De Eurepeosohe Soring.
Yrodcsscruehten.
Telegrammen hebben reeds melding ge
maakt van de bijeenkomst van president "W il
son met kardinaal Gibbons. De kardinaal
bracht den president een boodschap van den
Paus. Wat die boodsclrap inhoud, is niet be-
Kend. Bovendien moet de regeering der Ver
een:gde Staten van plan zijn deze niet te pu
bliceer en. Wil de kardinaal dit doen, dan be
staat daartoe bij de regeering te Washington
geen bezwaar.
Iets is er uitgelekt van deze boodschap.
Het moet bekend zijn dat Duitschland, Oos-
tenrijk-Hongarije en Turkije alle drie niet
ongeneigd zijn om over den vrede te onder
handelen.
Russisch oordeei over den toestand.
Het bericht uit Berlijn, dat Hindenburg
geen plan heeft te vervallen in de fout
van Napoleon en door te dringen in het
binnenland van Rusland, komt te laat orn
degenen, die zioii daarover bezorgd moch
ten hebben gemaakt-, gerust te stellen,
meldt het Petrogradsch Tclegraaf-Agen-
tuur. Do gebeurtenissen aan het Russische
front waren het bericht reeds voor en ver
sterken de algemeen© overtuiging, dat de
vijand wel genoodzaakt is de druiven, die
hij zoo gaarne zou hebben geplukt, te zuur
te vinden.
Het Russische leger zal zekerlijk nog een
moeilijke taak te vervullen hebben, maar
het heeft, zich gelukkig bevrijd uit den moei
lijken toestand van de jongste twee maan
den, want in zijn nieuwe stelldDgen heeft
het do noodigo ruimte verkregen voer
vrijheid van actie met volkomen waarborg
voor zijn verbindingen met 't binnenland v.
Rusland. Deze toestand geeft aan de mili
taire kringen en de militaire medewerkers
der bladen het recht eiken twijfel aan de
ernstige wijziging, dio de 'zaken aan het
oostelijk front hebben ondergaan, ter zijdo
te stellen.
Terwijl het Russisch front ten slotte den
gewensehten vorm heeft gekregen, kreeg
het Duitsche een gevaarlijke uitbreiding.
De superioriteit van den Russischen toe
stand is reeds gebleken uit het offensief
van het Russische leger aan den rechter
oever van de Wilija, dc bescherming van de
strook ten' zuiden va<n Grodno en de krach
tige verdediging van de toegangswegen
naar het zuiden van Poljesjc.
De bezetting van het plaatsje Orany dooT
het vijandelijke leger brengt geen. wijziging
in den veiligen toestand van het Russische
leger.
De algemeen© toestand van het Duit
sche leger wordt slechter naarmate het ver
der doordringt in Russisch gebied, het
geen o.m. blijkt uit de mededoelingen van
vluchtelingen uit Wolhynie, speciaal uit
Poljesje, dat jonge lieden gewapend ter
plaatse blijven en zoo goed en zoo kwaad
als het gaat af deeling en vormen, die aan de
Duitsohe troepen minder aangename ver
rassingen zullen bereiden. Men beweert-,
dat Hindenburg van plan is den strijd' aan
het oostelijk front te onderbreken en daar
weder over te gaan tot den positie-oorlog
ten einde het grootste gedeelte van bet. le
ger naar het westelijk front t-o kunnen
overbrengen. Men is echter gerechtigd tot
de vraag, of het plan van het Russische
leger niet daarin bestaat tot eiken prijs to
trachten zich weder op Hidenburg's leger
te werpen en het te beletten zich vast te
zetten.
Na-ar te Stockholm uit Petrograd is ver
nomen, wordt er in Rusland een reusach
tig aantal mannen, die nog niet hebben ge
diend opgeroepen. De Beurskrant ver
moedt, dat het plan is ergens in Rusland
een loopgraaflinie aan te leggen naar het
voorbeeld van het westelijke front, waar
voor die nieuwe reoruten dan bestemd zijn.
Op den Balkan.
