T08TS
Zlaterdag 10 L>eceilil>e 1*.
A». i914.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit
DRIE Bladen.
Eerste Blad.
Officieele Kennisgeving.
De Stem des Roependen....
Nederland en de Coring.
UIT Gfê3 LAND.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 16 regels /1.05. Iedere regel meer f 0.171. Kleine advertentiën
yaii 30 woorden 40 Oents contant; elk tiental woorden meer 10 Oents.
Voor het incasseeren wordt /"0.05 berekend, Bewijsnummer 5 Oents.
PRÏJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 1,30per weekf 0.09.
Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week. B 0.10.
Franco per po3t 1.65.
VEE-, KAAS-, BOTER- EN
WEEKMARKTEN.
Burgemeester on Wethouders van Lei
den brengen ter konnis van belangheb
benden, dat met het oog op de beide
Kerstdagen en don Nieuwjaarsdag de
Vee- en Kaasmarkten van Vrijdag 25 De
cember en van Vrijdag 1 Januari a.s. zul
len worden gehouden respectievelijk op
Woensdagen 23 cn 30 December en de
Boter- en Weekmarkten van Zaterdag
26 December a.s. op Donderdag 24 De
cember tevoren.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
N. O. DE GIJSELAAR,
Burgemeester.
VAN STRIJEN,
Secretaris.
Leiden, 39 Dccc|aber 1914.
UITBREIDINGSPLAN DER
GEMEENTE.
De Burgemeester, Hoofd van hot
Gemeentebestuur van Leiden
Gelet op art. 28 der Woningwet en op
art. 14 van het Koninklijk besluit van den
28®n Juli 1902 (Staatsblad No. 160), tot
uitvoering van de artt. 7, 8, 9, 26, 27, 28,
30, 34, 35 en 36 dier wet, zooals dit besluit
laatstelijk is gewijzigd bij dat van 12 Fe
bruari 1913, (Staatsblad No. 52);
Brengt ter algemeene kennis, dat liet
door den Gemeenteraad, in zijn vergade
ring van 17 December 1914, vastgesteld
plan tot herziening van hec uitbreidings
plan dezer gemeente met uitvoerige kaar-
ton en grondteekeningen, een staat van
de namen eu van do woonplaatsen van de
eigenaars der in het ontwerp begrepen
perceelen met vermelding van de kadas
trale secties en nummers, een situatie-
kaart, waaruit do aansluiting van den in
het ontwerp begrepen grond aan het
overig grondgebied der gemeente en zijn
verkeerswegen blijkt en een toelichtende
beschrijving, op de Secretarie dezer ge
meente voor een ieder ter inzage zijn
nedergelegd.
Burgemeester en Wethouders voornoemd.
N. O. DE GIJSELAAR,
Burgemeester.
VAN STRIJEN,
Secretaris
Leidon, 19 December 1914.
Heden vevschijnen in persorganen van
onderscheiden kleur en in verschillende
landen roepstemmen tot den Vrede.
Het zijn de tolken van zoovele duizen
den kreten in alle tongen en talen, die
,er opgaan in hutten en paleizen, in dé
neutrale landen, zoowel als in de oorlog
voerende rijken, kreten van angst en ont
zetting over den oorlog en zijn gruwelen;
over het vreeselijk leed, dat menschen-
kinderen, in grooto massa's vereenigd,
van met dood en verderf dreigend oor
logsmateriaal voorzien, zich tegenover
elkaar plaatsend, elkander toebrengen,
terwijl ver buiten het oorlogstooneel, in
landen zelfs, waar nog Vrede heerscht,
de terugslag van het lijden in velerlei
vorm wordt gevoeld.
Willon de menschen, die elkander dit
naamloos leed veroorzaken, dit met be
wustheid
Zouden zij niet liever heden dan morgen
elkander de hand dor verzoening reiken
en tcrugkeeren naar hun land, naar hun
Woonplaats, naar hun betrekkingen, die
de thuiskomst van huu dierbaren me6
spanning verbeiden?
