De Strijd in het Oosten.
De Strijd der Turken.
4
Yser en er vreeselijk veel mannen gebleven
waren. Men zon nu alle pogingen in 'twerk
stellen om bij Ypcren door te breken.
's Morgens marcheerden een vijf hondertal
soldaten langs de Kruis vest te Brugge en
zongen met volle overtuiging:
„Gloria, Gloria, wir wollen nach Hau6e gehen:
Gloria, Gloria, in der Heimat soil kein Krieg:
mc-hr eoin",
Te Brugge heerscht nog steeds een ge
spannen toestand. Donderdag, kort na den
middag, wierp een Fransche aviateur two3
bommen, weer met het doel 't na.phtadepót
te treffen; dit was van de Bouverie-poort
naar de haven overgebracht. De a via te ur
wist dit, want hier liet hij de bommen vallen,
dio hun doel misten, maar acht mariniers
^oodden. Do Duitschers zijn nu streng
^genover dc burgers.
"Verkenners der verbondenen schijnen op
een punt do spoorlijn naar Gent opgebro
ken te hebben.
Gisteravond arriveerden te Brugge een
800-tal burgers van spaden en schoppen
voorzien. Zij hadden te Snaeskcrke bij Osten-
de groote putten moeten graven. Waarom is
niet bekend.
Voortdurend zweven Engelsche en Fran
sche verkenners boven 't kustgebied, zonder
dat de Duitschers, hoe ze er ook op vuren,
ze kunnen treffen. De Duitschers hebben
een vliegpark te Staden bij Rousselaere. Ook
daar ;ziet men dikwijls vijf a zes aeropla
nes in de lucht.
Gistei-^ leidde men te Brugge nog een
vijftigtal Belgische krijgsgevangenen binnen.
Ik kan u verzekeren, dat de Belgen, al
verdedigen zij hun laatsto stukje grond, niet
wanhopen aan den goeden einduitslag. Ze zijn
**ol moed, die nog verhoogd is na de over
running bij de Yser. De soldaten zijn reeds
van uitmuntend© win ter kleeding voorzien.
Ook hun voeding is bijzonder goed. Naar
verluidt, zou de Koningin bij haar gemaal
vei toeven.
Uit goede bion wordt uit Keulen gemeld,
,dat te Munster 150,000 rnan worden saamgo-
trokken, die de volgende week naar België
zullen vertrekken.
Het geheele treinenverkeer in België zal
in verband hiermede de volgende week voor
het publiek .worden st-opgezet.
De oorlogscorrespondent van de „Tijd"' in
België schrijft, dat de bondgenooten, indien
het hun gelukt, de Duitschers op hun tweede
verdedigingslinie terug tc dringen, nog groots
moeilijkheden zullen ondervinden tusschen
het terrein ZeebruggeBrugge en verder
oostwaarts, omdat dit terrein tot Brugge door
drio kanalen wordt doorsneden en verder
nog een heel eind door twee. Dat de Duit
schers zich hun ervaringen aan de Yser
geducht ten nutte zouden maken op een ter
rein, hetwelk dat aan de Yser zoozeer gelijkt,
spreekt vanzelf. Maar het schoone, antieke
Brugge zou dan midden in de vuurlinie ko
men to liggen
Be gevechten bij Rousselaere.
Een correspondent van de „N. R. Ct."
seint aan dit blad het volgende over de
krijgsbedrijven in Zuidwest-België.
Ten zuiden en zuidoosten van Rousse-
laere hebben de Duitschers tegen het einde
der vorige week getracht een beslissing
uit te lokken, nadat zij op de lijn Nieuw-
poortI.' muiden hun pogingen om door
te brekv agen mislukken. Groote mas
sa's ttoe^-n werden in de richting Rous-
selaere gezonden. Ook de Oostenrijkschc
hulptroepen zijn nabij Rousselaere in het
vuur gebracht. Duitsche artillerie had
stelling genomen ten zuiden van West-
Rozebeke en onderhield dagenlang een hef
tig vuur, dat 's nachts eenigszins in
kracht verzwakte, maar niet werd onder
broken. Tegenover de Duitsche artillerie
hadden evenwel de bondgenooten even
eens een groote massa artillerie in het
vuur gebracht, zoodat hier liet gevecht
zich bijna uitsluitend bepaalde tol een duel
■van het geschut Wel deed de Duitsche
infanterie nu en dan een aanval, maar
deze kon nimmer worden doorgezet en
werd telkens bekocht met zeer zware ver.
liezen
De Duitsche infanterie heeft stelling in
loopgraven, waarin zij ernstig te lijden heeft
van het geschutvuur der tegenstanders.