Aan het „Journal de Genève" wordt uit
Parijs geschreven, dat de geallieerden van
plan zijn opnieuw krachtige slappen bij da
regeering van Servië en van Griekenland te
doen, om hen te bewegen de eischen van
Bulgarije geheel in te willigen. Men acht
voor do verovering van Konstantinopel de
medewerking van Bulgarije volstrekt on
ontbeerlijk. Servisch Macedonië zou na den
val van Konstantinopel aan Bulgarije wor
den uitgeleverd, en tot dien tijd door de
bondgenooten worden bezet
Men spreekt te Parijs zegt het Zwit-
sersche blad verder óver het zenden van
hulptroepen aan Servië tegen het verwachte
offensief van de centralen. De daarvoor in
aanmerking komende strijdkrachten zouden
onder bevel staan van generaal Sarrazl en be
ginnen met een bezetting van de streek
lusschen Saloniki en Nisj. Tot dusver heb
ben de geallieerden van een 'dergelijk op
treden afgezien, om Griekenland gben ge
weld aan te doen; doch als bondgenoot van
het nu bedreigde Servië zal Griekenland,
naar men meent, rich niet verzetten tegen,
.een landing in Saloniki.
Volgens de „Secoio" heeft Pasjits eer
gisteren het antwoord van Servië aan de
vertegenwoordigers d:r entente overhand^d.
De inhoud za 1 eerst later, als men tot over
eenstemming is gekomen, worden gepubli
ceerd. Naar verluidt verklaart Servië zich in
het antwoord o.a. bereid een gedeelte van
het vilajet Monaslir, aan de overrijd© van de
iWardar, aan Bulgarije af te staan. Bulgarije
eischt echter het jjeheele vi'ajet.
Do Grieksche regeering zal binnenkort de
nota der entente beantwoorden.
Italianen naar «le JÖardaaieHea.
De Turijnsche „Stampa" meldt dat Salan-
dra eerstdaags uit het hoofdkwartier terug
verwacht wordt. In politieke kringen te Pome
,zegt .men, dat de ministerraad, die daarop
zal bijeenkomen, gewichtige besluiten zal
nemen over den oorlog van Italië tegen Tur
kije. Naar het heet zal Italië deelnemen aan
de operatiën tegen de Dardanelles, waar
voor, 200.000 rnan klaar gcaaiu
BöfcaiïdeÉHig vara 3©Bg3scho fabrieks
arbeiders dooi* de Duitschers.
Het Belgische gezantschap te 's-Graven-
hage, doet mededeeiing van een nauwgezet
te en .onpartijdige enquête, welke moet zgn
ingesteld betreffende maatregelen van ge
welddadigheid en slechte behandeling door
de Duitsche autoriteiten eerst in België, toen
in Duitschland, .waaraan de werklieden zou
den zijn .blootgesteld geweest van de centrale
werkj laatsen van Luttre, omdat zg hadden
geweigerd het werk te hervatten.
Aan het zeer uitvoerig chronologisch over
zicht dor feiten, zooals die door het Bel
gisch gezantschap worden medegedeeld, is
het voegende ontleend:
Ten eerste heeft de Duitsche overheid te
Luttre-Pont-h-Celles, getracht de werklieden
te doen verhongeren, door een verbod aan
iedereen, om hun eten of geld te geven en
later door de personen aangewezen om hulp
te bieden, te doen arresteeren. Ook moeten
de werklieden bedreigd zijn met het in brand
steken van hun huis, in gevangenschap naar
Duitschland te worden gevoerd of inkwartie
ring van Duitsche werklieden in hun wonin
gen.
Voorts zijn er huiszoekingen gedaan, gij
zelaars genomen, (vader, moeder, vrouw of
kind, waaronder een meisje van 14 jaar), ar
restatie 'van vrouwen van werklieden was
aan de orde van den dag. De Duitsche offi
cieren beleedigden de werklieden, die vun
hun patriottische gevoelens blijk gaven.
Negen dagen voor hun vertrek naar
Duitschland, werden de werklieden opgeslo
ten gehouden in de spoorwegwagens 3e kl.
en zelfs in een beestenwagen en in zoo
grooten getale, dat zij slechts zittend 'of
hurkend konden slapen. De beestenwagen
was niet vooraf gereinigd en verspreidde een
vreeselijke lucht.