En zouden ook zij, die dezen geweldi
gen krijg hebben begeerd, voorbereid,
uitgelokt en hebben doen ontbranden in
stille oogenblikken, wanneer zij, ont
worsteld aan den oorlogsroes, de hand
steken in eigen boezen, geen berouw ge
voelen en zuchten: „Waren wij den strijd
oiaar niet begonnen, was er maar weer
Vrede 1"
Ja, waa er maar weer Vrede!
Dat is-de zucht, die oprijst uit hot ge
prangd gemoed van heel de beschaafde
monschheid.
Heb schijnt echter wel, dat niemand
heb too verwoord kent, in staat om te be
zweren den boozen geest, die den wereld
brand heeft ontstoken en hem steeds
feller en feller doet oplaaien.
Dat tooverwoord moet zijn de uitge
drukte wil van de menschheid zelf, die,
nu zij tot bezinning is gekomen, haar
krachtig: „Ik wil den Vrede hersteld
zien!" moet doen hooren, ver boven het
kanongebulder en het krijgsgesclial uit.
Bij de nadering van heb Kerstfeest,
hetwelk de Christenheid grooto blijdschap
verkondigt en Vrede op Aarde predikt,
mogen wij niet langer wanhopen aan de
wereld-overwinnende macht der liefde.
Nu is het tijd, om de stem te verheffen
tegen het brute geweld, dat de wereld
thans behcerscht.
Die stem moet klinken uit alle monden,
die den Vrede begeeren, bij alle volken,
en dan zal do Viedc moeten komen.
Ook wij willen ons zwak geluid mengen
in het algemeene koor, dat op Kerstmis
oor den Vrede moet getuigen, niet voor
een enkelen dag, om daarna het moor
denaarswerk met nieuwe felheid to her
vatten maar voor eens en voor altijd,
opdat er komo een duurzame Vrede,
waarborg voor vernieuwde welvaart en
geluk van menschen en naties.
Laat de stem, die heden klinkt in de
Pers, weerklank vinden bij de geheele
menschheid, die ten slotte machtiger zal
blijken dan het geweld, dat nu nog de
wereld behèerscht
LEIDEN, 19 DECEMBER.
Alhier vergaderde in de Nutszaal
de. afdeeling Leiden van „Vrede door
Recht''. Ruim half negen opende de
presidente, mejuffrouw Van Eek, do
vergadering eu gaf daarna het woord aan
de secretaresse, mej. Lulofs, tot het lezen
der notulen der vorige vergadering. Het
keurig jaarverslag werd eveneens door
mej. Lulofs voorgelezen, hetwelk haar een
hartelijk applaus der vergadering bezorg
de de penningmeester deed v erslag van
zijn beheer, waaruit bleek, dat er een
klein overschot was. Er waren twee vaca
tures. Mej. Lulofs moest haar taak neer
leggen wegens vertrek naar Den Haag,
terwijl de heer Blekkink mdest bedanken
als penningmeester wegens vertrek naar
Amsterdam; beiden werden door de pre
sidente bedankt, voor hetgeen zij voor de
afd. gedaan hadden.
Als waarnemende secretaresse werd aan
gewezen mej: Van Beek, to Oegstgeest,
terwijl als waarnemend penningmeester
zal optreden de heer A. Kroonenberg,
alhier, welke beiden de benoeming aanna
men. Als afgevaardigde naar de Bonds
vergadering te 's-Gravenhage werd be
noemd mevr. Poelgeest, to Leiderdorp.
Alhoewel de vergadering slecht bezocht
was, ontspon zich toch een geanimeerd
debat over den Bond „Vrede door Recht"
in verband met den thans opgerichten
anti-oorlogsraad, en werd verder beslo
ten, om te Leiden een comité to vormen,
Waarin personen van verschillende rich
ting zitting zullen nomen. Een en ander
werd overgelaten aan moj. Van Eek ora
hiervoor to ijveren.
Niets meer aan de orde zijnde, sloot
de presidente lo ruim tien uren de ver
gadering.
Een Kon. besluit bepaalt, dat ion
'behoeve van de voorbereiding van beslis
singen op verzoeken om rente, als bedoeld
in de artikelen 369 cn 370 der Invalidi
teitswet het Rijk wordt verdeeld in
Ide in dat besluit genoemde districten.
