Os Eiü'opeesclie Borlog.
N". 16783
~W oensdag 11 vei it 1 >01*.
Tweede Blad. A0. 1S14.
PERSOVERZICHT.
Belgische Vluchtelingen
LEIDSCl
DAG-BLAD
OPGAVE VAN PERSONEN, OIE ZICH
TE LEIDEN HEBBEN GEVESTIGD.
Moj. E. Sv.-iipers—Pardon, Pr. Ilendrikstraat 26a.
Mej. A. Worm. Plantage 16.
D. Noest, boekbinder, St.-Jacobspracht 2.
Wed. W. E. C. A. Meyer—Van Brede9tljn, Oude
Siueel 134-
Mej. G. W. Bonman, verpleegster. TJniv. Ziokenh.
Mej. 11. J. van Meur a, id. id.
Hej. II. A. Kleyn, id. id.
Mej. M. K. Boeder, id. id.
Mej. J. Hoperlaud. id. id.
C. van Gils en gez.. grondwerker, IIaver*aklaan 2.
II. A. Maas en gez.. grondwerker, liaverzaklaau 2.
II. Kanbier, winkelknecht, Garenmarkt 18.
Mej. «1. M. Batenburg, winkeljuffrouw, Haar
lemmerstraat 47.
W. P. Joh. monteur eleotrïcien, Volmolen gracht 2.
G. J. van Leeuwen, ass. accountant, Ilooge-
woerd 69.
6. Visser, Poelgeest-straat 2.
Ch. D. H. Monod de Froidoville, Stadhouders-
laan 31.
J. Krubbo, Jan v. Goyenkado 1.
P. G. A. Poppe, Rijksklerk dor Registratie, Hoe-
renatraat 100
A. Jansen Hendriks, werktuigk. leoraar a. d.
ambachtschool. Stadhonderslaau 4.
A. Yerlint cn gesin, schilder, Prios Frcdorilc-
et raat 26 A.
M. Nieuweboer, dienstbode. Korte Mare 2.
\V. F. de Wolf en gezin, metenIdrnaier, Is'ippon-
etraat 12.
A. S. Kretz6chmar, Hooigracht 28.
B. J. H. M. Essinck, Bree9traat 110.
L. P. J. de Vos en gezin, Broeslraat 122.
O. J. Zwartjes, onderwijzores, Hoereugracht 9.
In een driestar O li w a a r s c h ij n 1 ij k
zegt „Het Centrum:"
Aan „De Telegraaf' wordt medege
deeld, dat het gedeelte jder oorlogs-
leening, hetwelk bij vrije inschrijving
wordt geplaatst, 5 pCt. rente zal afwer
pen. Mocht op die wijze niet de geheel e
ieening worden geplaatst, dan zal het res-
teeren.de gedeelte verkregen worden door
gedwongen inschrijvingen, waarvoor in
aanmerking zullen komen alien, die in
'de vermogensbelasting voor ten minste
f75.000 zijn aangeslagen. Voor het gedeel
te der, leening, dat o!p deze gedwongen
wijze woTdt geplaatst, zal de rente 4 pCt.
bedragen.
Wij kunnen slechts wcnschen, dat dit
bericht op onjuiste inlichtingen berust.
Niet alleen toch, dat het de leening als
een uitgemaakte zaak voorstelt, maar bo
vendien geeft het te verstaan, dat deze, op
de bovenvermelde wijze aangegaan, £r
p r act is ch een worden zal van 5 pCt.
Heit is toch duidelijk, dat de kapitalisten
7.ich nieit zullen laten d wingen geld
ta leenen tegen vier, pCt., als zij v ij f
kunnen krijgen v r ij w i 11 i g.
Het ware iil te naïef 1
Buitendien wij wezen daarop reeds
eerder, is liet werkelijk geen groot
offer, aan den Staat der Nederlanden geld
te leenen tegen 5 pCt.
Ons land is geen Balkan-rijk, of Zuid-
AmeTikaan.sche republiek.
Maar daarin ligt een reden te meer, om,
indien er toch geleend moet worden, in
geen geval zoo hooge rente -te betalen.
Ons financieel aanzien zou er onder
lijden, afgezien nog van den last, die op
de begrooting wordt gelegd.
De leenjng, waarmee minister Van Hall
den Staat uit den brand hielp in 1844,
gaf maar. 3, zegge drie procent.
