Nederland en de Oorlog. N°. 16975 Donderdag 1 Juli. Tweed© Blad. 1915, UIT ONS LAND. Binnenland. Gemengd Nieuws. FEUILLETON. In Noordpoolduisfernss. LEIDSCH DAGBLAD UIT ONZE STAD. STEUNCOMITÉ LEIDEN. OOBLOCSTOESTAND 1914. Staat van Ontvangsten ©n Uitgaven tot en met Dinsdag, 29 Juni. (Vorige opgaaf j o a n a 94.780,2ö£ Coll. i dubbeltje 255.08 tof een cent 3 3 Kon. Nat. Steuao.; jjrest. op buurbons) 264.74 519.82 95.300,07^ Sedert ontvangen van: Hej. 83 f 10; Weokbijdragen f 4.85; X. iT. Z. differentie f 18. Totaal 32,8 95.332,93^ Uitga eon: '1-c tot 42e week 91.626,76fc' '43e week 882,10 92.508,86è Saldo 2.824,07 Vorige opgaaf staat vermeld Prof. H. T. 100, hetgeen moet zijn Prof J. II. 100. SIGAREN EN TABAK VOOR MILITAIREN. De commissie voor sigaren en tabak ten behoeve der gemobiliseerde militairen, ver zoekt het volgende te willen mededeélen Deze commissie (waarvan voorzitter was de luitenant-generaal b. d. W. G. F. Snij ders en secretaris laatstelijk tevens waar nemend penningmeester de heer Z. Hoek), die zich sedert Augustus 1914 belast heeft mot het inzamelen van gelden tot ver etrekking van sigaren en tabak aan onze militairen te volde en in versterkte plaat sen, heeft thans haar taak beëindigd en zich ontbonden. Aan ruim 57.000 militairen werden namens haar geschonken van rookmatèriaal uitge reikt, in 't algemeen voor ieder ter waarde .van f 0.25. De gezamenlijke waarde van de verstrekte sigaren en tabak, meerondeels door de com missie aangekocht uit de overtalrijke bij dragon, welke zij voor haar doel mocht ont vangen, en voorts in natura geschonken door fabrikanten en particuliere^ bedraagt on geveer f 14.250. SMOKKELARIJ. Door de grenswacht te Groonlo zijn Dins dagmorgen 12 paarden in beslag genomen. Door die te Aalten Woensdagmorgen weer 2 paarden. Wel werd op de smokkelaars go- ïehoten, doch dezen wisten to ontkomen. DESERTEURS. Men schrijft van de Brabantsche grens aan de „Tol." Op een der avonden der vorige week werd het grensgebied hier aigezooht door zoek lichten der Duitschers, blijkbaar met het doel desertie to verhinderen. Mot absolute zekerheid kan ik u mede- deolcn, dat zich den vorigen avond 16 Duit- sclie deserteurs in burgerkleeding bij de Ne- dorlandsche grenswacht aanmeldden. WERK VOOR BELGISCHE VLUOHTE- LINGEN. ïn het vluchtelingenkamp te Uden is men begonnen mot het vervaardigen van houten, uit elkander neembare huisjes, door de vluchtelingon zelf. Het is de bedoeling, dat deze later naar België getransporteerd kun nen worden om den lieden huisvesting te verleenen tot de verwoeste huizen zijn her bouwd. Voorloopig is het plan 1000 van die huisjes te laten vervaardigen, waarvoor ruim 200 wagons hout zullen worden aange voerd. STEUN AAN DE POLEN. De bevolking van Russisch en Oosten- rijksch Polen is sedert tien maanden tegen haar wil en buiten haar schuld het slacht offer van den oorlog; vele honderdduizenden zijn beroofd van alles en aan de hevigste el lende ten prooi; men sterft er van honger. Ten einde in dezon schreienden nood hulp te verleenen, heeft zich in een op 29 Juni j.l. in een der lokalen van Pulchri Studio te 's-Gravenhage gehouden vergadering, een Nederlandsch comité voor Philantropischen steun aan Polen geconstitueerd. Het bestaat o.m. uit: Prof. dr. H. Kern, voorzitter, prof. dr. N. van Wijk, onder voorzitter, F. Th. Everard, penningmeester, mr. dr. C. O. P. Uaron Creutz, secretaris. REG EERIN GSMEEL. De minister van Landbouw enz. heeft de volgendo circulaire aan de burgemeesters gericht „Naar mij blijkt, leidt de concurrentie tus- echen de leveranciers van het regoerings- meol