Bepaald is voorts, dat in ieder dier dis
tricten een Reritccommissie zal worden in
gesteld.
I-Iier is die Commissie samengesteld als
volgt
Voorzitter: mr. P. E. Briët, voorzitter
van Let bestuur van het gemeentelijk
werkloozcnfonds. Lid: jhr. A. J. B. Six,
te Oegstgeest. Secretaris, tevens lid: F.
G. Rosier, hoofdcommies ter secretarie.
Pij den heer S. de Boer Azn., pen
ningmeester van „Schoolkindervoeding," is
ingekomen f2.95 van de sneeuwbal „Voor
kinderen idoor kinderen" en een inzameling
van Adriaan, Janny en Annie f 1.35.
Voor den dienst in Ned.-Indiö is be
stemd Raden Mas Soomitri, alhier, voor
adjunöt-administrateur bij den Gouverne-
ments-pandhuisdienst.
De Oorlog cn het Godsbestuur.
Over dit onderwérp hield gisteravond op
uitnoodigging van de afd. Leiden en Omstre
ken van den Ned. Proi-,-Bond dé. K. Vos,
uit Middelstum, lin het Nirlsgebouw een
lezing, die door een talrijk gehoor wérd ge
volgd.
Uit spr.'s beschouwingen bleek, dat vol
gens vrijzmnige opvatting God buiten en
boven don oorlog staat, zoodat er geen reden
is God voor do oorlogsellende aansprakelijk
te stellen of Hem to danken voor de over
winning en het Verslaan der vijanden. Zoo
achtte spr. liet heiligschennis om te spre
ken van den God van Nederland, van
Duitsehland of* van. welk volk ook.
De oorlog is mepschenwcrkmensehen zijn
ook .aansprakelijk voor de gevolgen.
Het g-eloof, dat Gód de Héér der heer
scharen, de opperste- generaal is, werd. ont
leend aan OucLIsrael, dat Jahwé aanbad als
den Volksgod, machtiger dan andere goden.
Voor hen, die nog staan op dit standpunt,
zij het dan ook ecnigszins gewijzigd, kan er
dan ook geen sprake zijn om, aan een wereld.
Vrede te gelooven.
De R.-Iv. en Calvinisten zien, volgens
spr., ook thans nog in den oorlog de hand
Gods. God gebruikt den oorlog als een
tuchtroede, als een gceselwaarmede Hij
do menschen straft voor hun zonde eu on
gerechtigheid.
Heb doet voor h'en, thé dit Weten, dan
ook vreemd aan in dezen tijd naast vrijzin
nigen, Roomsehen en orthodoxen to zien
samenwerken in den Anti-Oorlogsraad, oen
lichaam, dat zic.h ton doel stelt oorlogen
Sn do toekomst te voorkomen. Spr. verklaarb
dit echter uit het feit, dat men in dezen
vreeselijken tijd terugdeinst voor de conse
quenties van zijn eigen geloof. Do natuur
gaat boven de leer.
Zooals spr. aantoont is mot cn door het
ontstaan van de vrijzinnige gedachte omtrent
God en Godsbestuur'de vredesbeweging' op
gekomen en van de vrijzinnig godsdienstigen
verwacht hij voor de próp ageering en do
verwezenlijking van deze idee dan ook
alles.
Nederland, het vrijzinnig Nederland vooral,
liccft daarin een roeping te vervullen, ■waar
toe hij dan oolc in de eerste plaats de gods
dienstig vrijzinnigen opwekte. Gaarne erkent
hij, dat met name de voorgangers in het
verleden, niet genoeg gedaan hebben, doch
vindt daarvoor een Verontschuldiging in de
voor geruinien tijd algemeen gevestigde mea
ning, dat het wel nooit meer tot zulk oen
geweldige uitbarsting zou komen.
Dat de vredesbeweging van vrijzinnig
godsdienstig standpunt, kans van slagen zal
hebben, gelooft spreker op oen drietal gron
den: lo. omdat geen der wereldgodsdiensten
naar opperheerschappij streeft; 2o. omdat
het internationaal verkeer steeds meer zich
ontwikkelt, cn 3o. omdat de volkeren zelf
meer en meer worden doordrongen van het
besef, dat liet een natie on teert met ter
zijde-stelling van het recht oorlog Ie voeren.