„De Tijd" behoort tot de bladen, die
van oordeel zijn, dat de aangekondigde
1 e e n i n g slechts als een tijdelijke maatre
gel is te beschouwen, en zoekt naar een
middel om aan de toepassing van een
oorlogsbelasting, waarvoor in „Do
Nieuwe Courant" de heer Stork
ijverde te ontkomen. Het blad wijst daartoe
op 't plan van den heer Van Oss, welk plan
in vereenvoudiging onzer Staatsschuld be
et aat.
In de brochure, zegt het blad, wordt een
nieuwe grootc leening aanbevolen van 1200
millioen, dus van 50 inilliocn meer dan onze
liuidigo schuld bedraagt. Zij zou moeten we
zen een uitgave voor consolidcering en ter
conversie te gelijk. Zij zou tegen 4 pCt.
moeten worden uitgegeven in stukken van
ƒ100, ƒ240 (20 pd. st. of 500 francs), ƒ500,
ƒ1000, ƒ2400 (200 pd. 8t. of 5000 francs) en
12,000 (1000 pd. 6t. of 25,000 francs) en zou
a pari moeten worden afgelost door middel
van een 1 pCts cumulatief amortisatiefonds,
dat niet vóór 1925 zou mogen worden ver
sterkt, terwijl ook conversie tot genoemd
jaar niet zou worden geoorloofd.
Do eerste 400 millioen, dio de leening zal
opbrengen, zouden moeten dienen voor de
tegenwoordige en voor dc naaste behoeften
en do overige 800 millioen om de houders
van 2Vfc, 3 en 3M» pCt. schuldbrieven in de
gelegenheid te stellen, hun stukken desver-
langd zonder eenig verlies in 4 pCt. schuld
brieven te con verteeren. Onze Staa tsschuld,
tot één type teruggebracht-, krijgt daardoor
een breeder markt en wordt gemakkelijker
in omloop gebracht.
Daardoor zouden onze Staatspapieren een
middel tot vaste geldbelegging kunnen wor
den, dat ook in het buitenland zijn gading
kon vinden. Niet alleen de aflossing tot het
volle bedrag, dat er voor gestort is en
waardoor dc koers op behoorlijk vast peil
zou blijven, maar ook het vooruitzicht, dat
do rente clc/.cr leening niet onder de In
komsten-, Zegel- of Couponbelasting zou
vallen, zou de heer Van Oss als lokvogels
willen gebruiken, waarvan iedereen gaarne
«ou profiteeren.
„Do Tijd" onthoudt zich er van over
dit- plan een oordeel uit te sproken, maar
kan niet ontkennen, dat het denkbeeld
7-'jn redactie toelacht als een middel om aan
do extra-belasting te ontkomen.
Naar aanleiding van de benoeming van
den heer J. II. de Waal Malefijt ioi bur
gemeester vail K a t w ij k, schrijft
„D e (Unie-Liberale) Vaderlander:"
Weinig hebben wij vermoed, toen wij in
de „Staatscourant" de benoeming la
zen van J. II. de Waal Malefijt tot bur-:
gemeester van Katwijk, dat dc nieuwbe
noemde titularis niemand minder was dan
de oud-Minister van dien naam. Niet, dat
wij ooit zouden veronderstellen, dat dc oud-
Minister van Koloniën in liet Kabinet-
Heemskerk het burgemeestersambt bene
den zijn waardigheid zou rekenenals
er toch iemand is, die vindt, dat de be
scheidenheid is een sieraad, waarmede men
ver genoeg komt, dan is het deze man,
die ijuist door deze eigenschap naast
noesten vlijt en getrouwe plichtsbetrach
ting, zeker niet een van de minst sym
pathieke figuren was in het Kabinet van
het jolige Christendom, al stond hij dan
ook in de joligheid zeker niet in de eer-»
ste rij.
Maar als wij ons over deze benoeming
hebben verwonderd, dan is het,*- omdat
daardoor de algemecne vlucht van de kop
stukken van de antirevolutionaire partij
wordt voortgezet.
Heemskerk zit in den Raad van State;
Talma is weer zieleherdcr en verdeelt zijn
pastoralen arbeid tusschen het leger cn
Bennebroek; Colijn zit in de Kerste Ka
mer, jcji nu eindelijk De Waal Malefijt
op het stadhuis te Katwijk. En opvallend
is liet, dat, waar ,,D e Standaar d" over
Hecmskerk's en Talma's en Colijn's nieu
wen slaat des levens haar woordje heeft
gezegd, die van De Waal Malefijt haar
gansch sprakeloos deed worden. En toch
zouden wij zoo gaarne ingelicht zijn om
trent de oorzaak van de algemeene vlucht;
het is nu niet meer een persoonlijk ver
schijnsel, het is een politiek verschijnsel
geworden.
