Eerste Kamer.
morgon yroeg met een extra-trein vertrek
ken.
\Vij hebben dezelfde menschen ocli te
iVeenhnizên »en aankomen; hoe geheel an-
cfers zagen zij er toen uit, vergeleken bij
/hun vertrek. Bij hun aankomst wa-s de ont
bering duidelijk waar te nomen en velen wa
ren zelfs vervuild, thans waren ze knap in
kleoren en hadden ze nog pakken en koffer
tjes met kleeding cn andere benoodigdheden
bij zich.
Geen wonder, dat het hun allen speet,
"Vecnhuizen te moeten verlaten. Zo hadden
het hiev goed gehad zeiden ze en ze wisten
nu niet, wolke toekomst ze tegemoet gingen.
In den laatsten tijd waren ze hier ook aan
ho twerk, voornamelijk aan het linnen- en
katoenweven, matten ma-ken, houthakken,
snoeien enz. In dat opzicht is het ook wel
jammer, dat z§, juist nu de Rijkswerkinrich
ting, wier verpleegden-bevolking sterk is
afgenomen, hun krachten zeer goed kan be
nutten, zijn vertrokken. Vooral bij land
bouw, waar men nu druk in den hooioogst
33, bestaat groot© behoefte aan arbeiders.
EIEREN.
Men schrijft uit Limburg
Het gerucht, Zaterdagavond verspreid,
dat met ingang van Maandag of Dinsdag
do grens gesloten zou worden voor den
uitvoer van eieren, heeft den geheolen eder-
handel in <le war gestuurd. Den opkoo-
pors, menschen <lie soms 30 40,000 eieren
per week in voorkoop hebben, sloeg do
schrik om het hart-. In enkele gemeenten
werd Maandag nog ingekocht voor 6^ cent,
maar elders liep de prijs reeds terug op
3-1 cent of weigerden de handelaars anders
to koopen dan op conditie va-n latere afre
kening in verband met den komenden
marktprijs. Van Venlo uit is Maandag tele-
graphisöh ora inlichtingen verzocht aan den
Ka.roerafge vaardigde voor het district, dr.
Nolens, dooh Dinsdagmiddag had men nog
goem zekerheid. Aan de kantoren der in
voerrechten was men tot dusverre onkun
dig omtrent een eventueel verbod. Al
thans Maandag en Dinsdag werd de uit
voer niet belemmerd. De prijs der eieren
varieerden do laa-tsto dagen van tot 71/4
cent. Een prijs, die zeker abnormaal hoog
genoemd mag worden voor den tijd van het
jaar.
OPGAVE VAN PERSONEN, DIE ZICH
TE LEIDEN HEBBEN GEVESTIGD.
P. A. Meerburg, Hooigracht 59.
B. J. Sckuttevaer, sigarenmaker, N. Bees-
te-nnJarkt 19.
J. H. van Nie, buffetjuffrouw, Stations
plein 4.
C. F. W. van Staaden en gezin, huis
schilder, Oude Heerengracht 20 A.
Wed. J. J. van Hoeken, Marsdijk 161.
J. Nievaart en gezin, baggerman, Zijd-
gracht 22.
C. Blansjaar en gezin, katoenwever. JDriit-
laaa 17.
M. van den Berg en gezin, Officier Leger
des Heils, Lammermarkt 36.
W. EL J. Schrgvers, Hoogewoerd 168.
J.A. van Winssen, dienstbode, Plantage 16.
W. Wagemans en gezin, matrassenmaker,
Paul Krugerstraat 35.
J. Rondhuis en g^zin, daglooner, Mirakel-
steeg 12.
H. A. Metselaar en gezin, zilversmid,
Schelpenkade 59 A.
Mej. P. v. Leeuwen, Rijnstraat 26.
I. v. Velzcai, dienstbode, v. Banchemstr. 19.
P. J. C. v. <L Beid, winkeljuffrouw, St-
Jacobsgracht 1.
J. Akkerman, bloemist, Oranjegracht 81.
J. Heykoop, winkelbediende, Levendaal 33.
M. Ha]ie, winkelbediende, Kraaierstr. 2a.
B. H. Heynen, liefdezuster, R.-K. Liefde
gesticht.