Tot afschaffing van het leger door kleine
naties, durfde spr. nochtans niet advisee.rcn.
Aan het- debat werd in de eerste plaats
deelgenomen door mej. Th. van Eek. presï-
dento der Ltidsche afdeeling van den Alg.
Ned. Bond „Vrede door Recht", die voorna
melijk verschilde met den spr,, als deze
huiverig was voor afschaffing van het leger.
Volgens haar opvattiug moeten in dezen
kleine naties voorgaan. Voorts verdedigde zij
samenwerking von alle godsdienstige en
politieke partijen en dé beweging voor den
vrede. Een ander der aanwezigen, hoewel
spr.'s meen.ing respecleerend, betoogde aan
de hand van den Bijbel, dat het streven
naar een wereldvrede een ijdel pogen is en
met aanhalingen uit do openbaring voor
spelde hij na dezen oorlog een nog gewel
diger volkerenbotsiag tusscben do bewoners
van liet Oosten en het Westen.
Do debaters weiden hartelijk door den
spr. beantwoord.
De vcorziftcr, dr. J. W. Lente, dankt»
spr. en debaters en sloot daarna de verga
dering. i
Stoomboot-Man (schappij
te Lelden.
„Carsjens",
In de gisteren te Amsterdam gehouden
vergadering van obligatiehouders in de hy-
pothecaire leenlng J899, ten laste van
bovengenoemde Maatschappij, is de N«-
dcrlandscho Trust-Maatschappij gemach
tigd,- uitstel van rentebetaling en aflossing
tot 1 Mei a. s. te verleenen en is benoemd
een commissie uit de obligatiehouders, be
staande uit de hceren C. Blatt en E. F.
Blase, beiden te Amsterdam; P. Boot, te
Leiden; J. Frijda, te Utrecht en J. Sanders,
te Rotterdam.
MUZIEKSCHOOL.
.Onder de leerlingen Piano 2de klasse
behoort nog vermeld te worden A. I. van
den Hoeven.
CORRESPONDENTIE. Een paar
ingezonden stukken moesten tot een. vol
gend nummer blijven liggen.
UIT ONZE STAD.
VOOR HET STEUNCOMITÉ.
Wij ontvingen van den rechterflank in
de school Langebrug 2.G5.
VLliCHTEL INC EM-COM1TE.
Mr. Van den Berkhof f, tot- dusver deel
uitmakende van het Belgische vluchtelin
gen-Comité alhier, is naar Antwerpen ver
trokken en zal daar zitting nemen in het
Cenfcraal-Bureaü "van Inlichtingen aldaar.
ONZE NEUTRALITEIT.
Uit) de beste bron kan de Londensehe cor
respondent van do „Tel." modedeeleu, dat
het een verzinsel van de Duitsche pers is,
dat de Briteche regeeriug van plan zou zijn
een ultimatum aan Nederland to richten.
Een dergelijk plan heeft hooit bestaan,
noch bestaat er eenigo reden toe. Do offi
cieele betrekkingen met Nederland blijven
zeer vriendschappelijk.
WECWIJZERS, DIE WEC MOETEN
Zooals men weet, weiden onmiddellijk
na do afkondiging der mobilisatie liier te
lande, alle wegwijzers van den Algemcenen
Nederlandschen Wielrij'dcrsboiid van hiui
„armen" beroofd. De militaire autoritei
ten achtten het niet noodig dat bij een
eventueel binnendringen van. vreemde troe
pen, waarop men voortdurend bedacht
diende te zijn, .de vijand als het ware
den weg aangewezen zou vinden. Trou
wens, in alle landen, waar gemobiliseerd
wordt, verwijdert mén de wegwijzers of
overdekt ze met een verflaag. Dit weten
de, deed het eenigszins vreemd aan, te be
merken, dat de tc Hannover gevestigde
„Continental Caoutchouc und Gutta Per-
cha-Cie." plotseling behoefte gevoelde, juist
op plaatsen, waar vóör de mobilisatie de
A. N. W. B. den toeristen tot gids had
gediend, reclame te maken voor haar auto
banden niet alleen, doch tevens aanwijzin
gen te .geven aangaande de richting dei-
wegen.
