Maandag lO Mei. A°. 1915. feze (Courant wordt dagelijks, mei uitzondering van <gpn~ en feestdagen, uitgegeven. f o.o9. g o.io. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. (6332 PRIJS DER ADTERTENTIEN ja„ i6 regels /"1.0B. Iedore regel meer 70.17J. Kleine adyortentiën Tae 30 woorden 40 Oents oontant; elk tiental woorden meer 10 Cents, Voor het incaseeeren wordt f 0.05 berekend. - Bewijsnummer 6 Oents. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden ƒ1.30; per week. Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per Franco per post g 1.65. l)c Ilaagsclic Schouw. Kaar aanleiding van het verslag wijst de Minister van Waterstaat, de lieer Lely, er op, dat de weg door Leiden over de Leid- 6che buurt naar Haarlem niet alleen 3 K.M. langer is dan de weg langs do Haagsche Schouw, maar er in den eersten weg drie 'spoorwegovergangen en twee beweegbare bruggen voorkomen die belangrijken hinder voor het doorgaand snelverkeer kunnen opleveren. Het gebruik van den bedoel den omweg zou voorts medebrengen het passeeren van drukke, deels smalle stra ten i- de stad Leiden in verschillende richtingen loopende en met onderscheide ne kruispunten en van den Rijnsbur- gerweg tusschen Leiden en Oegstgeest, waarin een dubbel tramspoor met- druk verkeer is gelegen. De Minister is van oordeel, dat al die bezwaren voldoende reden opleveren om aan de richting langs de Haagsche Schouw de voorkeur te geven, ook al is een vrij belangrijke uitgave daarvan het gevolg. Hij wijst er op, dat in heb voorstel geens zins een eerste stap moet worden gezien, om tot opheffing van alle particuliere tel en veergeldheffingen te komen. De totale kosten der wegverbetering ter plaatse zul len met de kosten van aankoop van den tol, die wordt opgeheven, brug en toebe- I 'nooren 160.000 bedragen. Met de provincie Zuid-Holland is onder handeld, doch deze stelde voor de toéken- ning van een bijdrage voorwaarden, die niet aannemelijk waren. Bij dc aanbieding van 30 pCt. der kosten werd bedongen, dat als later een electri- sche. tram verbinding Den Haag—Wasse naar—Lei d n zou tot stand komen, van de betrokken Maatschappij een vergoeding zou worden bedongen wegens gebruik van de nieuwe brug en dat daarvan 30 pCt. aan de provincie zou ivorden uitgekeerd. Bovendien maakte heb provinciaal be stuur het -voorbehoud, dat het Kijk even tueel voor de verbetering -\an verkeers wegen in Zuid-Holland, geen Rijk .wegen zijnde, eveneens bijdragen zou verleenen. liet algemeen belang liet niet toe met de wegverbetering te wachten, totdat de provincie onvoorwaardelijk een bijdrage zou hebben toegezegd. Bovendien is de Minister van oordeel, dat, waar het geldt de bevordering van de belangen van het doorgaande verkeer op de Rijkswegen, deze niet afhankelijk moet worden gesteld van de toekenning van bijdragen van provinciale- en gemeente besturen en dat daart-oe alleen aanleiding bestaat, als nevens de algemeene ook lo cale verkeersbelangen in meerdere mate worden gediend. Dit kan nu niet ten op zichte der wegverbetering bij de Haagsche Schouw worden verklaard. De Familie-Bioscoop op de Haarlem merstraat alhier, geeft nog steeds eiken avond, voorstellingen, al is het dan ook niet Aldoor voor volle zalen. Militairen leveren bet grootste contingent aan bezoekers. Ouder de vele goed op doek gebrachte nummers van liet nieuwe weekprogramma munt uit de film naar een oude legende St.-George en de Draak. De begrafenis van prof. dr. P. Zee man zal plaats hebben Dinsdag"a.s., 's voor- middags te half twaalf, op de begraafplaats c.er Ned.