Nederland en de Oorlog. DE EUROPEESCHE OORLOG. N°. 16735 2£ktei'<l»g 19 September. A0. 1314. (geze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van §pn- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit DRIE Bladen. Eerste Blad. Officieele Kennisgeving. IEIISCH PRIJS DER ADYERTENTIEN: Van 1—6 regels /"X.05. Iedere regel meer fO W^. - Grootare letters naar plaatsruimte. - Kleine adrertentiën Tan 30 woorden 40 Oent-s contantelk tiental woorden meer 10 Oenta.-Voor het incaseeeren wordt 0.05 berekend. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 8 maanden ƒ1.30; per week. f 0.09. Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week. 9 0.10. Franco per post 1*65. :jR ANKWET. Burgemeester en Wothoudors van Leiden j Gelet op do artt. 12 en 37 der Drankwet; Brengen ter algemceno kennis, dat door F. GOTTENBOS, wonende to Leiden, een vor- r.oeksohrift is ingediend, om verlof voor den ver koop van uitsluitend aloeholvrijen drank, voor gebruik ter plaatse van verkoop, in don winkel van bet perceel Van-der-Werfstraa-t no. 68. Burgemeester en Wothoudors voornoemd, N. O. DE GIJSELAAR. Burgemeester. VAN STELTEN, Soorotaria. Leiden, 18 September 1914. HINDERWET.-^- .Jjtuo- Burgemeeator en Wethouders-vair Leidon; Gezien het verzoek van de firma Wed. O. DE GOEDE, om vergunning tot uitbreiding van de wasoh- en strijkmriohting in het peroeel üeeren- singel no. 27 b. Sectio K no. 1763, door plaatsing van oen Cornwall-stoomketel met eon verwar mend oppervlak van 16 M2. ter vervanging vau den bestaanden stoomketel; Gelet op de artt. 6 en 7 dor Hinderwet: Geven bij deze kennis aan het publiek, dat ge noemd verzoek mot do bijlagon op de Peorotarie dozer gemeente ter visie gelegd is; alsmede dut op Zaterdag, don Sden October o.k., dos namiddags te halftwee, op het Raadhuis, gelegenheid zal worden ".geven om bezwaren tegen dit verzoek in te brengen, terwijl zij er do aan- daoht op vestigen, dat niet tot beroop geroobtigd zijn zij, die niet overeenkomstig art. 7 der Hin derwet voor het gemeentebestuur of een zijner leden zijn verschenen, ten eindo hun bezwaren mondeling toe te lichten. Burgemeester en Wethouders voornoemd, N. O. DE G IJS Kr. A AR. Burgemoestor. VAN STRIJEN. Secretarie. Leiden. 19 September 1914. LEIDEN, 19 SEPTEMBER. Er worden pogingen aangewend om do verlichting in do Pieterskerk alhier, welke veel te wenschen overlaat en waarop niet lang geleden in onze Vlagen rubriek werd gewezen, te verbeteren. Van oen verandering van gas. in clectrisch licht, blijkt ons echter, is geen sprake. Men wil gasgloeilicht- branders aanbrengen en liefst zonder do financiën van dc Gemoente.Commissie, welke toch al niet schitterend zijn, aan be spreken. Een lid der Gemeente wil het voorbeeld geven om op zijn kosten één of twee pitten te doen veranderen in gas^ÉÖeilichtbranders, hopende op navolging. Er zijn in 't geheel 110 gaspitten en de veranderingskosten van cén pit bedragen ongeveer f 1.25. (Wij leven in oen tijd, dat onnoodiige uit gaven niet gewettigd zijnmaar oen som metje, besteed aan do vorbebering dor treurige verlichting in eon onzer mooiste kerkgebou wen, hetwelk af en toe ook voor orgel- on zang-uitvoeringen wordt gebruikt, karn niet onder zulke uitgaven gerangschikt worden. En Ms honderd of meer gemeenteleden er voor zorgen, kost hoofdelijk weinig een ver betering, waarvan zoor velen zullen urofi- teeren. Gisternamiddag wilde do 17-jarige D. B. op de Hoogewoerdsbrug op een wagen van den reinigingsdienst stappen. Hij gleed uit on kwam onder den wagen. Hij kreeg de wielen over hand en voeten. Dr. N. logdo heb eerste