Zoo weien wij bijvoor beeld, dat op den
straatweg van Apeldoorn naai" Arnhem,
bij het dorp Beekbergen, aan do herberg'
van gen zekeren Peters, op oen gegeven
oogeiiblik 'grootc borden van de Conti
nental" gespijkerd werden. De herberg ligt'
bij een driesprong, waar tot begin Augus
tus een wijzer van den A. N. W. B. de
richting aangaf. Deze taak nam de Duit-
schc autobandenfabriek met haar recla
me welwillend op zich. Op de drie borden
waren natuurlijk schelblauwe banden met
witten rand geschilderd en daarin prijk
ten niet koeien van letters de woorden
Deventer, Apeldoorn en Arnhem. Tijlcn
gaven de richting aan, die moest worden
ingeslagen, om de genoemde plaatsen te
bereiken. Véél appreciatie heeft de „Con
tinental" te Beekbergen voor haar vrien
delijkheid niet ondervonden. Kort nadat de
•borden aangebracht waren, liet de bur
gemeester van Apeldoorn ze verwijderen,
't Zou echter kunnen zijn, 'dat men op
andere plaatsen hier te lande nog ^lict
de noodige aandacht aan de .„reclame
borden" heeft geschonken. Vandaar 'deze
publicatie. (..Tel.")
AAN DE NEOERLANDSCH—DUITSCHE GRENS.
Men schrijft uit Zevenaar
Wat nu wol eigenlijk do oorzaak mag zijn,
dat thans vanwege liet gencraal-commando
te Munster opnic-uw last is gogeven om den
verkeersweg van Lobith met Elten in eens,
zonder het stellen van een paar dagen ter
mijn, af te sluiten, mag zeker oen raadsel
worden genoemd. Want. het. gaat toc-li maar
niet aan om den onderdanen van oen neu
tralen staat., voor zoover deze zich do uit
gaven en dikwijls grooten last van een be
hoorlijken pas hebben moeten getroosten,
zoo maar zonder slag of stoot een goeden
verkeersweg af to snijden. Do menschen
van dio plaatsjes zijn natuurlijk erg ge
dupeerd, want- nu moeten zij over het A.erd-
sohe veer en Babberik, een omweg van
zeker oen paar uur maken ora te Elt-en to
kunnen komen. Ik ben op informatie uit
geweest en heb overal hetzelfde antwoord
gekregen, namelijk, dat heb onbegrijpelijk
is, hoe do Duitselie militaire overheid daar
toe heeft kunnen besluiten. Ik voor mij ge
loof echter, dat heb hem hier in hoofdzaak
in de spionnenvrees" zit.Of, en in hoeverre
nu te Lobith daartoe aanleiding is gegeven,
weet ik niet, doch zooveel is wel zeker, dat
in de laatste dagen te Elt-en langs do heeie
grensstrook de wachten uitgebreid zijn. Tot.
dat doel zijn daar een paar dagen geleden
weder ongeveer twintig militairen bijgeko
men.
8EM0E1L1JKINC CRENSVERKEER.
Het grensverkeer met Duitsehland wordt
met- den dag moeilijker gemaakt. Ieder,
die thans van het station Hassum Duitseh
land binnenkomt of verlaat, moet op ccn
daartoe verstrekt wordend formulier ïq-
vullenzijn naam, ouderdom, doel der
reis en plaats van herkomst. Het schrift
van het formulier wordt dan door do
grenswacht vergeleken met de handteeke-
ning op den pas, resp. liet binnenlandsch
paspoort. Voorheen geschiedde de waar
merking van handteekeniug eu portret
door den consul te Nijmegen voor de be
woners der grensplaatsen, tegen betaling
van 30 cents. Thans evenwel geschiedt heb
alleen voor werklieden tegen dien prijs;
ieder die er als heer uitziet en niet kan
verklaren werkman te zijn, moet 1.80
betalen. Ook kon men vroeger zijn pas
aan een ander medegeven, om hem to
laten stempelen, doch ook dit mag niet
meer. De houder moet- zich persoonlijk
aanmelden, en den pas in het bijzijn var
den consul teekenen. Dit laatste spreekt
vanzelf, daar de consul toch niet kan
verklaren, dat de handteekeniug en het
portret van den houder van den pas is,
indien hij dien persoon niet kent of ziet.
