OVERHEMDEN.
Voor Heerenstroohoeden
B. ¥11 IO©ET
Haarl.straat iiosk Janvossensteeg.
Heeresistroohoeden
VAffl RSOÖRT,
Groote Keuze.
Bijzonder iage Prijzen.
2^ie de Étalages.
Binnenland.
Gemengd Nieuws.
Uit de Omstreken.
STOOMVAARTLIJNEN.
KLEINE ADVERTENTIES
Tweede Kamer.
van mijn artikel bereikt, welks voornaam
ste beteekenis was, dat het land van Gro-
tius begrip zou toouen niet slechts voor
gezindheid en overtuiging, maar ook voor
handelingen en incidenten, dia in een wor
steling om het bestaan of niet bestaan on
vermijdelijk zijn."
Het blad wijst er op, dat het bericht,
door het Wolff-bureau na het „Katwijk"-
iucident m de Nederlandsche pers verspreid,
den indruk moest maken van een beden
kelijke poging tot verzwakking der betee
kenis van hetgeen gebeurd was.
ROGGEBROOD.
Op verzoek van den Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel heeft er gis
teren aau zijn departement een vergade
ring plaats gehad van afgevaardigden der
provinciale roggecomnrissios t:>t onderlinge
bespreking van den maatregel ter uitvoe
ring van 's Ministers circulaire, d.d. 24
dezer nopens goedkoop roggebrood, ten einde
tot een zooveel mogelijk uniforme regeling
te komen.
Besloten werd, zoo spoedig mogelijk voor
bereidende maatregelen te nemen, opdat er
op 15 Mei een inventarisatie van de nog
aanwezige rogge kan plaats hebben en op
17 Mei de nieuwe regeling in werking kan
treden, met welk besluit de Minister zich
kon vereenigen.
HET VERKEER MET ENGLAND.
Gisteren zijn twee schepen uit Roitcr-
.tfm, de „Kortenaer" en de „Atlas", in zee
gegaan naar Engelsche havens, de „Kor
tenaer" op weg naar Rio-de-Janeiro naar
Barry Dock in Wales, om daar kolen te
laden, de „Atlas" naar Swansea.
De reederij van de „Kortenaer" geiooT-
de, afgaande op bericht uit Barry, dat het
schip er, in weerwil van de kennisgeving
dat het verkeer tusschen ons land en En
geland was stopgezet, zou toegelaten wor-
i.m Men wist te Barry niets van een ver-
-d dienaangaande.
MGR. NOLENS AAN HET VATICAAN.
Uit Rome wordt d.d'. 28 April aan de
„Maasbode" geseind:
Nv.ar ik verneem, is Mgr. Nolens, die
men in het Vatieaan met bijzondere wel
willendheid ontving en die op de bij het
aanhangige vraagstuk betrokken kringen een
ui tnernenden indruk maakte, over het ver
loop zijner zending volkomen tevreden.
Hij heeft het vraagstuk met den kardi
naal-staatssecretaris en den Paus uitvoerig
besproken, zoodat men dezerzijds de hoop
koesteren mag, da« de aangelegenheid tot
stand komen zal.
CTINSQRS, DIE VAN N PRUIMPJE
HOUDEN.
in L-mst... do Duitsche autoriteiten ont-
zion zic-h geen moeite om den handel met
België weer to doen opfleurenDat onder
vond, niet langer geleden dan gisteren, nog
'n makelaar in tabak te Amsterdam, die het
gewaagd had, een monster van zijn koop
waar met de post te zenden aan e-en han-.
deiaar te Luik.
Eet zakje, dat ongeveer ccn ons fijne ta-
bc 'c in bladeren bevatte, werd t-e Amster
dam <yp de post gedaan den 24sten, behoor
lijk gesloten en gefrankeerd. Boven het
adres stond met fraaie letters geschreven.
„Muster ohne Wert Tabak in Blaetfcer"...
.aar die aanduiding juist blijkt de heeren
censor-s te Aken in verzoeking te hebben
gebracht.
Gisteren ontving de afzender nl. de enve
loppe terug, opengescheurd en... ledig. In
't Amsterdam scire postkantoor had men erop
geschreven „Zonder inhoud ontvangen uit
de dépêche van Aken 27/4 '15. Inderdaad
prijkt de stempel der censuur te Aken erop
in al z'n blauwigheid.
