Nederland en de Oorlog. Vrijdag SO Juli. Tweede Blad. A° 1915. Uit 't Poolsche gevangenisleven. N«. 17000 NEDERLANDSCHE AMBULANCE VOOR SERVIE. De Servische ambulance zal de volgende iweek, plaat-s en datum zullen nader wor den bekend gemaakt, vertrekken onder lei- deing van dr. J. W. A. Doorenbos, oud officier van gezondheid van de Kon. Ned. Marine, die pas uit Ned.-Indië is terugge keerd, waar hij medewerkte de pest té be strijden de zuster W. Forben—Smeltzer, H .van Oyen, L. Koning, J. Wemmenhove, G. y. d. Veen, S. de Vries, N. Dorst, J. Derk- Ben en M. VerweyMé jan. Tevens sluiten zich daarbij aan dr. P. Beyers, oud-officier van gezondheid van het Nederlandsche leger, en de verpleger A. Kievenaar. De reis gaat lover Londen, Saloniki naar Nisj (Servië), waar men zich ter dispositie van den ge neeskundigen dienst zal stellen. DE „ORANJE NASSAU". De minister van Buitenlandsche Zaken brengt ter kennis van b elangh ebb end endat de procurator-gene ral een eisoh heeft in gediend bij het Londenscho Prijzenhof, tot verbeurdverklaring van 'een deel der la ding van het Nederkindsohe stoomschip Oranje-Naesau", toebohoorende aan den Kon. West-luid. Maildienst, te Amsterdam. .VERBOD VAN UITVOER VAN STROP. Dc minister van Landbouw brengt ter kennis, dat vergunningen voor den uitvoer van beperkte hoeveelheden stroo, waarop betrekking heeft de publicatie in de „St.- Ct." van 2 en 3 Mei 1.1., no. 102, met ingang van 1 Augustus a.s. niét meer worden ver leend. DISTRIBUTIE VAN VARKENS- VLEESCH. Naar wij vernemen krijgt het Rijkscen traal-bureau voor de distributie van var- ikens en va-rkonsvleesch geleidelijk weder de beschikking over vrij belangrijke hoe veelheden varkens, zoodat te verwachten walt, dat binnen niet te langen tijd met de distributie opnieuw een aanvang zal bun nen worden gemaakt. BUITENLAND SGH3E AANSLUITINGEN. Trein 28 D, die 's ochtends 10 uur van het Centraal Station te Amsterdam ver trekt en 1.45 namiddags (Duitsehe ^jd) te {Benthe'im aankomt, geeft van heden |af geen aansluiting op Rheinc en andere plaat sen x Het was eon heldere herfstdag. Tegen 'drie uren 's namiddags reed een wagen met kool de gevangenisplaats op. Men bezorgde ze voor den winter en dat veroorzaakte een zekere levendigheid op het anders zoo stille gevangenisplein. De "drukte interesseerde de gevangenen zeer, die zooeven voor de namiddagwan deling in den tuin gelaten werden. Eigenlek was het geen wandeling, maar meer oen ronddraaien in een zelfden kring en een herhaaldelijk gedrang, want er was ze#er wei nig plaats voor de. meer dan honderd ge vangenen. Datgene, wat hier „tuin" werd genoemd, geleek er weinig op. In een hoek van den rondom door muren omgeven hof werd door een lage, houten heining een stukje grond afgesloten, dat door twee el kaar kruisende paadjes in vier gelijke recht hoeken werd verdeeld. Onder de gevangenen, wier doffe oogen meestal stompzinnig staarden, was een jonge gevangene, wiens oogen hun glans nog niet verloren hadden. Hij moest buitengewoon sterk zijn. want zgn rechte, krachtige rug droeg het geschoren, donkere hoofd boven de anderen uit. Op dit oogenblik boog de gevangene zich over de schutting heen; de wijdopengesper- fle neusgaten schenen de straatlucht met teugelcoze begeerte in te ademen en in den half geopenden mond waren kleine, scherpe en buitengewoon witte tanden zicht baar. Met de andere hand steunde hij op de Schutting, om te vaster op de gekromde, op dit oogenblik waarsehjjnlgk bevende voe ten te staan. Do gevangene, die mot woeste begeerte naar het plein zag, was algemeen bekend onder den naam van „Zigeuner." Zigeuner noemden de