Nederlenrt en k Oorlog.
A«. 1915.
(Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van <Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit
TWEE Bladen.
Eerste Blad.
UIT ONS LAND.
De „Rijndam" aangevaren.
öi*<337 Ifcffei»
PRIJS DÜR ADYERTENTIEN:
^6n J6 regels 1.05. Iedere regel meer f 0.17$. Kleine advertenties
?aa 30 woorden 40 Oents oontantj elk tiental woorden meer 10 CJants.
Voor
het inoasseeren wordt f 0.05 berekend. Bewijsnummer 5 Oents.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leidon per 3 maanden f 1.3.0; per week. I l l f 0.09.
Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week. <5 2 0,10.
Franco per post i B 1.65,
LEIDEN, 27 MEI.
Vrijwillig Motorbootcorps
en Manoeuvres om en op de
Kngcrplasscn.
Door eenige vooraanstaande mannen op
kt gebied van Watersport to Leiden, waar-
Onder de heeren kapt. F. Leers, Ch. v. Spall,
J, O. Hoohverff en J. F. la Kivière, de
jaatsten resp. voorzitter en secretaris van
tie Zeil-, Roei- en Motorsportvereenigmg „De
Kaag", werd onder goedkeuring van hoo-
gere militaire autoriteiten opgericht een vrij
willig motorbootcorps. Reeds vroeger werden
daarmede op de Kagerplassen militaire
oefeningen gehouden en vandaag hadden we.
derorn oefeningen plaats in samenwerking
nftt verschillende trcepenafdeelingen.
Hedenmorgen te negen uren kwamen eeni
ge motorjachten op do Zijl bjj de Spanjaards-
hrug bjjeen, orn de Generale Staf, die de
oeiennigen meemaakte, te ontvangen. De
Opperbevelhebber luit.-generaal Snijders ar
riveerde niet een eigen jacht.
Do Generale Staf nam plaats op „De
tkcuw" van den heer Chr. van Spall en
werd door den eigenaar, die persoonlijk het
vaartuig stuurde, ontvangen.
Een kleiner motorbootje, van Gebrs. Boot
volgde, bestemd om aan do smallere bin
nenwateren den Generaion Staf over te ne
men. Er was groot© belangstelling aan de
3£1, ofschoon de afvaart stil was gehouden.
}i"t& zich hadden voorgesteld, dat H. M.
do Koningin hier zou aankomen en meeva
ren, werden teleurgesteld.
Grooto troepenbewegingen van verschillen
de wapens hadden ook in deze richting plaats,
terwijl hoog in de lucht oen militaire vlie
ger arriveerde.
Blijkens de oefeningen werd verondersteld,
dat do Nederlandsohe troepen voet voor voet
terugtrekken.
De commandant neemt stelling in een lijn,
loopende achter de meest westelijke Ring-
eloot, Zandsloot, LakeirpoMer, Zijp en Vaart-
sloot. Om zijn troepen: infanterie, artillerie,
mitrailleurs en lichte geschutsreserve in stol
ling te brengen, maakt de commandant ge
bruik van motorvaartuigen (er waren in het
•jehoel eon twintigtal), zolderschuiten en vlet-
ren, terwijl motorvaartuigen dienst doen bjj
de "erkenning.
Do vijand drong krachtig op en tracht de
<ïe Nederla-ndsche troepen op de ringvaart
van de Haarlemmermeer terug te dringen.
Hoofddoel van de oefening was te zien,
ol motorvaartuigen snel troepen kunnen
overzetten en welke rol zij bij militaire oefe
ningen kunnen vervullen. Het weer was niet
zoo mooi als voorafgaande dagen en het
water op de plassen erg balsturig.
Bjj Kon. besluit is met ingang van 1
September a.s. benoemd tot inspecteur der
registratie en domeinen in de 44sto divisie
te 's-Gravenhage da heer J. G. Lijbering,
thans inspecteur der registratie en domei
nen in de 9de divisie alhier.
De „Sts.-Crfc." bevat de statuten van
do Vereeniging tot Verzorging van Klein©
Kinderen, alhier.
Mej. K. J. A. Vergouwen, alhier, Is
io Haarlem als onderwijzeres geslaagd.