Toch zou het niet onmogelijk zijn, dat
ook persoonlijke redenen den oud-Minister
hebben genoopt, zich uit dc politiek te
rug te trekkenhij kan toch met Gosevvijn
uit d,e „Gijsbrecht" zéggen, dal ook hij
zijn deel heeft gehad in de algemecne»
ellende; was hij, van wien zoo onornstoo-
tcl'uk vast stond, dat .hij was oprecht in
de anti-rev-olutkmaire leer, dat zelfs zijn
felste politieke tegenstander dit nooit in
verdenking zou hebben durven brengen*
niet de eenige minister ,in het Kabinet-
Heemskerk, wiens zuiverheid, in rle leer
werd betwijfeld? Waarlijk toch genoeg,
om yan de politiek voorgoed zijii bekomst
te krijgen.
Wij wèiischeh' den nieuwbefioeniden buv-
gemeester iiog1 vele gelukige dagen toe m
het sclioone dorp in Hollands duin.
BINNEN LA ND.
De kericeraad der Ned.-Herv. Gem. te
Utrecht formeerde het volgende drietal
voorde vac at u r e -B akh uijz en van den Brink,
benoemd tot secretaris van de Synodeds.
J. F. Beerens, te Doosburg; ds. I Llaauw,
te Beekbergen, en cis. C. J. van te
Roozendaal (Gelderland).
De getvoiie najaarszitting der Provin
ciale Staten van Zuid-Holland zal worden
geopend op Dinsdag S December a.s.
De gewone audiëntie van den Minister
van Buitenlandsche Zaken zal Vrijdag 13
November a.s. met plaats hebben oil dc ge
wone audiënties van de Ministers van Jus-
titie en van Binnenlandscho Zaken zullen
Zaterdag 14 November a.s niet plaats heb
ben.
testgevallen in Indië.
Bij hot Dep. van Koloniën is ontvangen
het volgende telegram van den Gouverneur-
Goneraal van Ned.-Indië, del. 7 dezer, be
treffende pest-gevaLlen op Java en Matloera,
gedurende het 14-daagsch tijdvak van 21
October tot cn met 3 dezer:
Afdecliüg Malang 337 nieuwe gevallen,
302 dooden.
Toeloeugagocng 10 nieuwe gevallen, 7 doo
den.
Mailic-en 24 nieuwe gevallen, 1? dooden.
Ivcdiri 67 nieuwe gevallen, 63 dooden.
Stad Soorabaja" 35 nieuwe gevallen, 34
dooden. cn Let overige gedeelte der afdeeliug
van dien naam' 8 nieuwe gevallen, 10 dooden.
Paréo 34 nieuwe gevallen, 51 dooden.
Bangkalan 6 nieuwe gevallen, 5 dooden.
Magetan 1, Berbëk 7, Pamikasan 5, La-
nóngan 3. Bangil 1 en MoJjokerto 2 nieuwe
dcodolijke gevallen.
In liet vorige tijdvak: Mabng nog 30
gevallen, 25 doxlcn.
GEMEENTELIJKE ARBEIDSBEURS.
Geopend: 's .morgens yi\d 9—12 en
's middags van 2—5 uur.
AANVRAAG VAN WERKZOEKENDEN.
5 Klerken, 1 Klerk (Vrouwelijke), 53 Timmer
lieden. 27 Metselaars, 2 Voegers, 29 Schilders,
6 Behangers. 11 Meubelmakers, 9 Voorslaanders,
3 Grof-bankwerkors, 1 Smid. 3 Rijwiel-repara
teurs, 3 Bovonwerkers. 2 Loodgieters. 25 Typo
grafen, 7 Kleermakers. 2 Bakkers, 15 Sigaren
makers, 3 Bloemisten, 6 Grondwerkers. 3 Warmoe-
7.iers, 18 Loopknechts, 8 Jongens (allerlei), 1 Bab-
hclna-rskolcer, 66 losao Werklieden, 180 Mannou
(a)lorlei), 8 DieiiMbudcii ouder 18 jaar, 4 Dienst
boden boven 18 jaar, 4 Wasolivrouwen, 22 Naai
sters. 17 Werksters, 1 Winkeljuffrouw. 1 Kinder
juffrouw. 137 Vrouwen (allerlei), 1 Schipper
FAILLISSEMENTEN.