Met „de dépêche" bedoelen de postbe
dienden den brievenzak. Wat. er hier ge
beurd is, ""aat zioh gemakkelijk begrijpen:
Dc heeren censors tc Aken hebben de tabak
onvoudig „roquirirt" en achteloos het ledige
zakje terzijde gegooid, dit dan, zonder dat
ze 't zelf wisten, terug i.i don brievenzak?
voor Amsterdam gesukkeld is.
En zoo weten we nu inééns, wat er met
do postaendingen naar België gebeurt op de
censuur te Aken, van 't oogenblik. dat zo
iets bevatten, wat de „Gestrenge Herren"
dear toevallig gebruiken kunnen.
(„Tel.")
UITVOERVERBOD VAN TEER.
Bij Koninklijk besluit is c)e uitvoer van
steenkolenteer verbod o-a.
AARDAPPELEN-UITVOER.
De minister van Landbouw. Nijverheid en
Handel heeft bepaald, dat ook alle soorten
van witvleezigo aardappelen voor uitvoer
in aanmerking komen.
Met buiteniandsche afnemers is overeen
gekomen, dat de maximumprijzen van deze
aardappelen zijn gestild op ƒ4.per 70
K.G. voor kiei-aardappelen en op 3.50 p. 70
kilogram voor zand- en veen-aardappelen,
een en ander franco wagon of schip.
DE OPGEBRACHTE TRAWLERS.
Uit IJmuicfcn wordt gemeld:
Donderdag is dc eerste van de zeven
naar Hamburg opgebrachte iJruuider stoom
trawlers en waarvan er "nmiddeis zes na een
gevangenschap van 13 dagen, zi; i vrijgela
ten, te IJmuiden teruggekeerd on vernamen
we, dat men over de behandeling van Duit-
ache zijde, zeer slecht te spreken is, terwijl
men integendeel de hulpvaardigheid van
het Nederlandsche consulaat ten zeerste
prees. Men werd geheel ah krijgsgevange
nen behandeld en gelijk aan de bemannin
gen, van tweo Eng -''cehe trawlers, waarvan
er reeds één uit Gnmsby geïnterneerd was,
toen de Hollandschc trawlers aankwamen,
en de tweede, een van Aberdeen, later aan
kwam. Do dag van aankomst waren allen
vrij in huu bewegingen, vermoedelijk, om
dat men ïoen nog nieb wist, wa'; men met-
ze doen moest, duch van den volgenden dag
af, mocht er van cle schepelingen niemand
van boord. Alleen de schipper mocht,
op vooraf ingediend schriftelijk verzoek,
het schip verlaten tot het brengen van een
bezoek aan het Nederlandteche consulaat,
doch werd daarbij steeds geleid, van en
naar boord, door een poliiicb-eamnte van de
haven, die «iet van de zijde van den „op
gebrachte" week.cn niet toestond, een stap
meer te doen dan strikt noodzakelijk was.
Met de meeste beslistheid werd het Wolff-
bericht, als zouden de trawlers opgebracht
zijn, omdat zij in Duitsche wateren visch-
ten, tegengesproken en werd zulks ook niet
te Hamburg opgegeven.
Zij waren met hun vieren visschende ge
weest op 55 gr. 10' N.B. en 7 gr. 15' O.L.,
iets zuid-oostelijker dan de andere acht,
doch alle ver buiten het verbaden visch-
water, toen ze Zondagsmorgens door de
torpedobooten waren aangehouden.
Na onderzoek van het schip werden de
journalen afgeteekend en de schepen vrij
gelaten. Eerst later in den middag, toen de
Zeppelin „L 5" niet de „L6" boven de
schepen was geweest, kwamen de torpe
dobooten terug en werd gelast te volgen
naar Cuxhaven. Van de twaalf trawlers
werden er daar negen afgeslagen.
