Nederland en de Oorlog. I N°. 1S700 A°. 1914. feze Qourant wordt dagelijks, met uitzondering van <§on- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. IN ONZE STAD. UIT ONS LAND. Belgische Vluchtelingen. ï3oiiderda1.October. PRIJS DKR ADYEKTENTIENi Yan 1—B regels /"1.05. Iedere regal meer 0.17J. - Grootera lettere naar plaatsruimte. - Kleine edvertentiën ran 30 woorden 40 Oents contanteli tiental woorden meer 10 Oente,-Voor het inoaseeeren wordt f 0.05 berekend. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden ƒ1.30; per week. f 0.09. Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week. 0.10. Franco per post L06. LEIDEN, 15 OCTOBER. Or. A. W. KROON Jr. f Op 69-jarigen leeftijd is gisteravond een eeor bekend en hoog geacht stadgenoot van ons heengegaan, n.l. dr. A. Kroon Jr. Weldoen in breeden kring was zijn lust en daarom alleen reeds is zijn afsterven een groot verlies, niet het minst voor de stad zijner inwoning. Veel heeft aan hem tc danken gehad de Leidsohe Maatschappij van Weldadigheid, wier ijverige en kundige secretaris hij tot voor korten tijd was. Toen hij als zooda nig aftrad, hebben wij, als tolk van zeer velen, eenigo woorden van hulde en dank baarheid aan den lieer Kroon als secretaris -van die nuttig en practisch werkende Ver- oeniging gewijd. Maar niet enkel als philanthroop bij uit nemendheid mogen wij zijner gedenken, want hij was ook president-curator van het gymnasium te dezer stode, waardoor hij weer direct was gekomen in aanraking met het onderwijs, op welk gebied hij geen vreemdeling was, clank zij het ambt van le er aar in do wiskunde aan de H. B.-S., dat hij vroeger bekleedde. Tevens was de nu overledene eenigen tijd lid van den Leidschen Gemeenteraad. Met diep leedwezen zullen velen kennis nemen van den dood van dezen stadgenoot. „Kennis is Macht". Door de handelsbediendcn-vereeniging Kennis is Macht", alhier, kon, na vol doend afgelegd eind-examen, aan de na volgende leerlingen diploma worden uit gereikt: Voor Nederlandsche handelscorrespon dentie aan J. L. de Graaf, mej. S. de Jong, mej. M. L. van der Nat, E. A. M. Pleij, P. J. Pleij, O. Roozendaal. Voor Fransche handelscorrespondentie aan I. van Ees, H. Hartendorp, A. G. de Kier, E. Korswagen, mej. M. L. van der Nat, J. S. Tierolf, J. de Wolf. Voor Engelsche handelscorrespondentie aan J. H. Bokern, H. O. de Greef, G. A. IJ. de Jong, C. Roozendaal, J. M. de Ru ij ter, H. Thoma. Voor Duitsche handelscorrespondentie aan L. Boot, I. van Ees, J. L. de Graaf, G. A. IJ. de Jong. Voot algemeeno handelskennis aan mej. E J. M. van den Berg, Th. M. Bergers, J. Befcgem, L. Boot, L. B. van den Broek, W. C. de la Court, I. van Ees, F. A. Hakkaart, A. H. J. van der Horst, mej. S (ie Jong, M. F. de Iveuning, E. Kors wagen, W. H. J. Lichtenbeld, W. E. N >1- les, G. Paulides, E. A. M. Pleij, P. J. Pleij, H. Thoma, J. de Wolf. Voor boekhouden en handelsrekenen aan H. J. G. Botermans, A. Dirkse, A. G. Gaykema, C. Roozendaal. Voor schoonschrijven aan J. J. van den Berg, mej. J. Galjaard, J. Overduin. Verklaringen van voldoende geoefend heid in machineschrijveu werden afgege ven aan mej. J. C. van Duuren, moj. W. Haan, J. W. Hageman, mej. M. L. Hoff man, mej. E. Jasperse, mej. M. Callen- berg, J. Mulder, C. Roozendaal, W. J. van. Varik, A. J. Wagemans, D. P. Weijers. In stenografie aan mej. A. Mulder, A. H. J. van der Horst, P. A. J. Peeters, L. Schilthuizen, H. J. Smits. De cursus 191415 werd ingesteld met 250 leerlingen, verdeeld over 50 klassen met 98 lesuren. Het getal leerlingen be neden 15 jaren bedroeg 75, waaronder 14 vrouwelijke, het g^tal leerlingen ouder dan 15 jaren was 175, waaronder 34 vrou welijke. Door bemiddeling van B. en W. dezer gemeente wordt het onderwijs tijdelijk ge geven in het Gymnasium. Voor den dienst in Ned.