Na den zesden dag kregen de opgeslotenen
niets anders dan water en brood.
De bevolking werd op alle mogelijke wijze
bedro'gd, gebrutalisserd en gehinderd, doch
bewaarde haar kalme en waardige houding.
Later werden do werklieden in groepen
van ongeveer 50 tegelijk naar "Westfalen ge
zonden, waar zij in geheel onvoldoende mate
sp-ijs en drank kregen. Te Keulen moesten
zij in een kelder van het station overnach
ten. Bij hun aankomst, in het interneerings-
kamp werd er een gekleurde letter Z op hun
rug en op hun been aangebracht. Een deel
van hen werd eenvoudig behandeld als mis
dadigers en de zwaarste arbeid werd hun
opgelegd en opzettelijk maakte men dat werk
zoo pijnlijk, gevaarlijk en ongezond mogelijk.
Voorts verhinderen de bewakers elk rust
nemen. "Wanneer een werkman rich een
oogenblilc opricht om van het werk uit te
rusten, geeft men hem stokslagen of stooten
met de geweerkolf of wordt hij met.de bajo
net geprikt Elke fout door één werkman
begaan, wordt op allen gewroken.
In het algemeen was de voeding ten
©enenmale onvoldoende, slecht en zelfs on
gezond.
Meermalen was het eten bedorven, maar
toch waven de mensohen gedwongen het te
eten, cLaav de honger hen die den geheelen
dag in de open lucht moesten arbeiden,
zeer kwelde.
Wanneer de arbeiders gedurende het werk
riek werden van honger, bepaalden de be
wakers zich er toe, hen aan den kant van
den weg neer te leggen waar zij, hétzij aan
den regen, hetzij aan de zon waren bloot
gesteld.
Het voedsel was dikwijls samengesteld uit
ingrediënten, die men in België alleen voor
veevoeder gebruikt, slechts enkelen hadden
dekens, de anderen sliepen zonder dek op
planken. Elk inbreuk op de reglementen
werd op de streqgste en wreedste wijze
gestraft^ o.a. werden de delinquenten ge
dwongen urenlang te draven met een zak
steenen op 'den schouder of werden rij wast-
gebonden aan een boom.
Vier werklieden zijn ernstig riek gewor
den en moeten in het interneeringskamp blij
ven, vele anderen zijn, na hun terugkomsb
in het vaderland, ziek geworden, ongetwijfeld
ten gevolge van de mishandelingen.
Toen een deel der werklieden, gebroken
door de ontberingen en heb lijden, zich ge
wonnen gaf, hebben zij de anderen meege
sleept.
Het rapp-or b verklaart, dat hun niets kwa
lijk te nemen is, daar rij, zoover hun krach
ten toelieten, weerstand hebben geboden.
Bij hun aankomst den 2en Juli te Lutlre
getuigden hun verma-gerde gelaatstrekken
en hun versomberd oog voldoende van hun
lijden en uitputting.
Het rapport eindigt met een hulde aan hef
schitterend gedrag van de bevolking van
Ponte-h-ceiles on omstreken.
Een vergelijking met Öaitschlands
oorlogskosten.
De enorme oorlogskosten der verschil
lende landen laten zich moeilijk overzien,
ook al wordt een aantal milliarden genoemd.
Zoo werd m Duitschland achtereenvolgens
tweemaal 5 milliard mark toegestaan door
en nu weer 10 milliard mark toegestaan door
den Rijksdag. Bij deze laatste gelegenheid
moet de Duitsche onderstaatssecretaris van
financiën, om een denkbeeld van de kosten
te geven, geconstateerd hebben, dat de waar
de van het Duitsche spoorwegnet met al het
bijbehoorende rollend mater.aal twintig mil
liard mark is. Dat zijn dus de kosten van het
eerste jaar oolog. En hoe lang is er aan de
samenstelling van dit sroonvegnet gewerkt!