-Herv. Gemeente, te Oegstgeest, vij het Groene Kerkje. BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN. Ondertrouwd: H. J. M. van Ber- Jpl jm. 86 j. en E. Montanus jd. 20 3. J- R. Slegtenhorst jm'. 23 j. en G. J. Delfos jd. 20 3. F. J. van der Pluvm 22 3. en A. M. Weeda jd. 21 3. J. ht°uteri jm. 86 3. en W. van Iterson jd. 'fl M. van Lieshout jmi. 23 j. en C. Ruitenbeek jd. 26 3. C. Zaalberg jm. f. j. en P. E. de Vries jd. 30 j. A. bijpestein jm. 23 j. en H. F. Mooten jd. 25 3. rr O. Veldhuyzen jm. 21 3. en P. Florissan ,v' 24 j. G. van Uklen jm. 22 3. 011 Esderts jd. 24 j. J. Th. Corba jm'. 3- en G. -Brouwer, 3d. 25 j. J. C. jans jm. 26 j. en A'. Abbink jd. 30 j. jm. 29 j. en H. J. van de Valk i(l- t.8 j. p. w. Ranselaar w. 32 j. J. C. Schrijver jd. 29 j. L. J. van 1 en Rerg jm. 25 j. en J. Lezwijn jd. 23 3. E. Zeegers jm. 25 3. en J. de la Rie 24 j. J. Gal jaard jm'. 23 3. en /^.Brocaar. jd. 19 3. J. P. W.Uiter- jm. 31 j en N. M. A. Paling jd. 23 j. 'V"J. Nieuwenliuizen jin1. 23 j. e,n I. Arl- 3d. 81 j. A. .Uithol jm. 20 j. en 'u Ranselaar jd. 20 j. Graanlicurs. Uitvoering van Leerlingen van lint Muziek-Instituut. Opnieuw hooft deze uitvoering van leer lingen van do dames Gunning, Kroeze, Gel bart en Van dor Hoeven laten hooren, welk degelijk en opgewekt onderwijs op het Mu- ziek-Instituut gegeven wordt, en met welk geduld en toewijding de leeraressen steeds bezig zijn om haar leerlingen te vormen ook voor het ensemble-spel. lleeils uit het allereerste nummer van het programma bleek dit; een trio, gespeeld door drie leden der familie Oort, waarvan do vertolking een belofte was voor het aankweeken van muzikale uitvoeringen in den huiselijken kring. Later op den avond hoorden wij elk dezer trio-spelers afzon derlijk: de pianist blonk vooral uit in een Wals van Karganoff, de jeugdige violiste speelde een Wals van Schmidt nit het lioofd, en de cellist gaf blijk van een reeds zekeren streek in een praeludiuni en wals van Laurischkus. Een jeugdig, veelbelovend violist hoorden wjj in P. Cuebergh; onder het spelen van een wals van Skop werd juist do verlichting aangestoken, waardoor hjj zich niet van zijn stuk liet brengen. Dan een aankomend violist in H. Hartz, ofschoon de noten in Seybold's compositie niet alle op haar plaats stonden. Zoo heeft hij reeds een vasten, mooien streek. Ook het vioolspel van D. Layendekker viel te loven en dat van D. André de la Porte, dio vooral aan het slot van Seitz's Rondo krachtig de dubbele noten speelde. In 't vioolspel van Th. Weebers viel reeds een letten op voordracht op te merken, terwijl het samenspel van de heeren Oort en Knappert op moorgevorderdheld op viool- gebied wees. Nog een degelijk vioolspel hoprden wij in do vertolking van Bach's Loure door J. Nijsingh. Deze violisten wer den afgewisseld door het cellospel van H. Kan, uitmuntend door muzikale voordracht in een Andante van Seitz, terwijl deze cellist hog optrad in een trio van Wohlfahrt, met Th. Weebers, viool, en moj. Eggers, piano. Het slotstuk voor de pa-uzo vormde een A'- legro uit Mozart's pianokwartet, geepee'd door do heeren Njjsingh, Kleyn, De Nooy en mej. 