F. de Vries, landbouwer, to Ubhena. gemeente
Vries.
G. 1». Strooboer, koopman en winkelier, te Win
schoten.
P. A. Yeemtrn, drogist. te Hcereayeen.
De terugkeer der Vluchtelingen.
De voorzitter cn dc secretaris van het
Antwerpsch bureel voor inlichtingen aan
vluchtelingen, de hoeren W. A. van der
.Veen en G. W. de Vos van Steenuijk,
zijn op het oogenblik in Den Haag. Zij
hebben zich in een persgesprek uitgela
ten over de vvenschelijklieid cn mogelijk
heid van den terugkeer der Belgische
vluchtelingen naar hun vaderland.
Op de «eerste vraag: Ploe is de toestand
daar? antwoordde de heer Van der Veen,
dat die zeer verschillend is. Er zijn stre
ken, waarheen liet onmogelijk is, terug
te keeren en er te leven. Andere daar-;
entegen hebben weinig geleden. Ten plat'»
telande is liet hier en daar onmogelijk
te wonen zonder levensmiddelen, ma ter L
aal voor den bouw van huizen en zonder
er vooraf een soort van communiteit op
te richten.
De vraag, betreffende de wen schel ij k-
heid en mogelijkheid van den terugkeer
der Belgen kan, zei de heer A an 'der Veen,
dan alleen beantwoord hebben, wanneer
we wetenwie er heen gaat, waarheen
men gaat, wanneer men gaat en latigs
we|ken wég.
Wie?, omdat het niet voor alle klassen
van de bevolking gewenscht is, terug te
keeren In de eerste plaats dienen terug
te keeren overheidspersonen, wil men er
in slagen in die ontvolkte streken een
communiteit op te bouwen. Deze laatsten
zullen passen moeien verstrekken, gecon
trasigneerd door dc militaire overheid, op
dat men er veilig wonen kan. Na die
overheidspersonen moeten er weder komen
lieden, die middelen van bestaan hebben
en levensmiddelen bij zich hebben. Daarna
die gezinnen, die onder de hoede van de
bovengenoemde personen kunnen leven.
De vraag: „Waarheen men kan terug,
keeren?" js een vraag, die door den toe
stand van het o ogenblik wordt behecrscht.
Ook daarom is het gewenscht, dat men
het Bureel vragekan ik nu terugkeerden
Om er te komen heeft Dien passen noo-
dig, die .-men niet kan krijgen zonder be
hoorlijke identiteitsbewijzen, die men bij
zich draagt. Deze zullen- waarsöhijolijk zijn
uit den Belgischen tijd cii moeien worden
afgestempeld door den magistraat en daar
na worden goedgekeurd door de komman-
dat ur (die zc waarschijnlijk zal intrekken
en door andere vervangen). Heeft men
geen identiteitsbewijs, dan moet men steu
nen op personen van invloed, van twee of
meer vrienden, d:e borg staan voor de iden
titeit. Het is daarom van zoo overwegend
belang, dat dc burgemeesters terugkeeren,
die hun gemeen Snaren kennen. Men heeft
mij tegengeworpen, zei de heer Van der
Veen, (d'at die burgemeesters gevaar loo-
pen en dat zal ongetwijfeld zoo zijn, maar
dan meen ik te moeten verwijzen naar
hun plicht, hun ambtseed, volgens wel
ken hun de belangen van hun gemeenten
naren zijn opgedragen en v ervolgens ge
loof ik dan toch, dat in de nazaten van
Dc Breydel en De Ceuninck de geest
van hun voorvaderen niet is uitgedoofd.
Voor idc politieambtenaren geldt liet,
zelfde. Er waren elementen rond, voor wie
dc politiemacht een noodzakelijken tegen-
ha-moet vormen.
Tot op liet moment is het noodzakelijk
geweest in België terug te komen langs
Antwerpen. Helaas zijn de overheden wel
verplicht geworden, maatregelen te nemen,
dat aan de opstuwing in Antwerpen paal
en perk worde gesteld. Van Antwerpen uit
zijn de verkeersmiddelen onvolkomen. Ook
geld is daar noodzakelijk om zich te kun
nen begeven naar verder gelegen plaat
sen, wanneer de overheid daartoe verlóf
lieeft gegeven.
