r
Nederland en de Oorioy.
N®, 16975
Donderdag 1. Jnli.
A». 1915.
f
gourant wordt dagelijks, met uitzondering
van <§pn- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uït
TWEE Bladen.
Eerste Blad.
OfficieeBe Kennisgevingen.
De uitbreiding van onze Vloot
IDSCH
PBIJS DEB ADVERTENTEEN:
Van 1—6 regel» ƒ1.06. Iodere regel meer 0.171. Eeine advertenties
*an 30 woorden 40 Oent» oontant) elk tiental woorden meer 10 Centa.
Voor het inoaaeeeren wordt ƒ0.05 berekend, - Bewijsnummer 6 Oenta.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Iieiden per 3 maanden f 1.301 per week. i 5 0.09,
Buiten leiden en waar agenten gevestigd zijn per week. I J 0.1Ö.
Franco per post I 1.65,
De Burgemeester der gemeente Leiden
Vestigt de aandacht der ingezetenen op
dèn inhoud' van de artt. BV cn 59 der Kies-
TTftt, luidendte als volgt:
Art. 57.
Personen, bij wie en bestuurders van bij
zondere ön'dernetmdngen en instellingen,
■waarbij mannen, die den leefcijrï van vij£-en-
twintig jaren hebben bereikt, in^ dienstbe
trekking zijn, zijn, voor zoovor niet bij al-
granoenen maatregel van bestuur vrijsbel-
i&ig is vordeend, vepplioht te zorgen, dat
iéder van dezen, die bevoegd is tót de keuze
mede te werken, gedurende ten minste
itjwee achtereenvolgende uren tusscben acht
n'ron des uoormicldara on vijf uren des na
middags daartoe gelegenheid vind'e.
Art. 56.
Personen en bestuurders, in het voor
gaande artikel bedoeld, zijn, Voor zoover
arbeid wordt verricht in fabrieken of werk
plaatsen, verplicht te zorgen, dat in het
artjeidslokaal, en zoo er meerdere arbekis-
ilokalen zijn, in het grooto of wol in meer
dan éón arboddsldkaal, gedurende twee da-
gen vóór en op den tot stemming bepaal
den tijd op oen zichtbare wijze is opgehan
gen een door hen of van hunnentwege on-
dbrteehonde lijst de uren, in het voorgaand
artikel bedoeld, vermeldende, voor olk af
zónderlijk of groepsgowijze of voor alle ge
zamenlijk.
Het Kon. besluit van 2-1 Mei 1901 (.Staats
blad no. 109) tot aanwijzing der vrijstellin
gen bedoeld in art. 57 der Kieswet luidt
als volgt
Art. 1. Vrijstelling wordfb vertoornd aan
„do in art. 57 der Kieswet bedoelde porso-
„pen on bestuuders van bijzóndere instel-
„iingon cn ondernemingen ten aanzien van
„bij hen in dienstbetrekking zijnde porso-
„nen, welke uit hoofde vain dó dienttbe-
trekking op den dag dor stemming tus-
„sclien de in vermeld artdkel genoemde
„tijdstippen niet gedurende twoe achter
eenvolgende uren vertosven in do ge-
„me.ente op welker kiezerslijst zij voör-
komen."
Art. 2. „Vrijstelling als omschreven in
„het voorgaand artikel wordt voorts ver-
,,'leend aan geneeskundigen on apothekers
„tem aanzien van bij hen in dienstbetrek-
„king zijnde personen, alsmede aan perso-
Jllön en bestaurdem van bijzondere instel-
„iingcaa csn ondernemingen ten aanzien van
„bij hen in dienstbetrekking zijndo rtckou-
verplegers."
De Burgemeester voornoemd,
N. O. DE GIJSELAAR.
Leiden, 1 Juli 1915.