F. Bennet, "meubelmaker, Dlefsteeg 20.
W. C. Krijgsman, student. Breeslr. 173a.
H. J. W. Krijgsman, onderwijzeres, Bree-
sti'uat 173a.
A. J. Th. Tibboel, koetsier, Lammerm. 64.
M. Wijnandts, onderwijzeres, 5de Bmuen-
vestgracht 2.
A. Langelaan, dienstbode, W. Singel 96.
J. C. de Loos, onderwijzeres, Utr.
Veer 12 B.
K. Cohen, huishoudster, Haarl.steaat 25.
C. Kort, Mariënpoelstraat 3.
J. Schipper, Prins Frederikstraat 23a.
Th. Hoogorvorst, arbeider, Mirakelst. 2-5.
j. J. Witte, Heerensteeg 14.
H. J. do Bey 1, huishoudster, Haarlem
merweg 41c.
H. R. Woltjer. dr. wis- en natuurkunde*
Stodhouderslaan 30.
BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN.
Geboren: Cornells Johannes, Z. van D.
de Vos en C. F. Later veer. Elizabeth,
D. van J. A. A. van der Burgh en C. II.
Wouterlood. Dirk, Z. van P. A. Brug
man en C. H. 't Hooft. Cornelia, D. van
W. Segaar en J. II. Nieuwenburg. Wil-
helmina, D. van J. Wilholt en M. W. van der
Lelie. Neeltje, D. van J. A. van Achter
berg en K. Rodenburg. Jansje, 1). van
J. Sira en M. J. C. Turenhout. Josepha
Maria Catharina Joanna, D. van P. J. van
Kampenhout en J. M. Ruhe. Wilhelmina
Cornelia, D. van L. Menken en M. C. Heems
kerk. Maria, D. v. D. A. Guleij en F. Era
dus. Andries. Z. van A. Plu en C. Era
des. Johanna Geertruida Catharina, D. van
AL M. Krol en J. C. Sciiamb erger. Jan,
Z. van J. van der Reijden en Eikerbout.
Helena, D. van H. A. J. van der Tuin en
AI. Wetselaar. Elizabeth, D. van J. C.
van der Keur en W. Wegman. Christiaan
Bartbolomeus, Z. van W. II. Pbilippo en
J. F. Zïrkzee. Antonie, Z. van A. Harte-
veld en A. van der Tuin. Henriette
Geertrude, D. van P. du Croix en M. J. van
Duurcn. Wilhelmma Catharina Jacoba en
Catharina (2-iing). Ds. van J. Th. Ccri a on G.
Brouwer. Ilendrika, D. van J. J. Berj en
H. van den Burg. Hendrik, Z. van S.
Disina en A. Wesierhuis. Jacoba Corne
lia Hendrrka, D. van J. van Egmónd en AL
van der Meer. Johhn Theodorus Antho-
nius, Z. van H. F. J. De veer en C. M.
Vroom. Elisabeth Susanna Cornelia, D.
van J. P. van der Zeeuw en C. F. Monta-
nus. Lambertus, Z. van J. van der Laan
en M. Laman. Jacobus, Z. van A. A.
HoDemans en M. J. Verhagen. Afargrkha
Alaria, D. van N. Webbers en C. Verhoeven.
Frans, Z. van W. F. Brands en Pleuntje
Etienne. Maartje Jasperina, D. van J.
Meijer en jW. E. Oosterling. Johanna
Wilhelmina, D. van J. J. Optendrecs Len M.
Bavelaar. Nellie, D. van J. Verschoor
en E. H. Kluivers. Hendrika, D. van
H. Meijer eu C. van Leeuwen. .-Hendrik
Z. van J. Flaman en J. Slegtenhorst.
Pieter 'en Hendrik (2-ling) Zs. van H. A. van
der Reyden en J. C. Boom. Adrianus
Cornells, Z. van B. A. A. van Noort en H. J.
M. Hoogeveen. Hendrikus Carolus Jo
hannes, Z. van H. C. Vorst .en C. M. van
Valderen.
Gehuwd: J. van der Nat, jm. ,en D.