Als eerste reden waarom men den traw
ler van c3ezen zegsman had geïnterneerd,
werd opgegeven, dat in strijd met interna
tionale voorschriften, de merken en cijfers
van het schip zwart geschilderd waren op
grijzen ondergrond. Dit moest geschieden
met witte letters op zwarten ondergrond en
op die wijze heeft hij ook zijn schip te Ham
burg gedeeltelijk moeten laten overschilde
ren. Als tweede reden werd opgegeven een
fout in het uitklaringsbewijs, waar de naam
van een matroos verkeerd was ingevuld.
Briefwisseling was niet toegestaan en
een briefkaart op heimelijke wijze gepost
en bevattende slechts enkele woorden den
12-den April te Hamburg gepost werd eerst
den 28sten d.a.v. te IJmuicüe® ontvangen.
Op de vraag of inmiddels wijziging was
gebracht in de grens van het verboden visch-
water, werd geantwoord, dat zij zich te
houden hadden aan de orders van cie Ne
derlandsche regeering en de door haar ver
strekte kaarten, waarop allen verklaarden,
zulks gedaan te hebben. Slechts met groö-
te inspanning hebben de schippers hun be
manningen tot rust en kalmte kunnen ver
manen, want allen waren er van doordron
gen, dat men hen op onrechtmatige wijze
van de vrijheid beroofd had.
SPORT.
Voetbal.
WEDSTRIJDPROGRAMMA VOOR 2 MEI
Ajax IIL. F. C. te Leiden.
D. L. V.Leiden, te Leiden.
Re Eerste Klasse „L. V. B.".
De wedstrijd „Ajax 11"„Lugdunum",
die Zondag door „Ajax II" met 61 ge
wonnen werd, is op verzoek van „Lugdu-
num" opnieuw vastgesteld, daar voor
„Ajax II" een niet gerechtigd speler is
uitgekomen. Deze wedstrijd is vastgesteld
op 9 Mei.
Korfbal.
WEDSTRIJDPROGRAMMA VOOR 2 MEI
Om den „A. K. E."-Beker.
Amsterdamscli XIIZuid-Hollandsch XII
in het Stadion te Amsterdam.
Zwemmen.
Wereldrecord over 50 Yards.
De zwemmer Duke Kahanamoku heeft
bij een wedstrijd te Auckland, in Nieuw-
Zeeland, de 50 yards afgelegd in 223/5 sec.,
dat wereldrecord is.
RECLAMES, a. 40 cents per regel.
Is sedert de laatste jaren
het voordeeligst adres
„FM DEN VERGULDEN HOED"
met Brcede en Smalle randen, ook de
Nieuwste Mocieiien van af 75 Cents.
Onze Hoeden van ƒ1.10 en ƒ1.30 zijn
zoo mooi, dat het jammer zou zijn een
duurderen hoecl te koopen. 3819 20
Ze worden tooh even spoedig vnil.
8826 18
VOORDEELIGST ADRES:
HAARLEMMERSTRAAT 157,
naast de Firma RAUMANN.
Eet „N. v. d. D. v. N.-I." meldt, dat
de met ingang van 1 Jan. 1910 te benoemen
burgemeesters in Ned.-Indie niet door den
G.-G., doch door cle Koningin zullen worden
aangesteld. Zij zullen in rang gelijk zijn aan
de residenten.
De Eerste Kamer is in openbare verga
dering bijeengeroepen tegen Dinsdlag 4
Mei a.s., des avonds te half negen.
Prof. K. Ostreich, directeur van het
aardrijkskundig instituut te Utrecht, ont
ving dezer da-gen do voreerende uitnoodi-
ging, een hoog leeraarsambt te aanvaarden
aan de universiteit te Illinois (Vereenigde
Staten). De professor heeft echter dit aan
bod van cfe hand gewezen, zoodat deze emi
nente geleerde voor de Utrechtsche hooge-
echool behouden blijft.
Gisteren is dr. Oosterhuis van Gro
ningen naar Kebocmen vertrokken, waar hij
directeur wordt van het op te richten zen-
diDgshospitaal. Hij gaat in Genua aan boord
van de „Prins der Nederlanden", waarme
de ook do reis doen cir. Flach, van V" nen-
oord, en ds. De Haas, vari Tzummarum, die
als zendeling-arts en zendeling naar Poer-
woredjo gaan.