Ontzettend zijn de verliezen, die niet meer
voldoende kunnen worden aangevuld door
versche troepen, daar de noodige reser
ves ontbreken. De Duitschers verbergen
hun verliezen zorgvuldig. De gewonden,
die nog vervoerd kunnen worden, trans
porteert men naar Gent, Antwerpen, Brus
sel, Leuven en Aken. Te Gent zijn alle
die tusschcn een gïoep hoornen was pp.
gesteld. Van den tegenstander was vrij
wel niets op te merken, behalve nu en
dan het iel ven. lichten van een vuurstraal.
Duidelijker werd dit, toen de Scheme-:
ïing begon te vallen. Ook bejaarde land-i
stormrnannen waren door de; Duitschers
in het vuur, gebracht en velen hunner zag
ik gewond passeeren. Een gebaard land-,
stormman, die in het onderlijf getroffen
was door eeen granaatscherf, schreide, ter
wijl hij op een draagbaar werd gebracht,
als een kind, en riep om zijn moeder. An-:
deren lagen bleek en stil met gesloten
oogen, als waren ze reeds overleden. Een
lichtgewonde, die uit de vuurlinie kwam,
vertelde me, dat de Duitschers van hun
dooden borstweringen maken. Het dorp
West-Rozebeke heeft zeer veel geleden en
van de bewoners is er niemand meer ge
bleven Op mijn terugweg van het slagveld
werd ik gearresteerd in een dorp, waars
van ik den naam om praktische redenen
verzwijg. Ik moest, den nacht doorbren
gen in de wacht, waar manschappen van
een transportkolonne waren onderge
bracht, allen ,,Kriegsf rei willige," ontwik
kelde jongelui, waaronder twee studenten
in de letteren. Ik heb temidden van hen
den nacht op het stroo gelegen. Uit hun
gesprekken bleek ten duidelijkste, dat zij
niet meer zoo vast geloovcn in de over
winning als alle Duitschers bij den aan
vang van den oorlog. De reeds niet op.-
gewekte stemming werd den volgenden
morgen nog gedrukter, toen de bevélen
voor dien dag inkwamen. De Duitschers
bleken weder eenige kilometers terug te
gaan.
De Duitsche divisiestaf, die zich te Thielt
bevond, is naar Gent overgebracht, 33
K. M. oostelijker. In den rug van hun le
ger zijn de Duitsche troepen bezig ge
weest veldversterkingen op tc werpen,
maar deze arbeid is gestaakt, daar alle
troepen, die eenigszins vrij gemaakt kon
den worden, in de vuurlinie zijn gebracht.
Aan den linkervleugel van de uitgestrek
te Duitsche linie, zijn troepen ter verster
king aan den rechtervleugel onttrokken,
en er zijn thans in West-Vlaanderen troe
pen, die reeds bij Sedan vochten. Elzasser
soldaten bevinden zich te Aalst en de
stemming onder hen wordt steeds slech
ter.
Te Gent is de burgerwacht opgeroepen
tegen Dinsdag, om politiedienst te doen,
wat ten gevolge heeft, dat weder vele
leden der. burgerwacht naar Nederland
vluchten.
Om den uittocht der Belgen naar ons
land tegen tc gaan, verspreiden de Duit
schers het gerucht, dat memand meer in
ons land wordt toegelaten.