-Indié is be stemd mr. L. W. H. de Leeuw, alhier, om bij de rechterlijke macht te worden geplaatst. Morgen hopen J. Berlemon, kantoor knecht; O. G. Martijn, W. Neuteboom en A. Nieboer, brievenbestellers alhier, hun zilveren jubileum bij de Posterijen te her- denkeu. GEMEENTELIJKE ARBEIDSBEURS. tc3 «ÏFlerke?: Klerk (Vrouwelijke). 2 Reizigers, «Timmerlieden, 12 Metselaars, 1 Wagenmaker, 15 Sollildora, 15 Meubelmakers, 3 Sto- Ï2ter« w o"' 12 S.meden. 2 Blikslagers, 3 Lood- i Mnmnha» Typografen, A Kleermakers, 7 Siga- Bloemisten z B*Ln,cetbakker. 2 Motor-schippors, 3 Loopknecht,, 30 JMTen/7arUerlB.llGn^erl;0r8- 20 7 tenra 1 Mach l!iu®rl®0. 1 Ruwielropara- 5 Voorslaande'™ V «„A Typogr. maoh. zetter. .Werkt,«don. 150 'Mannon (eS eS^W 10880 wen, 31 Naateters, 21 WaArtS?VlwlT' 1 auIri"Ltlj"frr0UW6n' Str|J>"Lera. ia) Tronwra LEIDSCIIE SCHOUWBURG. Dc „Sabijnsekc Maagdenroof". Met „Do Sabijnscliö Maagdenroof'' heeft liet gezelschap van Royaards het vorig seizoen in Leiden gesloten cn voor het eerste op treden yan dit gezelschap was thans de keuze op ditzelfde stuk gevallen. Met de her- inneringen aan de vorige opvoering hadden we eon flinker opkomst verwacht. De Lei- donaars, die prijs stellen op het behoud ook in deze moeilijke tijden van dit zoo uit nemende ensemble, zullen daarvan eien vol genden keer wel mogen laten blijken. De ver tooning was weer bijzonder goed met vrijwel dezelfde bezetting als den vorigon keer. Ook de aanlcleeding was in orde, al willen we er onze bevreemding over uit drukken, dat in den salon van prof. Gollwite een paar heel goedkoope en leelijke waaiers als wandversiering dienst doen. Laat een wand vlak liever onbedekt, dan er zulke prullen neer te hangen. Royaards zelf was afwezig. Om welke reden welen we niet, maar hij was eer niet en Van Praag had de rol van prof. Goll- witz overgenomen. Deze trachtte wel Royaards zooveel mogelijk te imiteeron, maar geheel geslaagd is hij niet. Van Prang gaf een meer zenuwachtig mannetje, waar Royaards zoo'n levensgotrouwe sukkel uit beeldde. Maar wo hadden Jan Musch als den theater directeur Emanuel Striesse. Dat was hier belangrijker. Hem hadden we niet graag vervangen gezien, want dat is eenvoudig onmogelijk. Een kostelijk-type weet hij te maken van dozen man der kunst. Van do overige spelers behoeven we niets meier te zeggen, 't Is voor het gteheele ge zelschap een groote verdienste, dat Jiet dit stuk zóó wéwJ te geven, dat de nonsons niet nog sterker naar voren komen.. Men ziet, lioort, lacht en geniet I LIJST van geheel cn gedeeltelik Wcrkloozcn, die zich aangemeld heb ben bij de Arbeidsbeurs. Het Steun-Comlté eischt als voorwaarde voor Steun aanmelding bij do Beurs, zoodat dit Staatje wel een Juist beeld zal geven van do Werkloosheid. Ook Workloozen uit do Omstreken zijn hieronder begrepen. (Dit aantal vrij gering). Grondwerkers 8 Overige vakarbeiders bij de bouw vakken in ruimsten zin... ».i M 77 85 Mannel. vaklieden in andere vakken (voor een groot deel gedeeltelijk werkloos)103 Vrouwelijke vaklieden (waaronder dienstboden, naaisters, werksters) 76 Losse werklieden ,:a 80 Gedeeltelijk Wcrkloozcn. Mannen allerlei vakken (veelal Ys weekloon)150 Vrouwen voor allerlei vakken (veelal */6 weekloon)160 Jongens voor allerlei30 Totaal 633 Slechts 2 bakkers hebben zicb aangemeld. Leiden, 15 October 1914. AGENDA VAN DE WEEK. Donderdag Nutsgebouw. Orde van de Ster in het Oosten. Openb. Voordracht. Spreekster: Mevr. W. Roe Vrijman (Den Haag). 