kameraden en de bewakers hem; ze-Ifs in het boek, waar de straf ingeschre ven werd, kwam hij onder dien naam voor. Do blikken van do gevangenen verdeelden zich over twee punten. Sommigen keken naar den wagen, de paarden en de kool, an deren naar het kindermeisje van den secre taris, dat met liet op haar knieën slapend kind op den drempel van het achterhuis zat, het heen en weer wiegde en een volks lied zong. Het meisje was jong en mooi gegroeid; haar bloeiende gestalte kwam in het lichte katoenen kleed nog meer uit. Do zware, geelachtige muts, viel over haar rug neer; DE LEVENMIDDELENVOORIENING EN DE SOCIAAL-DEMOCRATEN. Ingevolge het door den heer Schaper in de vergadering der Tweede Kamer van 23 Juli j.l. aangekondigd voornemen om een deputatie van de sociaal-democratische Kamerfractie naar den Minister van Land bouw, Nijverheid en Handel af te vaardi gen in verband met het vraagstuk der le- vensmiddelenvoorzdening, hadden de Ka merleden Schaper en San nes hedenochtend een langdurig onderhoud met den Minister over dit vraagstuk in diens kabinet. UITVOERVERBOD VAN AARD APPELEN. Van Regeeringswege werd'eergisteren me degedeeld, dat de uitvoer van vroege aard appelen, de z.g. muizen, onbeperkt zou wor den toegelaten, doch dat de te vroeg ge rooide winteraardappelen niet meer moch ten worden uitgevoord. Thans vernemen wij uit Den Haag, dat gisteren in het uitvoerverbod wijziging is gebracht, en dat Zaterdag 31 Juli, 's nachts 12 uur, de grenzen on- voorwaardelijkrdicht gaan voor alle a ar.d appelsoorten, dus ookvoor devroegemuizen. Wat reeds gerooid is, kan nu nog worden verladen en kan dan nog bijtijds de gren zen over. De prijzen zullen nu wel aanmerkelijk op de markten gaan dalen. („N. v. d. D.") GEÏNTERNEERDEN NAAR DE MIJNEN. Na ee>n daartoe door den commandant van het In terneeringsdep6t gedane oproep, meldden zioh ruim 700 Belgische gcin-ter- neerden aan. om in de Limburgsche mijnen te gaan werken. Slechts 100 kunnen. or voorloopig ge plaatst worden. Deze zullen binnenkort vertrekken naar Heerlen, alwaar een ba^- rak voor hen zal worden opgeslagen. Zij zullen hetzelfde loon ontvangen als de gewone mijnwerkers. do kleine rood© doek bedokt9 niot den blan ken, door de zon verlichten hals. De Zigeuner zag echter noch naar het kindermeisje, noch naar de kool. Zgn fon kelende oogen, die eerst naar de geopende deur staarden, monsterden nu het plein, de deur en de ramen van de binnenmuren van 'de gevangenis, namen den afstand van de poort tot de kisten en den wagen op1, ten slotte richtten zij zich woest doordringend op het gezicht van den bewaker, die een kalm gesprek voerde met een gevangene en van tijd tot tijd tot toeken van zijn aanwe zigheid en waakzaamheid met de sleutels rammelde. Iniusscïien reed een tweede wagen met kool de poort binnen. „Daarheen rijden!... Verder rijden!"... weerklonk het geroep. De knecht in het roode vest, die nog bezig was den vierden hoop te tellen, keerde zich om en riep: „Waar moet ik heenrijden?Zie je niet, dat er een kist in den weg staat?... Ben je blind?"... „Ho... ho..." hoorde men in de poort zelf roepen en de wagen hield halverwege stil, zoodat slechts de wielen op de straat bleven. Boide knechts begonnen nu met veel la- waai te overleggen, hoe de kist weggebracht moest tyorden, opdat de wagens de plaats op konden rijden. Op 'dit oogenblik keek de bewaker om en zag het zwarte hoofd van den Zigeuner niet, dat gewoonlijk boven de anderen uit stak. „De Zigeuner!Waar is de Zigeu ner riep hij, naar de halfgeop ende deur snellend. De gevangenen keken elkaar aan. De Zi geuner was weg. „De 'deugniet is onder den wagen