KON. NATIONAAL STEUNCOMITÉ.
Door het Kon. Nat. Steuncomité wordt,
naar wij vernemen, wekelijks aan een
16-tal plaatselijke steuucomitc's een bedrag
van 40.000 uitgekeerd. Te verwachten
is, dat dit bedrag, zoomede het getal
steunbehoevende comité's, in de toekomst
belangrijk zullen stijgen.
DE KERSTVREDE.
Do „Avondpost" meldt:
Een Hagenaar heeft 30 Nov. dus vóór
het verzook van den Paus bekend was
den volgendem brief gericht tob de hoofden
van alle oorlogvoerende Statiën:
„Binnen enkele dagen zal het Kerstavond
zijn
Mijn moedor leerde mij reeds als Itind h
Kerstlied der Christenen, dat aanvangt:
„Yredo op Aarde".
...Een eenvoudig Hollander vraagt u eer
biedig, maar duizenden vragen dit met
hem
Maakt Gij voor do Kerstdagen de woor
den van dezen Kerstzang waar!"
De Hagenaar heeft daarop namens pre
sident Poinoaré het antwoord gekregen
dat „Frankrijk", dat het voorwerp van eeu
brutale en van te voren beraamde aanran
ding is geweest, in het belang van de hu
maniteit zelf, een definitief herstek voor
zich ou zijn bondgenoot-en moet verkrijgen,
aleer het de wapenen nederlegt'.
BELGISCHE STAATSSPOORBEAMBTEN.
Dé overeenkomst van het beheer der
Belgische staatsspoorwegen met het Fu-
gelsche gouvernement voor plaatsing k.
Engeland van spoorwegpersoneel, ge'db
voorloopig uitsluitend het in Nederland
vertoevend personeel.
Door Belgische spoorbeambten wordt tot
heden daaraan eon verkeerde uitleg gege
ven, 'zoodatverschillende beambten die
nog in Belgió vértööven, zich thans tot den
ingenieur te Roosendaal wenden, om naar
Engeland te vertrekken.
Door de beambten is het geen verplich
ting naar Engeland overgebracht, to wor
den, dit- geschiedt enkel op huil eigen
aanvrage.
BREIEN ALS T140VULLINC.
Breien is een ntittigo bezigheid voor gc-
mobiliseordon on geïnterneerden.
In Amersfoort worden de geïnterneerden
reeds op dozo wijze bezig gehouden. Daar
wordt door een zeer groot getal ouderwij
zere ontwikkeling en onderwijs verzorgd
voor de gemobiliseerde troepen daar ter
stede.
Een paar honderd militairen maken er
gebruik van. En 35 daarvan worden door
■drie onderwijzeressen in bovenstaande zeer
nuttige bezigheid onderlegd.
Bij de geïnterneerden te Soestcrberg is
zeer in zwang het touwknoopen. Dc een
leert het aan den ander. Men maakt netten,
en nebjes, on men knoopt hangmatten om
rijn eigen stroomatras in tc leggen.
ALGEMEENE DIENSTPLICHT.
Yan het hoofdbestuur der vercenigi.ig
„Volksweerbaarheid" ontvingen we eon ma
nifest- tor opname, waaraan we Tij gebrek
aan ruimte geën plaats kunnen geven. In
dit manifest pleit het hoofdbestuur voor af
schaffing van de loting en invoering van
algemeen en dienstplicht, ter verhooging van
lands weerbaarheid. De verhooging on
zer weerbaarheid toch was, aldus het hoofd
bestuur, do reden, dat ouzo neutraliteit kan
worden gehajidhaafd. Heb niet-weerbaar
tijd van heb gelieelo volk heeft bovendien
ton gevolge dab franc-tireurs kunnen op
treden. Yoor hen, dio vallen buiten alge-
meenen dienstplicht wordt algemeene
oefenpiiohb bepleit.