tot leveranciën in strijd met de voor waarden, waarop regeeringstarwe wordt verstrekt. Artikel 5 van die voorwaarden bepaalt voor ongebuild tarwemeel een prijs van f 18.50 netto contant aan fabriek, molen of magazijn. Telkens bereiken mij klachten omtrent molenaars of meelfabrikanten, die het meel franco huis of franco wal bezorgen, oen te lagen en fictioven prijs voor vracht berekenen, betaalde vracht restitueeren enz. enz. Ik meen, dat de leveranciers, die zich stipt houden aan bodoold artikel 5, gevrij waard moeten zijn togen de gevolgen van eon onrechtmatige concurrentie. Het is daar om dat ik u beleefd verzoek in deze uw medewerking te willen verleenen door het uitoefenen van controle en telkens wanneer u feiten ter oore komen, daarvan kennis te willen geven aan het Rijksgraanbureau. Het is n.l. mijn bedoeling, dat aan hen, die de genoemde voorwaarden niet naleven, goen regeeringstarwe zal worden verstrekt." DE BEMANNING VAN DE „OERES". Het stoomschip Titan", van de Kon. Ned. Stoomb. Maatschappij, is gisteren met acht man van de equipage van het gezon ken stoomschip „Cores" aan boord van Ko- penhage naar Amsterdam vertrokken. NEDERLANDSOH SOHIP AANGEHOUDEN. Een correspondent van het „Hbld." meldt, dat Woensdag be Frankfort a/M. is aangehouden het stoomschip „Amstel" der Ned. Stoomvaart-Maatschap pij met een lading van Rotterdam naar Frankfort en Straatsburg. De Nederlandsohe bemanning moohb naar R-obterdaim terugkeeren. Een dezer vertelde, dat de aanhouding geschiedde onder verdenking, dat smokkel waar vervoerd werd. DUITSOHE KRIJGSGEVANGENEN UIT ENGELAND. Alles was te Vlissingen gister weer in ge reedheid voor do ontvangst der Duitsche gewonden, die gistermorgen te acht uur Lon den verlieten van het station St. Pancras. De mailboot „Oranje Nassau", die to zeven uur van Tilbury Docks moest vertrekken, verliet die haven met ruim drie uur vertra ging. Volgens ontvangen telegrammen bevinden zich aan boord 4 gewonde officieren en 32 ge wonde soldaten, onder wie 21 die gedragen moeten worden, en bovendien 8 artsen on 142 man personeel van het Roode Kruis. Het plan is de mannen direct in den trein die van Maandag is blijven staan, te doen plaats nemen. Aan ieder der mannen zullen door tusschenkomst van het plaatselijk co mité van het Roode Kruis versnaperingen worden uitgereikt. Ook is een telegram ontvangen, dat he den of morgen de 150 Engelsche gewonden, die Maandag te Brussel te laat kwamen, te Vlissingen zullen aankomen om verder naar Engeland te worden vervoerd. Te ruim kwart voor zeven meerde de „Oranje Nassau" aan de zuidelijke ponton, on werd direct met het vervoer der gewon den aangevangen. Slechts enkele moesten per brancard worden vervoerd, maar het aantal verminkten dat op krukken of onder steund den weg naar den trein aflegde, was grooter. Ook waren er weder eenige blinden onder. Toen allen een plaats in den trein hadden gekregen, werden hun de ververschingen aangeboden. Te ongeveer kwart voor acht vertrok de trein. KOSTEN DER OORLOGSZEE- ONGEVALLENWET. Indien na do invoering van de Oorloge- zee-ongevalLeïi'weït^, 1915 aam leden vam de bemanning, met inbegrip vam den schipper, onverschillig of dletze eigenaar is, van een in Nederland thuiiöb eh 0 o ren cl zeemartuig, waarop die wet vam toepassing is, een om geval mocht overkomen ten gevolge van of dn veihand met een gebeurtenis, welke oen onmiddellijk gevolg is vam den huldigen oorlog, ten gevolge waarvan aan hen of aam hun nagelaten betrekkingen uitkee-rin- gen versohuldigid worden, besbaat die moge lijkheid, dat de toepassing van die wet uit