Nederland en de Qoriog.
N®. 16734
Dinsdag 15 September,
A*. 1914.
feze <§ourant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Uit de Omstreken.
Opening Staten-Generaal.
TROONREDE.
IN ONZE STAD.
UIT ONS LAND,
LEIDSCH
M&BLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Vao 10 regels /"1.05. Iedere régel meer fü.Ylk, Grootere letters naar
plaatsruimte. Kleine atlverteutiën -van 30 woorden 40 Oentscontant; elk
tiental woorden meer 10 Oents. ^?oor het incasseeren wordt/"0.05 berekend,
PRIJS DEZEIt CUURAKT:
Voor Leiden per 8 maanden 1.30per week. 0.09,
Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week. 0.10.
Franco per post1-65.
LEIDEN, 15 SEPTEMBER.
Voorschot Woningbouw,
Bij Kon. besluit is aan deze gemeente een
voorschot uit 's Rijks kas verleend tot een
bedrag van ten hoogste f 117,800, ten einde
haar in staat te stellen een voorschot van
gelijk bedrag to verleenen aan de Woning-
bouwvcreeniging ,,De Eendracht", aldaar,
ten behoeve va nden aankoop van grond
voor en den bouw van een 47-tal woningen.
Door de politie alhier is aangehouden
zekere G. J. B., verdacht een rijwiel te heb-
b ontvreemd uit een pakhuis op do Uiter-
stegracht ten nadeele van den heer F. Do
mail is naar het Huis van Bewaring in Den
Haag overgebracht.
LIJST van geheel en gedeeltelijk
Werkloozen, die zich aangemeld heb
ben bij de Arbeidsbeurs.
Het Steun-Comité elscht als voorwaarde voor
Steun aanmelding bij do Beurs, zoodat dit Staatje
wel een Juist beeld zal geven van do Werkloosheid.
Ook Werkloozen uit do Omstreken zijn hieronder
begrepen. (Dit aantal vrij gering).
Grondwerkers8
Overige vakarbeiders bij do bouw
vakken in ruimsten zin81
Mannel. vaklieden in andere vakken 154
Vrouwelijke vaklieden (waaronder
dienstboden, naaisters, werksters) 73
Losse werklieden 135
Gedeeltelijk Wcrkloozeu.
Mannen allerlei vakken (veelal Vq
weekloon)150
Vrouwen voor allerlei vakken (veelal
Vi weekloon150
Jongens voor allerlei 29
Totaal 780
Leiden, 15 September 1914.
AGENDA VAN I)E WEEK.
Dinsdag
't Postkof. Optreden Speonhoff. Qalfaoht.
Woensdag
Pieterskerk.. Bidstond C n u r.
Dagelijks
Bioscope Variété Tliéatcr. Stationsweg:. V u li r,
(Zaterdag- en Woensdagmiddag Matinée 2 uur.)
GEMEENTELIJKE ARBEIDSBEURS.
Geopend'a inorgona van 912 on
'a middags vau 2—-5 uur.
AANVRAAG VAN WERKZOEKENDEN.
6 Klerken, 2 Klerken (Vrouwelijke), 5 Reizigers,
32 Timmerlieden, 20 Metselaars. 6 Voogera, 5 Be
hangers, 12 Schilders, 18 Meubelmakers, 12 Sme
den, 3 Smidsjongens, 2 Blikslagers, 20 Kleorma-
liers, 10 Broodbakkers, 1 Banketbakker, 15 Sigareu-
makers, 1 jongste Kok, 6 Warinoeziors, 10 Bloe
misten, 8 Grondwerkers, 10 Loopkneohta, 29 Jon
gens (allerlei). 2 Schippers, 2 Stokers, 1 Itijwiel-
iroparateur, 35 Typografen, 135 1033e Werklieden,
150 Mftnnon vorsoh. vakken, 33 Naaisters. 20 Werk
sters, 12 Dienstboden, 1 Baker. 2 Winkeljuffrou
wen, 2 Strijksters, 150 Vrouwen voor allerlei,
1 Waschvrouvr.
BOSKOOP.
Men schrijft aan ,,De Standaard"
Door do tijdsomstandigheden is het dea
predikant der Rem. Gem. te Boskoop, dr.
H. P. Schim van der Locff, voorloopig
onmogelijk zijn ambt bij de beroepen go-
loioonte to Petrograde te aanvaarden. In
middels word in zijn plaat© beroepen, dr.
