uit ons land.
N«
16930
A®. 1915.
(§eze £ourant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit
TWEE Bladen.
Eerste Blad.
Officieels Kennisgeving.
Nederiani! en de Baring.
Ingezonden.
"Vrijdag T JMTei.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADYERTENTIEN:
Yan 16 regole ƒ1.05. Iedere regel meer f0.17£. Kleine advertentiën
ton 30 woorden 40 Cents oontant; elk tiental woorden meer 10 Cents.
Voor het incaEseeren wordt O.Oö berekend. Bewijsnummer 5 Cents.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden ƒ1.30! per week. f 0.09.
Buiten Leiden en waar agenten gereetigd zijn per week, j 0.10.
Franco per post 1.35,
verstrekking van
ohgebulü tarwebrood
tegen verminderden prijs.
De Burgemeester der gemeente Leiden
brengt ter algemeene kennis, dat, ter
uitvoering van de missive van den Minister
van Landbouw, Nijverheid en Handel,
(j.d. 24 April 1915, No. 455 Afd. A. S.,
door hem een regeling is ontworpen,
krachtens welke, behoudens goedkeuring
vaa den Minister voornoemd, in de ge
meente zal worden verkrijgbaar gesteld
öngeruild tarwebrood
legen den prijs van 12 cent per K.G.
Ten einde, na goedkeuring der ontwor
pen regeling, zoo spoedig mogelijk met de
verkrijgbaarstelling een aanvang te kun
nen maken, wordt ieder hoofd van een
huisgezin o£ alleenloopend persoon, die
gebruik wenscht te maken van de gelegen
heid om ongebuild tarwebrood tegen ver
minderden prijs to koopen, uitgenoodigd,
hiervan ten spoedigste per formulier aan
gifte te doen aan 't bureau Vischmarkt 18,
onder opgav e van
den naam en de woonplaats van den
broodbakker of depóthouder, van wien
hij dit brood wenscht te betrekken
b. voor zoover hoofden van huisgezinnen
betreft, van het aantal leden van het
gezin, kinderen beneden den leeftijd
van twee jaar niet medegerekend.
Formulieren tot het doen van deze aan
gifte zijn verkrijgbaar aan het bureau
YISCHMARKT 18.
Niet-ingezetenen der gemeente Leiden,
die brood van een te Leiden wonenden
broodbakker wenschen te betrekken, zul
len moeten zorg dragen, dat hun aan
giften door den Burgemeester van de plaats
van inwoning voor ,,accoord" zijn ge-
teekend.
broodbakkers, die ongebuild tar
webrood tegen bovengenoemden prijs wil
len verkoopen, kunnen, na goedkeuring
der ontworpen regeling door den Minister,
tegen verminderden prijs ongebuild tarwe
meel betrekken. Zij worden uitgenoodigd
zich ten spoedigste op te geven aan het
bureau Vischmarkt 18, a-lwaar nadere in
lichtingen worden verstrekt.
De Burgemeester voornoemd,
N. C. DE GIJSELA AR.
Leiden, 7 Mei 1915.
In aansluiting met bovenstaande mede-
'cleeling omtrent het verkrijgbaar stellen
van
AANVRAGEN VOOR BROODKAARTEN
deelt ondergeteekende mede
lo. Bedoelde formulieren kunnen door
belanghebbenden worden afgehaald
aan het bureau Vischmarkt 18 en wel
in de week van 9 tot 16 Mei. iederen
werkdag van 91, 2—5 en 7—9 uur.
2o Aan besturen van vereenigingen en
organisaties kunnen formulieren wor
den toegezonden ter uitreiking aan de
leden, tenzij daartegen overwegend
bezwaar mocht bestaan bij onderge
teekende.
Hiertoe strekkende aanvragen zullen
schriftelijk moetan worden ingediend,
onder mededceling van het aantal ge-
wenschte formulieren.
$o. Aan particulieren worden de formu
lieren op aanvrage toegezonden.
De Directeur van den
Gemeentelijken Keuringsdienst
van Eet- en Drinkwaren,
Dr. J. J. VAN ECK.
