Nederland en de Oorlog.
De Eüropeesclie Oorlog.
§eze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit
VIER Bladen.
Derde Blad.
Aan het Westelijk Front.
*0.
1679?
Zaterdag 31 IVoveiiilbe**.
A0. 1914.
LEIDSCH
DAItBT.AT)
PRIJS DER A.DVERTENTIEN
Van 1—6 regels ƒ1.05. Iedere regel meer fO.Vlh, Kleine advertentiën
▼an 30 woorden 40 dents contant elk tiental woorden meer 10 Oents,
Voor het incasseeren wordt ƒ0.05 berekend, Bewijsnummer 5 Cents.
I'ICIJS II EZ Kit COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden ƒ1.30; per week. I f 0.09.
Binten Leiden en waar agent-en gevestigd zijn per week. i 0.10.
Pranco per post1,65.
Vereeniging ,,Uit Liefde".
Uit het ons toegezonden 69ste jaarverslag
aangaande den toestand der vereeniging
„Uit Liefde", over het jaar 19131914,
blijkt onder meer, dat de Vereeniging zich
aansloot bij den alhier opgericht-en Ar
menraad. Zij ontving haar aandeel van een
gift van 2000, door een onbekenden ge
ver aan de algemeene armen van Leiden
geschonken, terwijl zij verder ter verster
king van de kas nog een gift van 25
ontving.
Het best-uur besloot de uit te reiken
levensmiddelen aan een keuring aan den
Gemeentelijken Keuringsdienst op te dra
gen. Voorts werd een proef genomön om
in plaats van meel, boekweite-gort te'-Vêr-
6ohaffen, welke proef zeer heeft voldaan.
Het aantal gewone leden bedroeg 1
Januari 1914: 226; dat der donateurs 2.
In het geheel werden voor -brood, gort-,
rijst, boekweitegrutten en turf 11,511 bons
verstrekt.
De ontvangsten bedroegen 1385, waar
onder aan contributies 831.20; de uitga
ven 1107.171/*?, zoodat het batig saldo be
droeg 278.39.
Aan het slot wordt de Vereeniging met
drang bij de weldadige stadgenooten aan
bevolen, omdat er dezen wintor zware of
fers van „Uit Liefde" zullen worden ge
v-ergd.
Openbare Leeszaal cu Bibliotheek
Heavens".
Gisternamiddag hield de vereeniging
Openbare Leeszaal en Bibliotheek Reu-
vens", -aan de Breestraat, een ledenver
gadering, welke geleid werd door den
voorzitter, prof. dr. J. P. Kuenen. Nadat
deze met een opwekkend woord de verga
dering had geopend, waarbij hij met ge
noegen op den voortdurenden bloei der
inrichting wees, werden als bestuursleden
herbenoemd de heeren dr. A. Beets, mr
A. v. d. Eist, prof. dr. L. Knappert, W.
O. Mulder en mr. dr. J. Schokking.
Vervolgens werd de begrooting voor 1915
vastgesteld in ontvangsten en uitgaven op
4415.
De penningmeester, de heer Schaap, gaf
daarbij eenige toelichtingen, waaruit o.a
bleek, dat de contributies van particulie
ren op 2000 zijn geraamd, of 150 la
ger dan het vorig jaar, met het oog op
do tijdsomstandigheden.
Van het Rijk en de Gemeente wor.lt
<een subsidie verwacht ieder van 450.
De inkomsten uit eigendommenhuur
van perceel Breestraat 25 en van een lo
kaal aan het Batt-ak's instituut 1275.
Onder de inkomsten was ook vermeli
een bedrag van 100 aan boeten. Voor
een boek, dat niet op tijd wordt terug
bezorgd, moet nl. een boete van 3 ets.
jvorden betaald.
De uitgaven werden hooger geraamd dan
het vorig jaar, mede doordat de Leeszaal
nu in de bestuurskamer is gevestigd,
waardoor meer toezicht noodig is.
Van de uitgaven vermelden wijsala
rissen 1560, aanschaffing couranten 400,
van boeken 800, bindwerk 300.
