N°. 16789
Wat de Couranten zeggen van de Ooriogsleening.
TVoeiiJastlci.f»- IS ZVovcsBilier*.
Tweede J31a.c!L A0. 1914.
f S3
TTct morgen verschijnend nummer bevat bLjna
r v tsluitcnd foto's betrekking hebbende op den
^■r.uropcescben oorlog, door Correspondenten
W f O nomen, als
I Gewonde Indische Roldaten in Engeland. Do
F ri vvroeetingon aan do Belgisch—Franscho grens.
Allerzielen op het slagveld Gewond Duit-aoli
oldaat. wordt naar liet hospitaal to Antwerpen
ervoerd. Zwaar gewond soldaat door eon ver
pleger van het Roode Kruis na den slag wegge-
oerd. -Rustonde soldaten. Eigenaardig
kostuum der Polen, die aan de zijde der Duit-
erhere vechten. Eon door de Duitscher8 buit-
[gemaakto auto. De Duitsoho 6oldaten hun klee-
j«U-ren wassohend en bezig zich op tc knappen.
Cr ra-af Krupp, den uitvinder van het 42 oM. kanon.
Kameraadschap in den oorlog. Verkoop van
couranten aan dc Duitscho soldaten aan dc Ne-
|<lerlandschDuitscho grens. Een kindervriend,
r- Duits-c-bc en Belgische gewonden vóór 't hospitaal
Ir— Jlel station te Brugge ingericht tot hospitaal.
f— Een overzicht van het Belgisch intorneerings-
kamp. De geïnterneerden aan hun toilet. Do
ge in ic meerden met kaarten hun verveling ver
drijvend. Oostenrijkers iu do loopgraven.
Engetsche artillerie a'an do Yser, J in Duitsch-
Pand wonende Engelschen worden in et buiten
..Itulxleben" bij Berlijn gevangen gezet. Ge
wonde Indische soldaten do laatste oorlogsbe
richten lezend. Duitsche soldaten in hun voor den
I regen beschermde versoliansing. Do gasfabriek
te O nek- Tonge, waarvan de dirooteur, een Duit-
60her, gearresteerd wer onder verdenking van
epionage. Een torugblflr ©p den Frausch—
'Duitseben oorlog van 1870—'71.—Veldpost No. 4 van
tie 4e diviaie Veldleger.
opgave van personen, die zich
I te leiden hebben gevestigd.
W. H. de Roos en gezin, timmerman, Qoogl.
kerksteeg 1 A.
Jf. 0. de Bruin, dienstbode. Hooge Rijndijk 96.
■3} M. Schaper, kinderjuffrouw. Witte Singel 84 D.
H. .1. R Bokern,winkelbediende. Hoogewoerd 150 A,
EL Landa, Lange Mare 74.
V Prins, schipper, 2e Binnenvestgraoht 1.
F. A. Kramer, dionsthode, Ilöpital Walton.
Wed. J. Verster, Uooeewoerd 95.
-T. Hammcïburg, Eapeuburg 65
J. O van Vliet, arts, Afoclaau 21.
H. .T. B. Willemsen on gezin. Botermarkt 1.
TI. W. Berg en gezin, Jeeraar, Thorboolcestraat 8.
Ëj p. Jl. van der Ploeg. Vischmarkt 1617.
t' W, van der Heyrden. bouwk. teekenaar. Garen"-
markt 9.
K. W- F. Doorman, jur. stnd. Rapenburg 51.
p. van Gils en gezin, los werkman, Reiubrandt-
Ptraat 24.
gemeentelijke arbeidsbeurs.
Geopend's morgens van 9—12 en
's middags van 2—5 uur.
AANVRAAG VAN WERKZOEKENDEN.