Het is gebleken, dat door leveranciers
van het Regeeringsmeel wordt afgewekon
.van art. 5 der voorwaarden, waarbij de
•prijs van dit meel is bepaald op 18.50
netto contant aan fabriek, molen of
magazijn en wel in dier voege, dat het meel
franco huis of franco wal wordt bezorgd,
een te lagen of fictievcn prijs voor vracht
wordt berekend, betaaJde vracht wordt
gerestitueerd enz.
Ten einde leveranciers, die zich stipt
aan bedoeld art. 6 houden, tegen de ge
volgen van onrechtmatige concurrentie te
vrijwaren, wordt ieder, wien dergelijke
feiten ter oore komen, uitgenoodigd,
daarvan mededeeling te doen aan het
Broodbureau, Vischmarkt 18.
'Het is do bedoeling, dat aan hen, die
de genoemde voorwaarden niet naleven,
geen regeeiiugstarwe meer zal worden
verstrekt.
De Burgemeester dor gemeente
Leiden,
N. O. DE GIJSELAAR.
Leiden, 1 Juli 1915.
LEIDEN, 1 JULI.
Gisteravond, ongeveer kalf acht, werd
de schildwacht aan het station H. IJ. >S. M.
alhier, omdat hij naar den reisp.ts van een
militair vroeg eenigo hovige slagen ge
bracht, zoodat hij zelfs uit den mond bloedde.
Hedenmorgen is het gebleken, dat de
schuldige is een soldaat uit de Stadszaal,
die zich voor den krijgsraad zal hebben te
verantwoorden.
De afd. Leiden van den Alg. Bond van
Handels- en kantoorbedienden heeft heden
'een adhaesi-e-betuiging met het adres van
N. V. V. en S. D. A, P. d.d. s Juni '15 aan
do Regeering gezonden.
Classicale Vergaderingen.
,Op den laatsten Woensdag van de rrfajjnd
Juni kómen, volgens het Reglement van de
'Ned.-Herv. Kerk, de classicale Vergaderin
gen in het geheele land bijeen om de classi
cale besturen te benoemen, de voorstellen
der Synode te bespreken enz.
De vergadering van gisteren was bijzon
der belangrijk', omdat tweo voor de Kerk
'gewichtige voorstellen aan do orde kwa
men: de bekendo „geest- en hoofdzaakkwes
tie" eh de invoering van een reglement op
het' beheer der kerkelijke goederen'.
Wat hel' eerste punt betrert, tegenwoordig
is de toestand zoo, dat de predikanten vrjj
aij'n iu de formuleering der vragen, 'die aan
de nieuwe leden der Kerk bij hun aanneming
en bevestiging wordpn gesteld.
Vandaar het voorstel, omi in art. 39 Van
het Regl. op het Godsdienstonderwijs de
woorden „geëst en hoofdzaak" te schrappen,
waardoor de bevestigingsvragen letterlijk'
zouden moeten worden gesteld, zooals ^j in
de Kerkelijke wol zijn geformuleerd, wat
voor een vrijzinnig pre'dikbnt uiterst moei
lijk, Zpo niet onmogelijk zoü krjn.
Wat de-beheerskwestie aangaat, thans be
staat er 'op do kerkelijke goederen.in twee
derden der gemeenten een College van Toé-
ziclit, de (ofverigen, hebben Z.g. vrij beheer.
Thans werd een Reglement voorgesteld,
waarin dit beheer, uniform' voor alle gemeen
ten wordt geregeld.
De vergadering van de Classis Leiden, die
wegens restauratie van de Pieterskerk dit
maal in de Hooglandsehe Kerk werd gehou
den, werd bijgewoond door 35 predikanten
On 39 ouderlingen en gepresideerd doóï ds.