De opmerking werd gemaakt, dat de
Uitgaven van couranten en boeken in ver
gelijking met het geheele bedrag der ex
ploitatie-rekening betrekkelijk gering wa
ren, waartegen de penningmeester opmerk
te, dat de exploitatie van perceel 25 eigen
lijk buiten de inrichting omgaat, waardoor
'de verhouding eenigszins anders wordt.
Zooveel mogelijk wordt aan alle redelij
ke eischen der bezoekers voldaan.
Naar aanleiding van een andere op
meiking werd bijv. meegedeeld, dab van
sommige werken meer dan één exemplaar
(aanwezig is.
Het gebruik, zoowel van de Leeszaal als
van do Bibliotheek, is enorm toegenomen,
waartoe heb openstellen van enkele uren
op Zondag heeft medegewerkt.
Ju Oct. 1913 was het aantal personen,
'dat van de inrichting gebruik maakte,
ruim 3700; in de maand October van dit
jaar werd het cijfer 4800 ver overtroffen.
Door de hier in garnizoen liggende mi
litairen en de in onze stad vertoevende
Zuid-Nederlanders, wordt ook een druk
gebruik van de inrichting gemaakt.
Voor het examen vrije- en orde-oefe-
uingen te Amsterdam, is geslaagd de heer
H A. van Nieuwenhuizen, alhier.
De heer W. Velberg, alhier, is in
Len Haag geslaagd voor stenografie
Riënts Balt voor diploma B (onderwijs- en
kantoor-diploma) voor de snelheid van
minstens 130 lettergrepen per minuut ge
durende tien minuten achtereen.
IN ONZE STAD.
voor het steuncomité.
Wij ontvingen voor heb Steuncomité al
hier van korporaals en minderen van de
rechterflank, school Langebrug, weder
ƒ6.22.
UIT ONS LAND.
kon. nat. steuncomité 1914.
In het geheel mocht liet. Nationaal Steun
comité .tot dufivev, alleen door bemiddeling
..v.an de Javascho Bank een bedrag van
f200,000 aan gift-en uit Nódcrlandsch-Indi
ontvangen.
Aankoop van meel.
Wegens gebleken bezwaren, heeft de re-
geering voorloopig afgezien van verdere
proefnemingen, om in enkele gevallen toe te
staan, dat Amerikaansch. meel, hoewel niet
door de regeering, doch door parbiculieren
aangekocht, aan de regeering werd geadres
seerd, cm aldus meer plaats tc laten voor
annkoopon door particulieren.
uitvoerrechten.
De Vereeniging van Nedcrlandsche Werk
gevers heeft zich tot de Tweede Kamer ge
wend met bezwaren tegen het wetsontwerp
tot tijdelijk© heffing van uitvoerrechten.
Adressante kan jrich m?t het doel, dat
de regeering met het ontwerp beoogt, veroeni-
gen en verzet zich ook niet op priucipieelo
gronden tegen het gekozen middel om dit
doel te bereiken.
Maar adressante wijst er op, dat er bij tot-
stand-komiing van het ontwerp een grooti
onbillijkheid zal outstaan, omdat dan alleen
zullen werden getroffen de exporteurs, tor-
wijl de buitengewone winsten, die bij leve
ring in liet binnenland worden gemaakt,
onbelast zullen blijven.
de kaasprijs.
,,Het Volk" meldt nog. dat het dezer dagen
to verwachten Koninklijk besluit, waarbij
de maximum-prijzen voor kaas worden vast
gesteld, zoowel voor den groothandelsprijs
als voor den winkelprijs, den laatsten aan
merkelijk lager zal stellen, dan hij thans is.
De kaashandelaren zijn aangeschreven, dat
zij zullen moeten trachten het verschil op
den uitvoerprijs te verhalen
bgtalinc van huur.
Het bestuur van den Nederlandschen Bond
van Huis- en Grondeigenaren en Bouwkun
digen heeft een adres verzonden aan de
Ministers van Landbouw, Oorlog, Financiën
en Justitie, verzoekende medewerking te
willen verlecnen tor zake van totaling van
weninghuren.
pr ijsstijc inc bouwmaterialen.