't Hooft, van vergevorderdheid gaf het samenspel blijk. Na de pauze spoelde mej. Eggers een Sa rabande van Bach oa Caprice van Mendels sohn. Deze Caprice hoort men veel op concerten; dat mej. Eggers deze Caprice speelde, leverde een bewijs van haar kun nen. De heer H. Oort oogstte met zijn broer den pianist, zooveel bijval met Bohm's Bo lero, dat het publiek reeds voor het eind zich niet kon weerhouden om teekenea van die:i bjjval te geven. Mejuffrouw 't Hooft, or.s reeds bekend als altiste uit Mozart's kwartet, trad als violiste op niet een Allegro uit Noirs' concert; dit moeilijke stuk eischt veel; het ging wel wat boven lnar krachten, maar flink was het bestudeerd. Nadat wij den heer Nijsing'.i een Humo reske van Dvorak en een Wals van Chopin mOt flinken aanslag hadden hooren spelen, kwam1 do beurt aan den violist Dros, die een deel uit Grieg's Sonate voordroeg. Jam mer genoeg, moesten wij het tweede deel missen. Als altijd, was zijn spel zuiver en boeiend. Ten slotte betraden alle reeds ge hoorde violisten en nog moer violisten het podium, .Ofn te samen do strijkorkest-bege leiding te vormen van C'orella's Folia d'Espagiie, een reeks variaties, gespeeld door den hier ter stede goed bekenden violist Kleyn. Zéér mooi klonk de Cade ea aan het slot, die met glanzenden, vollen toon werd gespeeld. Voor de leeraressên was het een vo'- doening, dat deze uitvoering voor het tal rijk publiek zoo goed slaagde. Die leera ressen werden met bloemen, in den vorm van bouquetten en manden overladen, waar in zich de dankbaarheid der leerlingen uitte. Op de Hoogdwoerd alhier had Zater dagavond een aanrijding plaats tusschen een auto, bestuurd door den luit. der artillerie, J. O., en een handwagen, voortbewogen dcor den 17-jarigen J. R. De handwagen week niet voldoende u'.t. Van de auto brak do stuurstang', van den wagen van d n bier handelaar A. vielen eenige flesschen, die tegen den val niet bestand waren. Zendeling II. J. Eggiuk, die zijn ver loftijd alhier doorbracht, hoopt binnenkort terug te gaan naar zijn post te Pargaroetan. UIT ONZE STAD. STEUNCOMITÉ LEIDEN. Oorlogstoestand 1914. I11 de afgeloopen week meld den zich om steun aan 13 pers. Maakt met het totaal der vorige week ad 3153 3171 pers. Tot 1 Mei waren behandeld 2402 aanvr. In do afgeloopen week kwa men in behandeling 7 Afgew. waren t-ot 1 Mei In de afgeloopen week 2409 aanvr. 058 pers. 7 665 pers. TWEE RIJNAKEN VASTGELEGD. POSTQl ITANTIES. Onze quitantiën zenden wij ter inning aan do Rost. Er komen er steeds verscheiden^ terug1, "maar wjj zullen de eenigen niet zijn, die deze endervinding opdoen. De reden, waarom' de quitantiën geweigerd werden, U verschillend; somtijds geldig maar meest al is het een uitvlucht! Zoo kwam er lieden een quitantie terug van den brievengaarder te Rqpwetering. En waarom? Omdat... de plakzegel niet gedateerd" was!! In de Parkhaven" te Rotterdam zijn vast gelegd -cle Rijnaken „Hendrik Hessels'V sekipper W. de Jong, en „Emma" schipper B. Blaas, welke schepen uit de Wijn haven en de Nieuwehaven derwaarts zijn giebracht, beide gedeeltelijk gela den met boonen en erwten. De vcrschc- per, de firma Hanno Co., Nieuwland te Rotterdam, erkent dc erwten en boonen te hebben doen overladenin sohepen met -be stemming naar Duitschland, doch zegt de schepen niet to hebben willen wegzenden voor hij consenten voor den uitvoer had ge kregen. De beide aken worden gelost en de erw ten en boonen opgeslagen. Tegen do firma Hanno Co. wordt pro ces-verbaal opgemaakt. VERLOF LANDBQUWARBEIDERS. Op uitnoodiging van den Minister van Oorlo-g heeft gisteren aan diens Departe ment een bespreking plaats gehad tusschen den Minister en den heer P. Hie metra, te Leeuwarden, voorzitter van den Nederland sehen Landbouwarbeidersboncl in zake het verleenen van verlof aan landarbeiders. KATOEN. Men schrijft aan de „N. Ct.'