gaven ten laste van het Rijk zal veroorza ken. Aangezien het niet zeker is, dat de ge noemde artikelen ooit toepassing zullen vinden, en, mocht dit wel het geval zijn, geen raming van de daaruit voortvloeiende kosten kam worden gemaakt, zijn die even- tueele kosten bij suppletoir© begrootang op hefc 10de Hoofdstuk der Staa-tsbegrootang voor dit jaar voor memorie uitgetrokken. GRENSVERKEER MET DUITSOHLANP. Men meldt uit Oldemzaal t Volgens bericht van d<e militaire autori teiten is een eemgszans gunstige wijziging gekomen in het grensverkeer tussdhen Duitsohland en Nederland. Aan bij grens wacht em d'ouame bekende personen is geoor loofd de grens te passeeren met autoJs em rijwielen. De passenvoorsohriften blijven natuurlijk gehandhaafd. Verder mogen landbouwers aan weers zij nden der grema met paard en wagen de grens passoeren en binnen eem uur grensaf- stamds eventueel hun landbouwproducten binnenhalen -Ter herinnering aan de stichting van 'den raadhuistoren te Haarlem, heeft de Ver- eeniging „Haerlem" aan de gemeente aange boden haar plaque jn zilver. Een exemplaar in brons zal worden geschonken aan H. M. de Koningin, H. M. de Koningin-Moeder, Z. K. H. Prins Hendrik, Teylers Stichting, het Rijks Penningkabinet, plsmede aan hen, die hebben bijgedragen in de kosten van de zen torenbouw. De Classicale Vergadering der Ned.- Herv. Gem. van Amsterdam, kenmerkte zich in den aanvang door een voor velen onaan genaam incident. Onder sommige leden was door een der Amsterdamsche predikanten een biljet verspreid, houdende het voorstel ,om het moderamen niet te herkiezen. Ds. Barger, sedert 1903 voorzitter van het Clas sicaal Bestuur, bleef in de minderheid en moest zich aan een herstemming onderwer pen, waarvoor hjj bedankte. Ook de pre dikanten Romijn en Mansvolt moesten hun plaatsen aan andere hunner Amsterdamsche collega's afstaan. Onderscheidene leden, hier over verontwaardigd, verlieten daarop de vergadering. De raad van beheer van het Iiomoeopa- thisch ZiekenhuiB ondèr Oudenrijn te Utrecht heeft, naar het „U. D." meldt, tot genees heer-directeur dier inrichting benoemd dr. J. N. Voorhoeve, bom. geneesheer in Den Haag, ter voorziening in del vacature, ont staan door het bedanken van dr. J. I. A. B. van Royen. iWa a r in de laatste jaren te Bergen-op-Zoom in het nieuwe gedeelte der stad vele huizen gehouwd werden met zinken daken, daar ziet' men thans, nn het zink zoo duur is, die daken overal van dat zink ontdoen en met pannen bedekken. Maandag begaf zich iemand uit Bargercompascuum over de grens, waar hp werd aangehouden door een Duitschen gendarme, die hem naar zjjn pas vroeg. Ais antwoord trok de man zjjn mes en Dracht daarmede den gendarme eep dood olijke ver wonding toe. Deze wist eohter nog zijn re volver te trekken en schoot zjjn aanvaller op de plaats dood. Ook de gewonde is intus- schen overleden. Te Delft is bij hetagent- scbap van de Ned. Bank een valsche zilver- bon in betaling aangeboden en in beslag genomen serie B. F. no. 923, waarachter een vetvlekje een volgend nummer onzicht baar maakt. Te Leeuwarden werd Maan- dagavond vermist het 8-jarig zoontje van de familie A. de R., wonende aan het Rui- terkwartier. Den geheelen nacht werd vruch teloos naar het kind gezocht. Den volgenden morgen vond men hem verdronken in den regenbak achter "do woning. De 17-jarige Ioopkneohi P. N., te Rotterdam, werd den eersten dag, dat hji in dienst was van den beddenfabrikant J. L., uit de Jonkerfransstraat, met eenige quitanties uitgezonden. Hjj kwam echter niet terug en aangehouden bleek, dat hij van het totale bedrag van 