LEIDEN, 7 MEI.
DE BROODPRIJS VERLAAGD.
•Wijl de coöperaties ,,Ons Doel" en
..Vooruit" den broodprijs niet hebben
\crhoogd, hebben do bakkerspatroons en
fabrikanten, die tot de verhooging waren
overgegaan, den prijs weer verlaagd met
één cent per Kilo en gebracht op 23 cent.
Door het Rijk is aan de N. V. Wer-
hmk's Kalkfabrieken, alhier, opgedragen
\Q°r den Ziekenhuisbouw, alhier, de leve-
teig van 39.000 H.L. schelpkalk, 25.000
teL tras en 900.000 K.G. cement.
\r*T K°n- besluit is aan mej. A. E. S.
j^helsen, leerares a,an de H. B. S. ,voor
f 797^03 albier, toegekend een pensioen van
Feestelijkheden van het L. S.-O.
Zooals bekend is, heeft het Leidsch Stu
dentencorps bij het begin der mobilisatie
in Augustus van het vorige jaar besloten,
sloten do maskerade dit jaar ter gelegen
heid van den 340sben verjaardag van do
Hoogeschool niet te houden. De plannen
daarvoor waren toen reeds.in groote lijnen
vastgesteld en de voorbereiding was in vol
len gang. Een en ander werd afgelast en
het Corps hield zich bezig met andere
plannen, rechtstreeks verband houdende met
den toestand des lands, n.l. met het vor
men van een studenten-vrijwilligerskorps.
De burger^, hoe ook om1 verschillende
redenen ingenomen met de luisterrjke lus
trumviering, kon het besluit van het Corps
billijken. Men was waarlijk niet in een stem
ming om belangstelling te toonen in feest-
plannen, tenvjjl de oorlog over de grenzen
voedde en onze weermacht was gemobi
liseerd. Langzamerhand hebben wij ons ech
ter aangepast aan de toestanden en trachten
wij het leven zooveel mogelijk zijn gewonen
gang te doen gaan.
Ook in den boezem1 van het Leidsch Stu
dentencorps .gingen stemmen op, om toch
het 68sto lustrum niet geheel ongemerkt"
voorbjj 'te laten gaan. De denkbeelden en
plannen, daarover geuit, werden omgezet
in een voorsbei, dat door een vergadering
van het Corps gisteravond is 'besproken
en aangenomen.
De feestelijkheden zullen worden gehou
den op Woensdag 2-3, Donderdag 24 en
.Vrijdag 25 Juni.
Het programma luidt als volgt:
Woensdag, 's voormiddags: Ontvangst der
Reünisten aan het Station.
Samenkomst van reünisten, genoodigden
en leden in het Groot-Auditorium1 der Aca
demie, waar de Praeses Collegii, de heer
D. A. Harmens, een rede zal uitspreken.
Receptie van het Collegium Collation.
Tooneeluitvoering in den Schouwburg
door de Leidscke Studententooneelvereeni-
ging-
Donderdag: Roeiwedstrgden van „Njord",
te gelijk opening van het nieuwe Clubge
bouw.
Diner van do verschillende gezelschappen.
Cabaretvoorstelling op de sociëteit Mi
nerva".
Vrijdag: Thé dansante in de sociëteit
Musis Sacrum".
Receptie van gezelschappen.
Zoo zal dit lustrum dan toch niet ge
heel onopgemerkt voorbijgaan en zullen de
studenten althans gelegenheid tot feestvie
ring hebben.
De komst van de reünisten zal vooral
ook de burgerij wel het mèest interesseeren.
De Bemoeienis van
den Best u u rs-A in h t en a a r in Nederl.-Imlië
met het Inlandsch Onderwijs.
Op uitnoodiging der Leidsche Indologen-
vereeniging hield de heer C. Lekkerkerker,
Inspecteur van het Inlandsch Onderwijs met
verlof, in het Klein-Auditorium der Aca.de-
demio een voordracht over bovenstaand on
derwerp.
Spr. ving aan met er op te wijzen, dat
bij de velerlei werkzaamheden van be
stuursambt, cok' de bemoeienis met het Inl.
onderwijs in de laatste jaren meer en meer
van diens tijd vergt.