De majoor-etappenconimandant die me,
nadat ik onder bewaking van Duitsche
soldaten van de eene plaats na&r de an
dere op transport was geweest, in vrij
heid stelde, zeide me ook, dat ik door
de; Nederlandsche militairen niet meer in
ons land zou worden toegelaten. Ik uitce
mijn twijfel can de. waarheid van 'deze be
wering maar hij hield vol, dat het binpen-
ea*Ö> van, Nederland zelfs voor Nederkm-
jdöor de Nederlandsche autoriteiten,
was verboden.
Be toestand te Antwerpen.
De treinen uit Antwerpen brachten gis
te? ■wem' enorme massa's menschen te Roo
sendaal terug met pak en zak beladen De
treinen, die daar om elf uur binnenkwa
men, brachten er zeker meer dan 1000, o. w.
vele Duitschers, die reeds naar Antwerpen
teruggekeerd waren. Overal hoorde men
zeggen, dat hel daar geheel niet meer vei
lig is. Een lid van het burgercomité verze
kerde, dat gisternacht niet cén Duitsch of
ficier in de stad geslapen heeft. Allen heb
ben op do forten hun intrek genomen.
Er heerscht een buitengewone zenuwach
tigheid, welke duidelijk merkbaar is, on
der de Duitschers. In dolle vaart schieten
allerwege militaire auto's heen en weer.
Ook de toon der soldaten tegenover de be
volking ia voelbaar verscherpt. Donderdag
werd bekend gemaakt, dat wie nog na negen
uur 'e avonds op straat gevonden werd in
de stedelijke gevangenis ongesloten zou wor
den.
Ook aan dc Loods werden de jongelieden
van 18 tot 30 jaar aangehouden, die langs
de Schelde dc stad wilden verlaten. Toch
zijn er nog velen naar Nederland gevlucht,
die thans in de grensdorpen ronddwalen.
Donderdag werden machinegeweren ge
plaatst voor de ramen van de voorgevels
Een Duitsch vorst, die Veel nauwer con
nectie met Groot-Britannië heeft is de her
tog van Saksen Coburg Gotha, die als her-
t-og van Albany bijna geheel in Engeland
werd opgevoed. Zijn vader was de jongste
zoon van koningin "Victoria en zijn zuster
is gehuwd met een broer der tegenwoordige
koningin Mary. Ook hij is to velde getrok
ken met het Duitsche leger.
Een derde is prins Albert van SleCTwijk
Holstein, wiens moeder, prinses Helene, een
der dochters van koningin Victoria is. Deze
prins woont in Potsdam en heeft in het
Duitsche leger gediend, terwijl zijn oudste
broer, prins Christiaan Victor, in 1900 te
Pretoria in Britschen dienst overleed.
Deze drie heeren bekleeden evenwel ook
rangen in het Britsche leger, evenals trou
wens de keizers van Duitschland en Oosten
rijk, die Britsche veldmaarschalken zijn.
Doch er wordt nu, zooal niet- door het pu
bliek, dan toch door de pers op aangedron
gen, dat hun namen uit de Britsche ,,naam-
en ranglijst" moeten verdwijnen. De hertog
van Brunswijk staat er in als generaal, en
die van Saksen Coburg als kolonel, en de
veiligheid van het Britsche rijk zal er onge
twijfeld belangrijk bij winnen, als zij hun
rang niet langer bekleeden, evenmin als de
beide veldmaarschalken.
liet dagelijksche bericht van Duitsche
zijde over het krijgsbedrijf in het oosten
luidt
Op het oostelijke oorlogstooneel heeft
zich niets belangrijks voorgedaan.
De berichten van Russische zijde zijn
daarmee in flagrancen strijd en deze worj
den eenigermate bevestigd door een mede-i
decling van het westelijk oorlogsterrein,
dat het 9de Duitsche legercorps naar Oost-
Pruisen is overgebracht en vervangen door
landweer en landstorm.
De correspondent van dc ..Daily Mail"
te Petrograd meldt, dat de Russische ko
zakken op een punt nog maar 15 K. M.
van de Duitsche Warta-linie (van Kaliscli
tot Krakau) af staan. Andere kozakken
bevinden zich op een afstand van 32 tot
40 K. M. Het Duitsche hoofdkwartier
moet naar Czenstochau zijn overgebracht.