2 Klerken. 49 Timmerlieden, 35 Metselaars, 2 Voe-
cors, l P.oiiïger, 31 Schilders, 4 Behangers 10 Meu
belmakers, 3 Grof-bankwerkers, 6 Voorslaanders,
1.2 Rijwielreparateurs, 2 Smeden, 4 Loodgiotora,
1 Kappersbediende, 14 Typografen, 2 Kleermakers,
4 Bakkers, 2 Steenbouwers, 13 Sigarenmakers,
1 Sigaronsorteerder, 1 Sohipper, 20 Grond
werkers. 4 Bloemisten. 2 W&rmoeziors, 6 .Jongens
(allerlei), 18 Loopknechts, 75 losse Werklieden,
385 Mannen (allerlei), 6 Dienstboden onder 18 jaar,
4 Dienetb. boven 18 jaar, 3 Waschvrouwen, 25 Fa-
li riekeivrbeidsters. 21 Naaisters, 17 Workat-ers,
2 Winkeljuffrouwen, 1 Kinderjuffrouw, 72 Textiel-
arbeidsters, 48 Vrouwen (allerlei).
AGENDA VAN DE WEER.
Woensdag:
J Lokaal ..Vooruit". Lcidache Bestuurdor3bond.
3 ergadeiing Dienstboden en vorder huispersoneel.
5 Kalf negen.
Donderdag
i Lcidsehe Schouwburg, doneert Violiste ICathloen
Parlow. 8 uur.
Zomer2org. Concert Opera Solisten Ensemble,
j 8 uur.
1 Oosterkerk. Zendingsbidstoud. Spreker: Wel-
|Eervr, lieer B. TuinsLra (Boskoop). 8 unr.
Pnlël. Middelstegracht Spreker: Da. M. v. Grie
len (Delft). 8 uur.
Den Burcht. Ie Concert Fanfarecorps 2e Batal
jon infanterie to Leiden. Zeven uur.
Vrijdag:
Laidsohe Schouwburg Dorde gewoon Concert
Maatschappij voor Toonkunst door „Het T'ollandaoh
Kwintet. Don Haag. 8 uur.
Openbare Leeszaal. 11 reestraat 27, Algem. Leden-
[,Vei gaden ng. 's Middags half vijf.
Zaterdag
Lt-Ld&oho Schouwburg. Dorde gewoon Concert
Maatschappij voor Toonkunst door „Hot Iïollandsoh
KwiDtet, Den Haag. 8 uur
Nutsgebouw. Leidsche Kunsl-Vereeniging. Voor-
Ui acht met lichtbeelden door Dr. Jan Kalf. 8 uur.
Zondag
Leidsche Schouwburg. „Napoleon's Vlucht van
i JJba". Hist,or. Drama. 8 uur.
I 't Postliof. Duo Franken. 8 uur.
Dagelijks:
Bioscope Variété Théatcr. Stationsweg. 7 uur.
f Familie Bioscoop, Ifaarlemiuorstraat 52. 8 uur,
I (Zaterdagmiddag. Matinéo. 2 uur).
Stoomschepen.
STOOMVAART-MIJ. NEDERLAND.
..Rembrandt" (uitreis) i-i 16 Nov, Perim. gepas
seerd; „Grotius", „Batjan" en ...Java" (thuisreis)
arriveerden 16 Nov, to Suez: „Kouiuign dor Ne-
ilui landen" (thuisreis) arriv. 17 Nov. te Gravesend;
- Pimor", van Amsterdam naar Baltimore, is 17
-W. Seillj gepasseerd.
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
QorontMo" (uitreis) passeerde 16 November Do-
„Medan" (thuisreis) arriv. ló Nor. te Suez;
Menado" arriv. 15 Nov. van Rotterdam te Ba-
I [»via„Palembang". Yan New-York naar Java.
16 Nov. St.-Helena gepasseerd„Wilis'-»' (uitreis)
uitrok 15 Nov. van Colombo.
HOLLAND-AMERIKA LIJN.
..Duhlie", van Botterdam naar New-York, pas-
erde 16 Nov. Dungenoss; „Magdalena", van Rot-
•'•rdaux naar New-York, passeerde 16 Noy. Dunge-
„Merak", van Rotterdam naar New-York,
Fa?scorde 16 Nov. Dungeness„Rotterdam", van
«otterdam naar New-York, passeerde 16 Nov.
Lizard; „Zijldijk" arriv. 16 Nov. van «Rotterdam
Now-York.