* Ten gevolge van liet verbod van uitvoer der ruwe katoen uit Engeland, ook naar ons land, hebben do Twentscho fabrikanten den prijs der garens reeds met 12 ct. per K.G. verhoogd, en het staat te vreezen, wanneer er niet spoedig weer aanvoer komt,, dat vclo weverijen den werktijd zaken moe-ten inkrimp en. Deze fabrikanten hopen daar om, d>at de Regeering don uitvoer van ruwe katoen naar Duitschland zal verbieden, want nog tal van wagens worden naar dit land verzonden, vooral uif Ttotterdam, waar groothandelaren uit Bremen, Hamburg en andere plaateen hun Alertegenwoordigc-us reeds kort na het uitbreken van den oorlog hebben doen vestigen. DE TWEEDE CIRCULAIRE VAN MINISTER POSTI-IITMA. „Het Volk" verneemt dat er omtrent de tweede circulaire van minister Posthüma vrij belangrijke wijzigingen zijn te verwach ten. Vandaag zullen weer enkele burge meesters aan het departement van landbouw uitgenoodigd worden. EEN DUTIRTETQE SLAG. De „Limb. Koerier" meldt, dat voorloo- pig voor één kwartaal, dc arbeiders der Staatsmijnen, een duurtetoeslag zullen ge nieten van 1 gld, por week yor elk kind onder de 14 jaren. WEER VRIJGELATEN. De motovlogger K. W. 176 „Cornelia do gma", kapt G. Blokker yan de reederij Nic. Parlevliet, tijdelijk ingericht a oor vracht schoener. is na een 12-tal dagen door de Engelsche Admiraliteit in een der havens te zijn a'ast-gehouden, met een lading vracht goederen te Rotterdam aangekomen. EEN GEDESERTEERDE RUS. Vrijdagavond heeft zich bij de politie to Rotterdam aangemeld een Russische sol daat. De man, die nog gedeeltelijk in het bezit is van zijn militaire kleeding, zegt uit net gevangenkamp te Friedrichsfeld .ont vlucht te zijn. CORRESPONDENTIE. - Ingezonden. Stukken of Mededeelingen, waarvan do Schrijvers hun Naam en hun Volledig 'Adres niet aan de Redactie bekend maken, worden Ongeplaatst ter zijde gelegd. Algemeen is de verontwaardiging over wat er gebeurd is aan de zuidkust van Tor- lamb Slechts Duitschers en Duitschgezin- den weten nog woorden te vinden om 'deze daad te verontschuldigen. Aan de zaak der Duitschers heeft het torpedeeren van de „Lusitania" geen goed gedaan. Nog weet men niet, hoeveel menseden er omgekomen zijn. Maar nog wordt voor het aantal geredden, geen hooger cijfer ge noemd dan 600. 1500 menschen zon den dus omgekomen zijn. Wie omge komen zrjn, is niet te zeggen; 't zal mis schien lang, Avafc veel passagiers betreft, een duistere, zaak blijven, want naar gemeld wordt, wordt de lijst der passagiers op de thuisreis meegebracht. De Cunardlijn maakt bekend, dat de na tionaliteiten op de volgende wijze onder de passagiers vertegenwoordigd waren: Eerste klasje: Ï79 Engelschen, 106 Ameri kanen, 3 Grieken, 1 Mexikaan, 1 Zwitser en 1 Zweed. Tweede klasse: 521 Engelschen, 65 Ame rikanen, 3 Russen, 1 Belg, 3 Nederlanders, 5 Fransehen, 1 Italiaan en 2 van (Onbekende nationaliteit. Derde klasse: 256 Engelschen, 59 Rus een, 17 Amerikanen, 21 Perzen, 3 Grieken, 1 Fin, 4 Scandinaviërs en 1 Mexikaan. Onder de opvarenden van de „Lusitania" bevond zich ook iemand, afkomstig uit Vlissingen. Over zijn lot is bij de familie nog niets bekend. En thans komen de Duitschers met de bewering, dat dit schip als hülpk'ruisër ge- Avapend was. De Engelsche admiral it ?ichééft het reeds tegengesproken. Bovendien is dit reeds hierom onmogelijk, wijl de Ameri- Icanasche regeering heeft verklaard elk schip te zullen interneeren, dat geschut aan boord heeft. Verder heet hei, dat de Cunarders op vu rige reizen duikbooten, wapens en ammu nitie meevoerden en dat ook de „Lusitania". van de laatste artikelen groote hoeveelhe den aan boord had. Met zoo'n