De heer A. Confcs, die ia den Gemeen
teraad zitting heeft voor district I, heeft
ran de Chr.-Hish Kiesvereoniging verzocht
hem bij de a.s. Raadsverkiezingen geen can
did a-at te etellen.
Tot onderwijzer aan do II.-K. Par.
Jongensschool te Noordwijk is benoemd de
heer N. B. M. Vreeburg alhier.
GEMEENTELIJKE ARBEIDSBEURS.
Ztadstlmmcrwsrf. Teleplioon No. 111.
Geopend i '0 morgens van 9—12 en
dea middagrs "an 2—5 uur,
AANVRAAC VAN WERKZOEKENDEN.
3 Kantoorbedienden, 16 Timmerlieden,
1 Bankjongen, 18 Metselaars, 5 Steenhou-
Wtrs, 11 Opperlieden, 9 Sfcucadoors, 1
Schilder, 1 Wagenmaker, 1 Stoker, 1
Smidsjongen, 2 Grof-b&nkwerkers, 1 Ko-
perdager, 16 Typografen, 1 Bakker, 1
Huisknecht, 2 Koetsiers, 2 Bloemisten,
12 Grondwerkers, 10 Loopknechten, 4
Loopjongens, 27 losse Werklieden.
AFD. VROUWEN.
Volkshuis. Telephoon No 1477.
Geopend» van 9—12 uur.
3 Dienstboden, 22 Werksters, 5 Naai
sters, 8 Waschvrouwen, 1 Kinderjuffrouw,
Huishoudsters, 1 Kantoorbediende, 34
Textvftlarbeidsters, l Fabrieksarbeidster,
Vrouwen (allerlei).
Kamer van Koophandel en Fabrieken.
Voorzitter: dc heer W. Be ra.
Waarnemend secretaris: de heer Arnold
Smits.
Aanwezig: alle leden.
I>e Voorzitter opent de vergadering, waar
na de secretaris do notulen der vorige ver
gadering voorleest.
Geconstateerd werd, dat de Minister van
Oorlog had ingewilligd het verzoek, mede
uitgedrukt in. een adres van de „Leidsche
Kamer", om, nadat door hem de wol uit
ïsoord>-H-olland', Man Tessel en Wielingen
in beslag was genomen ten bate der wol
fabrikanten, de resteerende wol in beslag te
nemen ten gerieve der overige wolverwer-
kende fabrikanten.
- Na breedvoerige bespreking werd tot
secretaris der Kamer benoemd mr. A. L.
Hermans. Een commissie werd ingesteld,
welke zal onderzoeken: den omvang der"
moeilijkheden, die onze industrie onder
vindt, door het niet meor aanvoeren uit hot
buitenland, van verschillende hulp-produc
ten, zooals o.a. verven, chemische stoffen,
gummi-waren, etc. Zoo de wenschelijkheid
blijkt, om dio stoffen in het eigen land te
maken, zal dc. Kamer iedere ernstige poging
daartoe krachtdadig steunen, en trachten
dien steun zoo algemeen mogelijk te maken
ia ons land. Als leden dier commissie wer
den aangewezen de heeren Bots, Heringa,
Vergouwen en Smits, terwijl de nieuwbe
noemde secretaris aan deze commissie word
toegevoegd.
Met genoegen had de Kamer vernomen,
dat de Nederlandsohe Bank hier ter stede»
een nieuw gebouw gaat stichten. He ver
wachting werd uitgesproken dat rekening
zou worden gehouden mot de stijgende be
hoefte aan ruimte voor het publiek. Immers,
de zaken van het Agentschap Leiden der
Ned. Bank breidden zich beduidend uit;
waar in 1895 ongeveer 9 inillioen gulden
werd gewisseld, steeg dit cijfer in 1914 tot
ruim 18 millioen. He winst, door bet Agent
schap Leiden behaald, bedroeg in 1895 ruim
ƒ20,000. Tn 1914 was die winst 94,948.26$.
Nog kwam ter sprake bet ongeregelde
der postbestelling hier tor stede. He heeren
Vergouwen en Smits werden aangewezen om
in heb onderzoek dezer beide zaken de Ka
mer te ver hegenwoodi gen
- V
UIT ONZE STAD.