verband. Overbrenging naar het Academisch Ziekenhuis wua eohter toch nog noodzakelijk. Ten behoeve van den wijkarbeid ia het stadsgedeelte Staalwijk—Vreewijk is aan gekocht als wijkgebouw het café vaa den heer De Heyder, hoek Heerenstraat en 3-Oc- toberstraat. Predikant van die wijk is dr. D. Piooy. Maandag a. 8. hoopt onze stadgenoot H. J. Bolstier den dag te herdenken», dat hij vóór veertig jaar in dienst trad bij do firma L. van jNifterik Hzn., waarvan do laatste jaren bij de N. Y. Boekdrukkerij voorheen L. v. Nifterik Rzn. De „Sts.-Crt." bevat de statuten der Leidsche Damvereeniging. In „De Hervorming" lezen wij: Omtrent den aanstaanden hoogleeraar in de Leidsche theol. faculteit, dr. Hans VVin- disoh, wordt ons uit goede bron gemold, dat hij zichzelf in den korten tijd sedert zijn be noeming te Leiden met succes in hot Nedor- landsch heeft geoefend. „Ik las van hem een brief in reeds goed Nederlandsch", zoo wordt ons geschreven. „Aardig en verstan dig", zoo voegt onze berichtgever terecht er Hij. AGENDA VAN DE WEEK. Zondag: Leidéclie Schouwburg. ..Die Keusohe Suaanna'- Operetto. 8 uur. 't PoBtliöf. Lixetto en LilL. Buur. Maandag PletorBlterk. Kerkconcert ton voordeel© Kon. Mat. Steuncomité, 8 uur. Dagelijks: Bloscope Variété Théafor. Sfalionawep. Tour. (Zaterdag- en Woensdagmiddag. Afat-inéo uur.) De Koningin bij de troepen. Men schrijft ons uit Loosduinen Reeds meermalen bezocht fl. M. de Ko ningin de troepen, gelegerd in en om Loos duinen. Toen H. M. eergisteren weer met haar auto in het legerkamp kwam, vroeg zij de nog aanwezige manschappen de meeste troepen waren uitgerukt naar alles en nog wat. De mannen roemden allen de voeding en de behandeling, maar een kok klaagde dat men 's avonds, na diensttijd in het kamp moest blijven. Toen H. M. onder hoora-geioep der mannen vertrokken was, werd de order om niet het kamp te verla ten, ingetrokken. Men mag nu naar Loosdui nen, Monster en Den Haag. Daarvan wordt nu.druk gebruik gemaakt en de stoomtram vervoert tegen verminderd tarief de solda ten van en naar het kamp. Dc doorvoer door Nederland voor Duitscliland. Do „Daily Mail" schrijft: „Het is buiten kijf, en de regeering weet het, dat zoowel grondstoffen voor fabrieken als voedsel voor de bevolking van Engel- sche havens over Nederland naa r Duitschland worden ver scheept. Er zijn twee middelen in overwe ging om dat te beletten. Het eene is de koninklijke besluiten te vermeerderen, waarbij do uitvoer van een toenemend aan tal waren geheel wordt verboden. Het an dere is slechts een strikter onderzoek van de zijde van het departement van handel naar de eindbestemming van een lading, als ka toen of rubber of lijnkoeken, die een Engel- scho haven verlaat. ,,De toestand wordt ongetwijfeld ingewik kelder, nu wij niet gaarne de moeilijkheden van de Hollanders, die stipte onzijdigheid hebben betracht, ook maar in het aller minste zouden verzwaren. Maar de Hollan ders zullen, evenals do rest van de wereld, door niets zoozeer gebaat zijn als door het einde van den oorlog. En om dat eind te be reiken zullen weinig dingen zoo afdoende blijken dan Duitschland alle grondstoffen voor zijn fabrieken af te snijden. En wat ons zelf betreft, het zou gekkewerk zijn het voordeel dat wij van onze heerschappij ter zee hebben te niet te doen." Bierbclastiiig. Het voor eenigen trijd loopende gerucht als zou het ontwerp „Bierbelasting" den Raad van Stabe hebben bereikt, is, naar wij vernemen, niet juist. Het hier bedoelde onwerp heeft het Departement van Finan ciën nog niet verlaten. Molestrisico voor Stoomtrawlers. Gisteravond is door de