Dagelijks worden verstrooide Duitsche
afdeelingen en kanonnen en transportmid
delen afgesneden en vermeesterd. De cor
respondent ziet een bewijs van de uit
putting en ontmoediging aan Duitschen
kant in het feit, dat de Oostenrijkers nu
beter, vechten dan de Duitschers. Dat
komt ook. omdat de Slavische elementen
uit het Oostenrijkschc leger zijn verwij
derd.
De Oostenrijkers bestaan nu voorname
lijk uit Hongaren en Tirolers, de beste
troepen van de Oostenrijkers, maar te
gen de Russen kunnen die toch niet op.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
Russen in Galicië een groote overwinning
hebben behaald. Misschien slaat, dit op
een telegram uit Lemberg, dat dn den
avond van den 5den November daar het
bericht kwam, dat Jaroslaw door de Rus
sen hernomen was en dat de laatsten vijf
duizend gevangenen hadden gemaakt. Men
meldt, dat een der. laatste dagen de Oos
tenrijkers dag en nacht verwoede aanval
len deden en een helsch artillerievuur on
derhielden. Het schijnt een laatste uiter
ste poging te zijn. De Russen dreven den
vijand echter krachtig terug en braken
zijn wanhopigen tegenstand. Dc Oosten
rijkers trekken thans langs de San terug.
Dc Engelsche legatie te 's-GravenJiage,^
maakt nog melding van een andere over
winning den Russen. Zij deelt mee, dat
bij (de belangrijke strategische stelling
Zandomir, ten zuiden van Kielce, de Rus
sen verleden \yeek 200 officieren en 16000
man gevangen namen en verscheiden do
zijnen kanonnen en machine-geweren ver
meesterden.
In het San-district nestelden de Russen
«zich stevig in de streek van Liszko
Roussik.
De Engelsche legatie te 's-Gravenhage
deelt ook nog mede, dat lord Kitchener
het volgens telegram van grootvorst Ni-
kolaas heeft ontvangen
Onze successen aan den Weichsel ver
volgend, is thans een volledige overwin
ning behaald door onze troepen langs het
geheele front in Galicie. Onze strategi
sche manoeuvre is dus bekroond met wat
ontegenzeggelijk is 't grootste succes aan
onze zijde behaald, sinds liet begin van
den oorlog. Jk ben vast overtuk^^^i
Daar sedert 1900 onderwijzers als ,,Ein-
jahrige" mogen dienen, ligt het voor de
hand, dat de groote meerderheid thans een
graad of rang bekleedt. Vele onderwijzers
waren reeds in vredestijd reserve-officier
gewordeü, en duizenden trokken uit als
„Feldwebelleutnant". Bleek voor den oor
log nog hier en daar by de keuze van re
serve-officieren van een zeker vooroordeel
tegen ouderwijzers, thans is dat voorgoed
verdwenen. Dat zij niet achterstaan bij an
deren blijkt wel uit het feit, dat reeds nu
aan een groot aantal hunner het ijzeren
kruis is verleend.
Duitsche propaganda door Socialisten,
Eerst thans, zegt ,,Het Volk", krijgen
wij kennis van de volgende van 10 Septem
ber gedateerde verklaring van onze Duit
sche partijgenooten Karl Liebknecht, Rosa
Luxemburg, Franz Mehring en Klara
Zetkin
,,De partijgenooten dr. Südekum en Ri
chard Fischer, hebben in de partij-pers van
't neutrale buitenland (Zweden, Italië en
Zwitserland), een poging gedaan om de
houding der Duitsche sociaal-democratie in
den huidigen oorlog in het licht van hun
opvatting uiteen te zetten. Wij zien ons
daardoor gedwongen, op dezelfde plaats
te verklaren, dat wij en zeker vele andere
Duitsche sociaal-democraten den oorlog,
zijn oorzaken, zijn karakter alsmede de rol
der sociaal-democratie in den huidigen toe
stand beschouwen van een standpunt, dat
met het standpunt der partijgenooten Sü
dekum en Fischer niet overeenstemt. De
staat van beleg maakt het ons voorloopig
onmogelijk, onze opvatting openlijk uiteeo
te zetten".