COLLECTE DUBBELTJE—GENT.
De collecte ,.Een dubbelt je of een cent"
heeft gisteren opgebracht ron-cf f 275.
STEUNCOMITÉ LEIDEN.
OOPLOCSTOESTAND 1914.
Staat van Ontvangsten en Uitgaven tot
en met 25 Mei 1915.
Vorige opgaaf 90.915,77
Kon. Nat. Steun
comité (rest. op
huuibons) 240,89
Coll. Dubbeltje
of een Cent 292,77$
533,16$
Weekbijdragen'
91.448,93$
5.85
91.454,78$
Uitgaven:
le tot 37e week. 85.873,45
38e week 1.177,52$
87.050,97$
Saldo r. r 4,403,81
UITVOERVERBOD VLEESCH VAN
GRAS- EN NUCHTERE VAARSKAL
VEREN.
De minister van Landbouw heeft miet in
gang van SI Mei ingetrokken de ontheffing
ven het verbod van uitvoer van rundvleesch,
voor zooveel betreft vereen vleesch, afkom
stig van graskalv^ren en van nuchtere vaars-
kalveren.
EEN WAPEN- EN AMMUNITIEFABRIEK
TE AMSTERDAM.
In aansluiting mei het bericht omtrent de
oprichting van een wapen- en ammunitie
fabriek aan de Ned. Fabriek van Werktui
gen en Spoorwegmaterieel. deelt de directie
dier fabriek aan het „Hbld." mede, dat een
vaste overeenkomst mot de Regeering over,
delevering van wapens en ammunitie niet ge
sloten is.
MILITAIREN EN KERMIS.
Te Deventer is liet doorgaan van de ker-,
mis oorzaak geweest, dat er zich twee par
tijen vormden, vóór en tegen de kermi6.
De militaire autoriteiten meenen, dat de ker
mis nu bezwaarlijk gehouden kan worden,
ook met het oog op het groot aantal mili
tairen daar en in de omstreken.
Thans liep er het gerucht, dat tijdens de
kermis de staat van beleg zal worden afge
kondigd, hetgeen inhoudt: geen kermis. Van
bevoegde zijde verneemt ue ,,Avp." echter,
dat hiervan geen sprake is. Wel wordt dror
de betrokken-autoriteiten ernstig overwogen
tijdens de kermis het garnizoen Deventer op
manoeuvre te zenden, tprwjjl de toegang tot
de stad tijdens de kermis voor de militairen
uit de omliggende gemeenten verboden zal
rijn.
JAARWEDDEN VAN ONDER DE WA
PENEN GEROEPEN ONDERWIJ
ZEND PERSONEEL.
Gedeputeerde s'aten van Noord-Holland
hebben het volgende aan de gemeentebe
sturen geschreven:
In de salarisverordeningen voor het on
derwijzend personeel in onderscheidene» ge
beenten dezer provincie komt de bepaling
voor, dat de jaarwedden van onder de wa
penen geroepen onderwijzers geheel of ge
deeltelijk zullen worden uitbetaald, indien
de afwezigheid uit de school niet langer ;dnurt
dan één jaar, terwijl daarna door die on
derwijzers geen salaris zal worden genoten.
Enkele gemeentebesturen hebben reeds
genieend den onbillrjken toestand, die ten
gevolge van deze bepaling voor veel onder-
WQzers op 1 Augustus e.k. zoude intreden,
te moeten voorkomen door de salaris veror
dening in dien zin te wijzigen dat uitbetaling
van do gèheele of gedeeltelijke jaarwedde
ook na dien datum mogelijk wordt. Deze
wijzigingen verdienen ten zeerste te worden,
toegejuicht. Het zoude naar ons gevoelen
zeer te betreuren zijn, indien de kans bleef
bestaan, dat de bedoelde onderwijzers op 1
Augustus e.k'. alle inkomsten, aan hun be
trekking1 verbonden, voor henzelf en voor
hun gezin zagen -opbonden.
Indien dus ook in uw gameer to te 'de
zer sake nog bepalingen van bovenbedoelden
aard bestaan, geven wrj u in overweging een
wijziging daarvan te bevorderen in don zin
als door bovenaangehaalde gemeentebestu
ren bereids is geschied.