KON. WEST-IND. MAILDIENST.
„Commewijne" (thuisreis) arriv, 17 Nov. to
Falmouth.
KON. HOLL. LLOYD.
^Hollandia" (thuisreis) vertrok 17 Nov. van
faillissementen.
itwAiJL. ^£11lel£e» partloulier, wonende te 's-Gro-
AX'ir verblljvonde te Leiden.
K' Leek laudgebruiker te Faa-u. gemeente
vwwwwvw^ r
„DE TELEGRAAF" (neutr.) merkt naar
aanleiding van het wstaontwerp iuzalce de
leening op
Er is een lichtpunt. Hat overleg, dat door
de Regecring is gepleegd met dc voorzitters
der verschillende Kamerclubs, heeft tot
twoe bepalingen geleid, die het mogelijk
maken om f,p ontkomen aan den ontzetten-
don opeentsndruk, die gedurende vijffcion
jaar op ons belastingstelsel versieenend zou
werken, en dientengevolge ook elke. hervor
ming van beteokenis zou tegenhouden.
Na drie jaar mag de leening worden ge
converteerd. Van 1918 af kan, indien de
meerderheid in de Statcn-Gcneraal dat mocht
wenschen, de leening, hetzij geheel, hetzij
voor een deel, worden afgelost. Om aan deze
bevoegdheid een duwtje te geven naar den
kant van oen verplichting, bepaalt de Re
giering, da.t vóór 1 Jan. 1920 een wets
voorstel moet worden ingediend, waarin de
bepalingen omtrent rente en aflossing, het
zij herzien, hetzij bestendigd worden. Dc
kwestie moet dus nog oens voor het parle
ment worden gebracht.
Waarom nog eens? Dit is het zwakke punt
in do houding der Regoering. „Het zou
thans onverantwoordelijk zijn," schrijft mi-
nistor Treub, ,,een principieel debat uit tc
lokken over bel a's ti ngpol i tiet.Mocht hij er
van uitgaan, dat do denkbeelden, die h ij -
zielf hieromtrent koestert, behoudens enkele
afwijkingen, vrijwel gemeengoed zijn van het
geheele volk en de geheelo volksvertegen
woordiging, dan zouden do artikelen, welke
do dekking van rente en aflossing regelon,
or geheel anders uitzien.
Troub offert dus zijn moening aan een
andere.
Hij offert zijn mecniug aan een behoud-
zieko politieke oppositie, die allereerst komt
uit do rechterzijde, en hij doet dat, onder
do verklaring, dat liet onverantwoordelijk
zou zijn, thans over belastiugpoliliek te
strijden. Had hij zijn moening niet aan de
oppositie opgeofferd, dan zou deze den strijd
'hebben aangebonden. Meent men, dat thans
de geestverwanten van Troub zullen, dat zij
mogen zwijgon
Do zaak staat nu zoo: Gaat men met het
Regeeringsplan mee, dan wordt de .vraag1,
wie zal betalen, uitgesteld tot de volgende
verkiezing. Maar met dit nadeel aan den
kant der democratie, dat er alvast f 261/»
milliocn per jaar aan rente en aflossing-
wordt betaald, en dat wel uit opcenten op
ongeveer alle belastingen, ook op de meesto
accijnzen, ook op do invoerrechten.
Liot do Regeering do kwestie der aflossing
open, gaf zij die ter beslissing aan de wet
gevende macht, die er over 3 jaar zal zijn,
dan behoefde in dien tijd alleen rente to
worden betaald, en kon men zich tot heü
heffgn van opcenten op de directe belas
tingen bepalen.
Een tweede nadeel is, dat, indien in 1917
heb kiesrecht-Van Houten niet oplevert een
Kamermeerderheid, die voor do democratie
heeft gekozen, indien na die verkiezingen
de Tweede en dc Eersto Kamer het over de
wijze van aflossing niet eens kunnen wor
den, dat dan heb plan-Treub van kracht
blijft, ©en plan, dat als Troub Treub mocht
zijn, ,,-er heel anders uit. zou zien."