Men moet dus in Nederland zeer voor
zichtig zijn met het zenden van menschen
naar België terug.
De toestand in Antwerpen is thans on
houdbaar. Dc burgerdeugd, d. w. z. de
spaarzaamheid en liet verder zien dan dc
neus lang is, van die elementen in het Nc-
deilandsclie publiek, die met minder milde
oogen den stroom an vluchtelingen aan
zagen, die om lijfsbehoud en volkomen
gewettigd lijfsbehoud zich over Nederland
uitstortte, hebben ook hun stille kracht
laten gelden, waardoor menigeen meende
verplicht te zijn, zich te onttrekken aan
de gastvrijheid, zoo weldadig cn verkwik
kend door oud-Nederland geboden. Ze zijn
dan teruggegaan en zitten thans in ellen
de, honger en kou neer in Antwerpens
straten. Ook liet geval van een politie
autoriteit, die in een school met vluchte
lingen komende, dc eerste drie lokalen
aftelde en bevel gaf: „Voort naar Ant
werpen" is niet onbekend. Daartegenover
staat de weldadige houding van- onze hoo
ge regeering, die op een waardig en eerlijk
humaan standpunt haar bevelen heeft ge
geven Het mag dan ook wel vermeld wor
den, dat dc dankbaarheid van het Belgb
schc publiek geen vage aandoening is
Men is zich bewust van hetgeen Neder
land heeft gedaan Laat dit lichtpunt in
'deze duistere tijden thans niet bedorven
worden door ondoordacht cn onverant
woordelijk en inhumaan optreden van per,
son en, die niet den toestand hebben t e
gebieden.
Het arbeidsvraagstuk in België is en
blijft een onopgelost probleem. Fabrieken
openen niet, kantoren blijven gesloten, be,
drijven staan stil. Weldadigheidsbesturen
zijn a/wezig, ziekenkassen zijn zonder lei
ding. Doktoren op het platteland zijn
schaarsdh. Huiseigenaren zijn gevlucht;
hun eigendommen onbeheerd. Levensmid
delen zijn schaarsch. Opbouw van huizen
is op menige plaats voorloopig onmoge
lijk.
Zijn de burgemeesters weer, op hun post,
dan zal men trachten loodsen op te rich
ten in iedere plaats, voor onderdak aan dak-
loozen.
Het treft ons meermalen, dat tegenover
de ernstige, op feitelijke gegevens slcu-
nende meening van ons comité van leiding
in Nederland een chaos van tegenstrijdige
en warrelende opinies staat. Laat men toch
begrijpen, dat de leiding in het vluchte
lingenvraagstuk uit Bejgic moet worden ge
geven. Wij wekken daartoe alle comités
in Nederland op geen decisies te „nemen
alvorens ons te hebben gehoord.
Wij bieden de hand aan ieder, die vraagt
en stellen ons in zijn plaats. Wij hebben
de samenwerking van alle autoriteiten en
weidenkenden in Antwerpen en elders.
Dat men ons steunc. Alle bedragen kun
nen worden gezonden aan dc firma E^ C.
Engelbcrts en Co., te Arnhem cn nader
door genoemde firma aan te wijzen firma's.
Ook kunnen dc vluchtelingen en uitgewe
kenen ons werk vereenvoudigen, door cms
voortdurend op de hoogte te houden van
hun adres. Men zende ons telkens een
briefkaart. Wij hopen, dat er honderd-dui
zenden zullen komen. Adres: „Centraal
bureel voor inlichtingen, Kunstlei 64, Ant
werpen, via Brugstraat 51, Rosen daal N. B.
Nederland."
Keerzijde: „Familienaam, (drukletters),
doopnamen, ouderdom; woonplaats in Bel
gië; adres in Nederland of Engeland; kor
te bijzonderheden in Vlaamsch of Franseh,
b. v. vrouw en kinderen in welstand, deze
of gene vriend of verwant is gestorven,
hoopt terug te keereit of te cmigreetvm
naar ander land, werk gevonden, heeft
nog geld, enz. enz."
Het Comité heeft 160 man aan het werk
en briefkaarten, hoeveel het er ook zijn,
worden den eigen dag beantwoord.
Het verkeer niet België.
De eerste trein uit Antwerpen, die te Roo
sendaal om 6 u. aankwam, zoo seint men dd.