Spr. deelde daarna mede, hoe dit onder
wijs, ondanks zijn jeugd, reeds een veelbe
wogen geschiedenis heeft, welke niet al
tijd van opwekkenden aard is, wegens het
gebrek aan vastheid van lijn, de actie en
reactie, de onberedeneerde sympathiën en
anti-piathiën en de beunhazerij, waarvan dit
groote volksbelang meermalen dupe was.
Ter. oriënteering van a.s. bestuursambte
naren, gaf spr. daarna een kort overzicht
van heb gouvernemenls-, volks-, zendings-
en vakonderwijs in Indië, waarbij uitkwam'
het gebrek aan samenhang tusschen al dia
scholen, als gevolg van de wijze en tijd van
haar ontstaan.
.Vervolgens werden verschillende waag
stukken, inzake inlandsch onderwijs aange
stipt, waarbij spr. gelegenheid vond tegen
doctrinism© te waarschuwen.
In het tweede deel zijner rede gaf $pr.
aan, welke werkzaamheden de B. B.-Ambt.
.voor het Inl. onderwijs heeft te verrichten,
zoowel dio van administratieven aard, als
die, welk'e do inwendige belangen van het
onderwijs raken. Hij sta' er nuchter, doch
met gezonrl idealisme tegenover. Door woord
en daad lato hij den onderwijzers voelen,
dat er een nauw verband tusschen school
én maatschappij moet bestaan en dat de
school een opvoedende taak heeft.
Met eenige concrete voorbeelden toonde
spr. ten slotte aan, dat door hun jmindere
ontwikkeling, de onderwijzers de school
dikwijls meer als doel dan als middel be
schouwen. j t
e- -CS
In de opgave van personen, die zich
te Leiden gevestigd hebben, in ons num
mer van Woensdag j.L, stond o.m. ,W. C.
G. Kosters en gezin, boekhouder, Korte
Mare 23a. Dit adres moet zijn Nieuwe
Mare 23a.
Bouw van Werkmanswoningen.
Uit het jaarverslag over 1914 van de
Vereeniging tot Bevordering van den
Bouw van Werkmanswoningen alhier,
blijkt, dat het nog niet mocht gelukken
zelfs een begin te maken met de uitvoe
ring der bouwplannen onderscheidenlijk
tusschen de Van-der-Werffstraat en de
Oude Vest en op het Kooiterrein, waarvan
in het vorige jaarverslag melding werd
gemaakt. De oorzaak der vertraging moet
in hoofdzaak worden gezocht in redenen
van financieelen aard, waardoor het moei
lijk wordt om voor die klasse der bevol
king, welke do Vereeniging zich ten doel
stelt van huisvesting te voorzien, wonin
gen te bouwen, die, voldoende aan zeke
re eiscken van soliditeit, zoo goedkoop
mogelijk moeten zijn. Dat dit doel zal be
reikt worden, staat bij het bestuur vast,
al zal het te voorzien zijn, dat de huurprij
zen, welke men zich oorspronkelijk had
voorgesteld, eenigszins zullen moeten ver
hoogd worden.
Onlangs met verschillende autoriteiten
gehouden besprekingen geven het bestuur
aanleiding tot versterking der boven uit
gesproken verwachtingen, wat zeker met
genoegen zal worden vernomen. Want meer
nog dan de nu in aan een begin van uit
voering zijnde bouwplannen zijn deze
plannen to beschouwen als verbeteringen
van de volkshuisvesting in den meest
eigenlijken zin van het woord.
Met betrekking tot de bezittingen der
Vereeniging valt het volgende mede te
deelen. Tot Augustus werden de huren
geregeld betaald en zelfs op ouden ach
terstand -liet onbelangrijk ingehaald. Nauw
was echter de oorlog in de naburige Rij
ken uitgebroken en dientengevolge hier
te lande de mobilisatie afgekondigd, of
vele huurder.3 konden niet meer aan hun
verplichtingen tegenover de Vereeniging
voldoen. Hoewel dezerzijds alle pogingen
in het werk werden gesteld om aan de
wanbetaling een einde te maken, waarin
het bestuur dan ook grootendeels is ge
slaagd, kon niet worden verhinderd, dat
een bedrag van ongeveer G-10 als ach
terstand geboekt moest wor len tegen 1G0
in het vorige jaar. Van dezen achterstand
zal nog wel een zeker gedeelte worden af
betaald, doch een bedrag van 2S6 meende
het reeds nu als non-valeur op de reke
ning te moeten afschrijven.