■Men kont thans de kwestie. Het is nu
allereerst zaak, ze eens rustig van alle
kanten te bekijken.
„HET TOLK" (S.-D. A.-P.) schrijft:
Eén en al opcenten dus, geheven niet van
de rijken al leen,maar van allen, die bijdra
gen in bedrijfs- en personeele belasting, en,
door de opcenten op de accijnzen, van do
armsten eveneens.
Het is bar
Meer willen wij er op dit oogenblik niet
van zeggen. Het ecnige, wat. dit plan in
een milder licht brengt, is de bepaling, dat
na 3 jaar de heel© leening geconverteerd
kan worden, zoodat Regoering en volksver
tegenwoordiging dan in de gelegenheid zijn,
een heel nieuw plan, oen democratisch plan
in do plaats van het. plan-Treub te stellen.
De strekking dezer bepaling moet ernstig
worden onderzooht; wij onthouden ons dus
op heb oogenblik van een al te snel oordeel.
Maar wel staat vast, dat deze kwestie, van
zoo overwegende beteekenis voor den toe
stand der arbeidersklasse, en van allo kleine
luydon, dc belangstelling vraagt van het
heelo volk. Met godsvredepraatjes komen
wij er nu niet meer. Er zal moeten worden
gestreden. Laat ieder zich gereed houden!
„DE TIJD" (R-K.) laat zich aldus uit;
Zooals blijkt uit het voorstel, is de Re
gecring hiertoe overgegaan, omdat zij iu
do huidige omstandigheden geen aanleiding
wil geven tob een politiek debat over fi
nancieel© politiek, wat ongetwijfold zou
plaats hebben, wanneer zij had toegegeven
aan de denkbeelden der hoeren Bos cn
Stork, om in het oorlogs-budgot te voor
zien door middel van een greep naar het
kapitaal. Komt dit debat nu toch of zou
men in de Tweede Kamer het initiatief ne
men om een kapitaal-belasting te stellen te
genover het Leeningsvoorstcl, dan draagt,
niet de Regecring daarvan de verantwoor
delijkheid.
Dit standpunt lijkt ons juist. Allerwaar
schijnlijkst zal daarbij het voorstel tot het
heffen van oen uitvoerrecht op sommige
artikelen wel moeten worden prijsgegeven
en daarmee is dan ten minste don handel en
der industrie de mond gestopti
Wat lic-t voorstel betreft om 275 milliocn
te leen en tegen 5 pCt. en wat er aa n mocht
ont.brekeu later als gedwongen leening op
te leggen tergen 4 pCt., dc kans van aan
neming lijkt ons goed te staan. Tot April
krijgt do minister van Financiën daardoor
de handen vrij en is bovendien gerekend
op de schade, die de crisis ook in de drie
volgende jaren 1915, '16 en '17, aan onzo
geldmiddelen zal berokkenen. Immers in
de 275 millioen zitten 73 millioen, die de
Minister tob 75 heeft afgerond, welke uit
sluitend zijn verantwoord als oorlogstokor-
ten en wel 13 voor 1914 en drie afloopendc
bodragen van 15, 10 en 5 pCt. van een be-
grootingscijfér van 200 millioen in de drie
volgende jaren.
Daartegenover staat, dat de leening niet
voorziet in de gewone tekorten, die mede
de vlottende schuld tot 185 millioen hebben
opgevoerd en die dus nog door later aan
te wijzen middelen moeten worden aange
zuiverd.
Men zal nu vragen, of de voor ons land
vrij groote leening zal slagen bij de don
kere wolken, die nog over ons Staatscre-
diet hangen. Daaromtrent is geen zeker
heid on de Regoering heeft daarom als
dreigement de gedwongen leening in han
den gehouden. Wij meenen intussohen, dat
er goede redenen zijn om aan te nemen,
dat de 275 millioen er wel komen zullen. In
gewone jaren wordt er telkens oen aanzien
lijk bedrag in allerlei papieren opgelegd
en al. kan dit nu zeker in veel mindere mate
plaats hebben, daar staat dan tegenover:
lo. dab or nu sedert Augustus geen fondsen
handel is geweest en er dus nergens iets te
koop was2o. dat do lust om het geld te
beleggen in buitenlandsc.he fondsen bij tal
van rustige fondsenhouders, die niet spe-
culeeren, wel sterk zal zijn verminderd,
zooal niet geheel zal zijn vergaan.