128 nog slechts 40 cents in zijn bezit had. De familie A. Kreuzer Azm, wonende Brouwersgracht 224, te Amsterdam, verkeert in groote ongerustheid over het lot van haar dertienjarig zoontje Johannes. Do jongen, een bedaarde knaap, die nooit onbesuisde dingen doet, heeft op den gewo nen tjjd de bijzondere school aan het Westeinde, waar hjj ©nderwijs geniep verla ten, 'doch keerde tot dusverre niet huis waarts. De onder3 hebben de politie met het voor hun zoo angstwekkend feit, in kennis gesteld. Sedert 25 Juni wordt uit de ouderlijke woning, Nicolaas Beetsstraat No. 11, in de hoofdstad, vermist Oarel Wanner, geboren 21 April 1897. Signalement: flink jmstuur, blond haar, vol aangezicht, gekleed in don kerbruin colbert pak, zwarte kousen en rijg schoenen met verlakte neuzen, strooien hoed, waarin dp letters D. S. Te Rotterdam had de 49- jarige Loodgieter D. H., terwijl hij werk zaam was in de dakgoot van een pand in de Kleine C-oolstraat, Vet ongeluk van een hoog te van 12 meter op straat te vallen. Met eon ernstige hoofdwond, gebroken linkerarm en dqbeenen en inwendige keuringen, werd hg naar het ziekenhuis yervoerd, waar ljjj kort daarna is overleden. KUNST, LETTEREN, ENZ. „J'aoouse!" Reeds eenige malen is de aandacht geves tigd op de verschoning van een hoogst be langrijk werk bij de firma Payot Cie te Lausanne, dat den beroemden titel- „.J'Ac- cuse!" droeg. Thans ontvingen wij de vertaling van dit werk, uitgegeven door de firma W. de Haan, te Utrecht, met een voorwoord van den be kenden Nederlandschen wijsgeer ©econoom, dr. Frederik van Eeden. Hoe merkwaardig de inhoud van het boek is «zal men zeker moven aannemen, reeds bij net lezen dier voorrede, waar o.a. gezegd wordt: „Laat het pruisisch-militaire autocra tische regime zegevieren, zijn ondergang is onvermijdelijk, wanneer de waarheden in dit beek gestaafd, doordringen in het duitsche volk. Van binnen uit, door de omkeer der geesten, komt Duitschlands nederlaag en Verheffing, niet door kruit en ijzer." Het boek, dat ruim 260 pagina's compac te druk beslaat ia in den boekhandel tegen den prijs van f0.90 te verkrijgen. Het zal wel pakken! 'Onzijdig, maar ook Alzijdig. Onder dit opschrift is van de hand van prof. mr. J. do Louter, hoogleeraar te Utrecht, een brochure verschenen. I>e titel zegt reeds, dat hierin oen pleidooi wordt ge leverd voor algemeenen oefenplicht, 't Pro- paganda-comité van de vereeniging „Volks weerbaarheid" zorgt voor de uitgifte. De „Zceoorlogs-Ongovailcnwet". In „De Zeeoorlogsongevallenwet" geeft Joh. Érautigam beschouwingen over het tot stand komen van deze wet. Hij wijst op de noodzakelijkheid die bestond aan een der gelijke wet en daarbij op hot recht dat zee lieden hebben om beschermd te zijn tegen de geldelijke nadeelen van ongevallen. UitgaveDe Nederlandsche Zeemansver- oemging „Volharding". H ollondia-PrukUerij". Bij do Hollandia-Drukkerij verscheen in de serie „Uit onzen Bloeitijd1' het tiende nummer van de derde serie „De Genees kunde" door dr. F. M. G. Feyfer, arts te Geldermalsum; in de serie „Uit onze kolo niën" het vierde nummer der tweede serie: „De Theecultuur op Java", door dr. A. W. Nanninga, leeraar aan de Middelbare kolo niale Landbouwschool te Deventer in do serie „Pro en Oontra'* hot achtste nummer der negende serieStandenscholen", waar bij het pro geschreven is door het bekende Amsterdamsohe schoolhoofd O. T. A. Zer- nicke en do bestrijding door Taxander. 18) „Is 't hier niet als in Brasserie univer- Belle?" vroeg hij, „of bij: Kempinski? Sneeuw hoen en plumpudding! 