P. Laman jd. A. W. van Steenbergen
jm. en A. C. du Croix jd. J. J. Welling
\v. en M. Schiere jd. H. Stikkelorum
jm. en C. Oudshoorn jd. G. Verhoogt jm.
en G. AI. Straathof jd. S. Brouwer jm.
en P. W. Ouwerkerk jd. A. Gouw jm.
en AI. ICoole jd. H. Galjaard jm. en
L. Eduard jd. H. A. Remond jm. en
D. Labrujere jd. A. J. Th. van Kerkhoff
jm. en J. M. van Tongeren jd. H. Hilgers
w. en G. H. Ruis gesch. v. J. van Duuren
jm. en A. Hartog jd. A. van der Reyden
m. en G. J. Kokkedee jd. W. van Ton
geren jm. en P. A. Zuiderwyk jd.
Overleden: S. Wijnbeek geb. Vermond,
67 j. J. Bansjaar geb. Bergman 45 j.
G. 1. den Oudsten, m. 28 j. A. Vermeulen
m. 72 j. G. Larrewjjn wed. P. van der
Linden 75 j. K. de Zeeuw geb. Schot 40
j. E. Akkerman w. 58 j. L. Th. Blom,
a. 2 j. Levenl. kind van A. J. Duijnkoven
en Al. van der Meer. J. J. Stikvoort, m.
55 j. L. W. J. Berkhuizen, z. 5 ,j.
C. Corba, d. 6 uren. W. C. J. Corba
d., 8 uren. C. L. van den Berge "w. 73 j.
P. W. Ranselaar, z. 10 w. S. H. W.
Pardon, d. 9 m. B. P. van Geenen, wed.
A. J. Zwaan, 68 j. Levenl. kind van
H. Rooijakkers en H. A. Harfcwjjk. G.
Fakkel, m. 81 j. A. P. Crama m. 87 j.
Do ondergang van do „U I4.5'
In verband met een officieele mvdedee-
ling van den Duitsehen marinestaf, dat de
Duitsche onderzeeboot ,,U 14" van zijn
laa/teto onderneming niet is teruggekeerd
en als verloren moet wordenbeschouwd,
vernemen wij, dat de bemanning van die
gisteren to Scheveningen binnengekomen
logger ,,Sch. 347", schipper E. Grootveld,
en toebehoorende aan de reederij J. J van
der Zevan, te Scheveningen, verklaard
heeft te hebben bijgewoond, tijdens dc reis
van doen logger, dat in de eerste week van
Juni rijf bewa.pende Engelsohe treilers
oen Duitsche duikboot in den grond boor
den, waarbij de kogels langszijde den log
ger vlogen. De duikboot zou achter hun
logger bescherming hebben gezocht. Al
leen kwam het nummer van de onderzeeër
niet uit, daar deze volgens de bemanning
van den logger, de ..U. 10" zou geweest
zijn. i
Vermoed wordt nu dat dat do ,,U. 1-4" is
geweest.
Schipper E. Grootveld! rapporteert, dat
hij Zaterdag, 5 Juni 1.1., morgens vroeg in
de Noordzee, op 57 gr. 1G min. N.br. en 1
gr. 16 min. 0.1.juist zijn vleet van de
haringvangst hebbende binnengehaald,
hoeft bijgewoond, dat een plotseling opge
doken Duitsche onderzeeër (vermoedelijk
de „U. 14"), waarvan hij een ondeelbaar
oogenblilk tevoren do "periscoop had ont
dekt-, twee schoten loste op oen Engelsehen
treil er, bewapend met oen kanen van 7.5
c.M. en bemand o.a. mot twee Engelsche
marinematrozen. Vermoedelijk had de on
derzeeër door de zwaar betrokken lucht
niet gezien, dat nog yier andere Efigelsche
treilers eoortgeleid bewapend en bemand
in den omtrek waren. Na het lossen dier
schoten, waarmede willende te kennen go-
ven, zooals de gewoonte is, dat do beman
ning vaïi den treiler er af moest komen,
bracht deze echter eensklaps de stoomfluit
in werking, waarop de vier andere trei
lers onmiddellijk opdaagden en do vijf te
genstanders nu op hun beurt den onder
zeeër terstond do volle laag gaven, waar
door deze danig in het voorschip werd ge
troffen, dat omhoog ging, terwijl het ach
terschip onder water bleef. Deze bierdoor
niet moor kunnende duiken en van de be
manning taal noch toeken krijgende op het
bevel, om zich over te geven, werd de on
derzeeër door een der treilers geramd.