J. Nierstrasz, ^an Leiderdorp.
'Al de zittende leden on huh secundi wer
den herkozen: de predikanten de heeren J,
Nierstrasz, praeses; B. Bólle©, Scriba, eu
quaestor, dr. P. J. Los; de ouderling de heer
J. P. Fontein, als primi; de heeron predikan
ten J. Koek, mr. J. Schokking, J. G. Hase-
Iager: de onderling !W. Turkenburg en de
predikant dr. F. J. Los, scriba-quaestor als
secundi. En tot leden der Zendingscommissie
dr. D. Plooy en ds. J. Koek.
De schrapping van do woorden „geest en
hoofdzaak", in art. 39 van het Reglement
opi het Godsdienstonderwijs werd met groote
meerderheid aangenomen' (63 liegen 9 stem
men).
Het Reglement op het beheer van de ker
kelijke 'goederen en fondsen, werd met al
gemeens stemmen verworpen.
Voorts werden aangenomen: V, met een
wijziging „eone door het Rijk erkende Uni
versiteit" (dus ook de Vrtje Universiteit);
VI, VII met verzoek' invoering van model
rekening voor de Diaconieën; VIII en IX.
Adhaesie werd betuigd aan: le. het voor
stel Herv. broederschap uitbreiding Synode
tot 45 leden; 2e. adres Lutge c.s. n.m. 60
predt. verscherping proponentsformule, etc.
eu 3e. voorstel Conf. Ver. herstel der rech
ten van de Classic, vergadering.
Vele ingekomen adressen, moesten we
gens het late unr blijven liggen.
VROUWENKIESRECHT.
De afdeeling Ledden der Vereendging voor
Vrouwenlriesreüht wae gisteravond in: huis
houdelijke vergadering bijeen. De behande
ling van den beschrijvingsbrief voor de aam-
staande buitengewone algsmeoane verga-
doring to 'Arnhem, op Zondag 18 Juli a,6.
vormde het hoofdpunt van de agenda. Dooi
de financieel© convmissdo, de dames Woud
en Mayer, werd schriftelijk rapport uitge
bracht omtrent haar accoordlbevinding van
de rekening 'der penmiiginoestores over het
jaar 1914.
Door do voorzitster, mevr. AlingsVan
Mols, werd daarna verslag uitgebracht als
afgevaardigde naar de jaarvergadering in
Den Haag, alsmede van die, gewijd aan
het feit der toekenning van het kiesrecht
aan de pe.ontcho vrouwen, waarbij do Ledd-
soh'e af deeding .door haar en de dames
Blom—Diiren en Sahilith'uizen—Timmer
man werd vertegenwoordigd.
Als afgevaardigde naar do vergadering
to Anrhcm werd benoemd iuovt. Venwijs
Heyblom en ails haar plaatsvervangster
mej. Schuyt Best.
Bij do rondvraag kwam tor sprake art,
VI sub. C. van hot^H. H. Reglement, rege
lende de betaling der reis- tui verblijfkosten
van afgevaardigden naar do alg. vergade
ringen.
Het slot der langdurige besproking was,
dat het bestuur werd opgedragen tijdig oen
voorstel aan het oordeel dor a-fdeojings-
led'cn to onderwerpen voor den beschrij
vingsbrief dor eerst volgende alg. verg-, be-
oogende hot hoofdbestuur op to dragen in
een nieuw artikel deze aangelegenheid an
ders te regelen.
Bij de Leidsolio Spaarbank word in
Juni ingelegd f lit),191.59 en terugbetaald
f 03,365.02, terwijl 78 nieuwe inleggers wor
den ingeschreven cn 46 boekjes geheel
Werden uitbetaald.
Het tegoed der 13,758 inleggers bedroeg
einde Juni f 2,907,018, 88.
De Oorlog en
de Genieenteraads- Verkiezingen.