8 uur. Vrijdag Zomerlast. Algemeene Vergadering Veefonds, 'a m o r g e n 3 11 uur. Zondag: Leidsclio Schouwburg. „Artikel 284", Blijspel. 8 nur. 't Postliof. Optrodcn Alpbons en Lilly. 8 uur> Dagelijks: Bioscope Variété Théater. Stationswog. 7 uur. (Zatordag- en Woensdagmiddag. Matinée 2 uur). Stoomschepen. STOOMVAART-MIJ. NEDERLAND. „Koningin Emma" (thuisreis) vertrok 13 Ooto* ber van Malta: „Prinses Juliana" (uitreis) vertrok 13 October van Malta: „Rotti" (uitreis) Is 12 Ootober Gibraltar gepass. ROTTERDAMSCHE L'-OYD. ..Madioen" (uitreis) passeerde 13 Oot. Oueseant; y ..banan' (thuisreis) vertrok 13 Oot. van Porfc- baid. KON. WEST-IND. MAILDIENST. „Lodewijk van Nassau" (thuisreis) vertrok 13 Oot. van Lissabon; „Nickerie" arriv. 12 Oot. van Amsterdam te Paramaribo. HOLLAND-AMERIKA LIJN. „Oosterdijk", van Baltimore naar Rotterdam, passeerde 13 October Dunpeness; „Rijndam" ver trok 13 Oct. van New-York naar Rotterdam: „Zaandijk", van Baltimore naar Rotterdam, ar riv. 14 Oct. te Plymouth; „Andijk", van New- York naar Rotterdam, passeerde 13 Oct. Soilly, KON. HOLL. LLOYD. „Gelria" (uitreis) is 12 Oct. Ponioho gepasseerd; „Hollandia" (uitreis) arriv. 13 Oot. te Santos; „Tubantia" (thuisreis) vertrok 13 Oot. van Vigo; „Zeelandia" (thuisreis) arriv. 13 Oot. to Santos; „Kennemorlaud" vertrok 14 Oot. van Amsterdam naar Buenos-Ayrcs. FAILLISSEMENTEN. A. J. Muller, te 'e-Gravenhage, DE BELGISCHE YLUCHTELINGEN. Aan H. M. do Koningin is heden het vol gende telegram verzonden: „Do Belgische vluchtelingen, onderge bracht in het sociëteitsgebouw „Musis Sa crum", te Leiden, betuigen Uwe Majesteit hierbij hun besten dank voor de hartelijke ontvangst, hun in Holland bereid. Namens de Belgische vluchtelingen van Musis Sacrum". Willem Sirre." Voor liet Kon. Nat. Steuncomité. Namens manschappen van het 3de bat. 3de comp. 4de reg. inf. alhier is aan jhr. Van Doorn, overgemaakt het bedrag van f 11.37 ten "bate van het Kon. Nat. Steun comité. Voor het Steuncomité. Wij ontvingen heden voor het Steunco mité van G. van W., f2.50. Het zoete Winstje. Er gebeuren ergerlijke dingen op liet ge bied onzer volksvoeding schrijft do „Tel." en het schijnt dat zelfs een krachtig minis ter als de heer Treub niet bij machte i; hieraan paal en perk lie stellen en eenvou dig te dansen heeft naar de pijpen van den groothandel. Zoo verneemt het blad dat binnenkort de vaststelling van een maximum-prijs voor suiker is he verwachten, n.l. op f 48.50 de 100 K. G. Dati is 5^ gulden hoogor dan de prijs in Juli en 6 hooger dan de notecring in normale tijden. Door deze vaststelling op f 48.50 wordt den 35 raffinaderijen in ons land eon buitenkansje van 5^ millioen in den schoot geworpen Had onze regeering indertijd de suiker in beslag genomen en er 5 meer voor be taald d«an de prijs in normale tijden be droeg, dan zou 17 A 18 millioen gulden be spaard zijn geworden Met heb artikel rijst is het weinig anders. De rijst is 35 duurder dan in Juli. Hier door verdienen de rijsfchandeloren 7 milli oen extra, afgezien nog van de 12£ millioen, die zij door hun uitvoer naar het buiten land verdiend hJebben. Er zijn 12 firma's die den groothandel in rijst drijven. Men