stoomtrawlerree- derijen te IJmuiden notarieel opgericht de „Onderlinge Oorlogsrisico-Maatschappij", welke zich uitsluitend de molest-verzeke- ring der stoomtrawlers ten doel stelt. De gemeente Yelzen neemt voor f 25,000 deel in het waarborgfonds en zal 10 pCt. der ev. schaden meedragen tot een maximum van f 25,000. Tot nu toe werden van de trawlervloot reeds 103 vaartuigen voor verzekering aan gemeld. Ook personen buiten het visscherij-bedrijf hebben toegezegd in het waarborgfonds deel te nemen om daardoor een belangrijken tak van nijverheid weer op gang te brengen. („Hbld.") De „Noordain", De „Noordam" van de HollandAmeri- ka-lijn is uit Queenstown, waar zij aoht da gen werd vastgehouden, te Rotterdam go- arrivieerd met 21 eerste-, 61 tweede- en 139 dordo-klasse passagiers. Te Queenstown moesten 120 dienstplichtige Duitschcra en Oostenrijkers van boord worden gehaald n iet-dienstplichtige Duitsohera mochten aan boord blijven en de reis voortzetten. De lading bleef onaangeroerd. Dc „Gelrla". De „Gelria", van den Koninklijken Hol- landschen Lloyd, van Rio do Janeiro naar Amsterdam, is door Engelscho kruiser» naar Falmouth opgebracht. Er bevonden zioh bijna honderd Duitsche reservisten aan boord, die door de militaire overheid te Falmouth zijn gevangen genomen. Vertrek Leden van het Engelsehe Roode Kruis. De hertogin van Sutherland ia gister ochtend met de haar vergezellende Engel- öche „Roode Kruis"-verpleegsters en doc toren naar Vlissingen vertrokken, om van daar naar Engeland te gaan. Omtrent het wedervaren der dames wordt vernomen, dat de hertogin en acht Engel- echo zusters gedurende den geheelen duur van het bombardement van Namen een hos pitaal in die stad hebben verzorgd, waarin zij Belgische en Fransche gewonden en ook eenigen tijd acht Duitschers hebben ver pleegd. Kort nadat de Duitschers Namen waren binnengerukt, werden de Belgische en Fransche gewonden als krijgsgevangenen weggevoerd, ofschoon dé toestand van som migen hunner het maken van een reis niet toeliet. De Duitschers namen de verpleging hunner eigen gewonden zelf ter hand. Later vervulden de dames verpleegsters- werk in de omgeving van Maubeuge, ver trokken vervolgens naar Brussel, waar zij eenigen tijd onder toezicht der Duitsche militaire overheid werden gesteld, totdat zij door de welwillende tusschenkomst van het Amerikaansche gezantschap aldaar naar Nederland mochten vertrekken. Een schandelijk bcdrijr van een Korenhandelaar, Een korenhandelaar te Huizen had dezer dagen van de boeren opgekocht ongeveer 60 H.L. rogge. Ingevolge machtiging van den minister van Landbouw zou de burgemeester Woens dag deze rogge in beslag nemen. Daar gekomen, bemerkte deze, dat een knecht juist bezig was de rogge te vermen gen met minderwaardige muffe tarwe en ander koren, bestemd voor veevoeder. Nog 12 H.L. was onvermengd. Deze hoe veelheid heeft de burgemeester in beslag genomen. Bij het vervoer den volgenden dag bleek, dat de in beslag genomen rogge, die bij de taxatie goed was, nu overgoten was met petroleum. Om enkele guldens winst had deze handelaar dus 80 H.L. broodkoren on geschikt gemaakt voor de consumptie. En dit nog wel in een dorp van bijna 6000 in woners, waar vele arbeiders wonen, voor wie roggebrood het hoofdbrood is De burgemeester heeft reeds maatregelen genomen, zoodat den handelaar deze daad wel eens lang kan heugen. Tentoonstelling uitgesteld. Het bestuur der Geldersch-Overijselsche Mij. van Landbouw heeft besloten, wegens de tijdsomstandigheden de tentoonstelling, in 1915 te Arnhem te houden, uit te stel len tot 1016, behoudens overleg met de Ko