Na geheel te zijn ondergegaan, dook de
onderzeeër een minuut later plotseling
weer een oogenblik op, waarvan zijn be
manning, 41 man sterk, gebruik maakte om
met de zwemgordels over boord te sprin
gen, waarop de onderzeeër een paar minu
ten later voor goed onderging. De dren
kelingen werden allen door do bemannin
gen der treilers opgepikt, die koers naar
Peterhead zette, waar ze de geredden aan
land brachten.
Do treiler, die het eerst in actie was, be
hoorde'to Grimsby thuis en had een num
mer in do vijfhonderd'. Van dit drama, dat
zich in korten tijd afspeelde, was op 200
Al. afstand do logger ,,Sch. 347" getuige,
alsook d'e „Sch. 194". Beide liepen elk
oogenblik gevaar te worden getroffen door
do herhaaldelijk over hun vaartuigen heen*
fluitende kogels, welke in hun nabijheid
in het water ploften, maar gelukkig ble
ven ze ongedeerd.
Voordat de gewapende Engelsohe stoom
trawlers vertrokken, kwamen twee Engel-
Gcho matrozen en een Engelsche eohipper
met geladen revolver aan boord van de
,,Sch. 347", genaamd „Adriama", om
de papieren na to zien en te trachten enke
le inlichtingen in te winnen, waarop echter
geen antwoord kon worden verstrekt. Na
dat de papieren in orde waren bevonden,
en de bemanning dus met den schrik was
vrijgekomen, kon schipper Grootveld do
reis voortzetten en in de omgeving zijn
vleet, weer uitzetten.
Aan de identiteit van de „Sch. 347'* had
gedurende de reis niets ontbroken, want do
Ned. vlag was bestendig ontplooid, hetgeen
ook hielp bij het verschijnen een week te
voren op 600 M. boven het vaartuig van
twee Zeppelins, die echter bij het waarne
men van de nationaliteit huns weegs gin
gen.
Gisteroobteud is schipper Grootveld van
do veelbewogen reis met do aanzienlijke
en beste vangst van 16 lost haring behou
den de S ch eveningsche haven binnengeko
men.
De ,.Lusatania" ramp.
Het onderzoek omtrent het verlies van
d© „Lusdtania" werd gisteren te Londen
geopend. Bij het afleggen zijner verkla
ring legde do kapitein van het schip do
verklaring af, dat het. schip noch voor
aanval, nocli voor verdediging was bewa
pend en geen verborgen kanonnen aan
boord had.
De invloed van don Duikbootoorlog
op Engelands handel.
Do Engelsche legatie publiceert de vol
gende verklaring van do Kamer van Koop
handel
Ondanks de Duiteoh© onderzeecampagne
blijft de Engelsche handel op het buiten
land toenemen. De waarde van den in
voer in het Vereenigde Koninkrijk in Aloi
bedroeg 71,645,000 en overtreft de cijfers
van elke vroegere Alei-maand met meer
dan £10,000,000. De uitvoer steeg tot
33,619.000, een vermeerdering aangeven
de voor vier achtereenvolgende maanden.
Vergeleken met een vorig jaar vermeer
derde de invoer van tarwe met een en een
kwart millioen oentonaars en van lijst
met een en een derde millioen oentenaars
de invoer van cacao en koffie was verdrie
dubbeld, die van katoen, wol, zijde en hui
den nam evonoons zeer toe en onder de fa-
brieksproduct-en die van rood koper en
machi neger eedschappen.
Luxemburg.
Een paar dagen geleden ontleenden we
iets aan eed correspondentie in „De Tijd"
uit Luxemburg. Hieruit bleek, dat de
Luxemburgers allesbehalve ingenomen
rijn mot do onrechtmatige bezetting van
hun land. Ze maken al dc ellende van den
oorlog mee. Vooral wet betreft de levens
middel enk westie. Het gevolg heeft men
kunnen zien uit een medodoeling in ons
blad van gisteren. Bijna 9000 main rijn gaan
dienen onder de vanen der geallieerden.