DE GEÏNTERNEERDE ENCELSCHE
OFFICIEREN.
D© in fort Wieriehersclians bij Bodegra
ven geïnterneerde Engelsohe officieren heb-
beD aan den Ned. Lawntennisbond het ver
zoek gericht tot het doen spelen van wed
strijden. Aan dit verzoek zal zoo mogelijk
worden volda-am
WRIJ VERVOER VAN MILITAIREN.
De minister van oorlog heeft, naar de
„Avondp." meldt, de bepalingen omtrent
het vrij vervoer per spoor, tram, enz. door
militairen zoodanig gewijzigd, dat door be
langhebbenden geen verklaring o oho eft te
worden afgegeven, „dat zijn beperkende
geldmiddelen niet toelaten om zijn reis zelf
te bekostigen".
Hij, die vrij vervoer verlangt, kan vol
staan met het Indienen van een verzoek
aan zijn chefs, waarna vrij vervoer zal wor
den verleend.
VOORSCHOTTEN STAATSLEENING
1914.
De minister van Financiën maakt bekend,
dat tot en met 2-2 Mei 1915 uit de op
brengst der Staatsleening 1914 aan provin
ciën en. gemeenten "uit 'sRijks schatkist
rentedragende voorschotten zijn toegezegd
tot een gezamenlijk bedrag van 25,289,825
waarvan was uitbetaald of
betaalbaar gesteld een totaal
bodrag van15,243,800.
VOOR HET BELGISCHE
ROODE KRUIS.
Door den heer Jacques Gevers, villa „Ma-
riahof", te Zundert, wordt aan allen, die
dit vragen, een aangeteekendo briefkaart-
gezonden, gefrankeerd met de volle reeks
van vier nieuwe Roode Kruis-zegels van
België met de beeltenis van koning Albert
en koningin Elisabeth, afgestempeld door
het Belgische postkantoor te Baarle Her
tog. De kosten bedragen 50 centen, ten
bate van Het Roode Kruk.
EEN DOMINEE-SMOKKELAAR.
Men meldt aan de ,,N. R. Ct.":
Te Dinxperlo beeft de grenswacht Zondag
©en predikant uit het grens plaatsje Anholt
aangehouden, wegen6 poging tot uitvoer.
De predikant-, komende van een begrafenis
te Sudorwick, had te Dinxperlo negen brood
jes gekocht, om deze over de grens te bren
gen. De broodjes werden, onder zijn klee-
ding geborgen, _gevonden.
TELEGRAFISCH VERKEER MET
ITALIË.
De directeur-generaal der posterijen en
telegrafie maakt bekend:
a. dat in verband met den ingetreden toe
stand, de telegrammen voor Italië ver
zonden worden langs de navolgende wegen
tegen de daarbij vermelde prijzen:
via Engeland—Frankrijk—Mon/b Cenis:
0.21$; perstelegrammen ƒ0.11;.
via EngelandFrankrijkEastern: 0.37;
perstelegrammen 0.18$;
vi- Engeland—Eastern: ƒ0.40; perstele
grammen ƒ0.20;
b. dat, volgens van het Duitsche Tele-
graafbestuur ontvangen bericht, het tele
gramverkeer (over Duitschland) naar en van
Italië is opgeheven. (fetch.)
DE VERZOEKSCHRIFTEN-STROOM.
Ten gevolge van het groot, aantal verzoek
schriften van militairen, dat dagelijks het
departement van Oorlog bereikt en welker
behandeling bij heiTdeparte-ment en de auto
riteiten der landmacht vaak meer tijd en in
spanning eischt dan is overeen te brengen
met de beteekenis dier verzoekschriften en
met het gevolg, dat daaraan kan worden ge
geven, heeft de minister van Oorlog den com
mandeerenden offioieren aangeschreven, bij
voorkomende gelegenheid op gepaste wijze
aan hun onderhoorigen in herinnering t©
brengen, dat de minister zich vooral in deze
tijden de bevoegdheid voorbehoudt om op
verzoekschriften, welke voor inwilliging niet
vatbaar zijn of waaraan geen andier gevolg
valt gegeven te worden dan het h du den van
aanteekening in een aollicitantenregister en
dergelijke, niet een persoonlijk antwoord te
doen geven of een duidelijk uitgesproken
beslissing te nemen.
