Nederland en de Oorlog. "f7!» if «lag; 22 •Xaïm&ri. Eerste Blad. A°. 1915. (Deze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en <§eesidagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. OfficieeEe Kennisgeving. ffö. 16842 LEIDSCH DAG-BLAD PRIJS DER ADYERTENTIEN: Van 16 regels ƒ1.05. Iedere regel meer Kleine advertentiën Tan 30 woorden 40 Gents contant; elk tiental woorden meer 10 Gents. Vöor het incasseeren wordt ƒ0.05 berekend. Bewijsnummer 5 Gents. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 1.30per week. f 0.09. Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week. 0 10. Pranco per post 1.65. DIRECTE BELASTINGEN. Do Burgemeester van Leiden brengt ter alge- ineene kennia, dat aan den Ontvanger der Directe belastingen is ter hand gesteld het kohier der Grondbelasting van den dienst 1915, executoir verklaard den 20en Januari j.l. en herinnert voort-s den belanghebbenden aan hun verplichting om den aanslag op den bij de Wet bepaalden voet te voldoen. Do Burgemeester voornoemd, N. O. DE GIJSELAAR. Leiden, 22 Januari 1915. Ter-aardc-beslclliilg van Ds. A. ROORDA Jzn. Hedennamiddag had op de begraaf plaats „Rhijnhof" de ter-aarde-beatelling plaats van het stoffelijk overschot van ds. Roorda Jzn., in leven predikant bij de Geref. Kerk alhier. Des voormiddags werd in het kerkge bouw aan de Hooigracht, de kerk, waarin ds. Roorda in zijn leven meestal voor de gemeente optrad, een godsdienstige samen komst gehouden, welke door een groot aantal gemeenteleden en belangstellenden t.werd bijgewoond, waaronder ook de we duwe, de kinderen en verdere familie leden. Ds. H. Thomas ging voor. Nadat was voorgelezen Psalm 103 vers 13 tot het einde, sprak de voorganger naar aanleiding van Pred. 9:10: Alles wat uwe hand vindt to doen, doe dat met uwe macht, want er is geen werk, noch bezin ning noch wijsheid in het graf daar zij henen gaat".- Hij deed uitkomen, dat de overledene aan dit tekstwoord getrouw is geweest. Hij heeft gewerkt zoolang het voor hem dag was, gewerkt in den dienst des Hee- ren. Hij had nog zooveel plannen, er lag al weder een bestek gereed, en alles is nu afgebroken. In het stille graf kan hij niet meer arbeiden, zijn plannen niet verder uitwerken. Spr. trok daaruit voor zijn hoorders en zichzelf de les, om ook waakzaam en werkzaam te zijn, want niemand onzer weet hoe spoedig zijn ure kan slaan. Wij moeten, zooals ook de overle'ene deed, onze kracht zoeken in gebed en ge loof. Spr. smeekte kracht en sterkte af van God voor de zwaar getroffen weduwe en kinderen, die hun echtgenoot en vader in de kracht des levens van zich hebben zien weggaan. Do gemeente zong ten slotte Psalm 427, waarna de talrijke schare diep onder den indruk van het voor do gemeente treffend geval, heenging. Te half twee kwam de lijkstoet op de be graafplaats aan. In overeenstemming met het door don overledene uitgedrukt ver langen, waren er geen bloemen. De deel neming was echter zeer groot. Toen de kist in de rouwkamer was ge plaatst en de familie, de Kerkeraad en afgevaardigden van verschillende corpora ties zich in broeden kring er om heen had don geschaard, werd de overledene aller eerst herdacht door ds. Kouwenhoven, die jer aan herinnerde, hoe wij door alles, wat ytij hier zagen, aan de broosheid des levens moesten denken. Wie had kunnen vermoe den, dat deze krachtige gestalte zoo spoe- di aan zijn familie en aan de gemeente sou zijn ontvallen? Hij was forsoli van liohaam en rijk van geest. Spreker schetste do hartelijke ver- houding, die er bestond tusschen dezen iman en do overige leden van zijn gezin, schotste voorts zijn groote gaven, <Ro hij in dionst stelde van Jezus Christus; hij deed uitkomen hoo ds. Roorda met zijn krach- tigen Friesohen wil een man was om te le ven. En toch is hij vroeger dan menigeen geworden do man des doods. 