gelieve het zoete winstje der heeren dus zelf uib te rekenen. De buitenlandscho rogge voor den oorlog op f 170 do 2100 kilo genoteerd, doeb thans f 330, dus bijna hot dubbele. Met buiten- landsch.e gerst is het hetzelfde geval. Maïs, gekocht voor f 125, wordt thans verkocht voor f 260. Is het te verwonderen dat onder deze omstandigheden de vertegenwoordiging van don handel, met name de Kamers van Koophandel te Amsterdam en te Rotter dam, zich met hand en tand tegen elk uit voerverbod verzet hebben en al hun mach tigen invloed deden gelden om het zoete winstje te kunnen behouden? Het Nederlandsche volk heeft tot dusver donder al to veel morren de hoogere prijzen betaald, doch wij zien het oogenbrik aanko men, datt het er voor bedanken zal geëx ploiteerd te worden door een handjevol groothandelaars, en zich ter wille van die heeren beknibbeld te zien op zijn dagc- lijksch voedsel. In deze dagen heeft een Regeering den loyalen steun noodig van allie Nederlan ders. Het heeft, het ministerie-Gort van der Linden daaraan tot dusver niet ontbroken, 'doch wil het in die gelukkige positie blij ven, dan zal heb meer ruggegnaat moeten toonen tegenover den groothandel en zij» oorlogspraktijken, aldus de „Tel." Doch in ieder geval weet heb waar het gjv>otste gedeelte van de binnenkort te heffen oorlogsbelasting te vinden is. De Prijzen der Aardappelen. Het Kamerlid Spiekman schrijft in ,,Het Volk", dat do prijzen der aardappelen on rustbarend beginnen te stijgen. Van verschillende zijden wordt zijn aan dacht ér op gtevesügJ, dat ét de laatste dagen zulk een enorme h oe v e e 1- heid aardappelen voor Duitse li la n d is opgekocht én met koorts achtige haast verzonden, dat de p r ij z e n ér r e e ds door omhoog z ij n gegaan, waardoor hel voor de dui zenden ondersteunden alweder {moeilijker wordt, van Hun paar guldon zich voedsel te verschaf fen, Ion ook de overige arbeidersbevolking Zder gedupeerd wordt. Een partijgenoot schrijfi hem: „Maandag waren de prijzen dar aard appelen in den groothandel met 15 ets. per 70 K.G. gestegen, waardoor dezelfde aard appelen, die do vorige weck nog voor f 1.75 per H.L. te krijgen waren, nu reeds fl.90 moeten doen. Nu is do prijs van fl.90 nog niet bijzonder hoog, maar wanneer liet zóó met den uitvoer doorgaat, ?al dc prijs p?r HL., spoedig tot f2.50 a f3 stijgen. Èn die prijzen zouden voor duizenden een ramp be- tcekenen, vooral nu ook voor de Belgischo vluchtelingen nog zooveel méér voeding noo dig is". Een ander lezer schrijft aan liet blad: ,,ïn Flakkee worden groote Rijnaken ge laden met 2000 tot 3000 II.L. aardappelen en snel verzonden, en zoo gaat liet overal. Ook uit Groningen, Friesland en Overijsel worden enorme hoeveelheden verzonden. Voor de landbouwers moge dit een buiten- liansjo zijn, voor de arbeiders wordt de toe stand er veel erger door. Er zijn nu ree-ds boeren, die voor de aardappelen, die 4 we ken geleden nog f 1.40 kostten. 3 gulden durven vragen. Dit zijn de Eigenheimers, de volks-aardappel bij uitnemendheid. Moge liet ingrijpen van regeringswege hier niet te laat zijn." Deze brieven zijn mot een begeleidend schïjjven aan den Minister van Landbouw onz. doorgezonden. Meel aangehouden. Gedurende de laatste dagen liepen zoowel óp de Korenbeurs te Rotterdam, als op die te Amsterdam hardnekkige geruchten, dat uit het stoomschip „Sommelsdyk" der Holland Amerika-lijn, hetwelk thans te Havre ligt, op last der Fransche regeering, een gedeelte der voor Holland