Bovendien is de wijze, wa-arop do Regee
ring ook kleine geldbezitters in de gelegen
heid wil stellen aan de leening deel te ne
men, uitlokkend genoeg en liet is zeis waar
schijnlijk, dat velen hun geld van de Spaar
bank zullen halen om er kleine Staatspapie
ren voor te koop en.
Uit „HET HUISGEZIN" (R-K.):
Ieder betaalt dus aan de oorlogsbelasting
mee, rijk en arm.
Het lijkt» mooi van gelijkheid, maar het is
leelijk van ongelijkheid.
Want de kleine man en de kleine burger
man, die vooreerst eerder verlicht dan.
zwaarder gedrukt behooren te worden,
moeten hun. evenredig part bijdragen.
Wij kunnen best begrijpen, dat minister
Treub als minister van financiën niet naar
dit ontwerp wensckt- beoordeeld te worden.
Dat hij bij voorbaat reeds met nadruk op
komt tegen een aanwijzing van de richting
van zijn financieel beleid, welk© men in hot
ingediende ontworp zou meenen te vinden.
Dat dit ontwerp er heel anders zou uit
zien, indien hij zijn eigen denkbeelden had
mogen volgen.
Wij kunnen dit alles begrijpen.
Maar wat we niet bogrijpen is, dat do
heer Treub in die omstandigheden de por
tefeuille van finartciën heeft kunnen aan
vaarden.
Minister Treub beroept zich ter verdedi
ging van zijn vreemde houding op 's lands
belang.
Ten onrechte, dunkt ons.
De heer Treub acht. zijn eigen financieel©
denkbeelden, die hij niet toepast», natuur
lijk in 't lands belang.
Maar hoe kan hij dan tevens de toepas
sing van denkbeelden, welke niet de zijne
zijn, in 'slands belaug rekenen?
Er is hier een dubbelhartigheid, welke
niet goed te praten is.
En op den stoel, waarop hij thans zetelt,
had de heer Treub, met verloochening van
zijn beginselen, niet behooren plaats te ne-
meu.
„HET CENTRUM" (R.-K
Zooals het ontwerp nu luidt, kan n.l. van
het. jaar 1918 af de leening ineens of in ver
sneld tempo worden afgelost, indien dit
alsdan wensoheiljk en mogelijk wordt ge
oordeeld.
Van dat jaar af kan derhalve ook, indien
de meerderheid in de Staten-Generaal ciat
mocht wenschen, de leening, hetzij ge-4
heel, h o t z ij voor een deel wor
den afgelost» uit deopbrengst
van oen te li effen vermogens
belasting ineens...
Dit is een belangrijke bepaliug, die wel
licht straks een punt wordt op partij-pro
grams, of een leus bij de verkiezingen.
Te meer. wijl de leening. mocht zij in don
voorgeste;!den vorm worden aangenomen,
zich duchtig zal laten gevoelen aan de he
la stingbetalers.
„HET VADERLAND" (Unie-Lib.)
schrijft
Do Rtgoêring vraagt om f 275,000,0001 én
het aarNwooVd van de Sf-ntm-Gencïaal kan
daarop ni'et and ere zftu dan: Z* zal die
h'ebbienNu Vervalt allo ovërwegtlTTg of uien
later m-et ddt ontwerp had kunnen komen/
of m!on niet beter gedsnu had de benoodiigd-éi
gelden aan tv vragen nlö er wat meer pers
pectief in oorlogsto^tand gijn ge
komen; de Èegèeting iüeeft Volgbn* haA*
overtuiging thans dat gold noodig, en zo
meet het dus hebbeu, zooals alle aange
vraagde credieicn haar door de Staten-Gene
raal, die terecht vertrouwen blijkt te heb
ben in haar bolcid zijn toegestaan.