Door de afd. Leiden van de S. D. 'A. P.
was gisteravond op „Den Burcht" een open-
luohtmeeting belegd, waarvoor als sprekers
waren aangekondigd de heeren A. NV- Hey-
koop, van Rotterdam, en mr. M. Hendels,
van Amsterdam. De bijeenkomst was goed
bezooht. .Wij schatten het aantal bezoekers
op ruim 400. Behalve het mooie zomerweer,
zal tot dit druk bezoek voormoedeljjk ook
hebben medegewerkt de vermelding van den
naard van mr. Mendels, een oude bekende
van 'de Leidsohe sociaal-democraten. Voor
velen zal het dan ook een teleurstelling
geweest zijn, dat deze Spreker niet op het
appèl verscheen.
Mr. Van Eek opende de bijeenkomst met
een niet bijzonder vleiende beschrijving van
den Laj'i=chen Gemeenteraad en zijn werk
zaamheden. Opdat de arbeidersbelangen be
hoorlijk zullen worden bevorderd, móeten
er sociaal-democraten in den Raad worden
gebracht- Vjordt er al eens een stem vdór
den arbeider gehpord, dan klinkt die veel
te zwak.
De voorzitter, protesteerde met klem te
gen hef verbod van den waat-n. garnizoensr
commandant tot bijwoning dezer meeting
door militairen, en bracht in stemming een
ïÉotie, door soc.-dem. militairen voorgesteld,
waariq afkeuring werd .uitgesproken over
deze grievende daad .van willekeur, ïndrui-
sohende tegen het vrijheidsgevoel der Ne-
derjandsche natie.
Deze motie, die bij .aoolamatie werd aan
genomen, zal ter kennis gebracht worden
van de Ministers .van Oorlog en van Bin-
nenlandsche Zaken.
Nadat de zangVereeniging „De Stem; des
Volks" eenlge liederen had gezongen, be
trad de heer, Heykoop het podium, die, na
een J>e3cbrijving van d® sHehde van don
oorlog in het algemeen, den toestand van
ons land sinds het begin der mobilisatie
sohetste, welke vooral zwaar drukt op de
arbeiders.
Aanvankelijk was de houding der Re
geering ook den sociaal-democraten sym-
pathiok. Zjj wilde den vrede handhaven en
de natie wilde dit eveneens. Langzamer
hand is evenwel een .oorlogspartij in den
lande ontstaan, aangesticht dopr kapitalis
tische imperialisten en militairisten. De Re
geering gaat met dezen mee. Het ontwerp
Landstormwet is er een bewjj3 vau. Dit
ontwerp werd door spr. aan een scherpe
oritiek onderworpen, terwjjl hij in aanslui
ting met de landelijke meeting, in Utrecht
gehouden, de arbeiders opwekte tot krachtig
verzet tegen deze wet.
Men moet tijdens de behandeling der
wei in drommen naar het Binnenhof gaan
en tot de Regeering zeggen: „Hebt gij lef,
do wef in .te voeren; w(j hebben lef te
weigeren baar uit te voeren!" Tot de.'.egroot-
scbe betooging weyu spr, ten slotte op.
In tweede instantie kwam hij tot de ge
meenteraadsverkiezingen, speciaal in Leiden,
Waarbij hp "den draak stak m'et den z.g.
Godsvrede, volgend hem, .eenvoudig een po
ging der burgerlijke partijen, om gezamen
lijk do Soc.-democraten .er onder te houden.
Leiden werd 'door hem geschilderd als de
stad van oud-liberale geleerden, brassende
en uitspattende groote-lui's-zoontjes en in
ellende vorkeerende textielslaven.
Onj 'daarin eenige verandering te brengen,
zette jnen mannen als inr. Ëriët in hét
Museum van OudhedSn ,en een man als spr.'s
vriend Baart op diens zetel in den Raad.
Met een krachtigen, oproep om Dinsdag
op post te zijn, besloot hjj zijn daverend
toegejuichte rede.
Gelegenheid tot debat werd niet gegeven.