En de opgewonden anti-Duitsohe stemming
neemt toe. Niet beter is dit er op gewor
den nu de Duitschcrs, met voorbijgaan der
Luxemburgsoho regeering, hebben gedreigd
den oorlogstoestand af te kondigen.
Duiteoh© bladen maken zich' ongerust
over de houding der Luxemburgers. Zoo
schrijft do „Germania" het volgende, dat
alleen wat vreemd aandoet, wanneer men
in aanmerking noemt, hoo de Luxembur
gers gekomen zijn tot hun verbitterde hou
ding.
„Volgens een statistiek van de „Luxeanb.
Zeit" rijn 8678 Luxemburgers in dienst van
het Franscho leger getreden en opgeleid
te Bayonne. Op hun reis naar het fromt
werden zij overal in Frankrijk, vooral in
Bordeaux, stormachtig toegejuicht.
„Luxemburg, het Duitsche land, dat
vroeger aan het Duitsche rijk keizers heeft
geschonken, zendt een vierde zijner manne
lijke bevolking, in staat de wapeais te dra
gen, togen ons ton oorlog. In het geheim
zendt men de jongelingschap des lands
naar onzen erfvijand, om in broedermoord
lauweren te oogsten en als kanonnen voer
een vreemd) ras te dienen. Het is een schan
de ,En ondertusscuen beweert de Luxem-
burgsche regeering, dat zo zoo neutraal is.
Indien zij werkelijk neutraal is, had rij zoo
iets in alle geval moeten voorkomen. Maar
do zelfstandigheid van Luxemburg is als
een leeggeblazen ei."
Desertie bsj de Duitsche troepen
in België.
Er schijnen thans in België veel Duitsche
soldaten te deaerteeren. In een correspon
dentie van don Antwerpschen correspondent
van de „Tel." lezen we omtrent dit punt
en de minder gunstige stemming, die in den
laatsten tijd ontstaan is, o.m.
„Dc opwinding, door do tusschenkomst
van Italië verwekt, onder de soldaten der
bezetting, is nu wel wat bedaard, maar ccd
algemeene zenuwachtigheid werkt toch nog
zichtbaar na bij allen, jjo autoriteiten zijn
nog lastiger, do soldaten nog m'éér „down"
dan voorheen. De eerste dagen scheen het
wel, alsof het tot een muiterij in regel moest
komen. Zelden of nooit hadden de café's en
herbergjes een zoo druk militair bezoek,
's Avonds waren een massa soldaten stom
dronken en zochten ruzie tegen de burgers.
In een kroegje der Jezusstraat begonnen
vier onder-officieren op zeker oogenblik zelfs
uit volle keel de „Marseillaise" te zingen I
In de beriohten uit Vlaanderen en Lim
burg over de talloozé deserties, die do oor
logsverklaring van Italië uitgelokt heeft,
moet or al weinig overdreven zijn, want ook
te Antwerpen wordt er flink gedeserteerd
in den laatsten tijd. Uit den Parkvijver heeft
men de vorige week de uniformjas van een
officier opgevischfc, die waarschijnlijk daar
den vorigen nacht een burgerpak je aange
trokken had om het hazenpad te kiezen.
De Duitschers mogen van België ook al 'n
echte vogelkooi gemaakt hebben nog el-
ken dag glippen heele benden deserteurs
eruit. Ik weet zeer goed, langswaar zij bij
dozijnen tegelijk naar Nederland oversteken.
In de nabijheid van Putte heeft een sol
daat, die den weg niet kende, gepoogd, een
einde aan rijn leven te stellen. Doodelijk
gewond sleepte hij rich nog voort tot bij 'n
boerenhuisje en vroeg, dat men hem daar
zou laten sterven. De menschen kregen
schrik en waarschuwden dadelijk den naas
ten wachtpost. Toen kwamen soldaten hun
rieltogenden makker weghalen,"
Een Rede van het Rijksdag-lid Haase
tegen de Regecring.
Den 20en Maart verklaarde Scheidemann
in den Rijksdag, dat stemmen voor- de op
dien dag behandelde begroofcing plaats had
als uiting van den vasten wil, om het doel,
tot een eervollen en blijvenden vrede te ge
raken, „in volkomen eenheid met het Duit
sche volk te bereiken". Haase echter, die,
evenals Scheidemann, voorzitter va de so
cialistische Rijksdagfractie is, verwijderde
zich toen uit de zaal, te zamen me.t dertig
andere collega's.