door de poort geslopen. De duivel hale jullie!" vloek te 'de bewaker en greep met beide lianden naar het hoofd. Op 'de plaats werd het stil. De gevan genen Werden in een oogenblik in de gan gen "gejaagd; de bewakers liepen den vluch teling na. „Vangen!Aanhouden!klonk het eerst dichtbij; toen steeds verder, verder. Honderd pas van de gevangenis lag de grijze jas; iets Verder tegen den muur de muts. Er was nu geen twijfel aan, welke rich ting de Zigeuner genomen had. Na een poos zagen de vervolgers zelf, hoe hg in hemd en broek voortsnelde, als door den wind gedragen, de aarde nauwelijks met de voe ten aanrakende. Zijn ongunstig" gesternte hield ihem echter altijd in een rechto lijn land verkocht. Toen nu de eigenaars der auto's bij de Belgische regeering kwamen met hun bons, bleken de auto's nooit in het bezit der regeering te zijn geweest. Een agent van het Belgisch bestuur, iemand van de Belgische legatie in Den Haag, heeft nu met behulp van de marechaussee, reeds een aan tal automobielen te Maastricht opgespoord, waarvan nummer van chassis, motor enz., overeenkwamen met die op de bons en die auto's in beslag genomen. DUITS OH LUCHTSCHIP OP ZEE. ONTMOET. Door een dier leden varn de bemanning van 'den stoomtrawler Annie" Y.M. 104 werd bij binnenkomst te IJmuiden medege deeld, dlat op Dinsdag 27 dezer op onge veer een 90 zeemijlen afstand van IJmui den een groot Duitsch luohtsehip, gemerkt L. 39, was gepasseerd. Het kolossale lichaam kwam heel laag over den stoomtrawler heem vlieg en, ging eenige malen onderzoekend langs het schip, doch waarschijnlijk bespeurende dat het werkelijk een IJnubuider stoomtrawler was, verdween het weder en liet don stoomtraw ler verder doorvisschsen. DOOR EEN NEDERLANDSCHEN TRAWLER GERED. De Nodcrlandsche stoomtrawler „Oceaan II" uit IJmuiden heeft in Aberdeen 18 per sonen aan land gebracht, zijnde de gezag voerder en 17 man van het Russische stoom schip „Balva" uit Riga. Deze werden gered toen het stoomschip, dat met kolen van Blyth naar Archangel was bestemd, nabij do Shetlandsche eilan den door een Duitsche duikboot in den grond werd geboord. De bemanning was van alle bezittingen ontbloot en dreef reeds drie uren in de soheepsboot rond, vóór de trawler haar be merkte en aan boord nam. De scheepspapieren gingen eveneens ver loren. VORDERING YAN SCHAPEN- EN LAMSVELLEN. OPHEFFING STEUNCOMITÉ'S. Doordien in sommige plaatsen, o.m. te Haarlem en Westzaan, de steuncomité'a ontbonden zijn, wordt door verschillende ondersteimden naar middelen uitgezien om langs anderen weg financieele hulp te ver krijgen. Tot die middelen behoort ook het veranderen van woonplaats naar die ge meenten, waar de steun comité's nog hun arbeid verrichten. Ten gevolge hiervan hebben zich bij het steunoomité te Zaandam reeds person on uit bovengenoemde gemeenten om hulp aangemeld. ZAKENYERLOVEN. Militairen, die in het genot van zaken- verlof wensohen gesteld te worden, moe ten het verzoek daartoe richten tot den opperbevelhebber, terwijl die verzoeken moeten worden ingediend bij den kapitein van het korps. De aanvrage om een dergelijk verlof moet vergezeld gaan van een verklaring van den burgemeester der woonplaats van den aanvrager. BIJDRAGE AAN HET KONINKLIJK NATIONAAL STEUNCOMITÉ 1914. Bij de Tweede Kamer is een wetsontwerp ingediend, bedoelende artikel 153b van het Xdo Hoofdstuk der Staatsbegrooting voor 1914 te verhoogen met 1.650,000 en mits dien to brengen op 2,250,000. De minister van Landbouw, Nijverheid en Handel wijst er in de toelichting op, dat reeds vroeger de wenschelijkheid is betoogd aan het comité een rijksbijdrage in uitzicht to