TERUGGAVE VAN BETAALDE VER-
GuEDINGEN WEGENS KOSTWIN
NERSCHAP.
De minister van Ooriog, gelet op de tal
rijke aanvragen om spoedige teruggave van
door de gemeenten bij voorschot betaalde
vergoedingen, wegens kostwinnerschap,
brengt in heb algemeen ter kennis van do
burgemeesters, dat met die teruggave de
meeste spoed wordt betracht.
Het is in de huidige omstandigheden even
wei niet mogelijk, om cl© terugbetalingen
aan allo gemeenten zoo spoedig tot stand to
brengen als veelal wordt gewcnscht. Daar
om wordt er bij deze de bijzondere aandacht
op gevestigd, dat de burgemeesters zioh,
zoo dikwijls 'dit met het cog op den stand
van de gemeentekas n 00 dig blijkt-, desge-
wenscht telegrafisch rechtstreeks tot den mi
nister van Financiën kunnen wenden, om een
voorschot op de uitbetaalde vergoedingen.
Hec bedrag van het voorschot (dc voor
schotten) mag evenwel niet hooger zij'n dan
het. totaal bedrag, hetwelk de gemeente aan
uitbetaalde vergoedingen van het Rijk te
vorder on heeft.
Bij do inwisseling van de ter voldoening
van die vorderingen door het departement
van Oorlog afgegeven assignatieu, wordt het
als voorschot ontvangen bedrag voor zooveel
mogelijk met den betaalmeester verrekend.
VERLOFSOFFICIEREN VAN GE-
ZONDHEID.
Bij Kon. besluit, is bepaald, dat vorlofs-
officieren, die dienst verrichten als officier
van gezondheid, gediuemd© den tijd dier
dienstvervulling de uniform behoorcn te
dragen, als'voor officieren van gezondheid
vastgesteld.
BELGISCH SERGEANT GE
ÏNTERNEERD.
Naar hot „Eindh. Dagbl." meldt, is Vrij
dag 'n sergeant van de Belgische infanterie
-to Valkcnswaard over de grens gekomen. Do
man zag er zeer gehavend uit en was zonder
hoofddeksel. Hij is geinterneerd.
DANK UIT BELGIE.-
De Brusselsche afdeeling van de Belgi-'
sche Porsvereeniging richtte onder dagbee-
kening van 23 April j.I. een schrijven t-ot
deen gezaavbschapsraad dor Nederlanden te
Brussel, waarin zij haar erkentelijkheid
uitsprak over hetgeen Nederland in de
laatste tijden in verschil lende opzichten
ton behoeve van België en Belgisch© onder
danen heeft gedaan.
Zij roemde in haar schrijven de edelmoe
dige spontaniteit, waarmede de Belgisch©
vluchtelingen in Nederland werden ont
vangen de zorgen, waarmede de geïnter
neerde soldaten van hun land worden om
ringd de toewijding, waarmede de dak-
looze Belgische gezinnen en de wees gewor
den kinderen worden verzorgd. Zij gaf haar
zeer. bijzondere dankbaarheid te kennen je
gens de Nederlandsohe pers voor de broe-
delijko gezindheid, welke deze jegens
de werkloos geworden Belgische jour
nalisten heeft, aan den dag gelegd.
Zij wees ten slotte op het. belangrijk aan
deel, dat Nederland in de voodselvoorzie-
rrtajg van België hoeft.
INTERNEERIN GSDEPOT
AMERSFOORT.
De generaal-majoor Knel, commandant
van heb internoeringsdepdt Amersfoort
zal om gezondheidsredenen zijn functie
neerleggen en daarmee den dienst weder
verlaten.
UITVOER VAN EIEREN UIT TURKIJE.
Blijkens een bij de Kamer van Koophandel
en Fabrieken te Amsterdam ingekomen
schrijven van den consul-generaal van Tur
kije alhier, is uitvoer van eieren uit Turkije
naar de neutrale landen, derhalve ook naa-c
Ne ever land, toegestaan.