1 Daarom spreekt deze dag tot ons dn. iaaohtige ontroering. Hoe groot moet dan biet onze God zijn, die deze kraohtige figuur ftdt ons midden wegrukte I Maar die God is pok groot in Zijn trouw au Hij heeft nog fetter ker gemaakt den band, die hem; verbond pfeb Jezus Christus. .Wiaar alle banden ver broken zijn, is gebleven de band, die hem Mn Christus verbond en nu jóóds juioht feajn ziLel bij zijn Moester cn Hoere. i Zich wendende tot de weduwe cn do kin- floren troostte hij dezen met liet woord van UobDe Hoere hoeft gegeven, de Heere hoeft fe en omen, do naa-ni1 dos Heerc zij geloofd! -Hierna verkreeg jiet woord de hoer De jlpoer, uit Oude-Piekela, die als afgevaardigde ijylan die gemeente, uiteenzette, wat ds. Roorda jfroor hen geweest is: De man des Vredes jpiet behoud Vvan het reoht. 'Ook hjj besloot met leien woord van ver- jjwoosting tot de weduwe on de kinderen. ii 'Hierna Werd do kist grafwaarts gedragen. jPEén nog veel tall ijker sóhan* had aak om m groeve geschaard. aio voor zoo mogelijk vorvolg Laatste Berichten), LEIDSCHE SCHOUWBURG. Pisuisse en Hemsing. Ieder jaar verheugen wij ons op een be zoek van Pisuisse; wetend, dat deze artist oen publiek een geheelen avond zal boeien. Hetgeen gisteravond gebleken is, al was dat publick minder talrijk dan wij verwacht hadden. Lag £it aan het gemis van den trouwen metgezel Blokzijl, die naar do waterlinie is Maar dan had men toch onge lijk, want. in den plaatsvervanger Hemsing hebben wij een hoogst muzikaal begeleider begroot, die Pisuisso in alle vrijheden van zijn voordracht op den voet heeft gevolgd. Over de manier van voordragen behoeven wij niets meer te zeggen; die is bekend en steeds geliefd, en terecht; geen oogonblik vervelen wij ons, steeds meer zouden wij 'willen hooren uit het overvloedig reper toire van zoo verschillend genre. Ook de reeds eerder gehoorde, zooals Grandmother's Story, hoorden wij gaarne weer. Met Pisuisse doorliepen wij de Fransche, Engelsche, Hol landsche en Duitsohe liederen, terwijl ieder lied aan het volgend werd geschakeld door er op boeiende, vaak geestige manier wat van te verbellen. Het publiek geraakte spoe diger dan anders in de stemming, want ïeods van het tweede lied „Qu' est cc qu'il y a un" werd jiet refrein, eerst schuchter, weldra vrijmoedig, medegezongentoen wij „Tipperary" hoorden, was het publiek niet te houden en zong met luider stem' jncde. Ook onder de Hollandsche liedjes waren aardige op te merken, o. a. een van Hemsing zelf, Varen" en een, gemankt door een dam o, mevrouw Do Wijs, op het taschje van een zestienjarig meisje. Van het Duitsche genre noemen wij vooral het voorgedragen gedicht zonder muziek cn h-et elegante Liedje aan de telefoon. De meeste liederen waren, wat muziek betreft, aardig geïllustreerd. Van ITemsing's olashisch pianospel hebben wij bijzonder ge noten in de „Valse Chavirèo" en in boven genoemd liedje aan de telefoon met de zacht klinkende balmuziek. Aan het slot vam de kleine, ook van de groote pauze en van de algoheelo pauze werden Pisuisse en Hem sing telkens teruggeroepen. Wij hadden gaarne nog een keuze uit het repertoire book willen doen, maar wachten tot het volgend jaar, waarop wij ons afweer ver heugen. In het Pharmaoeutisch Laboratorium in de Hugo-de-Grootstraat, alhier, hield prof. dr. N. Schoorl, hoogleeraar aan de universiteit te Utrecht, op uitnoo liging der Philosophische Faculteit der Leidsche studenten, een voordracht over: ,,de