stellen Medegedeeld werd daarbij dat het gewenseht voorkwam de bijdrage der Regeering niet op een bepaald bedrag vast te -stellen, doch deze te beperken tot een som niet hooger dan het bedrag aan giften, dat van particulieren en organisaties zou worden ontvangen en de rijksbijdrage niet afhankelijk te stellen van het bedrag; dat aan giften was ingekomen, maar van het bedrag, dat van die giften zou zijn uitge keerd. Aangezien het aan giften ontvangen be drag thans rond' ƒ2,500,000 beloopt en blij kens door den algemeenen secretaris van het Koninklijk Nationaal Steuncomité 1914 vers-fcrekte inlichtingen dat bedrag ook in derdaad is uitgekeerd, zou ter voldoening aan hetgeen in uitzicht werd gesteld, een rijksbijdrage zijn te verleenen tot gelijk be drag eh. het oorspronkelijk geraamd en sedert toegestane bedrag van ƒ600,000 der halve te verhoogen met 1,650,000, weshalve laatstgenoemd bedrag thans wordt aange vraagd. BELASTING BETALEN DOOR VLUCHTELINGEN. In de gemeenteraadsvergadering van Middelburg w>rd Woensdag behandeld het eerste suppletoir kohier van den hoofde- lijken omslag, waarop o.a. ook eenige vluchtelingen uit België als aangeslagenen voorkomen. De heer mr. O. J. Sprenger. verklaarde zich tegen het aanslaan der vluchtelingen; hij acht dit niet in het' belang der neringdoenden, daar hij vreest, dat het reden voor de vluchtelingen zal zijn Middelburg te verlatem De burge meester meende, dat zij dit thans niet zul len doen, nu zij zich hier reeds zooveel maanden ophouden. De heer J. Onder- dijk (S.-D. .-P.) gaat met den burge meester mede, omdat hij meent, dat de grootste verdiensten aan de vluchtelingen reeds voorbij zijn en zij, die hier nog zijn, om enkele guldens belasting niet weg zul len gaan. Het voorstel van den beer Sprenger om de vluchtelingen van het ko hier af te voeren, werd verworpen met' 9 tegen 4 stemmen. REGEERIXGSVISCH. De „Necl." verneemt, dat ter Maandag gehouden conferentie tussohen den minis ter van Landbouw en een afvaardiging uit de Ver. van IJmuider vischhandclaars, door minister Posthuma in uitzicht gesteld is de mogelijkheid, cltit do inkoop van visch aan de visehhal te IJmuiden vanwege het Cen- traal-Bureau, die een zware concurrentie was geworden voor de IJmuider hande laars, zal Avonden gestaakt. NOG EENSDE GLAZEN BOLLEN. Wij hebben reeds meegedeeld, dat het vin den van glazen bollen aan het strand geen reden tot ongerustheid behoeft te geven en dat die bollen afkomstig zijn van vischnetten waarvoor ze, door Schotscho visschers als drijvers worden gebruikt. Een marine-officier schrijft aan 't „Hbld." thans ter aanvulling van deze mededeeling, dat de glazen bollen als drijvers worden ge bruikt, omdat do kurk door den oorlog zoo duur is, of niet meer te verlengen ze wor den o.a. in Schiedam of Ylaardingen ge maakt. KERMIS EN OORLOGSTOESTAND. Bij den Goesehen gemeenteraad zal er in een adres va<n neringdoenden op worden aangedrongen terug te komen van het ge nomen besluit, de kermis ook dit jaar niet te laten dborgaan. zijn sigaar op zijn ge-mak kon aansteken en d!o bladen kon dtoorlezen. Eon oogenblik later klonk op de gang bo ven een gillende, lange sohreeuwr De Zigeuner had dadelijk na het onder gaan Ann zijn straf het bewustzijn verlo ren en word door zulk een hevigen aanval van koorts orervallc-n, dat hij nog denzelf den nacht in liet lazaret gebracht moest worden. Hij la-g daar een week, twee wekenhij hoestte, spuwde, kreunde, klaagde over steken in do borst en in don rug en waa vreeselijk mager geworden. Eindelijk stond hij van zijn legerstede op en sleepte zich, meer gelijkend op een schaduw dan op ce-ni