ninklijke Nederlandsche Landbouw-Vereeni- ging, zoodat alle voorbereidende werkzaam heden voorloopig zijn gestaakt. Een merkwaardige Nationalitcits-proef. In het „Leeuw. Nwsbl." wordt, meege deeld, hoe een Nederlandsche familie, uit België gevlucht, ergens op de grenzen werd onderzocht, of zij, die zich voor „Hollan ders" uitgaven, inderdaad Nederlanders dan wel Duitschers waren. Wie geen af doende legimitatiepapieren hadden, moes- ten, op 't rijtje af, twee woorden zeggen, namelijk: „vijf" en „twaalf". Wie „faif" en „zwalf" stamelde, was Duitscherwie behoorlijk „vijf' en „twaalf" kon zeggen, was Nederlander. Zelfs kinderen van vier h vijf jaar moesten zich aan de proef onder werpen. Kranige oude heer. Naar wordt medegedeeld heeft de thans 70-jarige heer dr. M. Denekamp, vroeger te Rotterdam, thans te Brussel wonende, die ook tijdens den Fransch-Duitschen oorlog van 1870/71 uitgetrokken is met het Roode KruiB, thans weder zijn diensten aangeboden om in België voor hot Roode Kruis werk zaam te zijn. Waarvoor Cournnleu ook nuüig kunnen zjjn. Het is misschien thans de tijd om in her innering te brengen, dat papier een uitste kend isolatie-materiaal oplevert. Papier, bijvoorbeeld een courant, onder de boven- kleeding om het lichaam gewikkeld, vormt niet alleen een deugdelijke beschutting to gen snerpenden wind, doch het verlies van lichaamswarmte door uitstraling wordt er door tegengegaan, en de koude dientenge volge minder gevoeld. Yoor militairen om te beproeven, doch ook anderen kunnen met deze mededeeling hun nut doen. SPORT. Wiel rijd en. Edo Bergsma. 21 Sept. a. s. zal het 30 jaar geleden zijn, dat het lid der Eerste Kamer, de heer Edo Bergsma, benoemd werd tot voorzitter van deal A. N. W. B., Toeristenbond voor Ne derland „De Kampioen" van 13 dezer wijdt een waard eerend woord aan den sympathieken voorzitter, waarin er aan herinnerd wordt, dat onder zijn leiding „Het Nederlandsche Yélooipèdistenbond" van weleer, met eenige honderden leden, de Toeristenbond voor Ne- 'derUand geworden is, de A. N. W. B., wiens ledental de vijf-en dertig duizend na dert. ACADEMIENIEUWS. Delft. Het aantal voor de eerste maal ingeschrevenen voor den cursus 1914/15 aan de Technische Hoogesohool te Delft bedraagt 187 (vorig jaar ruim 200), waar van 10 vrouwelijk». Yiert geen Overwinningsfeest! De oorlogscorrespondent van de „Berl. Lok. Anz.", die zich op het slagveld in Oost-Pruisen bevindt, wijst er in een cor respondentie op, van hoe weinig nadenken het getuigt, wanneer de bevolking der groote Duitsche steden op overdreven wijze haar vreugde uit over behaalde overwin ningen. En om deze vermaning kracht bij te zet ten, geeft hij weer, wat een der vluchte lingen tot hem zeicle. „Wat weet gij in Berlijn af van den oor log? zei hij vol bitterheid. Gij gaat feesten organiseeren, om overwinningen te vieren, steekt vlaggen uit uw huizen, organiseert optochten, terwijl de cafe's en restaurants vol bezoekers zitten. Ge kunt dat doen, want ge zijt. op veiligen afstand van de ko gels, maar hier, waar op de slagvelden onze zonen, vaders en broeders gewond neerzijgen, waar wij over hun lijken strui kelen, waar ons huis en hof verwoest is», waar wij bij nacht en ontij' moeten vluchten voor den vijand, die onze vrouwen ge schandvlekt, kinderen en grijsaards ver moord heeft, geloof mij, wij kunnen niet j'ubelen en geen feestvieren." En zij hebben gelijk, die zoo spreken, men moet de jammer en de onuitsprekelijke el lende gezien hebben, om den schrik van den oorlog volkomen te kunnen begrijpen. Een ontzettende nood heersohfc in het schoone Oost-Pruisen. Eenige