0, wat heb ik' een trek! Maar in 'sHemels naam! Champagne! BVoar heb je die gestolen, Bratt? Pommery len Greno, Amerikaansche smaak, de lek kerste drank op den aardbodem. O, lieve barones, mag ik een wals van u hebben, na het diner Mijn eetlust is als een brand in de jgrairieën, verteert alles, verteert baast me zelf. Mag ik Prinsesje mijn sealskinsarm Aanbieden? En dan tasten we toe met de .Vingers volgens oud gebruik' hier aan den Witboek der wereld!" Ze gingen op kisten en koffertjes rond om de tafel zitten en vielen op Spitsber gen's wintervogels aan met vingers en tan den. 't Was lang geleden, dat zjj belang stelling hadden getoond voofl tafelbenoo- digdheden. De kippen werden in vliegende haast verdonkeremaand en Boy deed zijn plicht en zorgde er voor, dat er geen splin tertje van overbleef. Mot groote plechtigheid werd de cliam- JSSigneflesch opengetrokken. De kurk gaf zoo feestelijk mogelijk zijn saluut, zij klon ken met elkaar en de professor was één en lal geestdrift. „Waar heb je dien godenwijn vandaan?" vroeg kg. „Is die flesch nit den hemel ge daald?" „Die lag op den bodem in een van de kisten met blikjw. Een van de koks had die zeker op zij gelegd .voor een partiouiier feestelgkheidje." i „O, wat een drank! Voel je dien niet in je beenen, Johnsen?" vroeg de professor. „Was het ïuaar waar!" zeide de loods. Maar ik voel in mfjn hart dankbaarheid jegens Onzen Lieven Heer." De professor keek weemoedig ernstig. „Ach, nu een Kerstgezang 1" mompelde hij met zijn mond vol plumpudding. „Mijn moeder heeft me zooveel Korstgezangen ge leerd, toen ik klein was. Van de herders en de ster en van Bethlehem. Zoo eenvou dig en zoo mom waren die liedjes, maar ik ben ze vergeten. Ik ben zoo vreeseljjk onmuzikaal. Maar gq, lief kind, kuut gij niet een Kerstlied voor ©ns zingen?" Barones von Heffner bloosde, ze keek haar vrienden aan. Al die goede, eerlijke oogen waren smeekend op haar gericht. Wat hield ze veel van die (ine trouwhartige mannen! En ze zong voor hen hot oude Kerstlied. Haar stem was zwak en niet geschoold, maar voor de arme schipbreukelingen was het alsof er een slip werd opgelicht, die hun de eeuwige heerlijkheid deed aanschouwen, waar geen smart meer is, geen klacht p! geween. Alle jaren weder daalt het Christuskind op de aarde neder, waar 'tons, mensohen vin it; Komt met rijke gaven, komt bij groot en klein, wil op alle -wegen ir.et en bij pns zijn. In aller oogen stonden tranen. Ze zaten in stil gepeins te luisteren naar die teere vrouwenstem, die bon pon wereld binnen leidde, waar het licht van hoop en ver langen nooit wordt uitgedoofd, en waar des m.eiischen gemoed zich overgeeft aan half vergeten nevelachtige vergezichten, opdoe mend uit het schoone sprookjesland pener gelukkige kindsheid. 'XV. EEN ONVERWACHTE GAST. Johnsen en Frida waren buiten de hut gegaan, om naar het weer te zien. De zieke loods moe6t zioh in de sneeuw half voortslepen; meer ©n meer weigerden zijn beenen dienst. Maar lig gaf nooit eemg teeken van ongeduld pn de pijnen werden hem niet de baas. Er lag een grootsche stemming over het landschap. De maan straalde haar licht tus- schen het gescheurde wolkenfloers door en wierp lange, spookachtige schaduwen over het strand en over den gletsoher. De goede geesten van Spitsbergen schenen te ontwa ken en hun Kerstvrede uit te spreken over de kleinej eenzame hut. De lucht was zachter en de ijskoude mist, die weken Lang alles had bedekt, loste zich nu op in dotjes nevel, die langzaam naar het noorden af dreven. Tusschen de spleten der rotsen kwa men sterren te voorschijn, ze zonden hun trillende zilverstralen .uit in dein don kergroenen