalde de som va.n 1Ö50 mark uit. Plots vallen echter gewec-r- soboten! Het heele smokkelaarsstelletje plus dc Duitscher in angstZou die grens wacht schieten 1 Zouden de rijksambtena ren naderen 1 Hoe het ook zij, de smokke- laars* poetsten de plaat, en hadden dan een onderhoud met den schutter, een per soon, die in het complot betrokken was. Den Duitscher lieten ze in den steek met de zakken... zand, want de smokkelaars hadden den Pruis eenige honderden K.G. zaöd in de maag willen stoppen. Sinds zat de Duitsohér niet stil, e-n van zijn 1050 mark, wist hij 500 mark te redden. De overige 550 imA waren roc-ds door en on der de smokkelaars verdeeld. Toen het geval ruchtbaar werd, toog de politie op onderzoek uitzij arresteerde het zestal en bracht de smokkelaars zwaar geboeid gevankelijk naar Roerifmd. Zij hebben bekend en peinzen nog in die ge vangenis over de poets die zij „dumme Hol lander", den Pruis gebakken hebben. Intus- sohen wordt het voor do zes smokkelaars een onprettige geschiedenis WERKLOOSHEID. Men schrijft van het Nederlandsch Ver» bond van Yakvereenigingen Van 32 van de 35 organisaties werden ge gevens ontvangen betreffende den stand der werkloosheid op i Augustus. Naast die van dien Apothekers- en den Mijnwerkers- bond, ontbreken de gegevens van den T ran sporta rbed-d e rsbond. Deze 32 organisaties hadden 11,826 leden onder de wapenen, 9893 waren werkloos, 362 werkten minder dan 3 dagen, en 1878 3 da-gen of langer per week, doch korter dan gewoonlijk. Vergelekon bij de overeenkomstige cij fers van 1 Juli, kwam in het aantal leden, dat korter dan 3 dagen werkte, haast geen wijziging, het aantal leden, dat 3 dagen of langer per week werkt., verminderde van 2420 op 1878. Het aantal geheel werkloozon daalde met 645, n.l. van 10.338, op 1 Juli, op 9893 op 1 Augustus. Deze vermindering komt bijna uitsluitend voor rekening va.n den A. N. D. B. In dozen bond dtaalde het aantal geheel werkloozen van 1 Juli tot 1 Augustus met 507. Het grootste deel van heb totaal aantal werkloozen komt nog steeds voor rekening van den Diamantbe werkersbond cn den Ha~ venarbêi dersbond Het volgende staatje geeft een over zicht van het verloop der werkloosheid in do bij het Vakverbond aangesloten vcreeni- gingen van 1 September 1914 af. Aantal leden waarvan Aantal gegevens waren Aantal gedeeltelijk 1914/15 verstrekt werkloozen werkloozen 1 Sopt. 87678 19387 11843 1 Oct. 87695 17947 11914 1 Nov. 87626 16392 6S16 1 Dec. 87366 16078 7696 1 Jan. 86899 15961 6794 1 Fobr. &S524 14914 6521 1 Mrt. 89029 13-178 5668 1 April 88734 11874 4852 1 Mei 90S32 10815 3828 1 Juni 90847 9310 3002 1 Juli 91791 10533 27S1 1 Aug. 90131 9893 2240 Dé Centrale Bond van Bouwvakarbeiders had onder do wapenen, aan gedeeltelijk cn geheel werkloozon. in procenten van zijn totaal ledental op 1 November 1914 45.2, 1 Januari 1915 51.6, 1 Maart 41.5, 1 Meó 34.3 en 1 Aug. 26.7 de Algem. Nederl. Tim- merliedcnbond resp. 32,1, 35.4, 33.6, 28.9 en 26.9 de Nederl. Scl ui de rsgezel lenb cmd resp. 42 4, 56.1. 50.4, 20.1 oh 22.5 de Alg. Ned. Stucadoorsbond resp. 48.9, 47.1, 43,5. 29.2 e» 32.6. FAILLISSEMENTEN. M. Jeukens-K linken berg, koopman, Am sterdam. A. Doncker, Rotterdam. M. C. van Ouwerkerk, aannemer te Maai land. A. A. van Hoorn, bouwkundige, Rotterdam' W. Breedv'ekl, bouwondernemer, Rotterd 4 ddm>

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1915 | | pagina 1