Een andere vraag is het echter, of do
Staten-Generaal zich zullen hebben te ont
houden van eribiek over de wijze van dek
king van rente en aflossing der aangevraagde
gelden, en die wordt beslist ontkennend door
ons beantwoord. En dat niet alleen om het
recht van coutróle, we zouden haast zeggen
den plicht van coutróle van het parlement,
maar omdat het hier gaat ora een zaak van
het allerhoogste gewicht, do geestelijke cn
stoffelijke welvaart van de Ncderlandsche
natie.
Do Regoering stond hier tegenover twee
stroomiugc-n. De eene. de grootste, we dur
ven zeggen verreweg do grootste, i.s voor een
leening, die zoo gauw als de omstandigheden
zulks toelaten* door een oorlogsschatting zal
moeten worden gedekt, waarbij dan nog ver
schil bestond over de vraag of die enkel
van do groote vermogens dan wel ook van
do groote inkomens zal worden geheven. De
andere wilde leenen, cu rente cn aflossing
door het geheele Ncderlandsche volk uit de
belastingen laten betalen.
Wij zouden onbillijk zijn, als wij niet er
kenden, dat de Regeering met beide stroo
mingen jiekening heeft gehouden, al keek
zo dan ook het meest naar de kleinste van
dc twee. Er wordt f27.5,090,000 geleend,
cn wanneer voor minder dan f150,000,000
wordt ingeschreven, dan wordt do vrijwil
lige leening een gedwongen©, waarin de aan-
geslagenen in de vermogensbelasting pro
gressief zullen moeten deelnemen, en dio
leening wordt in 15 jaar tijds afgelost. Daar
voor wordt het „Leeningfonds 1914" inge
steld, dat gevuld wordt door opcenten op
allo directe cn vele indirect* belastingen.
Maar de mogelijkheid blijft open de
g&ldleening reeds vroeger af t* lossen door
do bepaling van art. 38: „Vóór 1 Jan. 1920
wordt oen voorst-:! van wet ingediend tot
herziening of tot bestendiging van do arti
kelen geven de middelen aam tot betaling
van rente en aflossing."
Is dit art. 38 nu inderdaad de brug, waar
over do beide süroomingen tot elkaar zouden
kunnen komen
Het spijt ons, dat ons antwoord daarop
niet anders dan beslist ontkennend kan lui
den. Wie een brug bouwt zorge voor pijlers
daaronder, en deze ontbreken onder dezo brug
ton ecnenmale; wie er op stapt-, valt dan
ook pardoes in het water. We vreezen, dat
toen onze minister van financiën dezo brug
bouwde, dat. is gegaan in een stemming
van voor ons onbegrijpelijk optimisme. Wie
tocli iets van den loop der zaken in ons
Staatsleven heeft geleerd, zal ons toch wel
moeten toegeven, dat, als wij vjjf jaar lang
het „Leeningfonds 1914" met allerlei op
centen hebben gevtfed, wij dat ook vijftien
jaar zullen doen; daardoor wordt do beslis
sing voor do aflossing gepraejudiccerd
cnvoorgoed. We hopen dan ook, dat
do minister zijn heele aflossingsplan voors
hands terug zal willen nemen, en Zich te
vreden stellen met do opcenten op de belas
tingen, dio noodig zijn voor het betalen van
do rente over 1915 cn 1916. En dat daar
naast art. 38 zoo zal worden veranderd,
dat do beslissing over de aflossing niet zal
vallen vóór 1 Jan. 1920, maar vóór 1 Jan.
1917. En dat niet alleen, omdat wij het ver
trouwen koesteren, dat men dom genoeg pers
pectief zal hebben om te kunnen overzien
welken weg men uit moet, maar nog veel
meer, omdat over dezo zaak beslist moet-
werden vóór de verkiezingen van 1917: hot
dekken van de uitgaven van de kosten, die
do oorlogstoestand met zich brengt, mag niet.
geworpen worden in den partij-strijd; dat
is een zaak van gansch het Nedcrlandscho
volk, waarbij men ernstig onder de oog en
zal moeten kunnen zien Wie de offers zul
len hebben te brengen, en hoe ze gebracht
kunnen worden, zonder onze volkskracht blij
vend te verzwakken.