mensck, naar zijn cel. Maar daar werd zijn toestand plotseling erger. Hij kreeg der koorts, het bloed stroomde hem uit den mond, tot hij den derden nacht tegen den' morgen stierf, zonder een van zijn buren door gekreun to hebben gebekt. Nu eerst begon men te morren, dat Wie- wdorka het te goed had gemeend Vooral do jongeren waren verontwaardigd, die d<oor de oudere gevangenen gewoonlijk werden veracht en geïgnoreerd. ,,'t Is toch niet rechtvaardig, een' mensch zoo te slaan, dab hij dadelijk daar op sterft", zei -een. „Zij hebben hem toch niet doodgesla gen..." „Niet doodgeslagen, maar zij hebben hem alle inwendigo organen gekneusd. Hoe zou hij den nog leven? Hij moest sterven." Intusschen maakte men in kanselarij het bericht klaar, dat de gevangene nr. zoo- reel aan koorts gestorven ds. Juist had de inspecteur die woorden aan zijn secreta ris gedicteerd, toen deze zeide „Wanneer liep zijn straftijd ten einde?" „Van buiten kan men dat niet weten," antwoordde de inspecteur, „maar a-llea gaat immers volgens het boek. Jacob! geef het boek oens hier!" Jacob bracht een zwart gebondenboek, waarin de secretaris begon te bladeren. „Wat is dat?" riep hij plotseling uit en' richtte zijn blik op don inspecteur, terwijl hij met den vinger den datum aanwees. De inspecteur keek achteloos ower zijn! schouder. Maar plotseling sprong hij Aan zijn stoel op en vestigde zijn verschrikte! oogen op het gezicht vam den secretaris. Een oogenblik heerschte er stilte, terwijl bedden elkaar doordringend aankeken. „Drommels" riep de inspecteur uit, „zijn straftijd was immers twee wéken vóór zijn vlucht af geloop en x BELGISCHE AUTO'a IN BESLAG CE- NOMEN. Men meldt uit Maastricht aan 't „Hbld." Bij de mobilisatie en het begin van den oorlog zijn door do Belgische regeering de meeste automobielen opgeëischt ten behoeve van het leger en daarvoor bons afgegeven. Na het nemen van Luik zijn velen gevlucht en zijn ook tal vSn die gerequireerde auto's de grens overgekomen en hier in Neder- De Wolcommissae acht het gewenseht- den belanghebbenden mede te deelen, dat door het Legerbestuur wordt overwogen om ter vergemakkelijking der contróle, de scha pen- en lamsve-llen te vorderen en do dis tributie dier vellen aan cle blooterijen on der zijn toezicht te doen geschieden. In verband hiermede meent de Woleom- mistie or op te moeten wijzen, dat bij even- tueele vordering van schapen- en lamsvel- len met reeds' afgesloten contracten geen rekening kan worden gehouden. voor de oogen der vervolgers. Hij ging snel al3 een pijl en steeds rechtuit als een pijl. Dat was zijn verderf. Het geroep van de vervolgers werd steeds meer hoorbaar en de afstand, welke den vluchteling van hen scheidde^ werd elk oogenblik kleiner. Plotseling viel hij; hoewel hij dadelijk weer opstond, zag mon, dat zgn krachten spoedig uitgeput waren. Hij liep echter nog een oogenblik, steeds langzamer, langzamer, alsof bij zelf gevoelde, dat hij niet ont komen kon plotseling keerde hij zich om en stond voor zijn vervolgers. Hij' bood een verschrikkelijk gezicht; de oogen gloeiden als kolen vuur, de tanden stonden als tot bijten gereed; om den mond lag een fcrtoe<% schuim. Hij beet, sloeg met de vuisten op hun hoofd, scheurde, schopte met de voeten. Hij was gek. Eindelijk gingen zes of zeven man op hem los als op een stuk wild, wierpen hem op den grond, drukten hem de borst met de knieën in, scheurden hem het hemd Aan het Ijjf en takelden hem zóó toe, dat hg als een doode op de handen naar de ge vangenis gebracht moest worden. Toen hij in het duistere vertrek, Avaax hij op-gesloten \verd, tot zichzelf kwam, rillend en nat