toe passing der phasenleer op analistische scheikunde". De hoogleeraar lichtte zijn rede met talrijke voorbeelden cn proeven toe en werd met aandacht door de aanwezigen, voor het meerendeel studenten, gevolgd. De heef D. A Harmens is getreden uit het bestuu,r van de Juridische Facul teit der Leidsche studenten. In zijn plaats is officieel can'didaat gesteld de lieer B. Ph.". baron van Harinxma thoe Slooten. Mr. L. P. J. de Vos en mr. O. H. Bosman, beiden te Leiden, zijn bestemd voor rechterlijk Indisch ambtenaar. AOADEMIENIEUWS. Lvei den. Dr. J. C. P. Smits hoop! rijn lessen als privaat-docent in de Oude Ge schiedenis te .openen met het geven van een apenbare les, op .Vrjjdag 29 Januari a. s.; ides namiddags te vier uren precies, in het Klein Auditorium. Voor het arts-examen eerste gedeelte ia geslaagd de heer H. H. Cohen, gob. te Rotterdam, wonende te 's-Gravenhage. Geslaagd voor het doctoraal examen in !d,e ïechtcn de heer R. van Eek; voor het: doctoraal examen in de wis- en natuur kunde de heer S. W. F.. Margadant. Tor gelegenheid van den 340sten diës notalia zal de roctor-magnificus, prof. dr. J. M. Janse, Maandag 8 Februari des na middags te tewee uren een rede houden in het dan weer in gebruik te nemen groot- auditorium der universiteit. SPORT. DE VOETBAL-WEDSTRIJD N. V. B.t H. B. S. II-De Sportman, Den Haag. DE VOETBAL-WEDSTRIJDEN L. V. B.: Ajax IIL. F. O. (lV^uur), te Leiden. O. N. I.Beresteyn (IVfc uur), te Voor- sohoten. LeidenD. L. V. (2V£uur), te Leiden. Ajax IIIBeresteyn II (ÏO1^ uur), te Voor schoten. D. L. V. IIL. V. V. II (2^2 uur), te Leiden. O. G.O. N. I. II, te Noordwijkerhout. Norvicus IIDe Sportman III, te Noor ?- wijk. DE KORFBAL-WEDSTRIJDEN: Vitesse IIA. L. O. II, te Leiden. Prof. Dr. J. VERDAM. Prof. dr. J. Verdam, sedert 21 October 1891 hoogleeraar in de Nederlandsche taal en het Middelnoderlandsch, aan onze hoo-: geschool, viert heden zijn 70sten verjaar; dag en zal derhalve zijn ambt aan het eind van dezen academisclien leergang moeten neerleggen. In overeenstemming pret een door 'den hoogleeraar geuiten wensch, wordt deze Mag van officicele zijde niet herdacht. Prof. Verdam werd 22 Januari 1845 te Amsterdam geboren, studeerde te Leiden cn promoveerde hier den 14den Mei 1872. op een dissertatie: „Tekstkritiek van Mid- delnederlandsche schrijvers." Nadat hij se-; dert 1869 praeceptcxr was geweest in de- oude talen aan het gymnasium, werd hij in 1878 benoemd tot hoogleeraar in dit nieuwe vak aan de Amsterdamsche Hooge- school. Hij aanvaardde dit ambt 13 April van 'dat jaar met een toespraaki}De wetenschappelijke beoefening van de Ne'derlandsche taal, in verband met het nieuwe doctoraat." In 1891 werd hij hóog- leeraar te Leiden. Hij aanvaardde dit ambt 21 October van dat jaar met een rede: „Over wetenschap en wetenschappelijke methode." .Tal van werken,- alsmede artikelen in verschillende tijdschriften, zijn van zijn hand verschenen. In 1882 werd hij benoemd tot lid der Kon. Academie van Wetenschappen. Voorts is hij lid van de Maatschappij Ider Nederlandsche Letterkunde, te Leiden, van het Historisch Genootschap te Utrecht, van het Utredhtsdh Genootschap en bui- tenlandsch eerelid van de Vlaamsche Aca demie voor taal- en letterkunde. In 1913 hield hij nog voor deze academie een redevoering over: /„Het Midideinedjer- landsch Woordenboek." Oruze regieering stelde zijn verdiensten op prijs door hem te benoemen tot ridder in de orde van Iden Nederlandsch-en Leeuw. De hoogleer aar verheugt zich nog in een uitstekende gezondheid. DE ZEPPELINS BOVEN ONS LAND. Naar wij van bevoegde zijde vernamen heeft do Nederlandsche Regeering, in verband