Het is kenmerkend voor den huidigen
toestand der Internationale en voor den
algemeenen politieken toestand, dat zulke
discussies zich thans veelal in het neutrale
buitenland afspelen.
De Turksche vloot., met de ,,Gocben" en
de „Breslau", heeft zich volgens den Rus-
sischcn staf. op hear steunpunt in de zee-
straten terug getrokken. Nieuws van gevech
ten is er dus niet. Tc land wordt wel ge
vochten, doch dc medcdeelingm daaromtrent
komen alle uit Turksche bron.
Aan de Oost-grens van Turkije, in Azië
dus, zijn de troopen over het geheele front
in contact met den vijand. Op de reede van
Smyrna zijn drie groote Engelsche en ver
scheidene kleine Engelsche en Fransche stoom
schepen in beslag genomen en de bemanning
krijgsgevangen gemaakt. Op het. Engclscho
en Russische consulaat te Bagdad zijn do
huiszoekingen voortgezet. Behalve de reeds
vroeger in beslag genomen wapens, zijn zes
tien Mauser-geweren, 3*2 revolvers, 850 ga-
weerpatronen, 170 revolver pa tronen en 15
bajonetten in beslag genomen. Op liet En
gels oho gezantschap zoowel als op de Fran
sche school, zijn toestellen voor draadloozo
telegrafie gevonden.
Donderdag is nan do Turltsch-Russische
grens bij Erztiroem, een gevecht- geleverd tus
schcn kozakken en Turksche ruiterij. Na den
vijand op de vlucht te hebben gedreven, heeft
onze ruiterij de kozakken overal vervolgd.
Volgens hot Turksche blad „Tasvir-i-Ef-
kiar" zijn do Turksche troepen, die tegelijk
met 3000 Bedtfuïnen de Egyptische grens
zijn overgetTokkeri, reeds op verschillende
punten werkzaam opgetreden. De Bedouïnen
veroorzaken onrust in het laurl en vergemak
kelijken daardoor het optreden van de Tur
ken. Do Engelschcn zouden al uit Bcir-
Saba bij Rachel van het schiereiland Sinai
zijn verdreven, waarna de plaats door de
Turken is bezet. 11
In do „Neue Zürohcr Zlg." schrijft een
Zwitser, die uit Turkije is teruggekeerd,
dat de Klein Aziatische spoorwegen de laat
ste maanden groote gctalen Turksche troe
pen naar Syrië hebben vervoerd. Ten Zuiden
van Damaskus zijn troepen samengetrokken,
wier uitrusting er op wijst, dat zij een
woeslijntocht gaan ondernemen. De Turken
schijnen ook voornemens over de R-oode Zee
Boven-Egypte binnen le dringen. Naar schat".'
ting van dezen Zwitserschen reiziger zou
den cr wel 250,009 man Turksche troepen
op weg zijn naar Egypte, die dan nog
door Bedouïnen worden versterkt.
Uit Engelsche bron wordt uit Egypte nu
ook iets gemeld. De .Times" verneemt uit
Cairo, dat Turlpje's houding onder het volk
geen instemming vindt..Dc blinde toewijding
Russische léglets tellen meest" Boeren!
antwoordde ihij, hiervoor niet te kunnJ
instaan.
y,Wij waren ën zijn nog steeds gelukkig,
zeide -hij,- ,,'de broederlijke hulp onzer fcü
meraden te aanvaarden in onzen zware
Strijd t egen het tsarisme. Maar wy licbb<3
de' hulp nooit gevraagd en verwacht
het feodale Duitsche militarisme, verj
sterkt door de socialistische partij van da
land. Wij hebben onze actie tegen de ellen)
den van het tsarisme nimmer gestaakt!
maar wij willen haar voeren uit onze eigej
kracht,- zonder eenig verbond met "de fed
dale en gouvcrnementoele machten van lanl
den, die uit eigenbelang het onze beoor.