van het koude water, waarmee zij hem begoten hadden, werd hij in de kan selarij geroepen. Nog had echter de op zichter geen tijd gehad zich neer te zetten en de sigaar aan te steken, wélke hem het onaangenaam onderhoud moest \rerkorteD, of reeds verscheen op den drempel onder ge leide van den bewaker een uit de oudste misdadigers bestaande deputatie. De inspecteur trok de wenkbrauwen te zamen, zette zijn neusvleugels uit en keek met onderzoekenden blik naar de deur. Drie mannen traden op de groene tafel toe en kusten den „gonadigen" heer de hand. „Wat wilt gij -zeggen?" vroeg de door deze teekenen van onderdanigheid zacht moedig gestemde waardigheidsbekleder. „Wij wenden ons tot uw goedheid met het verzoek," begon de aanvoerder van den misdadigerstroep, „om over den Zigeuner zelf te mogen richten. Hg heeft ons a)len schande aangedaan -en ons allen in de oogen van den „genadigen" heer, onzen vader, bezoedeld. Er zal nu voor een fatsoenleken gevangene geen vrijheid meer zgn; alles zal strenger worden. Het was reeds moeilijk genoeg (hier volgde een luid gezucht van de overige afgevaardigden bij de deur); nu zal het nog moeilgker worden. Daarom ko men wij;"1 'onzen genadigen vader en weldoener verzoeken, aan ons de bepaling der straf volgens ons verstand én gevoel van gerech- tigheia over te laten..." „Nu," zeide do inspecteur aarzelend, 't is goed, maar wat denkt gjj met hem 'te doen?" „Hem afranselen, genadige heer," ant woordde Wiewiorka, een oude misdadiger, op den toon Aran oprechte overtuiging van de Voortreffelijkheid van dit raiddel. „Voor zulk een schoelje, genadige heer, is dat het beste. Wat valt hem in, genadige heer? Hij is de eprsbe. dlio zich zoo iets Areroor- loofcl heeft. Hij heeft u gekrenkt-. Vader en. moeder heeft liij niet geëerd, de gevan genis heeft hij niet. geëerd, verdient hij ■dan geen slagen?Hij is niet eens een fatsoenlijke zweep waard 1 De spreker spuwde en zijn rede deed de anderen opnieuw zuchten. De inspecteur trommelde met do vingers op de tafel. Hij boAron-d zioh in een zeer moeilijken toestand. Aan. den eenen ka-n-t lachte hem dezo manier, om do onaangena me zaak af te doen, wel toeaan den an deren kant koesterde hij wegens de wet tigheid van zulk een afwijking oenigen twijfel: Gelukkigerwijs herinnerde hij zioh onlangs ergens gelezen te hebben, dat in Amerika de misdadigers dikwijls alleen do straf voor hun kameraden bepa-len. Dat had hem terstond gerustgesteld .Dat gaf aan zijn gedachten zelfs een verheven rich ting. Hij geAroelde zich een brengen van nieuwe indÜeën uit die Nieuwe Wereld. Hij gevoelde zioh humanist in dlo hoogste mate. Zijn pas geschoren wangen zwollen dus nog meer op. Do Zigeuner liet intusschen het hoofd op de borst hangen en sloot do moede o-ogen. Alle spieren A'an zijn lijdend gezicht tril den. Het scheen, dat hij oen onmacht na-bij was. ,,'t Is goed", herhaalde do -inspecteur, „maar moge do straf niet lichter zijn dan die, welke ik A-oor hem had bestemd." Hij zeide dat om iets to zeggen. Hij was overtuigd, dat hij den Zigeuner aan onver biddelijke handen ovorgaf. „Verlaat u maar op ons." Wie-wiorka boog. „Wij zullen hem zoo straffen, dat hem de lust wel zal A'ergaan het een twee den keer te probeeren. Wij zullen hem wel Hij sprak niet verdbr. De inspecteur stond Anan zijn stoel op. „Jacob!" riep hij tot den bewaker, „breng den Zigeuner voor hen naar den gang boven." Jacob keerde zich om, de Zigeuner kreeg van aile kanten ribbestootcn, de deputa tie kwam vooruit, om den „genadigden heer" de hand te drukken, die eerst nu

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1915 | | pagina 5