Deze oneenigheid tusschcn Haase en Schei
demann is nadien herhaaldelijk aan het licht
getreden, zoo o.a. verleden Maandag op een
vergadering te Solingen, waar Haaso in een
rc^.e over „De sociaal-democratie in het ver
leden en in do toekomst" scherpe woorden
sprak als antwoord op de te zelfder plaatse
door Scheidemann gehouden redevoering.
Haase betoogde op dio vergadering dat
het oon verkeerde opvatting was, dat de so
cialisten gedurende den geheelen duur van
den oorlog allo credieten zouden mooten
toestaan, omdat rij dat tot nu too hebben
gedaan. Hij verzette zich tegen het argu
ment, dat men bij de stemming rekening
had moeten houden met het weirijn van de
arbeidersorganisaties. Dc organisaties wa
ren middel en geen doel, zei hij. Als de so-
ciaal-domocratie zoo. sterk wa*i, dat haar
meening den doorslag kon geven, dan zou
zij den heelen oorlog onmogelijk maken.
Het toestaan van een begrooting heeft
steeds een goedkeuring ingehouden van de
rogeeringspolitiek. Als politicus en parle
mentslid vond hij, dat hij geen begrooting
kon goedkeuren van een regeering, welker
politiek tot deze treurige, gruwelijke ramp
had geleid en daarom ai te keuren was.
Ongetwijfeld moest, volgens de besluiten
van don partijdag, do goedkeuring van do
begrooting als een motie van vertrouwen
voor de regeering worden opgevat. Alaa-r
geloofde men, dat men op de regeering en
de partijen denzelfden indruk zou blijven
maken als vroeger, als men sprak over de
sociaal-democratie, die de volkeren bevrijd-
do? Door haar houding had de fractie en
ook een deel van de pers bijgedragen tot dc
verwarring in de arbeidersmassa. De ge-
dachtengang in vele kringen was daardoor
geheel burgerlijk gowordon. Indien men
zegt, verklaardo Haase verder, dat tot den
laatsten man en den laatsten cent moest
worden gestreden, dan noem ik dit met d
Economist „somnambulisme".
Na den oorlog wil Haase rijn fractie re
kenschap vragen over haar stemmingnu
niet. Do uitspraak moet echter óp broeder
lijke wijze plaats hebben. Eensgezind moe-
ton de sociaal-democraten hun politieke te
genstanders blijven bestrijden.
Vrouwen In dienst van spoorwegen
en Posterijen.
Bij de Duitsche staatsepoorwogen werden
eenigen tijd geleden reeds vrouwelijke per-
rojiconbroleurs aangesteld. Thans zullen
ook „deursluitsters" worden werkzaam
gesteld, wier werk 't is de coupédeuren
van de vertrekkende treinen te sluiten.
Daar hiervoor kracht en vlugheid noodig
zijn, zullen alleen stevig gebouwde vrou
wen voor dozo funotae in aanmerking ko
men. Zij moeten voebvrij© rokken en we
gens heb gevaar, aan de deurkrukken te
blijven haken korte mouwen dragen.
Evenals aan de perron-contrc/leura zullen
hun dienstpetten worden verstrekt, die
met de letter T (TürschBesscsrin) rijn ge
merkt. Op de stations der EisonbahndiTek-
tion Hamburg rijn dergelijke „sludtsters"
reeds in dienst.
In Bochum rijn bij do posterijen tijdelijk
vrouwen in dienst genomen. Zij dragen een
blauwen muts en de postplaa/ts, alsmede
een postband om den linkerbovenarm als
ze aan het bestellen zijn.
In verscheidene plaatsen van Hannover
en Oldenburg zullen vrouwelijke brieven
bestellers worden aangesteld.
Stakingen in Duitschland verbodan.
De plaatsvervangende commandeerende
generaal van het tweedie legerkorps to
Berlijn, Yietinghoff, maakt bekend, dat
industrie-^arbeadbra het werk neergelegd
hebben, waardoor leveranties voor het le
ger niet uitgevoerd kenden worden. Hij
bepaalt daarom op grond van de wet op
den staat van beleg, dat arbeiders, voor
beëindÈgincr van hun contract of zonder toe
stemming van den werkgever, dien arbeid
niet mogen neerleggen, terwijl andier©
werkgevers arbeiders, die tegen dit verbod
handelen, niet in dieDst mogen nemen.