met hot vermoeden, dat dc in don nacht va 19 op 20 Januari boven Nederlandsch grondgebied waargenomen, zich in oostelijke richting bewegende luclitvaardcrs, deel uit maakten van de Duitscho strijdkracht H. M.'s gezant te Berlijn opgedragen, zal les ter kennis van de DuiUche Regeemg te brengen, opdat oen onderzoek naar het ge beurde worde ingesteld. DE OORLOGSLEENINC. De groote staatsleening is geheel hier te lande geplaatst; niet slechts zijn de ge ruchten, als zou het buitenland een deel daarvan voor zijn rekening genomen heb ben, volkomen ongegrond, doch zelfs uit Indië is niet voor een noemenswaardig be drag ingeschreven, hetgeen dan ook geheel met de opvattingen der regeering strookt, die immers met de mogelijkheid eoner eigen Indische leening had rekening tc hou den. Eerlang zal een statistisch overzicht ge geven worden, waaruit zal kunnen blijken, hoeveel in de groote steden en in andere deelen van ons land is ondergebracht en hoe groot het aantal inschrijvingen is. Ech ter mag reeds thans aangenomen worden, dat het werkelijke cijfor der inschrijvingen het eindcijfer dier statistiek aanmerkelijk zal te boven gaan, aangezien ongetwijfeld verschillende commissionairs in effecten gemakshalve eon aantal kleinere inschrij vingen als één preferente inschrijving van 10,000 hebben aangegeven. Met belangstelling wordt de eerste Bankstaat na 8 Februari afgewacht,- die waarschijnlijk de beantwoording van meni ge thans gestelde vraag zal vergemakkelij ken. DE HARWICH BOOTEN. Men seint ons uit Hoek van Holland, dat naar aanleiding van het torpilleeren van een Engelsch schip de Harwichbooten Munich" en „Wraxham" voorloopig niet uitvaren. DE RAMP BIJ BRESK2NS. Nader is bepaald, dat de ^eamilicien Ree- mans, die omkwam bij het mijnongeluk in de Wielingen, niot te V lissin gen, doch Ie Dordrecht zal worden tor aarde besteld. In ecrstgenocmdo plaats wordt dus geen enkele der slachtoffers begraven. De „Middelb. Ct." schrijft: Naar wij nader vernemen, was de -mijn, die de noodlottige ontploffing in do Wic- Jiiiggn .veroorzaakte* boyon- .water, toejtt het ongeluk gebeurde. Even voor de ramp had men van een naburig vaartuig gezien, hoe luitenant Luden over de mijn hing, oogen- schijnlijk bezig deOe te inactiveeren. Heb zelfde werk had hij reeds tallooze malen verricht, zoodat waarschijnlijk een niet te voorziene gebourtenis, wellicht ten gevolge van de woelige zee, die dc mijn in schuinen stand tegen de boot kan hebben geworpen on zoo tot ontploffing gebracht, moet heb ben plaats gegrepen. Deze houding in aanmerking genomien, heeft men van het lijk van dezen officier de identiteit weten vast te stellen. Ook zijn overblijfselen horkend van den milicien Ree- mans. Van de andere slachtoffers zijn geen overblijfselen gevonden. AANCESPOELDE MIJNEN Een mijn, die Woensdag aan het strand aan den Osse (Scharendijke) tot ontploffing is ge bracht, heeft aan vele belendende huizen schade toegebracht. Tal van ramen en glas ruiten werden vernield, muren en daken scheurden cn een groot aantal dakpanuen werd weggeslingerd. U ITKEERINC LANDWEERMANNEN. 115 landweermannen, thans gelegen in de Nieuwe Hollandsche Waterlinie, hebben aan de Tweede Kamer een adres gezonden, waar in zij zoggen: j,Ondergeteekenden verklaren hierbij 'uit drukkelijk, dat hun gezinnen, wegens te lage uitkeering, welke van het Rijk genoten wordt, gebrek -lijden.'