bewering komt men thans. Doch wat die waard is, kan men bq onze eigen schepen nagaan. Heette het ook niet, dat het sinaasappel-schip, de „Medea" verboden waar venmerde? Met dergelijke praatjes is reeds te veel geschermd, dan dat men het kan gelooven. Dan was 't toch eerst noodzakelijk geweest het schip te onderzoeken. De ontstemming over het gebeurde uit zich in de pers in alle landen. In daden ook in Engeland. De verontwaardiging over het gebeurde uitte zich te Liverpool in het vernielen A*an een aantal Duitsche winkels. Do politie ar resteerde twintig personen. De menigte trachtte de arrestanten te bevrijden en de politie was gedwongen van haar stokken gebruik te maken. Op de beurs te Londen openbaarde zich tegen het Duitsche element een uiterst vij andige stemming, die zich in heftige rna- niefstaties uitte. De leden verklaarden, dat „de lucht op de beurs niet langer verpest mocht worden door de adem der Duitschers." De beurscommissie heeft, met 't oog .op de vyandige stemming aan de Oostenrijksclie en Duitsche leden medegedeeld, dat het aro~0r hen raadzaam Avas om zich niet op de beurs te vertoonen. En nu wacht ieder af, wat de houding aran de Vereenigde Staten zal zijn. Het eerste formeele commentaar in zake den ondergang van do „Lusitania" op het Witte Huis is vervat in een Zaterdagavond 'gepubliceerde A-erklaring \*an den secreta ris A'an President Wilson, waarin het heet: „Natuurlijk gevoelt de president groot leedwezen, wegens den ernst van den toe stand. Hij overweegt zeer ernstig maar met kalmte den weg. dien hij moet inslaan, on weet dat de burgers verlangen, dat hij in rijp beraad, maar tevens met standvastigheid, zal handelen." Op het trans-atlantiscli verkeer zal het torpedeeren van de „Lusitania' niet bijzon der grooten invloed hebben. Dit is reeds bewezen. Het aantal passagiers, die gisteren pas sage naar Amerika bespraken, op een der kantoren van de Canard Lijn, was ongeveer even groot als gewoonlijk, terwijl de Cu- nardboot „Transsyivania" gisteren op het ge wone tijdstip uit New-York vertrok, met 879 passagiers aan boord. Slechts 12 passa giers hadden afgezegd. liet Verhaal der Overlevenden. Het was een kalme namiddag, aldus ver halen de gorödden, en de zon scheen fel, toen -de „Lusitania" getorpedeerd werd. Do meeste passagiers hadden juist hun «lunch geëindigd, waren op het dek bijeen, eb. keken uit naar de Iersohe kust, toen een witte streep door het 'blauwe water zichtbaar werd, die het schip naderde Een ontzettend gekraak en een trilling voer door den reusaoktigen' stoonver Aan don voor- tot den achtersteven. Onmiddel-, lijk werd van richting veranderd, in del hoop de kust te kunnen bereiken, maar. toen trof het vaartuig een tweede, torpe* do, heb begon angtswekkend over te hellen, lag weldra geheel stil en binnen 20 a. 25 mi' nuten na de eerste ontploffing wa« het vaartuig in de diepte verdwenen. Door het overhellen was het onmogelijk de booten aan bakboordzijde neer te laten. Eend ge matrozen hadden nog CA'en den onderzeeër opgemerkt, maar deze Avas snel gedoken en kwam niet weer te voorn soliijn. Alle geredden verklaren eenparig, dat de passagiers hun kalmte volkomen be-< hielden en dat de bemanning de a rouwen en kinderen steeds hot eerst in de booten lieten gaan. Toen het reusachtige schip zonk, werden tegelijkertijd wijf booten in den grooten draaikolk meegezogen. Honderden spron gen nog van het zinkende schip, van wie do moesten verdronken, maar arelen slaag* den er nog in, een stuk wrakhout te grij pen, dat door do ontploffingen van