cijfers van 1870'71. Een der Duitsche bladen brengt eenige cijfers in herinnering, uit den oorlog van 1870/71, die moeten dienen, om aan te too- nen, dat de huidige strijd tot nu toe min der offers aan menschenlevens heeft ge kost aan Duitsche zijde, dan toen. Hieron der volgen eenige gegevens. De Duitsche verliezen bedroegen in 1870 in het gevecht bij Weiszenburg 91 officieren en 1460 man bij Wórth489 officieren en 10,000 man bij Spichern 4871 man bij Colombay-Nouilly5000 man, waar onder 200 officieren bij Bionville-Mars la Tour16,000 man, waaronder vele officieren bij GraVelotte-Saint Privat: 20,159 man, waaronder 899 officieren. De eerste tien dagen van den oorlog in 1870, kostte Duitschland in zes veldslagen 50,000 man. Bij Sédan vielen 460 officieren en 8500 man. De gezamenlijke verliezen der Duitschers bedroeg in 1870/71 volgens berekening van generaal veldmaarschalk v. Moltke 6247 offioieron en 123,453 man. Indische Prinsen naar de Wcst-Enropcesche Slagvelden. Zooals reeds gemeld zullen met de Indi sche strijdkrachten, die op weg zijn naar Engeland, ook zes inlandsche prinsen in het moederland aankomen. Een Engelsch blad wijdt een artikel aan deze vorstelij ke personen, waarin een en anderover hun leven wordt medegedeeld Sir Pertab Singh, die reeds vrij bejaard is, regeert als regent voor zijn kleinzoon, een jongen van zestien jaar. Hij was vele jaren geleden een bekend figuur in de Londens^he society. Ondanks zijn 70 ja ren is hij nog zeer krachtig en bovendien een verwoed sportman. De prins stom l zeer in de gunst bij koningin Victoria. Bij meer dan een gelegenheid won de konin gin zijn advies in over zeer belangrijke onderwerpen. Van een geheel ander karakter is de Maharajah van Bikanir. Hoewel in Enge land minder bekend, heeft hij in Indië een zeer grooten invloed. Zijn leger vormt do ruggegraat van de tegenwoordige Indische strijdmacht. De prins is een soldaat ia hart en nieren. Een bekende figuur in Engeland is ver der de Maharajah van Patrala. Ook in Parijs en Berlijn is hij zeer bekend. Hij is een van die prinsen, die Engeland een bezoek brengen bij elke geschikte gelegen heid, die zich voordoet. De volgende anecdote wordt in herinne ring gebracht, verband houdende met zijn leger. Eenige jaren geleden zaten de Duitsche keizer, wijlen koning Edward en de graaf van Connaught in de rookzaal van Windsor Oastle. Het gesprek liep over het leger, zooals meestal als de Duit sche keizer tegenwoordig was. Wilhelm verzekerde, dat de Duitsche infanterie de beste was van de wereld. Na een poosje maakte hij echter een uitzondering. Ik spreek niet van de Sikhs, zei hij, zij zijn de eenige soldaten waartegenover ik mijn infanterie zou willen plaatsen. Dat kan dus nu gebeuren. De Maharajah van Mysore heeft ver scheidene duizenden ponden sterling ge geven voor het algemeene oorlogsfonds, Door zijn hulp zijn er verder hospitaal schepen ingericht voor het gebruik van de troepen der geallieerden. Hij is niet met dit leger meegekomen, doch men hoopt, dat hij, zooals zijn sterke wil is, een vol gende troepenzending zal vergezellen. Dunrduins. Het ministerie van buitenlandsche zakeq te Londen maakt bekend, dat, volgens een mededeeling in de Zwitsersohe bla len, een dokter geen verschil heeft gevonden .in den aard van de wonden van Franscher en Duitschers in de militaire hospitalen van Ludwig en Hunirigen; geen sporen van dum-dum-kogels. Ook werd een verklaring gepubliceer 1 ia het Münchener medisch weekblad, van een Duitschen dokter aan het front, die geen merkbaar verschil constateerde in wonden van vrienden en vijanden bij een 