Hedenmorgen omstreeks haif-
acht werd de brandweer te Amsterdam ge
alarmeerd voor hi zwaren uitslaanden brand
O- Rapenburg 36. Bij aankomst van de
brandweer stond reeds het geheele huis in
lichterlaaie cn sloegen de vlammen uit alle
étages naar buiten. Onmiddellijk werden
do stoomspuiten in werking gesteld en met
een 15-tal slangen op de Vechtwaterleiding
wal men het vuur na ruim een half uur
meester en was gevaar voor overslaan naar
de aangrenzende perceelen geweken.
Omtent de oorzaak vernomen wij, dat
mej. Prins, die in het benedenhuis woont,
waar een hoedenzaak gevestigd h van de
firma AssebroekPrins, om kwart overt
zevenen thee wilde zetten en een keteltje
water op het gastoestel had geplaatst. Na
dat zij weer te bed was gegaan, riepen de
zoons, die achter sliepen dat er brand was.
In weinige oogenblikken waren de geheele
winkel en het achtervertrek een vuurzee.
Waarschijnlijk had de gumimislang van het
gastoeste-l ui gevat ©n had deze zich aan
de zeer brandbare goederen, die in de na
bijheid stonden, medegedeeld. De bovenbe
woners werden gewaarschuwd n namen in
allerijl de vlucht. Op d© eerste verdieping
woonde de familie Witsenhuizen, op de
tweede de familie Nefcer en op de derde do
familie Leefman. Het geheele huis brandde
uit. In deze drukbevolkte buurt veroorzaak
te de brand veel opschudding en stonden
honderden nieuwsgierigen het werk van d©
brandweer gado te slaan. Alle bij den brand
betrokkenen zijn verzekerd.
Aardig bedacht. Men meldt
ons: Het gemeentebestuur van Velsen drong
bij de Duitsche autoriteit aan op doorlating
van wagons met buizen voor de gemeente-
lgke waterleiding. Daarop werd bericht ont
vangen, dat men daar gaarne toe bereid
was, mits ze beladen met groenten werden
teruggezonden. Vanzelfsprekend, dat het ge
meentebestuur daarvoor vriendelijk bedank
te. Eenigen tijd daarna kwam toch de .eerste
wagon buizen aan.
Omtrent de arrestatie van de
veldartilleristen, verdacht- van don dief
stal van geld uit de brandkast ton kantore
van een reederij te Scheveningen, ver
neemt men nader, dat een der aangehoude
nen vroeger in een magazijn van gereed
schappen te Scheveningen werkzaam was.
Tot de ontdekking va® de vermoedelijke
daders moet hebben geleid het vinden van
een mes, afkomstig uit bedoeld magazijn
van gereedschappen, en bij onderzoek moet
gebleken zijn, dat verschillende gereed
schappen uit meerbedoeld magazijn in het
bezit van den vroegere®, bediende aldaar
zijn gevonden, welke waarschijnlijk ook
door diefstal of verduistering verkregen
zijn.
De tweede aangehoudene is uit Am-ster
dam afkomstig.
Er bestaat vermoeden, dat men in de
aangehoudenen de hand gelegd heeft op
de daders van verscheidene diefstallen* of
pogingen daartoe in den laatste® tijd te
Scheveningen en te 'e-Graveniiage ge
pleegd.
Het ongeveer tienjaiig zoon
tje van den heer D. in 't Yeld, to Waspik,
viel door het plafond der Ned.-Hevr.
Kerk, verbrijzeld© in zijn val het klank
bord van den kansel en kwam vervolgens
met liet hoofd op den hardsteenen vloer
terecht, waardoor hij een schedelbreuk
bekwam, welke den dood onmiddellijk ten
gevolge had. Het kind, dlat met den klok
luider naar de kerk was gegaan, was ver
moedelijk van de loopplank, welke over
het plafond ligt., gevallen, met het treuri
ge gevolg, dat het morsdood van een hoog
te van ongeveer 20 M. neerviel. De deel
neming in dit zoo smartelijk verlies is al
gemeen.
Het bestuur van de Herv. Chr.
lagere sohool te Assen heeft een groote
verloting van een automobiel, rijwielen,
©nz. georganiseerd, aanbevolen door dr. J.