X
DIT ONZE STAD.
COLLECTE DUBBELTJE-CENT.
Deze collecte voor het „Seuneomité, heeft
iWiWmsdga opgebracht f304.49V2-
OUDSTE LANDWEERLICHTING NAAR
HUIS.
Op 15 Mei a.s. worden de dienstplichtigen
deri /oudste landweerlichting, wier diensttijd
onder normale omstandigheden zou geëin
digd zijn op 1 Augustus 1914, voor zoo
ver zij zulks zelf wenschen en voor zoover
zij geen rang bekleeden of daarvoor in op
leiding zijn, in het genot van voorloopig
(klein) verlof gesteld.
Aan het kader dezer landweerlichtingkan
geen verlof worden verleend; evenmin aan
het landstormplichtige leader dat onder de
wapenen is. Echter zullen de sergeants en
korporaals (behalve de fouriers) behooren-
de tot den landstorm en tot do lichting
landweer 1907 zooveel mogelijk' worden
werkzaam gesteld in of nabij hun woon
plaatsen tot hulp bij de opleiding van den
vrij willigen landstorm.
Het aantal van deze landstorm-afdeelin-
gen is gaandeweg zeer' toegenomen, zoodat
het bedoelde kader, daarbij onontbeerlijke
diensten zal bewijzen.
De diensten van het hoogere en admi
nistratieve kader van de onderhavige lich
tingen Landweer en landstorm kunnen bij
den troep nog niet worden gemist.
DE „KATWIJK".
De BerjltiJnscHa correspondent van het
„Hbld." seint:
„Ik verneem dat in zake de „Katwijk"
een overeenkomst tusschen de Duitsche en
Ned'erlandscho regeeringen is tot stand ge
komen, dio weldra openbaar gemaakt zal
worden."
NEP. ANTI-OORLOG RAAD.
Het secretariaat (Theresiastr. 51, 's-Gr&-
venhage) van den Ned. Anti-Oorlog Raad
deelt mede, dat het in de beide jafgeloo-
pen weken van 17 April tot 1 Jvtei bericht
heeft ontvangen van de toetreding van 53
nieuwe vereenigingen, zoodat het totaal aan
tal aangesloten vereenigingen thans bedraagt
843.
UITVOER VAN ZUURKOOL.
Het uitvoerverbod van zuurkool is tijde
lijk' opgeheven.
NEDERLANDSCHE UITGEWEKENEN j
UIT BELGIE. li"!
De minister van Buitenlandsche Zaken ves
tigt er de aandacht op, dat zij, die met den
steun der Ned. Regeering zoo mogelijk een
regeling wenschen zien tot stand gebracht
in zake den afkoop van hun achterstallige
huurschuld en de verzorging van hun in
België achtergelaten inboedel, zich daartoe
rechtstreeks hebben te wenden tot den Re-
ge eringscommissaris in België mr. W. A.
Rutgers, p.a. het Ministerie van Buitenland
sche Zaken, 's-Gravenhage,
EEN NEDERLANDER VEROORDEELD.
Te Sunderland word do Nederlandsche
zeeman Barend Wolhekker, matroos aan
boord van het stoomsohip „Meoklenburg",
liggende in do dokken te Sunderland, ver
oordeeld tot drie maanden gevangenis
straf.
De aanleiding tob deze veroordeeling was
hot volgende.
Zaterdag zag oen militaire patrouille
liohtibunde-ls schijnen van het dek van do
„Meoklenburg", in de richting van de zee.