Overtreding wordit gestraft met gevange
nisstraf van een jaar.
Do oorlog en het onderwijs
in Duifschiand,
In het begin van den oorlog zyn Duitsche
gymnasiasten .in de gelegenheid gesteld een
D-ood-examen af te leggen, waardoor velen
vroeger dan gewoonlijk hun loopbaan als
gymnasiast geëindigd hebben. Naar de „Eoln.
Ztg." mededeelt, h$eft nu .de minister van
oorlog aan den minister van onderwijs een
brief geschreven pver deze kwestie. De grond-
fvedachfce van dezen maatregel was, zegt hij,
ij het dienstnemen van jonge, ontwikkelde
jongelieden te bevorderen. Aan den eenen
kant z\jn daardoor de achtergebleven scho
lieren achteruitgezet en aan den anderen
kant is een groot aantal jongelieden in het
leger gekomen, die noch lichamelijk, noch
zedelijk rijp waren voor de eischen van een
veldtocht. Dezen hebben vaak alleen hun le
ven te gronde gericht, zoncfer het vaderland
er medb van nut geweest te zijn. Ook vormt
het groote gebruik van het ontwikkelde ge
deelte van de mannelijke jeugd in den oor
log het gevaar voor een achteruitgang van
de geesteljjke werkaiambeïd \&n het Duilfche
volk op alle gebieden van het openbare
leven. Het is daarom beter de scholieren
kalm te laten rgp worden en niet door be
gunstiging 'op s chool op te jeugdigen leeftijd
in het veld te laten trekken. Uitzonderin
gen moeten slechts gemaald» worden, als
leerlingen uit de hoogste Klasse volkomen
geschikt zq11 vwr ^en dienst en het offi
ciers-beroep ais hun loopbaan willen kiezen.
Gymnastiek.
Joh. Heynen.
De heer Joh. Heynen heeft den v/ensch'
te kennen gegeven zich niet meer Jbeschik-
baar te stellen bij de eerstvolgende bestuurs
verkiezing als voorzitter van het Nedér-
lahdsch Gymnastiek-Verboncl.
Roeien.
Dg wedstrijden van „Njord."
Gisteravond sloten de inschrijvingen voor.
de noeiwedstrijden van „Njord", die ter ge.
Iegenheid van de lustrumfeesten en de ope
ning van het nieuw e clubgebouw den 24en
Juni op het Galgewater gehouden worden.
De volgende ploegen schreven ia:
Achten: „Njord" en „Nereus."
Vieren: „Nereus", „De Laak" en „Nau
tilus."
Tweeën: „Nj*frd", „Nereus", „Amstel,"
„Delft-sche Sport" en „Nautilus."
Sciff: „Njord", „Amstel," „Nereus" en
„Nautilus" met 2 sciffeurs.
Ovemaadsche Vier: „Amstel" en „De
Laak".
Dames Vier: „Nereus", „Viking" en „Do
Laak."
Wherry, gestuurd, door dame; Njord",
„Die Lei the" en „Delftsche Sport."
LiL4 i J .Vergadering van heden.
HET EEUSVRAAGSTUK.
Aan de orde is do voortzetting der be
handeling van het wetsontwerp tot nadere
regeling van het eedsvraagstuk!
De heer REEKERS zet zijn rede voort. Hjj
betoogt, dat de inconsequentie van het ont
werp hieruit voortvloeit, dat bij de verdedi
ging op twee gedachten wordt gehinkt. Al£
er sprake is van het vrijstellen van. den
eed ook voor de geloovigen, wordt alleen
gelet op de objectieve waarde der praestaiie;
en als het gaat om den eed van den ongeloo-
vige, dan wordt alleen subjectief gelet op
don persoon, die de verklaring aflegt. Het
gevolg daarvan is, dat aan de verklaring
van den atheïst, meer waarde wordt gehecht
ïdan aan die van den geloovige. Als men
ïhet met de verklaring van den atheïst,
ïdie toch ook kan liegen, kan doen, waaronjj
waarom moet dan van den geloovige een
eed worden gevergd?