ether. „Dat is de wagen," zei de loods, „en daar komt de noordster te zien. Het wordt goed weer. En die groote Wl daar, dat is Cassiopeia, de troost en de blijdschap van het zeevolk. Als dat sterrenbeeld zioh vertoont, heeft men niets te vreezen. Want het wgst aan den eenen kant naar de noord ster en aan den anderen kant op Andromeda^ dan is Ide koers duidelijk. Kijk eens hoe ginds, yer, iter weg, het maanlicht danst over het g'3. Uat is de Storfjord, do be ruchte en beroemde Storfjord. De Hollan ders noemde hem Wybe-Jans-water naar een Frieschen schipper. Maar de Russische pels jagers gaven er den naam „Tito wa Guba" aan. Die fjord ziet er zoo onschuldig, een voudig uit; maar gevaren loeren van alle kanten. Hier recht over ligt midden in een zandbank, die veel mijlen breed is, en iedere bocht is om zoo te zeggen afgesloten door een barrière van scheren. En de weg van hier naar de Thgmenstraat en naar Heley- 3ond 3s voor groote schepen niet bevaar baar. Heel oostelijk Spitsbergen is nog een duister vastland. .Velen zjjn er geweest, La- mont en Ileuglm en Ekroll hebben over de greoto ijs-woestenijen geschreven, .maar ze hebben ze slechts gezien als Mazes het be loofde land. Het ïs ,liier mooi in den Storfjord. Zie ©ens die landpunt daar ginds, hoe ze glanst in het maanlicht. Dat Yn „Foxnose", de Vossaneus. Als ik hier moest sterven, zou ik. op die punt begraven willen worden. Er is daar oen kleine ({loof aohter die steile helling. Daar zou ik willen ruston. Ik kon daar naar buiten liggen kijken. U weet, een zeeman kgkt graag naar de zee." „Spreek niet meer over sterven, Johnsen", zei Frida. „Nu zullen we allen gezond wor den, en tegen het voorjaar „Ach, beste freulo," zei de reeds bejaarde loods, die zjjn einde nader voelde komen, „de dood is onze vijand niet. Dat zal 'u bier in deze eenzame streek leeren begrij pen. 't Zgn al de kleine dingen, die den angst voor den dood doen ontstaan. Hier gaan dood en leven naast elkaar als twee goede vrienden, die m alle kalmte vreedzaam hun kraohten meten; hier gaat alle klein geestige slechtheid te niet onder de eenzame grootheid der sterre-n. Wij voelen ons wat we rfjn: bewegende stofjes in de hand van den AlmachtigeHet doet pijn te moe ten scheiden van hen, die we liefhehbui; maar voor een oud man is het een goede gedachte, dat hij tot aan den rand van het graf omringd is door vriendelijke zorgen en het medelijden van beminde en recht schapen menschen „Besto Johnsen!" zei Frida, zijn hand grij pend, terwjjl ze tegen zijn schouder aan leunde. „Dank, freule," lispelde de loods, trach tend zijn aandoening meester te worden. „U hebt een hart van goud. Gelukkig de man, aan wien u uw Jeven toevertrouwt. Wees voorzichtig in uw keus. Geef u Zelf niet weg aan een onwaardige, kies hem niet in de balzaal, of op de badplaatsen. Laat u niet vangen door oen of auder moeiers- jongetje in uniform, die nog niets heeft ondervonden en niet heeft getoond iets te kunnenO, als jk u een goeden rand mocht geven ,,'t Is of ik mijn vader hoor," mompelde ze, verdiept in haar eigen gedachten, „hjj begreep iujj zoo goed, nu, wat voor een raad is het?" „Neen," zei de loods, na eon oogenblik van nadenken, „ik heb het recht niet mh' met uw leven te bemoeien. Mijn raad zal toch wel tot u komen ids een zocht fluis teren op een stillen avond, ais de sterren sohitteren." Hi) keerde zich plotseling om. „Me dunkt, er loopt en soharreit bier wat," zei hij; „is Boy buiten?" „Neen," was haar antwoord. „Ik h'xn niets. Missohien kraakt de gletsoher."- {Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1915 | | pagina 5