Jn de provincie Zeeland zijn de laatste
dageD minstens 125 k 150 mijnen aange
spoeld. Een zeer groot gedeelte dezer ge
vaarlijke projectieion is onschadelijk ge
maakt kunnen worden.
de „alice" en „houtdijk".
Aan het ministerie van Buitenlandsche
Zaken is bericht ontvangen, dat te Dago, in
de Finsche Golf, is aangespoold het lijk
van een onbekend man, vermoedelijk van
een der opvarenden van de door mijnen
verongelukte Rotterdamscko schepen „Ali
ce H." of „Houtdijk"
Heb had om het lijf een reddingsgordel
zonder opschrift. Op een gouden trouwring
komon voor de initialen G. R. Verder wer
den op het lijk bevonden vier sleutelringen,
waarvan een met 3 eri een met 5 sleutels,
waaronder die tot opschrift dToegenolie
tank, zeeppoedertank, enz.
made in holland.
In het Engelsche Lagerhuis is aan de re
geering de vraag gestold, of zij wist, dat een
bepaalde soort goederen, waarop nu ,,made
in Holland" stond, dezelfde was als die
vóór den oorlog werd aangeduid raet „made
in Germany" en inderdaad van Duitschen
oorsprong.
Minister Rimciman antwoordde, dat aan
zijn departement was meegedeeld, dat een
bepa-alde soort goederen, ,,made in Holland"
vermeldende, in Duitschland was gemaakt.
Wanneer voldoend© gegevens verstrekt wer
den voor dergelijke overtreding van de
Merchandise Marks Aot, zou de regecring
een vervolging doen instellen.
de ontsnapte duitschg officieren.
Namens den Algemcenen Nederlandsehen
Opzichters- en Teekenaarshond is een adre3
gericht tot den Ltinistorvan Landbouw,
Nijverheid en Handel, om do aandacht to
vestigen van den Minister op een artikel
in liet bondsorgaan over do prijsstijging der
bouwmaterialen, waarin tot de oonelusie
wordt gekomen, dat een prijsverkooging g>een
reden van bestaan heeft, ja zelfs, gezim
do overproductie in dezen tijd, een virla-
ging van prijs niet ondenkbaar geacht kan
worden.
Adressanten herinneren voorts aan de vol
gende zinsnede uit het rapport van de sub
commissie „Bouwvakmaterialen" van het
Oentraal-Comité tot bevordering der norma-
liscoring van de bouwbedrijven te Utrecht:
„De commissie mag hierbij echter niet
onvermeld laten, dat hij enkele antwoorden
op de gestalde vragen de bedoeling door
schemert om langs dezen weg zoo mogelijk
tot het op prijs houden of doen stijgen der
prijzen bij to dragen."
Bovenbedoeld artikel, dat als bijlage bij
het adres gaat, wordt in de welwillende aan
dacht van den Minister aanbevolen, in de
overtuiging, dat het van groot belang kan
zijn, wanneer Z. Exo. in verband met even
tueel te heffen regeeruigsmaatreg^elen over
de grootst mogelijke konnis van zaken kan
beschikken.
prins hendrik.
Prins Hendrik heeft onmiddellijk na zijn
terugkeer van Het Ixk> een be-zoek gebracht
bij den opperbevelhebber der zee- en land
macht, ten einde deelneming te betuigen in
hot ontzettende ongeluk te West-Kapelle.
drijvende mijnen.
De territoriale bevelhebber in Zeeland
enz., kolonel Brox, heeft bepaald, dat ieder
die aan de zeekust een aangespoelde zee
mijn aantreft, verplicht is daarvan onmid
dellijk kennis to geven aan den militairen
commandant en dat nadering binnen den
afstand van 500 M. wegens het groote ge
vaar daaraan verbondon, verboden ia.