- VERLOF VOOR MILITAIREN. In verband met het groote aantal ver zoeken, die den laatsten tijd worden aan geboden om verlof voor militairen, die in gewone omstandigheden eigenaar zijn van een zaak belast zijn met het beheer van een zaak of met de administratie van een of ander bedrijf, en ten einde deze militai ren in staat te stellen de balans op te ma ken of orde te stellen op hun administra tie, heeft de opperbevelhebber van land en zeemacht bepaald, dat in de maanden Januari en Februari door de korpscomman- danten om bovengenoemde redenen een verlof van ten hoogste acht dagen kan wor den verleend. Ten einde vcor dit verlof in aanmerking te komen, is het noodig, dat de dienstplich tigen door den burgemeester van de ge meente-, waartoe hij behoort-, do noodzake lijkheid van een dergelijk verlof kan. doen staven. Het is noodzakelijk, dat de verloven zoo danig voor de verschillende aanvragers go- schikt worden, dat de dienst daardoor zoo weinig mogelijk bezwaren ondervindt. SIGAREN EN TABAK VOOR ONZE MILITAIREN. De commissie voor de inzameling van gelden tot verstrekking van sigaren cn tabak aan onze militairen te velde cn in versterkte plaatsen, onder voorzitterschap van den luitenant-generaal b. d. W. G. F. Snijders, besloot in November j. 1., we gens gebleken verminderde belangstelling van 't publick, haar taak te beëindigen, nadat de loopende zaken zouden zijn af gewikkeld. Nadat hiervan mededeeling was gedaan, kwamen gaandeweg nog onderscheidene giften in geld. alsmede schenkingen van sigaren, voor het doel der commissie in. Tengevolge van een cn ander kon de commissie in December j.l., voornamelijk tegen Kerstmis, nog aan een aantal troe pen en detachementen aan de grenzen en kusten, die te voren van haar nog niets hadden ontvangen, geschenken van rook- materiaal uitreiken. In den aanvang van de loopende maand waren de zakender commissie nagenoeg afgewikkeld. Inmiddels ontving het bestuur een schrijven van de Nederlandsche Ka mer van Koophandel te Pretoria, d.d. 5 December 1914, houdende bericht, dat was gestichthet z.g. „Nederlands Leger Shillingfonds," met het doel gelden voor onze commissie in te zamelen en ter be schikking van het bestuur te stellen. De commissie heeft voor dit door haar hoogeliik gewaardeerde streven, haar har- tehjken dank betuigd. Het spreekt vanzelf, dat zij nu haar zaken op dit oogenblik niet sto-p kan zetten, maar nog voortdu rend diligent blijft. Dc commissie blijft thans bereid, ook van andere belangstellenden in deze mili tairen, nog verdere geschenken in geld of in natura voor haar doel te aanvaarden. Het penningmeesterschap wordt thans waargenomen door den secretaris, den heer Z. Hoek, Waldeck Pyrmontlcade 133, Den Haag. i UIT MAASTRICHT. Nadat in de eerste maanden van den oorlog vele Belgische onderwijzers naar Maastricht zijn gekomen uit de buurt van Luik van die gemeenten, waar de scholen verbrand zijn of geen kandoren meer zijn om die te bezoeken, zijn het nu onderwijzers uit Verviers en omstreken, die naar die Nüderlajidschc stad zijn gevlucht. Tob 14 dagen geleden was het te Ver viers nog zeer kalm en ging iedereen rus tig zijn gang. Maar daar werden op een maal 100 mannen, allen beneden 30 jaar, op het Stadhuis ontboden. Vóór dien tijd haddon zij allen een verklaring moeten teekenen, dat zij d!e wapenen niet tegen de Duitschor a zouden opnemen. Die 100 man kwamen niet meer terugzij werden gevan gen genomen en volgens zeggen van do gevluchten naar Duitschland gevoerd. Zoodoende trachtten alle mannen, die bin nen -dien leeftijd vielen, zoo spoedig moge lijk de grens over te komen. Dit moest na tuurlijk zonder pas geschieden en ging in' de meeste gevallen met groote moeilijkhe den gepaard. Door tusschenkomst van het plaatselijk comité zijn te Maastricht zes onderwijzers aan het werk gezet, n.l. drie aan de Broe derscholen, twee aan do Augustijnen, waar' aanvankelijk