bestemde meel lading verwijderd zou zijn. Ten kantore der HollandAraerika-lijn werd. op desbetreffende navrage geantwoord, dat inderdaad do beurs geruchten waarheid bevatten. Hoeveel tarwebloem ou welke mer ken in beslag genomen zijn, kon nog niet meegedeeld worden, doch hiermede zullen de betrokken ontvangers zoo spoedig mogelijk in kennis worden gesteld. Het Wetsontwerp-Hendels. De commissie van rapporteurs uit de Tweede Kamer voor het wetsvoorstel van den afgevaardigde mr. Mendels, betreffen de do gedwongen ontruiming van woningen, heeft gisteren een gcheelo dagvergadering gewijd aan de vaststelling van het voorloo- pig verslag over heb afclcelingsonderzoek, da-t vele bezwaren tegen deze regeling aan het licht moet hebben gebracht. Rcgecringsmaïs. Blijkens een door de commissie van graanhandelaren en molenaars van den mi nister van Landbouw ontvangen mededoo- ling, is het 't voornemen der regcering bij volgende veiling van mais het voorkeurs recht van coöperatieve vereenigingen te be perken. Geen Tweede Kamerleden als Vrijwilligers. Naar thans gemeld wordt, hebben zich kort na de mobilisatie van onze weermacht 4 of 5 leden van de Tweede Kamer, van ver schillende politieke richting, tot vrijwillige dienstneming aangemeld, maar heeft de regeering voor deze aanbieding bedankt, omdat zij onder do buitengewone omstan digheden, waarin liet land verkeert, de Volksvertegenwoordiging zooveel mogelijk voltallig en onaangeroerd wenschte te laten. De Schade der Vissclicrij. Als een bewijs welk verlies de visscherij heeft geleden door den oorlog, mag gelden, dat in dit jaar gedurende Augustus en Sep tember te IJmuiden is aangevoerd voor f 432,415 visch, tegen meer dan lVi millioen gulden verleden jaar Aug. en Sept. Ambtenaren-Landweermannen. Do komende begrootingsdrukte heeft het, zoo meldt het „Vaderl.", der regeering wenschelijk doen voorkomen, dat ambtena ren cn anderen, in rijksdienst werkzaam cn wier werkzaamheden in verband staan met. genoemde drukt©, aan don militairen dienst voor zoover zij tot de landweer behooren, zullen worden onttrokken en weer in hun burgerlijke functie geplaatst. Wollen Handmoffen voor dc Soldaten. De minister van Oorlog brengt ter ken nis dat, behalve de in een vroegere medo- deeling genoemde wollen handschoenen, ook do vervaardiging en toezending van gebreide wollen handmoffen, ter lengte van 25 a 30 centimeter, met vrijen duim, de uit einden der vingers onbedekt latende, zeer op prijs zal worden gesteld. Een bepaald model behoeft hierbij niet to worden gevolgd, terwijl ook do kleur der wol, mits niet te licht, aan geen bepaalde eisohen behoeft te voldoen. Dit laatste geldt eveneens voor de hand schoenen. De waarde der handmoffen zal onder ge lijke voorwaarden als die der handschoenen worden vergoed. De Dankbetuiging van den Belgisehen Gezant. De Minister van Euifcenlandsche Zakon ontving van den Belgischen gezant den vol genden brief, in de Fransche taal: Den Haag, den 12 Oct. 191 b „Mijnheer do Minister. Sedert het begin van den oorlog heeft Holland naar het schoon© woord van H. M. do Koningin, zijn armen geopend voor de ongelukkigen die een schuilplaats binnen zijn grens zochten. Dio prachtige opwelling van het begin it» niet verslapt. Integendeel was in de jongst- verloopen dagen tengevolge van het beleg, het bombardement en den brand van Ant werpen zoomede van de verwoesting der omliggende gemeenten, een zeer talrijke Belgische - bevolking gedwongen een toe vlucht in dit