Th. de Visser en ds. J. J. van Noort. De
zen zeggen in een begeleidend schrijven,
dat zij, bekend met den moeilijken strijd,
dien de voorstanders van het Christelijk
onderwijs in het moderne Assen hebben te
voeren gaarne de pogingen steunen, die zij
in het werk stellen om hun sohool staande
te houden. Zij zijn van oordeel, dat in de
geheel bijzondere omstandigheden, waarin
de broeders aldaar verkeer en, het gebruik
van het buitengewone middel der z.g. groo
te verloting gerechtvaardigd is. Hartelijk
hopen zij, dat onder Gods zegen de uitslag
het werk zal kronen.
(„N. R. Ofc.")
In het sanatorium voor longlij-
dera te Beekbergen is op onbekenden da
tum ontvreemd een microscoop ter waarde
van f 250 f 300.
telegrams™.
Be Strijd in het Westen.
BERLIJN, 30 April (W. B (Officieel.).
Het hoofdkwartier meldt heden van het
westelijk oorlogstoon eel
Aan de kust heer sekte een levendige actie
der vliegers. Hun bommen richtten to
0-stendc slechts schade aan de huizen aan.
Do vesting Duinkerken werd gisteren door
ons onder geschutvuur genomen. In Vlaan
deren verliep de dag zonder buitengewone
gebeurtenissen. Des nachts dcicl de vijand
een aanval tusschen Steenstraete en Het
Sas. Het gevecht duurt daar nog voort.
De bruggöhoofden op den westelijken ka
naaloever bij deze plaatsen zijn door ons
versterkt en stevig in ons bezit.
Oostelijk van het kanaal, noordelijk van
Yperen, beproefden Zouaven en Turco's on
zen rechtervleugel aan te vallen, doch hun
aanval mislukte door ons vuur. In Cham
pagne, noordelijk van Le Mesnil, konden de
Franschen, van do hun gisteren ontnomen
stellingen niets heroveren.
Een 300 meter diepe versterkingsgroep
is door ons in vollen omvang' versterkt en
wordt vastgehouden. In de Argonnen bo-
stermden onze troepen noordelijk van Four
de Paris do vijandelijke loopgraven, en na
men één officier, en 30 man gevangen. Wij
behielden het veroverde terrein ondanks de
herhaalde vijandelijke tegenaanvallen. Bi)
Cornay, aan den oostrand der Argonnen
stortte een vijandelijk vliegtuig neer. De
passagiers werden gedood. Tusschen Maas
en Moezel vielen de Franschen gisteren de
door ens veroverde stellingen aan, doch zon
der succes.
Ook noordelijk van Fiirey mislukt? een
vijandelijke aanval onder zware verliezen.
Bij de gevechten op de Maashengten van
den 24sten tot den 28sten hebben de Fran
schen alleen aan gevangenen 43 officieren,
waaronder 3 regimentscommandanten, en
rond 4000 man verloren. De kustvestig
Harwich werd hedennacht met bommen be-
worpen.
I)e Strijd'in het C oston.
BERLIJN, 30 April (W. B.). (Officieel).
Het hoofdkwartier meldt heden van het
oostelijk oorlogstooneel
De voor troepen van onze in noorl-wes-
telijk Rusland opereerenle strijdkrachten
hebben gisteren in een breed front den
spoorweg DunabiirgLibau bereikt. Ern-
stigen tegenstand beproefden de in die
streken opgetrokken Russische troepen,
waaronder ook de rest der deelnemers aan
den rooftocht tegen Memel was, nergens
te bieden. Thans zijn de gevechten bij
Szaffe aan den gang. Bij Kalvaria mis
lukten groote Russische aanvallen onder
zware evrliezen. 50 officieren en 500 Rus
sen vielen ongewond in onze handen. Ook
verder zuidelijk, tusschen Kalvaria en
Augustowo mislukten Russische aanvallen.
Twee Schepen getorpedeerd.
LONDEN, 30 April. R. O.). De kolen
boot „Nobile" werd door een Duitsche
duikboot ter hoogte van de Hebriden tot
zinken gebracht. Dc bemanning is naar
Stornoway gebracht. De. trawler Lily de
le" werd ter hocgte van de Tync in den
grond geboord. Do bemanning werd gered.
KATWIJK-AAN-ZEE.