Zij zagen, dat do beklaagd© met e-en ■clec-
trische zaklantaarn signalen gaf, waarbij
hij het Morse-systeem, gebruikte. Do licht
stralen waren oen vijftal mijlen ver zicht
baar. Do beklaagde beleende te Belfast van
eenzelfde fedt te zijn beschuldigd.
KAMPLEVEN IN GRONINGEN.
De „Times" meldt:
Maandag presideerde do bissoliop van
Londen oen vergadering in Westminster
van de zending onder zeelieden. De bis
schop deelde mede, dat do missie, dio ge
dwongen was Antwerpen te verlaten, haar
werk begonnen te Groningen, waar 1300
zeelieden geïnterneerd zijn. De mannen
stelden het zeer op prijs hun eigen „pa-
drc" in hun midden to hebben.
De heer Geoil Crofts, den toestand te
Groningen besprekend, deelde mede, dat
daar, op een stuk grond, ter grootte van
een crioketveld, in drie groote hutten on
geveer 1500 man dag en nacht verblijf hou
den. Onlangs werd er een recreatie-zaal in
gericht en daar verricht de missie haar
voornaamste werk, onder leiding van don
Rev. H. H. Oaryton en den heer Wal cl eg ra
ve. Er is ©en voetbalveld in gebruik geno
men en de mannen mogen onder geleide
lange wandelingen maken.
Meermalen werden pogingen tot ont
vluchting gedaan. De vluchtelingen werden
dan met veertien dagen eenzame opslui
ting gestraft. Do bewoners van Gronin
gen zijn buitengewoon vriendelijk en
gastvrij. De matrozen mogen hun kamp wel
eens verlaten wanneer ze een stuk hebben
onderteekend, dat ze .niet zullen trachten te
ontvluchten.
Enkele officieren hadden hun eerewoord
teruggenomen en, hoewel ze steeds onder
bewapening waren, getracht to ontvluch
ten. Er was niets onteerends in die da-ad
maar ze maakte een slechtc-n indruk op de
mannen, die vonden, dat hun officieren bij
hen moesten blijven. Er was gebrek aan
jonge officieren, die de leiding der spelen
op zich konden nemen.
NEDERLANDERS IN DütTSCHLAND
IN ARREST GENOMEN.
Omstreeks een maand geleden werd de
heer A J. van Asselt, restaurateur te Arn
hem, clie veel in België gereisd heeft, om
tot dusver onbekende redenen te Keulen ge-
aritestéprd. De uitslag van pogingen tot
zijn invrijheidstelling zijn nog niet. bekroond.
Do heer Van Asselt heeft nog geen verhoor
ondergaan.
Een ander Arnhemmer, de heer A. Broek
man, die te W-esel gearresteerd werd, moet
volgens bij do familie ontvangen bericht,
door hot Reichsgericht to Leipzig zijn vrij
gesproken.
EEN HINDERPAAL VOOR DE
VISSCHERIJ.
Te Vlaardingen is bericht ontvangen dat
de voor een drietal weken ter voorjaars-
beugvisscherij vertrokken st.oomloggers VT.
196 „Johanna", schipper W. Visser, van do
reedcrij Hoogendijk en VI. 3 „Maria Jose-
pha", schipper G. Smits, van de rcederij
IXzermans, door een Engelsch oorlogsschip
naar Aberdeen zijn opgebracht. Bijzondor
heden zijn nog niet bekend.
HET „TTAMB. FREMPENBL." OVER
ONS LAND.
Naar aanleiding van het artikel van befc
„Hamburger Fremdenblatt" hooft het Ne-
derlandsohe gezantschap te Berlijn aan dit
blad een schrijven gezonden, waarin het do
beschouwingen en opmerkingen van het
Hamburgsche blad weerlegt. Dit schrijven
van hot gezantschap is opgenomen in het
4,Fremdenblatt" van 4 Mei en geeft een
tegenspraak van de verschillende onjuiste
beweringen in het artikel van 18 April itf
het Hamburgsohe blad
De redactie van ddt blad voegt er aan
toeWij hobbeoi dit schrijven van hot Ne-
derlandsohe gezantschap dea te bereidwilli
ger opgenomen, omdat hot noch onze be*
d'oeling, noch die van den inzender van het
door ons gepubioeerde artikel ia, om den
oprechten wensch van do Nederlandsoho
regeering ter handhaving van de neutrali
teit te betwijfelen. Wij hebben dat ook uit*
drukke lijk gezegd.