Zafi Japan toch troepen zenden
De „Roesskojo Slowo" zegt van officieus©
zijde, uit Tokio te vernemen, dat Japan
heeft aangeboden troepen naar Europa te
zenden. De kwestie van Actieve samenwer
king met de entente zal na ontvangst dep
gezantschapsberichten omtrent de onderhan
delingen met de entente nader worden be
sproken. J 'I. i
In Engeland wordt het broodkoren goed-
kooper. Te Bristol daalde de prijs tot 42
shilling per quarter. j j j j ,-ri-i
Kcvj; eeu verklaring va is 88ay:i>ïai.
Een medewerker van de „Petit Parisicn"
heeft den Japanse hen gezant te Home, ba
ron Hayashi, die reeds eens verklaard heeft
dat hij een nauwere samenwerking tusschen
Japan en do geallieerden verwachtte, ge
vraagd welke zijn meening over den oorlog
was.
De gezant begon zijn verklaring mor oen
loflied op Frankrijk. Hij haalde het woord
van een groot denker aan, dat ieder be
schaafd mensch Frankrijk als tweede vader
land heeft.
„Geen land", zeide bij tot den correspon
dent, „heeft als Frankrijk door de eeuwen
heen de principes van het recht verdedigd
geen heeft de beschaving meer vooruit ge
holpen. Kunsten, wetenschappen, letteren
zijn steeds uw gebied. De Fransche gedachte
beheerschte de wereld. „Wat doet men te
Parijs is een vraag die dagelijks door dui
zenden gesteld wordt.
Hoewel Japan evenais uw geallicerdon
van den eersten dag af een onwrikbaar ver
trouwen in uw eind-overwinning heeft, ge
had, hebben wij allen onbeschrijflijken angst
gevoeld bij hot offensief tegen Parijs. De
overwinning aan de Marne is voor de wereld
d'e grootste overwinning in dezen strijd ge
worden en gebleven."
Baron Hayashi herinnerde aan het woord
van generaal Nogi, dat de overwinning aan
de partij is, die een Kwartier langer dan de
andere weet vol te houden, en dat zijn in
dezen oorlog de geallieerden.
Over de samenwerking van Japan wilde
de gezant niet te veel zeggen om den vijand
geen inlichtingen te geven, maar hij ver
klaarde „Ik meen te kunnen zeggen, dat
do wereld verbaasd zal rijn, wanneer zij
verneemt wat wij hebben gedaan, wat wij
doen en zullen doen. Onze bondgenooten, de
Russen, zijn ons het meest nabij, wij kun
nen hen dus van het meeste nut zijn. Weest
er van overtuigd dat het Japan's vurigste
wensch is dagelijks nauwer samen te wer
ken voor de heilige zaak der beschaving.
Öorlogö-chiriirgie.
In Duitschland heeft de chirurgie een aan
zienlijken vooruitgang gemaakt als een ge
volg van de nieuwe eischen, door den oor-
gesteld. Een van de belangrijkste geval
len, die behandeld zijn, was die van een
Duitschen infanterist, welk geval beschre
ven wordt in de „Münch. Mediz. Wöchen-
schr." Het wordt meegedeeld door prof.
Freund. Gedurende een levendig granaat-
kartetsvuur op het oostelijk front, kreeg
een soldaat, die uit een loopgraaf te voor
schijn kwam, een schot in de lever-streek.
Hg werd bewusteloos weggedragen, bleef
twee dagen in het veldhospitaal en werd
vervolgens naar het militaire hospitaal te
Hamburg gebracht. Aldaar genas de wond,
die eon grootte had van een rijksdaalder.
Een onderzoek met Röntgenstralen bracht
aan het licht, dat oen granaat-kartetskogel
zich vlak bij het hart bevond en iedere
beweging daarvan meemaakte, welke hou
ding de patiënt ook aannam. Het schot
bleek te zijn gedrongen in de reohter-hart-
kamer. Om complicaties te vermijden, werd
besloten den kogel te verwijderen. De borst
holte en het peri-cardium werden geopend
en het hart zelf bloot gelegd. Om een on
beweeglijk voorwerp in de rechter-hartkar
mer werd een insnijding in de hartspier
gemaakt en de kogel snel verwijderd. Dien
tengevolge gudste het bloed uit de wonde.
Het hart werd dichtgenaaid en do bloeding
gestelpt. Het hart werd op zijn plaats ge
bracht.