Spr. is overtuigd, dat het stelsel van hef
ontwerp demoraiiscerend zal werken. Do
eed is een plechtige handeling van hooge
beteekenis. En als nu de atheïst wordt vrij
gesteld, wordt de gedachte gewekt, dat de
Staat het niet aoo nanw neemt met den eed,
dat de eed iets verouderds is. Voorts ligt
in de vrijstelling voor den atheïst een be-
loediging voor den godsdienst van den ge
loovige en een krenkend gevoel van minder
waardigheid voor hem, die den eed aflegt.
Hieruit volgt ook, dat het stelsel krenkend is
voor het gevoel van rechtsgelijkheid der
burgers.
Naar aanleiding van de klacht der Re
geering, dat de critiek op haar ontwerp'
geen f>p'oouwende was, merkt spr. op, daar,
waar 200 gewichtige principieele bedenkin
gen bestaan, de tegenstanders niet verplicht
zijn met een tegenvoorstel te komen. Even
wel geeft spr. enkele denkbeelden aan, die
wellicht in de toekomst van nut zouden
'kunnen zijn. Tjjdelijk had aan allen, die
niet tot een "kerkgenoofechap beboeren, de'
verplichting tot den eed kunnen worden op
gelegd. Dan ware eenvoudig de oude toe
stand nog korten tjjd bestendigd. Een de
finitieve oplossing zou spr. thans niet aan de
hand kunnen doen.
Het stelsel van vrije keuze zou ook hij
niet willen. En dan. blijft vooreerst over het
alleen vrijstellen van hen, dia op Bïjbelsclns
gronden bezwaar hebben. En wil men ook'
dit met, dan kan alleen vrjje keuze voon
ieder worden gelaten tusschen eed en bq-
lofte; wat zou leiden tot afschaffing vap
dtn eed. En nu is spr. daar wel geen voor.,
stander van, daar hij het alleen zou kunnen
beschouwen als een treurig verschijnsel van
verval. Maar als er eenmaal velen zjjn, voori
wie de eed niets beteekent, zou hq de vrij«
stelling ook voor den geloovige wÜIlen aan,,
vaarden.
Do heer LUCASSE betoogt, dat dit ont
werp feiteljjk de vrjje keuze invoert. De
.vechter heeft wel de gemoedsbezwaren te
beoocöeelen, doch zal dat in de practijk
moeilij.ï kunnen doen en uit vrees voor wille,
keur meestal vrijstellen.
De heer BOSCH VAN 0ÜD-AMELI&-
"VVEERD betreurt het, -dat bij de verwerping
der motie-Lobman in do Tweede Earner do
politiek een woord heeft meegesproken; even
als bij de verwerping der. Rechtsche amen
dementen, die een bevredigende tijdelijka
regeling zouden hebben gebracht.
Ook spr. zal met kunnen voorstemmen.
Hij wensebt hierin evenwel geen bewijs van
wantrouwen in de Kegeering te zien. Deze
toch heeft voldoende neiging tot gemeen
overleg getoond*.
Zjjn bezwaren raken voorat de practischsi
zijdo der kwestie.
"Wel erkent ook hij, dat het arrest van
den Hoogen Raad moeilijkheden kan ten
gevolge hebben, doch van zoo groote moei-
fijkhéden, 'dat voorziening dringend noouig
is, 13 hem mets gebleken. Het verzet togen
den eea is, naar sprekers meemng, kunst
matig en wordt opgezet door enkelen.
Op grond zijner veeljarige ondervinding,
verklaart spr. het tot een onmogelijke zware
taak voor den r.echter de oprechtheid der
gemoedsbezwaren tegen het afleggen yani
den eed te beoordeelen.
Verder wijst spr. er op, dat bet voor
velein een axioma is, dat voor den rechter,
alleen onder eeda de waarheid behoeft te
worden gezegd.
Van do door het arrest van den Hoogeii
Raad ontstane mogelijkheid, dat iemand "den
eed weigert, vreest spr. geen ernstige be
zwaren. Het toch reeds groote aantal ge
vallen, dat van de verklaringen van getui
gen geen gebruik zal kunnen worden ge
maakt, zal er slc-ehts onbeduidend jIool*. toe-