Soldaat zijn of niet.
Hooggeachte Redactie I
Beleefd verzoek dk U bijgaande corres
pondentie in Uw courant te willen opne
men.
Onder het opschrift „Soldaat of niet"-
werd gisteren in Uw dagblad behandeld de
zaak van den student-vrijwilliger Van B.
wonende te Leiden, terechtstaande wegens
het met woorden boleed'igen van zijn meer
dere in rang.
Het is mijn bedoeling niet, deze geschie
denis nog eens op te rakelen of nader uit
te pluizenuw relaas van de terechtzitting
liet. aan duidelijkheid niets te wenschen
over.
Maar wel voel ik mij gedrongen om in
deze kwestie een lans te breken voor mijn
collega Van Lokhorst, voor den officier,
die zoo in alle oprichten zijn plicht ge-
dtaan heeft door ©en einde te maken aan
een vertooning, dio een bespotting waa
voor de uniform in liet algemeen en voor
heb Leidsche studenten-vrijwilligerscorps
in het bijzonder.
Van dien officier heeft de verdediger van
den beklaagde, mr. Goudsmit, verklaard,
dat zijn houding onhandig, onpractisch en
onoordeelkundig was, terwijl uit de getui
genverklaringen voldoende blijkt dat dit
niet het geval is geweest.
Of had de luitentant Van Lokhorst moe
ten handelen, zooals de tal van hoogo of
ficieren, die mr. Goudsmit onder zijn vrien
den telt, hem hebben verteld in een der
gelijk geval te zullen doen? Hij had dus
moeten doen alsof hij niets zag en rustig
zijn weg moeten vervolgen, of keert ma
ken?
Dan had do luitenant Van Lokhorst zijn"
plioht verzaakt, dan had hij die discipline
ondermijnd cn was hij de oorzaak geweest
dat een ergelijke vertooning langer had
kunnen voortduren.
Nu heeft hij zijn plicht gedaan met de
volle wetenschap, dat zijn optreden, al was
het nog zoo gerechtvaardigd, hem heel
wat last en onaangenaamheden zou kun
nen bezorgen van do zijde van een publick,
dat geen flauw begrip heeft van tucht en
discipline.
Voor dat alles heeft de luitenant Vaiï
Lokhorst niet teruggedeinsd, hij heeft ge
handeld, zooals ieder officier, die een goed
begrip van krijgstucht heeft, zou liebbcu
gedaan. Ik kan mij dan ook niet voorstel
len, dat mr. Goudsmit do hem bekende
hoogo officieren goed begrepen heeft,
want geen enkele officier mag en zal in een
dergelijk geval doen, alsof hij niets ziet.
Dat mr. Goudsmit gaarne had gezien,
dat luitenant Van Lokhorst had gedaan als
of hij niets opgemerkt had, schenkt mij do
overtuiging dat mr. Goudsmit geen juist
begrip van plichtsbesef heeft, hetgeen voor
iemand dio wel eens als kantonrechter fun
geert en als zoodanig de politieagenten:
moet voorlichten tot bedcnkelijko dingen
aanleiding kan geven. Maar iemand ia
nooit- te oud om te leeren en dus kan mr.
Goudsmit zich het juist, begrip „plichts
besef" nog eigen maken, tot heil der ingeze
tenen van Leiden.
Het was rnij een behoefte om in een
Leidsch blad mijn collega Van Lokhorst'
te verdedigen, omdat ik gaarne wiJ, dat de
Leidsche burgerij weet hoe ik en met mij
vele officie-ren over het optreden van luite
nant Van Lokhorst denken, in tegenstel
ling met do door mr. Goudsmit ter terecht
zitting verkondigde opinie.
Met beleefden dank voor Uw welwil
lendheid,
Hoogachtend
Uw dw. dn.
F. T. STEENMEIJER.
late Luit.-Adjudant IV de Depót-Bat.