Nadat „De Stem" nog eens bad gezongen,
sloot de Voorzitter de welgeslaagde bijeen
komst! i j -j.,
„MAISON LUXE",
Het is alles geen goud, .wat er blinkt,
en waarom zou dat ook t Er zijn mon-
sohen, die ook wel eens iets willen laten
blinken zonder daartoe do middelen te be
zitten. En oók zij, die de middelen wol
hebben, geven dikwijls de voorkeur aan
doublé of alpacou boven goud en zilver.
Do tijd is voorbij, dat men op zijn
25-jarige bruiloft nog zijn huwelijkskos-
tuum kan toononde zware gouden sie
raden van honderden guldens, die vroeger
van ouders op kinderen overgingen, Ieenen
zich niet meer voor de steeels varieerende
mode. De tijd eischt afwisseling en door
die afwisseling zijn er groote industrieën
ontstaan, gepaard met frappante uitvin
dingen op chemisch gebied, ook voor voor
werpen van weelde.
.Wie zich daarvan wil overtuigen, neme
vanavond eens een kijkje voor of in
„Maison Luxe", Breestraat 6.
Men zal in de hedenav, nd geopen 'o
zaak in de sohitterond verlichte etalage
kast een grooten voorraad kettingen,
broches, ringen, camee's, paarlen, gesle
pen steenen, een verscheidenheid, te groot
om op te noemen, alles overdekt met een
fijnen goud- en zilvergloed, Van bet echte
niet te onderscheiden, met vijf- en tien
jarige arantie..
De aanblik der 'étalage is met haar
glansrijke Kobt- en spiegel-effecten prach
tig.
Vraagt men of heï In dezen tijd past
'eem nieuwe zaaik te openen in iuxe-artike-
lon, dan antwoorden wein dit genre
zeker. En dit vooral, omdat er op cit
gebied nog niet iets speciaals in Leiden
bestond.
Wij wenschen den ondernemers goede
succes
UIT ONZE STAD.
GEMEENTELIJKE YI8CHVERKOOP.
Het liep heden weer aardig in den win
kel. Er was dan ook buitengewoon mooie
bakschol tegen 12 cent per pond.
Morgen zal er vermoedelijk weer hors-
makreel (zeezalm) cn ook grootere schol (zefc-
schol) zijn.
INKRIMPING DER OPENBARE GAS-
VERLICHTING.
Het gemeentebestuur alhier heeft den di
recteur der Stedelijke Fabrieken van Gas en
Electriciteit gemachtigd de publieke gas
verlichting met ingang van heden aanmer
kelijk in te krimpen.
THenlfcengbvolge zullen van hedenavond
af ongeveer vierhonderd lantaarns minder
worden ontstoken.
Deze maatregel is te beschouwen als een
begin van de stappen, welke gedaan moeten
worden om de gasvoorziening van Leiden
en omliggende gemeenten voor den winter
19151916 to verzekeren.
Het wordt ten gevolge van den oorlog
steeds bezwaarlijker de noodige kolen, met
name gaskolen, uit Duitchland en Engeland
te betrekken. Daarom is het noodig, dat
ieder zoo zuinig mogelijk met het verbruik
van gas worde, ten einde kolen te besparen
De kolenprijzen zijn tot een dusdanige
hoogte gestegen, dat aankoop van nieuwe
kolen, ongetwijfeld gasp rijs verhooging ten
gevolge zal hebben.
YERBANNEN.
De territoriale bevelhebber voor Over-
ijsel en Gelderland heeft het verder verblijf
ontzegd in het in staat van beleg zijnde ge
deelte dier provincies aan J. Lamers, café
houder te Etten (gem. Gendringen), en B. J.
H. Bruil, bakkersknecht te Terborg, op ver
moeden zich bij herhaling schuldig gemaakt
to hebben aan uitvoer van paarden.
DUITSCHE GOEDEREN TE ROTTERDAM.