Verleden jaar werd door de Heide-
Maatschappij een haag geplant langs den
nieuwen weg, welke de dorpen dezer ge
meente verbindt. Men gebruikt daarvoor
meidoorn en liguster. Toen door de we-
geneommissie van den A. N. W. B. de
aandacht van de Maatschappij werd ge
vestigd cp het gevaar, dat meidoorn op
levert voor de luchtbanden, was daarvan
een aanschrijving aan de ambtenaren het
gevolg, met opdacht het aanplanten van
meidoorn zooveel mogelijk te vermijden.
Naar wij thans vernemen, zal de meidoorn
langs den Katwijkschen weg niet gesnoeid
worden en zal zij geheel komen te ver
vallen, zoodra de liguster goed groeit.
NOORDWIJKERHOUT
De heer J. J. Loogmau, alhier, is
benoemd tot gemeente-opzichter te Nijme
gen.
OEGSTGEEST.
De collecte ten behoeve van de nood
lijdenden in Curacao heeft opgebracht
51.33.
WARMOND.
Gisteravond gaf alhier, in het kerk
gebouw der Ned.-Herv. Gem., de Ghr.
Zangvereeniging „Excelsior", door onge
steldheid van den directeur, den heer H.-
J. van Leeuwen, onder directie van mej.
Ludwig, uit Leiden, haar zevende uit
voering.
De opkomst was niet groot. Jammer,
want er viel werkelijk te genieten. Na
gebed en een inleidend woord door den
president der Vereeniging, werd met het
programma een aanvang gemaakt, waar
op niet minder dan 21 nummers voorkwa
men, welke op verdienstelijke wijze werden
ten gehoore gebracht. De soli, zoowel
sopraan als tenor, blonken uit.
Na dankzegging door den president be
hoorde deze avond t-ot het verledene.
STOOMVAART-MIJ. NEDERLAND.
„Karimata" (thuisreis) passeerde 28
April Kaap Carvoerio„Krakatau" (uit
reis) arriv. 28 April te Gravesend „Ban-
ka" (uitreis) is 28 April Pantel]aria gepas
seerd; „Boeroe" (uitreis) arriveerde 28
April te Barry; „Celebes" (uitreis) vertrok
27 April van Cardiff; „Radja' (thuisreis)
vertrok 27 April van Padang; „Rotti"
(uitreis) arriveerde 28 April te Batavia.
ROTTERDAMSCIIE LLOYD.
„Dj©bres" (thuisreis) passeerde 29 Apifl
Point do Ga-llc„Gorontalo" vertrok gg
April van New-York naar Rotterdam.
11OLLA N D-A M E RIK A-LIJN
„Ohr. Michelaen" vertrók 29 April van
Rotterdam naar New-York; „Potsdam"
van Rotterdam naar New-York, werd 2]
April op 360 mijl W. van Scilly gesig^
leerd; „Rijndam" van New-York naar Rot,
ter dam, werd 28 April op 370 mijl W. yaT1
Scilly gesignaleerdAn dijk" vertrok
April van Puert-o Mexico naar Rotter-
dam; „Zaandijk" van New-York naar Am
sterdam, is 28 April Prawlepoint gepas
seerd; „Terje Viken" arriveerde 2S April
van Rotterdam te Philadelphia.
KON. DOLL. LLOYD.
„Amsfcelland (thuisreis) vertrok 21
April van Montevideo„Frisia" (thuis,
reis) vertrok 28 April van Bahia; „Nor-
folk" arriveerde 27 April van Cardiff te
Buenos-Ayres.
HEDENAVOND is ons Bureau,
Noordeindsplein,
tot 8 ivar
geopend. Advertentie-orders worden
aangenomen als gewoonlijk.
30 WOORDEN 35 «CEtëTS.
KUNST, LETTEREN, ENK
\s Rijks EthiiograplusGli Museum,
's Rijks Ethnographisch Museum heeft
van prof. dr J. H. F. Kohlbmgge, te
Utrecht, een verzameling van 24 stuks
Javaansch speelgoed, een gevlochten muts
van bamboe uit Java, alsmede Japansck
en Chineesch speelgoed ten geschenke ont
vangen.
Vergadering van heden.
Interpellatie.