De patiënt doorstond de operatie op ver
rassende wijze en was binnen vier weken,
in staat het bed te verlaten.
Merkwaardig is de weg, dien de kogel,
wegende 12 gram, had genomen. Hg trof
den toeloopenden soldaat eerst boven in
de linkerzijde, ging over den linkerschou
der, scheef door de borst, vervolgens door
onder- en bovenkleeding, tot hij terugkaatste
tegen de patroontasch en opnieuw het
lichaam1 onder de r echter ribben binnendrong,
waar bij vervolgens een ader in de lever-
streek indrong. Door don bloedstroom was
hg naar het hart toegewerkt.
Naar aanleiding van een uitiug van
D era burg.
De „"Westminster Gazette" brengt nog
maals in herinnering de zinsnede uit de
redevoering van Dernburg, ter verdediging
van do Duitsche leer van de „vrije zee", ge
houden in do republikeinsohe cluo te New-
York, waarin hij, na uiteengezet te heb
ben, dat een overheersching, uitgeoefend
buiten de territoriale wateren, een schen
ding is van de rechten van anderen, zeide:
,,Dq uitzending van troepen en oorlogstuig
naar eht gebied van anderen of naar neu
trale deelen van do wereld,, moet als een
„casus belli" worden beschouwd".
Het blad voegt daaraan toe: „maar al
leen over zee, want niemand heeft het zen
den van zulke troepen en oorlogstuig over
land naar het „neutraal gebied" van ^.elgië
hartstochtelijker verdedigd dan Duitsch
land. Deze pacifistische theorie zou juist
zoo lang van kracht blijven als Duitscblanci
de mindere op zee bleef. Duitschland met
den „drietand in de vuist" zou op zee rich
juist zoo gedragen, als het, zooals wij we
ten, te land doet. Het loont de moeite
de geveinsdheid van deze nieuwe leer aan
de kaak te stellen, wij wenschen echter
geenszins, dat Duitsche buitensporigheden
tot aanleiding worden genomen voor een
afwijking van or- zijde van de rechtma
tige praktijk.
Het is ons in tijd van vrede gelukt onze
macht ter zeo aannemelijk te maken voor
onze naburen en drukkend voor geen hun
ner en wij moeten, terwille van een tijdelijk
voordeel in den oorlog, onze vijand geen
aanleiding geven om te kunnen zeggen, dat
het Engelscho „navaüsme" dezelfde eigen
schappen heeft, als het Duitsche „milita
risme".
SCHRIJVERS van Ingezonden Stukken moe
ten Naam en Adres aan de Redactie be
kend maken. Ongetcekende Stukken
worden terzgdo gelegd, ri
ErsrjeSand in oorlogstijd.
Do neutrale opmerker, die voor de „Times"
reeds een acht tal art.kelen over zijn indruk
ken in Duitschland en Oostenrijk heeft ge
schreven, levert in het negende een beschou
wing over Engeland, zooals hij het bevond
in do maand Augustus van uit jaar. Wij ont-
leenen de volgende gedeelten aan dit opstel:
„Dit is mgn zesde bezoek aan Engeland
sedert mijn kindsheid en mgn tweede sedert
den oorlog begon. En ik merk een groote
verandering op. Om de gulle waarheid te
zeggen kon ik bij mijn eerste bezoek niet
veel merken van den oorlog, als ik het
rondloop-en van een aanzienlijk aantal mannen
in "khaki uitzonder. Voor de rest heb ik toen,
oprecht gesproken, in de amusementen, ge
sprekken en dagbladen geen noemenswaardi
ge wijziging ontdekt.
Nu ben ik hier voor de tweede maal. Ik
heb drie weken nauwkeurig toegezien en ik
moet erkennen, dat er een ongehoorde ver
andering met Engeland en de Engelschen
heeft plaats gegrepen, en die toch nog niet
zoo_ groot is als sommige niei-eombattente
landen, zooals .bv. in Zweden, waar alles
er uitziet en handelt alsof de natie in vollen
oorlog is!