De nieuwe Staatssecretaris in de Veree-
nigde Staten heei'i, naar liet „Rott. Niewsbl."
meedeelt, een deputatie van importeurs ont
vangen, voor 't grootste gedeelte bestaande
uit leden van Duitsch-Amerikaansche firma's,
die er over kwamen klagen, dat er voor.
een waarde van 10.000.000 dollars aan Duifc-
sche goederen lag opgeslagen, in de haven
van Rotterdam, als een gevolg van de wei
gering der Brits che zeemacht om den door
voer! er van naar, Amerika toe te staan.' Zij
verklaarden, dat de goederen geeft contra
bande waren en deden Jiët verzoek, dat de
Regeering er op zal aandringen, dat Groot-
Brittannië de rechten der Amerikanen zal
eerbiedigen, om rechtmatig handel te drijven
met Duifcscliland door neutrale landen. De
hoop werd uitgesproken, dat het mogelijk
zou zrjn aan de klachten tegemoet te ko
men.
Het' vraagstuk van den handel met neu
trale landen besprekend, merkt de New-
York Times/'' opdat het vol moeilijkheden
is, en zij voegt ër aan toe: „Wat ons be
treft, wij voelen er niet veel voor om met
groote onstuimigheid op te komen voor liet
recht goederen te verschepen naar Duitseh-
land door de Britsche blokkade en door
Nederland heen.
I.
Het voorloopig verslag over de behande
ling in de afdeolingen van do Tweede Ka
mer van het voorstel tot aanbouw van sche
pen voor onze vloot is verschenen.
Daaraan is hét volgende ontleend
Het tijdstip der indiening.
.Verscheidene leden achtten het tijdstip
van indiening dezer wetsvoorstellen.' slecht
gekozen. Mocht onverhoopt onze vloot in
den thans woedenden oorlog tot optreden
goroopen worden, dan zal wegens den vrij
langen duur van d©a bouw der schepen
van de versterking van onze marine, welke
de Regeering beoogd), naar alle waarschijn
lijkheid geen partij kunnen worden getrok
ken in dit opzicht komen de voorstellen te
laat. Zij komen te vroeg, voor zoovor de
Regeering niet haar nut heeft kunnen doeri
met de ervaring in dezen oorlog tó verkrip
gen.
Ook in ander opzicht critiseerde men hej|
tijdstip der indiening. Rustige overweging
en het inwinnen vaii deskundige voorlich*.
ting waren daardoor vrijwel uitgesloten, de
gelegenheid om kennis te nemen van crï<
tiet, in deskundige kringen en tijdschriften
te verwachten, werd afgesneden.
Zonder voorlichting ook van deskundigen
buiten het departement van Marine zal de
Ramer zich moeilijk een oordeel kunnen
vormen over de vraag of bijv. de 18 mil-'
lioen voor den bouw van twee kruisers in
dit stadium van afwachting niet Qp nutti
ger wijze ten bate van de vloot zijn te be
steden.
"Verscheidene andere leden stelden in Eet
licht, dat op uitbreiding van de vloot zoo
wel in als buiten de Kamer ook in den laat
sten tijd met klem i? aangedrongen. Dat
de Regeering eerst thans voorstellen van
die strekking indient, betreurden zij- Het
is echter te prijzen, dat de Regeering, zich
tot de indiening dezer voorstellen niet eer
der gereed achtende, niet gewacht heeft tot"
de indiening van de begrooting vopr i9l6.
Voor een uitstel der behandeling zouden deze
leden niet de verantwoording willen dragen.
Tegenover de opvatting, dat het geen aan
beveling verdient thans op de Nederland-
sche werven beslag te leggen voor den aan
bouw van marino-materieel, werd opgo-
merktj dat in de beschikbaarheid van deze
werven wel degelijk een motief voor spoe
dige behandeling dezer aangelegenheid ia
gelegen. Na den oorlog zullen ook de wer
ven in het buitenland met werk zijn over
laden. Bovendien verschaft de bouw van do
voorgestelde kruisers, welke een snelheid
zullen hebben te ontwikkelen als nog niet'
werd bereikt, aan onze werven oen uitmun
tende gelegenheid om te toonen waartoe zij
ip staat zijn en wordt door den bouw een
ervaring vorkregen, welke dezen tak van
nijverheid zeer ten goede zal komen.