10 Nov. aan de „Tel.", bracht reeds onge
veer 800 reizigers .medeBelangrijk nieuws
hebben zij niet tc vertellen. Van liet spoor
wegverkeer met Roosendaal was niets aan
gekondigd geworden, doch het nieuws, dat
hedenochtend weer treinen vertrekken zou
den, ging als een loopeud vuurtje rond. De
treinen worden bediend door Duitsch per
soneel en vertrekken uit het station van
den dam. Er was weer, evenals gisteren,
geen controle hedenochtend, eu iedereen
mocht weer instappen, zonder een ka-artjo
to moeten nemen. Van Esschcn af echter
moest weer worden betaald.
Zeker de helft, der thans aankomend© rei
zigers bestond uit vrouwen en kinderen van
in Nederland geïnterneerd© BeJgischo sol
daten. Bij den uitgang van 't visitatielokaal
hoorde ik maar voortdurend niet allerlei
Vlaamschc accenten vragen naar Amers
foort, naar Harderwijk en naar Kampen.
Alle vrouwen en kinderen* waren zwaar be
laden met pak cn zak voor hun man en de
douanebeambten keken dan ook zeker niet
zoo nauw. Het was ontroerend om te hoo-
ren, hoevele vrouwen reeds aan den man,
die haar kaartje afnam, om nieuws over
haar man of haar zoon vroegen. „Zoude
hij et hier wel goed hebben T Zouden zij cm
niets te kort komen laten? 't Wordt zoo
koud en 'k eb maar z'n dikken jas meege
bracht „Wees er maar gerust in, moe
der luidde het antwoord dan gemoede
lijk uw iuan zal het bij ons wel best heb
ben hoorDe hoofdzaak is toch, dat hij nog
leeft en denk er nu maar aan, dat u te
Utrecht moet overstappen!"
En nu troostten de moeders haar kinde
ren met de verzekering, dat zij nu wel heel
gauw vader terug zouden zieu eu trekken
gemoedelijk verderop.
De treinen uit Nederland beginnen weer
aardig wat vluchtelingen aau t© brengen,
zoodat wij liier voor het een uur later is,
wel weer midden in de drukte zullea zit
ten.
Belgische Spoorwogrunnnen.
In do vergadering van Belgische spoor-
wegeniployés, die gistermorgen in „De
Pool" gehouden is, werd met betrekking
tot de salariskwestie medegedeeld, dat men
den minister van spoorwegen telegrafisch
verzocht had, geld te zenden tot uitbetaling
der salarissen van werklieden cn ambtena
ren. De som van 200,000 franc toch, dio aan
vankelijk ontvangen .werd, bleek niet toe
reikend, zoodat het grootste doel der
spoorwegbedienden nog op hun salaris
wacht.
Het antwoord van den minister luidde, dat-
men nog eenig geduld moest oefenen, cn
dat het in de bedoeling ligt, te Arasterdam
een centraal bureau tot uitbetaling in te
stellen, bijgestaan door de hulpcomités in
de andere plaatsen.
FIETSEN KUNNEN NIET IN ONZE
VESTIBULE WORDEN TOEGELATEN, HAAR MEN
VINDT BUITEN ONS CEBOUW FIETSREKKEN
MET KETTING EN SLOT BIJ MET
BINNENKOMEN WAARSCHUW MEN OEN
PORTIER EN BIJ HET WEOCAAN VRAAGT
MEN HET SLOT TE WILLEN OPENEN
In 't Militair Hospitaal te Gent.
Men schrijft van Vlaamsche zijde aaa
de „Tel.":
Ze liggen daar met twvee en twintig
zwaar gewonden in do grootc zaal van
't militair* hospitaal te Gent, Duitsch'©
soldaten herwaarts gevoerd van Passchen-
daele, Gheluvelt, Iiollebeke, Poelcapèlle,
enkelen zelfs van verder uog, van Schoor*
bakke bij Nieuwpoort.
Er is geen hope meer voor hen, bijna
geen hope meerTwee en twintig kloe
ke levens zijn 't geweest...... Maar dat le
ven vloeit nu langzaam weg! Makkers zijn
om hen heen gevallen, getroffen door gra
naatscherven, kogels of bajonetten. Die
waren dadelijk uit- hun lijden en misschien
gelukkiger. Immers* in dat felste en dafc
helschte van den strijd, bij die losbranding
der kanonnen, 't gehuil en 't gezoef van
bommen, 't geknetter van mitrailleuses
en geweren, hadden de krijgers geen ge
dachten Voor 't gevecht hadden al
len nog aan huis gepeinsd en( velen nog
gebeden. Maar in 't gevecht konden ze
niet denken en'zoo gaan honderden, neen
duizenden de eeuwighei l in.