Als ik er echter ,ook maar een seconde
aan dacht, het ongemeen intens meeleven
met den oorlog in Duitschland met het uw©
te vergelijken, dan zou ik met opzet een ver-
valschmg plegen, die u wellicht zou vleien,
puaar u geen slap verder zou brengen.
Te beweren dat de gemiddelde Engel-
schö middenstander den oorlog begrijpt en
ondergaat als de gemiddelde Duitsche dito
zou eenvoudig een leugen zgn.
Neem b.v. den strijd om Konstantinopel,
Ieder© Duitsche schooljongen is yolmaakfc
op- de hoogte van dat vraagstuk, en met
name van den aard van het aandeel, dat
gij aan dat vraagstuk hebt. Hg kent even
goed uw «eiigen moeilijkheden daar dan die
van de Turken en de Duitschers. Hij put
die wetenschap fatoor een deel uit zijn ken
nis der aardrijkskunde, die hem van - zijn
vierde jaar af wordt ingestampt en voor
een ander deel uit het feit dat iedere Duifr-
scher om zoo te zeggen oorlog in het bloed
heeft, en dan vooral ook uit het feit, dat er
in Duitschland over nieis anders dan over
den oorlog wordt gesproken.
Ik ontmoette bij. Berlijn eens twee jon
gens ki den trein, vijftien jaar oud, maar
die zich voor zestien hadden uitgegeven ora
als vrijwilliger te worden aangenomen. Zij
droegen reeds uniform en werden geoefend.
Heel sterk zagen zij er niet uit, maar ik vind
ovfr het algemeen de Berlijners een niet
zeer pootig ras. Die knapen praatten frank
en vrg over de blunders, door .do Duitschers
begaan, over de groote, stellige verwacht
ting, dat de oorlog nog jaren zou duren.
Ik raakte met hen in gesprek, en het i3
verbazend, wat die 15-jarige jongens al was
ten, en als groote menschen bespraken! Zoo
zeiden zij:
„Zeker, wij hebben een domheid begaan,
toen wij naar Parijs trachtten te komen,
maar de Franschen waren minstens even
dom toen zij met groote offers den Rijn door
den Elzas heen trachtten te bereiken, in het
begin van den oorlog. Zéér groote stommi
teiten, hebben wij nog niet begaan. Maar,
kijk eens naar de Engelschen, die een ge
weldig leger hebben opgezouten in de on
neembare stelling, welke het Duitscho genie,
ter verdediging van Konstantinopel, heeft
Opgericht. Hebben wij in hun heele leger een
generaal, die met Liman von Sanders js te
vergelijken? "Weten zij wel, dat wij de Darda-
nellen beschouwen als een van de levensor
ganen van dezen oorlog, en dat onze pioniers
reeds bijna een jaar geleden heel Gallipoli
hebben versterkt, lang voor hun eerste on
zinnige beschieting?"
„Maar hoe weet gij dat alles?" vroeg ik.
„Dat weet immers iedereen in Duitsch
land! Wij houden vol, dat zelfs een millioen
'man Konstantinopel niet zal kunnen ver
overen! Spreekt Engelsch? Lee3 dan eens
een Engelsch blad in een café en vertelt
u ons eens of u er een ware beschrijving van
van den toestand aan de Dardanelles in
vindt!"
En nu moet ik zeggen, dat het mij ver
baast, hier te lande juist dit gewichtig oor-
logstooneel zoo nonchalant behandeld te zien.
Niemand schijnt het hier de moeite waard
te achten, het Engelsche publiek daarom
trent eens naar waarheid in te lichten. Hier
beschouwt men het blijkbaar als iets in den
trant van den Boerenoorlog, met zgn ups
and downs. Maar de Duitschers beweren,
dab de expeditie van den aanvang af een
krankzinnige onderneming was, die onmoge
lijk kan slagen.
Men zegt mij hier wel eens „Mijn vriend
de officier vertelt mij, dat wij over een
maand te Kontanstinopel zullen zgn," maar
niemand kan mij vertellen, hoe dat ,dan wel
in zijn werk moet gaan. Niemand schijnt
hier deze onderneming van het gigantisch
gewicht te achten, dat de Duitschers er jmn
hechten!