Do uit het interuceringskamp te Bergen
ontsnapte Duitsche officieren zijn een land
weer-luitenant en een vaandrig der marine,
met rang van officier. Beiden hadden bij
schriftelijke verklaring hun eerewoord ge
geven, om niet to ontvluchten. Hoewel een
uitlevering der ootvluchten naar Nederland
niet kan geschieden, zoo is, naar van goed-
ingeliclite zijde worrlt meegedeeld, het plegen
van woordbreuk door officieren van de kei
zerlijke krijgsmacht, toch een geval, dat in
Duitschland voor een militairen eereraad kan
werden gebracht.
aan de belcische crens.
Van Donderdag 19 November is alle ver
keer met rijwielen in de Belgische grens
dorpen verboden. Alle verleende verloven
zijn ingetrokken. Elk rijwiel, dat op Bel
gisch grondgebied komt, wordt door de
Duitsohe soldaten in beslag genomen. He
Duitschers gedragen zich tegenover de be
volking zeer minzaam. Heb zijn meost Beier-
scho soldaten van den Landstorm. Om aan
den uitvoer van petroleum, meel en bloem
voor goed een einde te maken is door de
Nederlandsoho militaire overheid bepaald,
dat de Nederlandsoho wiukeliers deze wa
ren slechts van 8 tot 10 uur des voormid
dags mogen verkoopen en daD nog alleen
aan Nedcrlandsche ingezetenen.
werkloosheid in du itschland.
Uit in Friesland ontvangen brieven blijkt,
dat veehouders irt Rijnland en Westfalen
aan hun Friesche melkknecht© met 1 Janua
ri a.s. den dienst hebben opgezegd. Zij kor
ten allengs hun beslagen vee in, van oordeel
dat de oorlog nog wel eenigen tijd zal du
ren.
duitsche roode kruis.
Te Hengoio (O.) is door aldaar woonach
tige Duitschers en door Nederlanders, ge
huwd met Duitsche vrouwen, een afdeeling
opgericht van het Duitsche Roode Kruis.
een bijzonder verlof.
Door het bestuur der vereeniging „De
Loosduinsche Groentenveiling" is een adres
verzouden aan den Minister van Oorlog.
Daarbij wordt- voor do leden, die onder de
wapens zijn e?n bijzonder verlof van vijf
dagen gevraagd voor deze maand en vijf
dagen voor de tweede helft der volgende.
De Loosduinsche warmoezierspatroous-veree-
nigiug, die een dergelijk verzoek voor haar
leden deed, mocht reeds een gunstige be
schikking ontvangen.
kerst- en nieuwjaarsverlof.
De opperbevelhebber van Land- en Zee
macht heeft- de volgende order uitgevaar
digd:
Daar het niet mogelijk is alle militairen
in de gelegenheid te stollen de aanstaande
feestdagen (Kerstmis, Oud- en Nieuwjaar)
in hun gezinne® te doen doorbrengen,
wordt, door mij tor tegemoetkoming hieraan
het volgende bepaald:
Aan ieder militair, die in het tijdvak van
1 December tot en met 2 Januari a.s. op
zijn beurt met verlof gaat volgens de rege
len, door mij vastgesteld bij order van 24
September 1914 B. L. No. 4790, kan één
maal in genoemd tijdvak twee etmalen lan
ger verlof worden verleend, dan vtogens ge
noemde vegelen het geval zou zijn.
Van deze gunstige bepaling rijn uitgezon
derd:
e. zij, aan wie in genoemd tijdvak inge-.
volge bijzondere beschikking van den Mi
nister van Oorlog of van mij een buitenge
woon verlof (of verloven) van langere® duur
(of gezamenlijken duur) dan vier dagen
mocht of zijn verleend
b. zij, die wegens vervalsching van vrij-
biljetten voor vervoer per spoor zajn ge
straft geworden.
Ik behoud mij voor, bovenstaande gun
stige bepaling op elk oogenblik in te trek
en. aarop de tijdsomstandigheden en bet-
belang van den dienst zulks mochten vor
deren. Bovendien zijn de korpscomman-
danton en koogere autoriteiten gemachtigd
bij de uitvoering van bedoelde bepaling zoo
danige beperkingen too to passen als door
de eischen van den dienst of de veiligheid
bepaaldelijk gevorderd worden.
knoeierijen met spoorweckaartjes.