gastvrije land te zoeken. in 't vooruitzicht van deze droevige ge beurtenis hadde Regeering des Konings aan het kabinet te 's-Gravenhage gevraagd of T er in zou toestemmen die vluchtelingen op te nemen. Uw Excellentie heeft mij wel willen ant woorden dat de Nederlandsche Regeering al hot mogelijke zou doen om deze ongelukki gen te hulp to komen. lieb opdracht ontvangen de Nederl. Regeering warmen dank te betuigen voor de welwillendheid waarmede zij do inwoners van Antwerpen en der naburige grensplaat sen heeft ontvangen. ak kwijt mij van deze taak met evenveel ontroering als oprechtheid, omdat ik ge tuige ben geweest van deze spontane uiting van prachtige edelmoedigheid. Het voorbeeld daartoe is overigens van hoogerop gekomen. H .M. Koningin Wil- helmina, steeds do eerste orn de ongelukki gen te ondersteunen, heeft zich wel persoon lijk met de arme Belgen willen bezig hou den en heeft hun levensmiddelen en warme kleeren laten uitreiken. xAlle Belgen zijn diep ontroerd en dank baar over de goedheid van hun noordelijke buren. Ik heb de eer, uit naam van mijn landge- nooten en voor mijn persoon, Uwe Excellen tie te verzoeken allereerst aan de geëerbie digde Souvereine van dit land, aan de Re geering en eindelijk aan het geheele volk on zen diepst gevoelden dank en onze onmete lijke erkentelijkheid wel te willen betui gen." Ik maak van deze gelegenheid enz. get. Baron A. Fallon. Nader overleg. Een nader oyérleg met de Duitsche Re geering omtrent den terugkeer der Belgi sche vluchtelingen is nog onvermijdelijk ge bleken. De Regeering heeft inmiddels met den meesben spoed dat overleg onverwijld ter hand genomen, maar nog niet zoodanig antwoord ontvangen, dat de Regeering af doende maatregelen voor den terugkeer zal kuuncn nemen. Engelsche waardccring voor den Nedcrlandsehen Weldadigheidszin. Jeffries, de correspondent van de „Daily Mail", schrijft over de ontvangst van do Belgische vluchtelingen in Nederland „De vriendelijkheid van de Hollanders voor die arme lieden gaat alle begrip te boven. De Nederlandsche soldaten droegen zuigelingen en moederden over de kinderen en gaven hun te drinken en openden al hun kostelijke zindelijke kerken en open bare gebouwen en huizen voor de arme, havelooze menigte. Het station te Roo sendaal ligt met een dikken laag vuil cn overblijfselen van voedsel en lompendaar is alles ellende; maar de Hollandscha vriendelijkheid verheldert alles. Ieder Hol lander schijnt nu de goedhartigheid van een vrouw aan de hulpvaardige sterkte van twee mannen te paren". Gevaarlijk© Gasten. Een familie op den 's-Gravendijkwal to Rotterdam had, als zooveel anderen, een ge vluchten Belg in haar huis opgenomen. Deze Belg is door eenige landgenooten als een gevaarlijk persoon aangewezen en ook door een politiecommissaris uit Antwerpen, die de wijk naar Rotterdam had genomen, herkend als iemand, die vele jaren in .ïo gevangenis heeft doorgebracht. Wegens berooving van een priester op den openba ren weg en wegens diefstallen met braak is hij eenige malen veroordeeld. Als een niet minder verdacht persoon is ook een Noor aangewezen, die aan boord van passagiersschepen dc mensehen beroof de en daarvoor veroordeeld werd. Deze Noor meldde zich tc Rotterdam op het Noorsoh consulaat om onderstand aan. Beiden waren kort voor den oorlog uit de gevangenis te Antwerpen ontslagen. Zij bevinden zich nu onder bewaking der po litie. (>»N. R. Ct.").

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1914 | | pagina 1