En naar ons dunkt zal het zelfs den
felsten tegenstander van een oorlogsschatting
bang to moede worden, als hij ziet wélke
15 jaar wij te gemoet zullen gaan, als dit
leeningsont.werp ongewijzigd wordt aangeno
men, tenzijhij er volmaakt onverschil
lig voor is, dat al dien tijd do sociale her
vorming, de verbetering van ons onderwijs
én wat. niet al, stil zal sbaam; dat er van
de uitvoering van dc wet-Talma, gewijzigd
of ongewijzigd, en van de pacificatie op on
derwijsgebied niets kan komen.
Het is toch te begrijpen, dat zoolang men
zooveel opeenten op alle belastingen heft. er
niet aan ta denken valt, daarnaast nog met
heffingen aam te komen voor ontwikkeling
van de geestelijke cn stoffelijke welvaart
van het Nederlandsehe volk.
De minister wijzige zijn ontwerp dan ook
zoo, dat wij vrij blijven in zake de aflos
sing; dat is voor ons alles waard, want het
is voor ons ontwijfelbaar, dat ledoren dag
j meer do overtuiging zich bij het Nederland
sehe volk zal vestigen, dat deze zaak in
eens moet geredderd worden. I)r- heer Stork
sprak in deze niet alleen 'een woordr van
édeion zin, maar ook van practi.schen geest.,
én het wordt men behoeft daarvoor zijn
i oor slechte te luisteren te leggen door
I hen derden van de groot-financiers nagespro
ken. Het Nodorlamclsche kapitaal kan zich
dio amputatie van 3 percent laten getroos
ten en gezond, blijven, maar de opcenten-
ziekte aal hot doen kwijnen, en we hebben
nergeps bevreesder voor te zijn dan voor
fean dl capd ran de jaren 1880—1843.
Het blad verzoekt minister Treub, op zijn
schreden terug te kceren cn doet dit te
geruster bij de wetenschap, dat hij een hoog
staand man is.
Troub moet ons door do financieel© moei
lijkheden van dezen tijd heen helpen, maar
hij moet het zóó doen. dat de plaats, de
blijvende plaats, die hij in onze parlemen
taire geschiedenis zal innemen, niet zal ziju
van den man, die alleen in oorlogstijd een
trouvaille was, maar ook een, die in den
mccalijksteu tijd, dien Nederland sinds 1830
doormaakte, krachtig medegewerkt heeft aau
Neerlands bloei in vredestijd.
Het „HANDELSBLAD" (Lib.) meent:
Met gönoegcn kan worden geconstateerd,
dat do bespreking in de pers althans op een
zeer gewichtig punt tot. een wijziging in de
Re-geeringsplannen aanleiding heeft gege
ven, waardoor voor- en tegenstanders eener
heffing dichter bij elkaar kunnen worden
gebracht cn do mogelijkheid van een heffing
niet voorgoed wordt afgesneden. In plaats
van zes jaar, zal de leening, naar thans
wordt voorgesteld, slechts drie jaar niet-
converteerbaar zijn. Van het jaar 1918 af
zal derhalve ook, indien de meerderheid
in de Staten-Generaa.l dit mocht- wenschen,
de leening hetzij geheel hetzij voor een
deel afgelost kunnen worden uit de op
brengst van een te heffen vermogensbelas
ting ineens. Vóór 1 Januari 1920 zal een
voorstel van wet ingediend moeten worden
tot herziening of bestendiging der artikelen,
krachtens welke thans in de kosten van
rente en aflossing zal worden voorzien. Wij
hechten op zichzelf niet veel waarde aan
dergelijke imperatieve voorschriften, die
de webgever zichzelf oplegt. In het verleden
is maar al te vaak gebleken, hoe gemakke
lijk er de hand mede wordt gelicht. Nu eoh-
ter de Kamer, die uit de verkiezingen van
1917 zal voortkomen, krachtens de moge
lijkheid van aflossing der leening van 1918
af, haar vrijheid van handelen behoudt, en
alles, wat met den dienst der leening ver
band houdt, op een apart fonds wordt over
gebracht-, vervallen de mee-sto bezwaren te
gen een leening, mits deze als een tijdelijke
maatregel worde beschouwd. O. a. zal ook,
naar in dc memorie van toelichting terecht
wordt opgemerkt, de schadelijke invloed,
welke van het liooge rente-type wordt ge
vreesd voor heb landbouw-, nijverheids- en
handelscrediet, zeer worden verminderd,
indien de leening feitelijk het karakter
krijgt van een uitgifte van driejarige schat-,
kistbiljetten, die desnoods naar keuze var
den Staat verlengd kunnen worden. Wij
herhalen echter, dat do voorstanders eener
heffing pal zullen moeten blijven staan, ten
einde te voorkomen, dat langs lijnen van
geleidelijkheid het vraagstuk het karakter
oener „gewijsde zaak" zal gaan aannemen.