Maar deze twee en twintig werden op
genomen, verbonden en Geutwaarts ge
voerd.
En nu, na den strijd, iu bewustzijn
weer, denken ze wel. En ze vragen aan d«
verpleegsters brieven te schrijven naar
vader en moeder, en vrouw en kinderen,
en die geliefden hun laatste, innige groe
ten over te brengen. Want ze weten het,
dat ze sterven zullen.
De dag neigt ten eindecn zoo oo)
hun leven. Slechts kort heeft op dezeu
Herfstdag de zon geschenenHun licht
dooft ook te spoedig uit.
O- die jonge mannen waren zoo noodig
thuis, zoo noodig in 't landEn zeker
wordt er nog voor hen gebeden, misschien
nog een brief tob hen gericht
Sommigen zijn er vreeselijk aan toe
Hier een kin gedeeltelijk weggeschoten,
daar een afgrijselijke borstwonde. Eén
moet op den buik liggen, de rug is als
één open bloedige plek. Och, waartoe dat
verder te schetsen'? Afschuwelijke, af
schuwelijke oorlog!
Gelukkig zijn nu de moeders, de vrou
wen, de kinderen vèr weg. Ja, gelukkig,
want zóó d tl dierbaren bloedverwant to
moeten zien, zoo afscheid te nemen
Ja, lezer, ge huivertEn die gruwelij
ke wonden waarom zijn ze geslagen, ja,
waarom
Zou waarlijk het leven onmogelijk zijn
geweest zonder dezen oorlog?
O, gij die juicht en de klokken luidt
voor overwinningen, komt hier en aan
schouwt, hoe de zege gekocht werd
Liefde, bezorgdheid, zielenadel, ar
beidskrachten, macht, behendigheid, ge
leerdheid, verstand, energie, genie
niets telt tegenover het doodspuwende ka
non. Alles wordt verpletterd, geslingerd*
vermorzeld in éénzelfden bloedigen kuil I
De zusters sluipen tusschen de bedden.
Heerlijke figuur van de vrouw in dezen
oorlog
Zwak schijnt haar stem tegenover dab
geweldig gebulderEn toch is ze mach
tiger. Want, ziet, zij, die onverschrokken
tegen vuur en staal instormden, zc wee-
nen, ze worden zoo klein, zoo teer, zoo
zacht, nu ze de haast fluisterende stem
men hooren. 't Is of ontroerende, zoet
ruischende muziek tot hen komt.
Zuster
En de groote hand, die aanhoort en sid
dert, zoekt de kleine smalle.
Zuster
En de groote, blauwe oogen van den
stervende staren naar een wezen- dat aan
moeder of vrouw of 't lieve deerntje, 't
krullekopjc thuis, herinnert.
Thuis. En een geur van sparren, van
heidekruidprikkelt den kranke. Of hij
ziet een woning in de groote stad. Of de
gezellige, goed bemeubelde kamer, want.
verschillende standen zijn in deze zaal
vertegenwoordigd.
Thuis
En de laatste oogenblikkcn van ster
venden zgu soms zoo wonderlijk helder.
Wat zien die wijdgeopende blauwe oogen,
oogen bij sommigen ook als puilend uit
een dikken, breeden band van watte on
doek.
Stil wordt de deur geopend en geruiseh-
loos ook weer valt ze toe.
Een zwarte gestalte schrijdt de zaal bin
nen. Maar boven 't somber kleed, glanst
een gelaat van liefde en spreken de oogea
deernis en innig medegevoel uit.
De bezoeker buigt zich over een lijder
en zegt vriendelijk
Ieh bin der Evangelische Pfarrer.
En een straal glijdt over 't wezen van
den gekwetste, terwijl de schier bloed-
looze hand de vingers van den geestelijke
drukt.
De kranke wil zich opheffen. Hij zinkt
terug, maar dieper bukt zich de Evange
liedienaar en verneemt cle bede van hem,
die weet, dat hij sterven zal.
Het Heilig Avondmaal.
En meerderen, ja, bijna allen- vcrlaa*
gen naar het Heilig Sacrament