Wat hot verschil in houding aangaat:
Ik hebi h ier te Londen een der grootste
bioscopen bezocht: geen enkele film, die den
bezoekers eensg plenkbeeld kon geven van
den dagelgkschen arbeid van uw leger en
vloot het publiek wachtte blijkbaar ini
spanning op de verrichtingen van den ko
miek Charlie Chaplin! Maar te Berlijn gaan
de menschen tegen verlaagd enbrée naar.
bioscoop -programmal: zien, dïe förjha uitslui-
fena mee den oorlog in verband staan, en de
soldaten betalen in 't geheel niets, evenmin
als kinderen!
Soms worden de portretten van eenigen
uwer generaals op. het doek geworpen. Men
applaudisseert flauwtjes. Maar aan Char
lie Chaplin wordt een ware ovatie gebracht!
Pakjes zenden naar het front kost hier
gewoon tarief in Duitschland zoo goed als
niets, al is de afstand nog zoo ver.
Ik heb in de „Times" gelezen van huur
koetsiers, die soldaten veel te veel bereken
den, om li en 's ochtends vroeg door Londen
te rijden. Zulke dingen zouden in Duitsch
land onmogelijk zgn.
In Kameroen hebben de Engelschen Ni
geria bezet. Stap voor stap verdrijven ze
daar de Duitschers.
Duitsche Studenten in den Oorlog.
We hadden zoo'n idee, dat er in DuitecK-
lond geen enkele student meer aan de uni
versiteiten studeert, omdat er zooveel troe
pen te velde zijn of afgericht worden. De
laatste statistiek geeft ons daaromtrent in
lichtingen.
Aan de 22 universiteiten van het rijk
waren in het tweede oorlogsjaar 53,335'
studenten ingeschreven, tegen 52,500 ver
geleken bg den laats ten winter en 61,200
in den zomer van 1914. Daartoe beboeren
48,760 mannen en 4575 vrouwei. Van de
eersten zijn ongeveer 1000, van de laatston
ongeveer 200 buitenlanders.
Het aantal toehoorders, dat slechts enkele
cursussen bezoekt, bedraagt 2717 (678;
vrouwen), zooda-t aan de universiteiten in
totaal 56,052 personen ingeschreven zijn,
tegen 65,300 in het laatste vredeshaifjaar.
Maardie studeeren lang niet allemaal.
Er zijn er zeer velen te velde of op andere
wijze in militairen dienst.
Het aantal werkelgic studeerende stilden*
ten bedraagt met inbegrip van 1200 buiten
landers 12,575 mannen en ongeveer 4300
vrouwen en het aantal van hen, die in oor-
logs- of sanitairen dienst zijn is 36,185 man
nen en ongeveer 250 vrouwen. Hierbij ko
men nog do studenten, die eerst in den loop
van den zomer in militairen dienst zijn ge
treden ongeveer 1000 en eenige dui
zenden, die aan geen hoogesohool zgn inge
schreven, zoodat in totaal ongeveer 42,000
Duitsche studenten, dus ongeveer 80pCt-
en ongeveer 300 vrouwen te velde zrjn,
afgericht worden of in dienst van het Roode
Kruis zijn.
Ook van de Technische Hoogescholen
dient ongeveer 80 pCt.
Wat het bezoek van de verschillende
universiteiten betreft, daarbij geeft Ber
lijn weder den toon aan met S013 stu
denten, waarvan er 5200 (55 vrouwen)
in dienst zijn. Dan volgen München met
5748 (4005), Bonn met 4417 (2816), Leip
zig met 4388 (2975), Breslau 2707 (1790),
Göttiügen 2376 (1582), Münster 2326
(1478), Freiburg 2203 (1736), Halte 20S0
(1532), Tübingen 2037 (1693), Heidelberg
2135 (1427), Marburg 2057 (1447), Kiel
195S (1561), Jena 1664 (1129), Strassburg
1541 (1026), Konigsbtrg 130-1 (362), Würz-'
burg 1275 (873). Erlangen 1214 (90CT
Gie«sen 1176 (808), Greifswald 1065 (Si4),
Frankfurt 855 (142) en Rostock 801 (587).