het schip was losgeraakt. Eenigen ontkwamen het doodsgevaar op wonderlijke wijze, en werden nog door de booten opgepikt, nadat zij reeds driemaal onder water wa ren geweest. Mevrouw Mackworth, a)ic drie uur op een reddinggordel had rondgedre ven, werd bewusteloos in een boot opgeno men. Menig-droeA'ig schouwspel speelde zich te Queenotown at Vrouwen zochten ha-ar eehtgenooten," mannen bun vrouwen en moeders haar kinderen. Onder de gered den bevond zich een oude vrouw, Avier grij ze haren druipend nat over dc schouders hingen. Jonge moeders, de babies stijf in do a-rmeh gedrukt, werden onder dak ge bracht. Dit was het resultaat a-an de wreedaardige eiï onbeschaamde wijze van de misdadige menschenslaohting door Duitschland aangericht. 126 lijken A'an mannen, vrouwen cn kin deren werden aan land gebracht, cn daar onder waren twee kleine kinderen, «do armpjes stevig om -eikaarsdials geslagen. De Agitatie aoor dc Kantoren van de Cunanl-Linc. Vele uren achtereen, schrijft do „Times'* wachtten mannen en vrouwen, die betrek kingen aan boord van do „Lusitania" had den, voor de kantoren aran de Cunard Com pany, in do hoop eondg nieuws aran de pas sagiers te \ernemen. Telegrammen Averden opgehangen, zoo als zij uit Ierland worden ontvangen, zoo wel iu de kantoren als in dc vestibule, en een stroom a'an belangstel lenden bewoog zich door het gebouAV, om dc berichten t-o lezen. Hot nieuws kwam langzaam binnen" cn de ingekomen tijdingen Avaren eerder ge schikt om de opgewondenheid tc verhoo- geri, dan om die te verminderen. Om half tien was er nog niets bekend over het aan tal passagiers, dat gered was door dc boo ten, welke uit Queenstown ter hulp waren gesneld. De menigte buiten de kantoren bestond hoofdzakelijk uit lieden, die niet direct bij do ramp betrokken waren. Zij, die binnen in het gebouw waren, wachtten uur na uur in stilte cn waren slechts 40 in getal, bijna' allen vrouwen. Zoowel Engelschen als Amerikanen kwamen binnen, A'roegen naar het laatste nieuws cn gingen we-e-r weg. Vrouwen, die zioh om 6 uur in de Cook- spustreet bevonden, waar de kantoren van de Cunard Company zijn, bleven daar uur na- uur, bewegingloos, behoudens Avannoer met lange tussenenpoozen een nieuw be richt werd a'oorgelezon. Dan sprongen zij op, trachtten de woorden op te vangen cn vergeleken die later, wanneer het bulletin was opgehangen. Diwijls trachtten vrien den haar over te halen naar haar wonin gen of hotels terug te keeren, doch die moeite was te A'crgeefs. Amerlkaaiiscke Persstemmen. De New-York Herald" zegt over de „Lusitania": Bij deze welovenvogen, koelbloedige misdaad met voorbedachten rade zal een kreet van A*erontwaardiging opgaan in liet geheele neutrale gedeelte der wereld, dat helaas steeds kleiner Avordt. Duitschland's officieel© waarschu wingen, waarbij de wereld in kennis werd gesteld a-an zijn bedoeling, om tot deze handeling over te gaan, de door passa giers ont.\angen aangeteekende brieven en telegrammen, waarin hun gezegd werd, dat Duitschland het a'oornemen tot deze bloedige daad A'an verwoesting had, dit alles toont een onverschilligheid en mis kenning voor gewone menschelijke gevoe ligheden, welke bewerkt, dat men zich met walging afwendt, als van liet werk der menschcnslachters in het groot der middeleeuwen. Ten slotte wordt in het artikel de hoop uitgesproken, dat een oplossing gevonden moge worden, in overeenstemming niet de waardigheid en de eer der Vereenigde Stalen en zonder_.bloedvergieten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1915 | | pagina 1