Slcohta bijwijze van voorloopig compromis
kan de thans aangeboden regeling worden
aanvaard, indien het niet mogelijk blijkt
den looptijd tot do drie jaren tc beperken,
gedurende welke conversie zal zijn uitge
sloten.
Biedt het ontwerp zooals het thans vóór
ons ligt, op dit cardinale punt thans veel
minder bezwaar dan aanvankelijk moest
worden gevreesd, daarentegen heeft de Re
geering vrijwel geheel vastgehouden aan
haar plannen omtreut dc middelen tot dek
king van rente cn aflossing. Wat bij ge
rucht© verluidde, blijkt juist te zijn ge
weest». Op vrijwel alle belastingen zullen
opcenten worden gelegd, zoowel op do di
recte, als op de indirecte, zoowel-op accijn
zen als op invoerrechten, zoodat de arbei
dersklasse cn de kleine burgerij, die reeds
zoo ontzettend door de oorlogscrisis zijn ge
troffen, nog een verderen tol zullen hebben
te betalen door stijging der prijzen van le
vensmiddelen. Al geldt het, dank zij de mo
gelijkheid van aflossing der leening in 1918,
voorloopig sleohts een tijdelijkcn maatregel,
toch zal bij de behandeling van het ont.
werp ernstig moeten worden nagegaan, of
ook op dit punt geen meer bevredigende
regeling kan worden getroffen. In één op
zicht heeft de Regeering hiertoe reeds zelf
heb initiatief genomen, n.l .wat. den suiker
accijns betreft. Tégenover een heffing van
20 opcenten wordt n.l. voorgesteld dc hoofd
som van f 27 tot 22^ te verlagen, zoodat de
prijs per saldo niet. zal worden verhoogd, en
de eventuecle afschaffing der opcenten \an
den accijns tot gevolg zal kunnen hebben.
3'lnkelo opcenten die den kleinen man bij
zonder treffeu, zijn buiten de opcenten-hef-
fing gehouden, niet echter dc accijns op het
geslacht, waarop 10 opcenten zullen worden
gelieven. Terwijl al deze beffingen reeds
van 14 December 1914 af verschuldigd zul
len zijn, zullen de hoogere Opcenten op be
drijfs- en vermogensbelasting eerst aange
vangen met het belastingjaar, dut loopt van,
1 Mei 1915 tot en met 30 April 1916. Dab
zal de schatkist één derde der heffing over
het kalenderjaar 1915 kosten, zijnde een
bedrag, dat op f 1.48 millioen wordt ge
raamd. Wij begrijpen, dat redenen van be
lasting-techniek eon heffing midden in het
belastingjaar verhinderen. Maar behoeft dit
een reden te zijn om juist het. krachtigste
deel der bevolking een gedeelte, der alge
meen o lasten kwijt te schelden Indien men
gedurende, het «erstg jaar do opcenten op
de bodrijfs- en vermogensbelasting met een
zoodanig percentage verhoogt, dat deze IVj
milliceti worden ingehaald, dan zal hierin
Waarlijk niets onbillijks zijn gelegen.