Door het krachtig en scherp controlce-
ï'cnd optreden der militaire autoriteit is
het euvel van de knoeierijen in de vrijbil-
jetten der met de Staatsspoor van hier
met verlof vertrekkende of van verlof te-
rugkeerende militairen in do laatste dagen
sterk verminderd, maar geheel voorkomen
kon het, ondanks alle getroffen maatrege
len, nog niet worden. Zelfs is gisteren een
onderofficier betrapt op een dergelijke on
regelmatigheid
Toch wijst alles er op, dat- de militaire
overheid het kwaad binnen korten tijd ge
heel den kop zal hebben ingedrukt.
de raad te bercen-qp-zoom en os
vluchtelingen.
Het. winterweer is van grooten invloed
op do krijgsbedrijven in het westen, want
't is er direct nog stiller, dan 't cr reeds
wa3.
Het Fransche communiqué spreekt dan
ook van het slechto weer. Verder vinden
wo vermeld, dat de geheelo strook ten oos
ten van Dixmuidcn onder water is gezet.
Wanneer de Duitschers het plaatsje nog
niet hebben verlateu, is het bezit er van
een nog twijfelachtiger voordeel geworden
dan het reeds was.
Id heb Argonnewoud, zoo meldt het com-
munvqué verder, werden drie krachtige in-
fantorie-aanvallen der Duitschers afgesla
gen.
In de „Tel." wordt medegedeeld, dab in
de gisteren gehouden raadsvergadering der
gemeente Bergen-op-Zoom, waarbij de bur
gemeester, die wegens overspanning voor
een maand uitstedig is, niet aanwezig was,
een heftig debat plaats had, ten aanzien
der verpleging en ligging der Belgische
vluchtelingen te dier stede.
Een motie van mr. Hartog, gesteund door
de leden De Leeuw en Yerlindon, werd met
zes stemmen aangenomen, terwijl vijf stem
men in blanco uitgebracht werden, onder
welke de beide wethouders. De motie luidt:
Do Raad, betreurende de weinig krach
tige houding van het clagelijksch bestuur,
ton gevolge waarvan de toestand van de ia
het tenten-kamp verpleegd wordende vluch
telingen aan zeer veel critiek wordt- onder
worpen en waardoor de naam van do ge
meente Bergen-op-Zoom als gastvrouw
groote schade lijdt,
spreekt "ha-ar afkeuring over dio houding
uit en vertrouwt, dat onmiddellijk iu den
bestaanden toestand verbetering wordt go-
bracht, gaat over tob de orde van den dag
en besluit afschriften van deze motie te
zenden aan den minister van Binnen land-
sche Zaken, den regeeringscominissaris en
den afwezigen burgemeester.
cevluchte belcische onderwijzers.
Do heeren P. Ot-to, lid van de Tweede
ïvanier, on Pli. v. d. Vos, gedelegeerden van
het Bureau International de Federations d'Ie-
sfeitutours, hebben op him reis door België
17 dezer Antwerpen en omgeving bezocht,
waar zjj van allo autoriteiten de meeste me
dewerking ondervonden. Den 18den zouden
zij naar Brussel vertrekken. Omtrent den
terugkeer van de Belgische onderwijzers valt
nog geen stellig advies te geven, aangezien
voor de verschillende plaatsen de toestan
den gansch verschillend zijn. Vast staat, dat
allen, die terugkeeivn, ook de jongeren, door
de Duitsche militaire autoriteiten onge
moeid worden gelaten, wanneer zij niet als
soldaat in het leger gediend hebben. Het
gemeentebestuur van Antwerpen verlangt
van allo onderwijzers en onderwijzeressen
zender uitzondering, dat zij torugkeeren.
AGENDA VAN DE WEEK.
Zaterdag:
Leicbohb Schouwburg Dorde gewoon Oouoort
Maatschappij voor Toonkunst door „Hot Holiandsoh
Kwiulet, Den Haag. 8 uur
Nutsgebouw. Leiddobe Kunst-Yereeniging Voor
dracht met lichtbeelden door Dr. Jon Kalf. 8 uur.