Aan d© orde is de interpellatie van den
heer Albarda aangaande la®dbouwverlo
ven vcor gemobiliseerde arbeiders van in
dustrie en landbouw.
Do heer DE WIJKERSLOOTII heeft ge
aarzeld het woord tc nemen, omdat men
zou kunnen meenen, dat de tijd voor land-
bouwverloven thans voorbij is. Bij nadere
overweging is hij evenwel tot. dc overtui
ging gekomen dat er voor hooibouw en
oogst nog verloven noodig zijn. De Minis
ter heeft zijn belofte omtrent het verlee-
nen van land'bouwverloven ingelost naar
do opvatting, welke Z.Exc. van den land
bouw heeft en alleen verlof verleent aan
hen, dce voor de markt produceeren.
Spr. nu meent, dat het onderscheid -tus
schen dezen en hen, die voor eigen behoef
te teelen, niet is vol t© houden. Voor
eigen gebruik geteelde producten vermin
deren de behoefte aan markt pro du eten.
En zelfs al war© wat spr. niet toe
geeft het gewone verlof voldoende voor
do bewerking van den grond, dan is toch
zeker die tgd niet voldoende voor een inten
sieve bewerking, zoodat de opbrengst min
der zal zijn dan gewoonlijk. Voor de be
bouwing van één veertiende H.A. zijn min
stens 7 dagen noodig. Het advies, dat 'de
Minister dienaangaande ontving, komt niet
overeen met sprekers ervaring.
Ook volgens spr. moet het defensiebe-
lang primeeren. Hij bstwijfe't evenwel of het
defensisbelang niet toelaat aan het verlan
gen der landarbeiders te voldoen. Militaire
deskundigen hebben hem verzekerd, dat
der troepen verlof zou kunnen hebben; bo
vendien zouden de mannen in ploegen naar
hui3 gezonden kunnen worden en zijn tal
van verloven voor den groot.sn landbouw
uitgewerkt; terwijl ook de volksvoeding een
defensiebelang is.
Practisch gaat de grens van 1 H./, als
scheiding tusschen grooten en kleinen land
bouw niet op; van 1 H.A. kan wel 1/2' H.A'.
bloemenveld zijn, da.t niets met de volksvoe
ding t? maken heeft; terwijl 1 H.A. bouw
grond in h?t eene deel van het land heel
vart Let land heel Iets anders is dan Jn
een ander deel.
Het onderscheid is ook hierom niet houd
baar, wijl het schade moet doen aan den
geest in het leger en omdat het aanleiding
geeft tot buitengewoon veel administratie ven
omslag.
Voorts wijst spr. er op, dat het onder
scheid niet is volgehouden. Zoo geldt in
Noord-Brabant voor de verlofsverhening een
inlichtingenlijst, waarop de grens van 1 H.A.
niet voorkomt.
Spr. gaat dan ook geheel mede met dc«a
heer Albarda.
Spr. wenschv, dat de Minister adries en
inlichtingen zal vragen aan de provinciale
landbouwvereenigingen en dan uit eigen be
weging, zonder adressen af te wachten, ver
lof zal verleenen.
De lieer SMEBNGE acht het antwoord,
dat de Mniister gaf op de vraag van den
lieer Albarda niet doelmatig. Iiij meent ook
dat ieder, die een stuk grond heeft, mocht)
verwachten, dat hem gelegenheid zou wor
den gegeven dien grond ook te bebouwen.
Ook spr. wraakt het onderscheid tusschen
grooten en klenien landbouw. Hij acht het
standpunt van den lieer de Vykerslooth
volkomen juist. Ook hij acht het gewone
verlof Piet voldoende voor de bewerking
van 'den grond der kleine grondbobouwers.
De vrouwen zijn lang niet altijd in staat eon
deel der werkzaamheden op zich te nemen.
Het antwoord des Ministers heeft hem
vooral leed gedaan, omdat het zoo botweg
iedere regeling afwees. Met aandrang vraagt
hij daarom, dat Z.Exc. zijn oordeel nog eens
zal herzien, ook met het oog op den hooi
bouw, die nadert, waarbij het advies dor
morgen in Den Haag bijeenkomende bemid-
delingsburesaux zou kunnen worden_gevraagy-