Van do Tübingensche studenten staat het
grootste aantal to velde, n.l. 85pCt.; van
Freiburg 84.7, Kiel 83.9, Mie 78.2, Hei
delberg 75.7, München 74.7, Jena 7S.9,
Münster 71.7, Bonn 714 e.n Leipzig 71.2.
Behandeling
van Fransche Krijgsgevangenen.
De voorzitter van het Fransche R/>ode
Kruis, markies do Vogue, heeft een schrg-,
ven gericht aan den voorzitter van het
Rcode Kruis te Genève, Ador, waarin hij er.
tegen protesteert, dat de Duitsche regee
ring lYansche krijgsgevangenen van hoo-'
gere ontwikkeling allerlei zwaren handenar
beid laat verrichten, onder voorwendsel van
represaille tegen onrnenschelijke behande-y
ling van Duitsche krijgsgevangenen. Eenige
duizenden intelléc'ueelo krijgsgevangenen uit
de eerste maatschappelijke standen rijn rit
verschillende kampen bijeengezocht en raar
do provincie Hannover gezonden om daar te
helpen bij de ontginning der veengronden.
Voor de meest3 dezer lieden, die aan zulk
werk niet gewoon zgn, is deze arbeid een
lichamelijke en zedelgke marteling, terwijl
barbaarsche straffen aan onschuldigen wer
den opgelegd, met de niet verheelde bedoe
ling hun families vrees aan te jagen en ze-
delijken druk uit te oefenen op de Franschf
regeering. Om deze handeling te rechtvaar
digen wijst de puitsche regeering de Fran
schen on de interneering van Duitsche
krijgsgevangenen in Dhaomey en een onge
zonde streek van Marokko, waarbij "den Duit
schers de beleediging wordt aangedaan be^
waakt te worden door zwarte soldaten, ter
wijl zg zwaren handenarbeid moeten ver
richten.
Do voorzitter van het Fransche Roode
Kruis, herinnert aan het rapport van den
Fransch gevolmachtigden baron Anthouaid,
waarin deze qp volkomen betrouwbare ge
gevens uiteenzet, dat deze grieven denk
beeldig zijn. De Duitsche krijgsgevangenen
geïnterneerd in Dahomey, waren afkomstig
uit Tago en Kameroen, waar hetzelfde kli
maat heerscht, rij werden echter doer de
Franschen uit eigen beweging overgebracht
naar landbouwstreken van Marokko, waar
de toestanden wat levens- en arbeidsvoor
waarden betreft volgens officieele erken
ning voldoen aan de eiscnen der mensche-
lgkheid.
Wat betreft de in Frankrijk geïnterneer
den is het officieele bewijs geleverd, dat zij
op alleszins voldoende en menschelijke- wijze
behandeld worden.
Fransch op straat in Duitschland.
Te Berlijn heeft wegens ,.groben_ un-
fug"i terecht gestaan prof. dr. füskar Vogt,
directeur van 'b neuro-biologisoh instituut.
De professor was in hooger beroep geko
men van .con door de politie opgelegde
boete van 30 mark. Prof. Vogt bad i.i het
begin van Mei op straat wandelend met
zijn vrouw (een Fran^aise) en de gouver
nante van rijn kinderen (oen Fransoh-Zwit-
sersdLe) Fransch gesproken. Dat wekte'
de woede van een zekeren dominee Kettner,
wiens zoon juist was gesneuveld en die nu
zich ten zoorste gekwetst gevoelde de taal
van de vijanden van zijn vaderland to hoo-
ren. De dominee wenddo zich tot den
professor en riep dezen toe Duütsch te
spreken, waarop de prolessor hem op
merkte dat hij zicl\ met zijn eigen zaken
had te bemoeien. Het eindo was dat do
heeren elkaar beetgrepen, maar gelukkig
kwam te rechter tijd een politieagent tus-
schenbeidcu die de heeren moe naar't bu
reau nam. Do verklaringen der neeren
voor do rechtbank liepen uiteen, geen van
beiden was hot eerste met schel
den en handtastelijkheden begon
nen, maar op do verklaring van den poli
tieagent nam do rechtbank aan, dat d©