Zondag
Loidsoho Schouwburg. ..Napoleon's Yluolit van
Elba", Histor. Drama. 8 uur.
't- Poethof. Duo Frank jn. 8 uur.
Zomerzorg. Voorstelling HollauOLsoh Tooneel-
gezelsohap. 8 nur.
Lokaal „Vooruit", Soc, Jougdorg. „De Zaaier". Lau-
deljJjeQ Conferentie 'a morg. 9 unr, s'naraidd. 'i uur.
Maandag
Zaal „Vooruit". Centraio Commissie Arbeiders
ontwikkeling. Cursus Jos. Loopuit. 8 nur
Oosterkerlc. Zendingsbidstond. Spreker: Ds. G.
Bones (Dolft). 8 uur.
Dinsdag:
Lcidaoho 8ohouwburg. „Haa Thuis", Tooneel-
spel. 8 nur.
Woensdag:
Don Buroht. Leidsohe Dam-Yereeniging.
Simultuan-Sóonce door den hoer Boas (Rotterdam)]
Halfaoht.
Nutsgebouw. Lezing Dr. Maurits Sabbo. (Van
Mcolielen). 8 uur.
Donderdag:
Vergulden Turk. Algem. Vergadering Leidscho
IJsclub, 's Avonds 9 uur.
Leidsohe Sohouwburg. Generale repetitie Maat
schappij Bevordering Toonkunst. Ilaïfaobt.
Nutsgebouw. Vorgadering Vereonlg, Bevordering
Bouwkunst. Spreken de heer W. O. Brouwer.
8 uur.
Het Fransche Gezantschap te 's-Gravcn-
hage deelt nadere bijzonderheden mede
over de verrichtingen der laatste dagen.
De ontvangen aanvullende berichten too-
non aan, dat de dag van den 17en bijzonder
moorddadig was voor de Duit-schers, zoo
luiden die mededeelingen. Bij de aanval
len togen de troepen der bondgenooten ton
oosten van Yperen ondernomen, hebben de
Duitschers meer dan 1200 dooden achter
gelat-en op een torreinoppervlakte niet bo
ven de 500 k 600 meter. De Duitschers had
den eveneens een zeer krachtigen aanval
beproefd in de streek ten zuiden van Ype
ren en waren er in geslaagd zich meeser te
maken van een door de Fransche strijd
krachten bezet bosch, maar een hevige te
genaanval heeft hen spoedig er uit ver
jaagd. Bij die gelegenheid hebben wij tal
rijke gevangenen in handen gekregen.
De krijgsverrichtingen om Tracy-le-Val
zijn eveneens zeer gunstig voor onze troe
pen geëindigd. Wij ha-dden ons eenige da
gen geleden van dat dorp meester ge
maakt. De Duitschers poogden het to her
nemen. Na onze eersto verschansingen to
hebben genomen, zijn zij er in geslaagd
door te dringen tot- het kruispunt van ver
schillende straten in het centrum van het
plaatsje, maar een krachtig optreden van
onze Algerijnsche troepen deed den vijand
terugdeinzen, ons het verloren terrein her
overen en bracht den vijand zeer groote
verliezen toe.
Onze aanvallen om Saint Mihiel, waar
door wij aanvankelijk eenige vorderingen
maakten, zijn daarna gestuit op een ver
sterking der linies onzer tegenstanders. In-
tus3C-heu konden de bereikte resultaten be
houden blijven. De Duitschers hebben do
kazernes van Chauvancourt, waarvan wij
ons gedeeltelijk mcestor hadden gemaakt,
in de lucht laten vliegen. Eindelijk zijn wij
e.r in geslaagd, do insluiting van de vijan
delijke strijdkrachten, die in deze streek
optreden, nauwer te maken.
De Duitsche pors-mededeelingen verkon
digen, dat de Duitschers een krachtigen
aanval der Franschen in de streek Cirey
zouden hebben afgeslagen. In werkelijkheid
hebben wij dien kant uit slechts een ver
kenningstocht ondernomen, die zeer goed
geleid is geworden en den vijand heeft ge
noopt zijn strijdkrachten en de door hem
getroffeu maatregelen te ontsluieren.