door dames slechts halve da gen werd les gegeven, maar nu geregeld school wordt gehouden, en een aan de open bare school voor beta lenden in de Spii- straat, waar nu alle Belgische kindoren, in één klas vereenigd, van een Belgischen onderwijzzer les krijgen. Velen zijn met hun gezinnen naar Engeland vertrekken, in <te hoop daar werk te vinden. Maar er zdjn nog veel onderwijzeressen, die voor moedors of zusters te zorgen hebben en wien het comité graag werk zou verschaf fen. Voel kinderen van onderwijzers zijn gra tis in inrichtingen in Limburg opgenomen. NEDERL. ANTI-OORLOC RAAD. Het bestuur van den Neder landsch en Anti-Oorlog Raad verzendt dezer dagen een circulaire met ecnige geschriften aan do vereenigingen, welke in do laatste ja ren Koninklijke goedkeuring op haar statu ten hebben verkregen. Do circulaire beva'ö een opwekking tot aansluiting bij den Raad. DE OORLQS EN DE BUITENLANDSCHE lm de vijf oorlogsmaanden van 1914 zijn ter Provinciale Griffie van Noord-Holland niet minder dan 3790 buitenlandsche pasV sen afgegeven. Welk een groot aantal dit, is, blijkt wel, wanneer men weet, dat in de overeenkomstige maanden van 1913 161 passen zijn uitgegeven. De oorlog heeft dus het aantal passen vervijfenvijftigvou^ dig<L Thans is het aantal sinds 1 Augustus reeds tot over dc 10.000 gestegen. Er worg den nu een 2000 per maand afgegeven,' waarvan de moeste kosteloos aan de Bel-J gen,- die terugkeer en. Voor dit werk heeft de Provinciale Grif-; fle te Haarlem twee liarer ambtenaren moes» ten detach-eeren, bij het bureau voor den commissaris der Koningin, dat in het Ams sterdamsche raad/huis gevestigd is. Te Haarlem zijn twee tijdelijke ambtenaren in dienst gesteld. INVOER IN FRANKRIJK. De Minister van Buitenlandsche Zaken' brengt ter kennis van belangliebbenden, dat voor den invoer in Frankrijk van goederen, dio uit Nederland door tusschenkomst vin eon expediteur of een vennootschap, die zich met expeditie belast, worden verzonden, van af 28 Januari 1915 door do Franscho douano de overlegging van oen certificaat zal wor den gevorderd ten bewijze dat dc expediteur niet is do onderdaan van een der staten, waarmede Frankrijk in oorlog is of de ven nootschap bovenbedoeld niet voor de meer derheid bestaat uit onderdanen van een dezer staten of wel door onderdanen van een dezer staten wordt bestuurd, een en ander naar gelang van don rechtskundigen aard der vennootschap. De verlangde certificaten worden door de Franscho consuls hier te lande kostelooq afgegeven. EEN UIT ENGELAND CEVLUCHTE ÜUITSCHE DRACONDER. Gisternacht hoeft Zutphen weer een onti snapten vluchteling geherbergd, ditmaal 'n Duitsch dragonder, die bij Calais werd, gevangen genomen. Met z'n vijven wisten zij te ontsnappen, doch zijn vier makkers moesten hun poging met den dood bekoo; pên. Hij was in het bezit van een Engels schen officiersmantel cn muts, en slaagde er in op een Zweedsch schip te komen* waar hij zich zelfs kon verstaanbaar maken* omdat z'n vrouw een Zweedsche is. Te Katwijk werd hij aan land gezet en gis^ termorgen halfacht vertrok hij weer van Zutphen, om zich met zijn pas en papieren in Wesel te melden. Hij hoopt nu maar een poosje van zijn vijf maanden oorloge voeren te mogen uitrusten. („Zutph. Crt."j IN HUN RANG HERSTELD. Eenige weken geled'en werden van Amersfoort naar Leeuwarden overgebracht zes geïnterneerde Belgische officieren, die tot soldaat waren gedegradeerd. Naar wij vernemen, zijn -deze militairen, o.w. een overste, in hun rang hersteld cn zullen he den (Vrijdag) weer naar Amersfoort wor den overgebracht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1915 | | pagina 1