logen. De Duitsche socialisten moesten wj
ten, dat ons land opnieuw een revolution
naire periode doormaakt en door toe t<
staan, dat op ons de kanonnen tforden gc
■richt, hebben zij er toe medegewerkt, da
dc mooie élan onzer revolutie in de duister
nis terugvalt. Op hetzelfde standpunt alj
wij, plaatsen zich al onze nationale sociaj
listische groepen. Ook onze Finsche broe
ders hebben elk verbond met het bevrijd
dende" Duitsche imperialisme geweigerd;
in Ide hoop, het Russische tsarisme
overwinnen met de revolutionaire krachtcj
in het Russische volk."
De woordvoerder der minderheid,'
echter in de Docma 7 van de 13 socki
tische zetels bezet, begon te verklaren,
zijn partij de Duitsche sociaal-demi
tie nog hetzelfde vertrouwen toedraagt all
vóór den oorlog. ï.Wij maken," zieide hij]
„geen revolutionaire bewegingen tegen d»
oorlog, maar indien deze ertoe mocht
lden, dat van Russische zijde Duitsdhland'il
grondgebied werd aangetast,- dan zouden|
wij ons tegen elke annexatie verzetten;
„die strijdig is met het recht op zelfbesc
king der volken."
Ook Ihij verklaarde, dat alle Russisch
revolutionairen de vernietiging van het tsy
rismc niet verwachten van machten buite
hun land, doch van het Russische prolt
tariaat zelfKomen de Duitschers Rusland
binnentrekken, dan zullen zij door de Rus
sisclie socialisten niet als vrienden, maai,
als vijanden worden ontvangen. Dit, zeidë
hij, geldt zelfs ook voor de Poolsche soda;
listen. Tc Warschau is door de beide Pool
sche soialistischc partijen en den Joden-
bond een comité opgericht met het idoel,
den Oosten rij kschen invloed in Polen tegen
te gaan. In denzelfden geest handelde de
Kaukasische sociaal-democrat ie in Georgië
de landstreeK, waarvan alle Doema-af-
gevaardigden sodaal-democraten zijn. .Van
Jong-Turksche zijde was haar het voorstel
gedaan, indien de Turksche legers over
hun gebied zouden trekken óók pl v,\w
gen het tsarisme" om die door te laten
maar de partij verklaarde, een Turkschen
inval op hun gebied beslist te ?uUen i©
gengaan.
en
ALLERLEI
KORTE RERICHTEN.
Het Zwitserscho leger heeft skiloope;
korpsen, die dezen winter o. a. in de Ju
en aan de Italiaansche grens dienst zullen!
doen. Er is nu te Davos ook een vrijwillig
skilooperskorps gevormd. Onlangs is reeda
gemeld, dat zich zulk een korps in Beieren
heeft gevormd. Ze bestaan ook in Nootwc-
gen.
Het gemeentebestuur van Emden heeft
besloten den commandant van de „Emden",
Karl von Müller, het eereburgerschap te
verleenen.
Reeds nu is besloten, dat de sedert 1830
jaarlijks gehouden roei wedstrijd Oxford-
Cambridge in het volgende jaar niet zal
plaatsvinden. Dit is de eerste m&al, dat
de wedstrijd uitvalt, ook bij den Krimoorlog
en den oorlog in Zuid-Afrika werd de wed.
strijd gehouden.
Ook wordt overwogen, de Hcnley-wedstrij.
den het volgend jaar uit te stellen.
Vlaameche humor. Bij Antwerpen staat
een Duitsche scliildwaoht. Daar komt een,
man met een fiets a;in. De schildwacht roept
hem aan, doch dc fietser rijdt door. Nu wil
de schildwacht hem achterna, doch het sjou
wersvolk, dat in de buurt is, doet alsof bet
niet begrijpt wat er aan de hand is. De men
schen dringen Tond den schildwacht, omi
hem de vervulling van zijn plicht te be
moeilijken. „Wat is cr toch?" roepen ze.
De schildwacht a nt.wo«->r3f. tef.o