Het stoomschip „Rijndam/', van de Hol
land-Amerika-lijn, dat op reis was van New-
York naar Rotterdam, is, naar de directie»
van de jlolland-Amerikalijn meldt, gister-
voormiddag nabij Nantucket in aanvaring ge-<
weesfc met het Noorsche stoomschip „Jos. J.
Cuneo."
Alle passagiers het aantal is niet be-,
kend, maar waarschijnlijk niet groot en
heb meerendeel dor bemanning zijn in vei
ligheid aan boord van de „Jos. J. Cuneo."
De „Rijndam," die zwaar lek is, en waar
van ruim vijf vol water staat, keert naar,
New-York terug, met hulp van de /,Jos.
J. Cuneo" en het Amerikaansche oorlogst
schip „Texas."
Ook' de, ,Jos. J. Cuneo" werd ernstig;
beschadigd.
Het schip, waarop de passagiers en een
deel van de bemanning van de „Rijndam'*
zijn overgegaan, is volgens Reuter het Arne.
rikaansche slagschip „South Carolina." 'An
dere Amerikaansche oorlogsschepen gingen
ook aan de beide beschadigde schepen as-
sisitentie bieden.
(Nantucket is een eiland, behoorende bij
den staat Massachusetts, in den Atlantischen
Oceaan .gelegen.
De „Rijndam" is een stoomschip groot
bruto 12,527 ton. Dit stoomschip was 20
Mei te New-York aangekomen en van daar
den 25sten naar Rotterdam vertrokken).
liet Minimumloon der Steenhouwers
en dc Kamer v. Arbeid v. dc Bouwbedrijven
te Leiden.
Mijnheer de Redacteur
Zooala U bekend is, heeft de Centrale
Bond van Bouwvakarbeiders, Af dee ling Lei
den, bij den Raad dezer gemeente m een
aar es aangedrongen op een loonsvorhoo-
ging der steenhouwers, zulks met het oog
op de invoering van den 9-urigen-werkdag
voor deze werklieden, ingevolge de hepa"
lingen der Steen houwers wet van 7 Octo
ber 1911, op 1 Maart 1915. Waar te voren
do maximum-arbeidsduur 10 uren was,
dooh deze thans 9 uren zal bedragen, ver
zicht bovengenoemde Bond hetzelfde loon
to mógen behouden, als bij den 10-urigen-
we-rkdag werd verstrekt-, wat dus al leen zou
kunnen door loonsvorliooging naar evenre
digheid. Op verschillende gronden meen
de de Commissie van Fabricage, dat door
deze verhooging geen reden bestondhot
College van B .en W. sloot zich bij dd©
zienswijze aan, en het. College voegde er
als slabmotief aan toe, dat uit een schrij
ven van clo Kamer van Arbeid voor de
Bouwbedrijven haar gebleken was, cliat ook
bij de particuliere patroons geenszins heb
voornemen bestond tot zoodanige verhoo
ging over te gaan.
Naar aanleiding van dit aangehaalde
schrijven van de Kacmer van Arbeid voor
do Bouwbedrijven, vermeld in een ver
slag aangaande Gemeentezaken en te vin
den in het „Le-idsch Dagblad" van 18 Mei,
neemt do Kamer van Arbeid voor de Bouw
bedrijven de vrijheid er op te wijzen, dat de
zienswijze der Kamer in dezen waarschijn
lijk bij abuis onjuist is weergegeven.
De zaak hoeft zich aldus voorgedragen
Bij schrijven van 25 Februari verzocht de
Directeur van Gemeentewerken te mogen
vernemen of en welk besluit bij particulier
re werkgevers genomen was ten opzichte
der door den Centra.len Bond van Bouw
vakarbeiders voor de steenhouwers ge
vraagde loonsverhooging, in verband met
do invoering van den 9-urigen-werkdag.
Hierop nu werd door de Kamer geant
woord, dat, ten opzichte van de werk.cre-
vers in het steenhouwers-bedrijf, nog geen-
genomen besluit bericht kon worden, doch
dat er een strooming bestond om bij de par
ticuliere steenhouwers-patroons gedaan te
krijgen wat de Centrale Bond van Bouw
vakarbeiders van do gemeente voor de
steenhouwers gevraagd had.
Met clank voor cle plaatsruimte,
De Kamer va-ii Arbeid voof
do Bouwbedrijven te Leiden.