600-tal gewonden. Arthur Conan Royle over Duitschland. Conan Doylle publiceert in „TLe Daily Oron." van 18 September zijn indrukken, dio hij ontving na het doorlezen van een groot deel der literatuur over het Duit sche imperialisme. Hij raadpleegde schrij vers als Bèrnhardi, Treit-sohke, Schiemann, Nasse, Bl-ey, Sybel e. a. en noemt al die werken „Duivelsloctuur". Hij vond er niet een vriendelijke gedachte iu, geen edelmoe dige gevoelsuitdrukking. Boven allea spreekt er een bovenmatige ltaat uit tegen over hot Britsche Rijk. Weliswaar zijn de imperialisten, als een groep te beschouwen, maar zij steunen toch op of vertegenwoor digen eonigermate den keizer en zijn kring, de legerpartij, kortom de „Junker". De politiek van het Rijk ging geheel in die richting. Waar is dat „zachte, geduldi ge Duitschland" van Carlyle" vraagt Conan Doyle. Lees al die lectuur, al dien bombast van professoren van „Lokal An- zedgers" l Is er ooit een staat, op deze wereld dwazer geweest en meer misleid'? In Engeland deugde er niets. Wat Enge land deed, was steeds verkeerd. Vooral over Nietzsche is Conan Doyle niet te spreken. Hij noemt hem op het kantje van krank zinnig. Treitsc-hke komt er ook niet veel beter af. Hij, Yon Tirpitz, Biebersbein, Harden, zij allen hebben de ruïne van hun vaderland voorbereid en zij die daarvan de slachtoffers zijn, zullen heb nog beleven, dat de Indisch vorsten op „Unter den Lin den" rijden en de overblijfselen van de standbeelden dor ..Sieges Allee" verpletterd zullen worden in herinnering van Leuven. Waren or geen gezond denkende Duit- schors meer Hun stemmen zijn wellicht niet gehoord door liet. geratel van de groote Fan-Germaansche trommels. Zou de geliee- lo natie dat onzinnige plan van de Bagdad- spoor hebben kunnen goedkeuren? Een spoorbaan te' bouwen met Duitsche milli- oenen in Azië, ver van elke Duitsche be- schormings-zóneHet was een grandiose, grotesque Pap-Germaansche krankzinnige droom. Wat meer aandacht verdient, is wat pro fessor Usher im zijn boek schreef over dei fmanóieelo basis van het Duitsche Rijk. Nieuw Duitschland is voornamelijk met vreemd kapitaal opgebouwd. Wanneer Duitschland verliest, vertegenwoordigt een aanbal goederen zijn schulden. Maar wan neer Duitschland wint. dan is liet van af zijn schulden bevrijd. Dat laatste resultaat is wel de kosten waard van een vloot te bouwen, schreef Usher. Conan Doyle gelooft niet, dat. Duitsch land zal winnen. Rij voorziet, dat heb zal lijdeui voor al het berokkend kwaad en dab het werk van 80 jaar vernietigd zal zijn. Geestelijk Duitschland kan echter tot be tere inzichten komen ou dat is te hopen. Het ocht'e Germaansche Rijk, dat wat Car lyle bedoelde, kan nooit verwoest worden. Onze haat, zoo besluit Doylc, is niet to gen dat German je. maar tegen de Krupp- Kiezer-.Tunker-cornbinaie. Een Satire, doch thans werkelijkheid. Yoor eenige jaren schreef Clément Van- tol de volgende satire in de „Ma-tin" ,De bouw van het vredespaleis in Den Haag maakt groote vorderingen. Het ia zelfs zeer verontrustend. Inderdaad brengt dit vredelievende ge bouw ongeluk. Bewijzen Tot deu bouw is beslotende Boeren oorlog barst uit. Do plannen zijn aangenomenRussisch- Japanscho oorlog. De jcerste steen is gelegd reis van den.' Duitschen Keizer naar Tanger en bogia van do Marokkaansch-Europeesche verwik kelingen. De eerste verdieping is gereed Oosten rijk maakt zich meester van Bosnié en Her- zegowina. De tweede is klaarFransch-Duitsoh», verwikkeling. Het dak is er op geplaatst: ItaliaansoK- Turksche oorlog.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1914 | | pagina 1