Kleinmaterieel.
Vrij algemeen werd het stroven der Regee
ring om onze vloot te versterken met in
stemming begroeft Enkele leden achtten
aanbouw van klein materieel, zooals nu be
oogd, niet goed gemotiveerd. Huns inziens
volgde deze bouw niet logisch uit hetgeen
de toelichting betoogt-. Daarin toch wordt
de ongunstige toestand van het bestaande
materieel van pantserschepen en kruisers
in het licht gesteld, hetgeen een voorstel tot
vervanging van deze bodems en niet een
voorstel tot aanschaffing van klein mate
rieel met een vrijwel nieuwe bestemming zou
doen verwachten. De meening dezer leden
werd echter over het algemeon niet gedeeld.
Onderzeobootën.
Zij, die versterking van de vloot goed
keurden, konden zich met den aanbouw van
onderzeebooten alleszins vereonigen. De er
varing heeft bewezen, dat deze booten een
geducht verdedigingswapen kunnen zijn. Zij
passen in elk vloots'telsel. Het is slechts do
vraag of het voorgestelde type aan do ver
wachtingen zal boantwoorden. Op dit punt
was men niet gerust, terwijl dit onderdeel
van het voorstel onvoldoende ^toegelicht
werd geacht. Dat te dier zake- in Ned.-In-
die nog geen ervaring is opgedaan .noemde
men een niet geringe moeilijkheid.
Eenmaal tot den bouw van onderzeeboo
ten overgaande, zal men het beste moeton
kiezen, door de ervaring uitgewezen, en nu
had het de aandacht getroklien dat andere
landen reeds onderzeebootcn hebben ge
bouwd, welke in waterverplaatsing de door
de Regeering beoogde 800 ton ver te boven
gaan. De langzame voortgang met den bouw.
hier to lande doet vreezen, dat de schepen
verouderd zullen zijn reeds voor de indienst-
stelling. Tot de „groote" onderzeebooten,
als hoedanig de Regeering de voorgestelde
betitelt, kunnen deze schepen van 800 ton
waterverplaatsing in ondorgedompelden
toestand reeds niet meer worden gerekend.
In ,,Tho Naval Annual 1914", bladz. 104 en
106, werd gewezen op den aanstaanden bouw
van ortderzecbooton van teiï minste lïjXX
(1800) ton. Het is bekend dat de Duitschë
marine reeds thans booten van 100Ó1200
'ton in gebruik heeft-. Juist voor Indië schijnt
het grootste type van belang, zulks met het
oog op de groote werkingssfeer en de bijzon
dere eischon van bewoonbaarheid.
Enkele andere leden waren van gevoelen,
dat, naast ander klein materieel als torpe
dobooten, jagers, torpedokruisers, door de
Staatscommissies van 1912 aanbevolen, on-
dorze-ebooten van ongeveer 300 ton voor
onze behoeften het meest aangewezen wapen
zijn. Deze hebben, naar do Regeering op
merkt, op groote booten voor, dat de ge
ringere watorvorplaatsing aan de „manoeu
vreervaardigheid" ten goede komt.
Yoorts drong men er op aan, het vraag
stuk der bemanning tijdig onder de oogen
te zien. Opleiding van inlandseh personeel
zal wensch'elijk zijn. Zorgvuldig uitgekozen
cn goed betaald, zal het waarschijnlijk beter
voor de Indische wateren geschikt zijn dan
Europeesch personeel. Gaarne vernam men,-
wflfc de Regeering ter opTossing van dit
vraagstuk denkt te doen.