IC. H. Roessingh to Doesburg. Door de
besturen dor Rem. Gom. alhier en fco Does
burg is thans, in overleg met do betrok
ken predikanten, de volgende regeling gej
troffen waaróp de goedkeuring vaa de com-
missie tot de zaken der Rem. Broederschap
is gevraagd. Door de omstandigheden blijft
dr. Schim van der Loeff hier wonen en
zal de catechisaties on predikbeurten op
zich nemen. Dr. Roessingh houdt 27 Sept.
zijn intrede, en gaat dan weer naar Does
burg terug, hij komt onmiddellijk, zoodra
dr. Schim van der vartrokken is.
LISSE.
Gisteren werd het nieuwe gebouw van
den Ned. R.-K. Volksbond, waaraan heden
de Laatste hand wordt gelegd, ter bezich
tiging van het publiek gestold, waarvan
gqu zeer ruim gebruik werd gemaakt.
Het gebouw ziet er, zoowel van binnen
&ls van buiten, bepaald netjes uit. De oon-
1 veraatiezaal bevindt zich aan de schoolr
Ötraat en heeft een oppervlakte van 13.15
M. x 8 M. De daarachter gelegen tooneol-
zaal is door een rolscliorm van de con ver-
Babiezaal afgescheiden, en heeft, buiten het
(ooneel, een oppervlakte vau 15.90 M. x
10.40 M. Het geheele gebouw heeft eeu leng
th van 37 M.
De zeer ruimo woning van den ooncierge
*9 gelegen aan do Zuid-Westzijde, van het
I gebouw, terwijl aan de Noord-Oostzijde,
Evenals op de bovenverdieping, vorschillen-
do kamers en kamertjes zijn gemaakt voor
[bestuursvergaderingen en anderszins.
Do Spaarkas o. a. hooft een zeer praoti-
Hedenmiddag kwamen in vereenigde zit
ting de beide Kamer3 der Staten-Generaal
bijeen.
Na opening liet de VOORZITTER voor
lezing doen van het Kon. besluit zijner be
noeming tot voorzitter der Eerste Kamer
en benoemt in de commissie, welke H. M.
de Koningin zal ontvangen en uitgeleide
doen de heeren V. d. Maesen cle Sombreff,
De Eeaufort, De Boer, V. d. Kun, V. d.
Velde, Loeff, De Visser, De Meester, Zeyl-
ma, Bavinck, Van Deventer, Pat ij n, Knobel,
De Murait en Bongaerts.
Daarna versohijnen de Ministers en de le
den van den Raad van State.
Vervolgens komen H. M. de Koningin
en Prins Hendrik met gevolg de Ridderzaal
binnen. H. M. plaatst zich op den troon
en leest de volgende
heden weder in Uv
MIJNE HEEREN" I
Ouder zeer buitengewone omstandigheden kom Ik
midden.
Wij zijn allen vervuld door de gedachte dal een verschrikkelijke oorlog
een groot deel der beschaafde wereld teistert. Ons land is dientengevolge In
een toestand geraakt welko nog steeds onafgebroken waakzaamheid eisoht.
Ik mag echter dankbaar vaststellen dat Onze vriendschappelijke betrek
kingen met alle mogendheden ongestoord zijn gebleven.
De volstrekte neutraliteit die Nederland in acht neemt en met al zijn©
krachten zal handhaven, is tot dusver op geen enkele wijze geschonden.
Tot Mijne groote voldoening werd do mobilisatie van zee- cn landmacht
zonder cenige stoornis in minder dan den daarvoor vastgesteldcn tijd voltooid.
Beide dcelcn Onzer weermacht vervullen, met den besten geest bezield, hun
vaak zware taak.
Diep begaan met het lot van alle volken die in den krijg zijn medcgeslccpt,
draagt Nederland dc buitengewone lasten die het worden opgelegd gewillig cn
ontvangt met open armen alle ongelukkigcn die binnen zijue grenzen een
toevlucht zoeken.
Het economisch leven ondervindt in al ziju vertakkingen do drukkende
gevolgen van den toestand, waarin Europa verkeert.
Het handelsverkeer met het' buitenland is tot zeer beperkte afmetingen
teruggebracht; do scheepvaart, voor zoover zij niet stil ligt, gaat met ougekende
moeilijkheden en gevaren gepaard; voor de zeevisseherij geldt dit niet in
mindere mate; landbouw en nijverheid vinden, voor zoover zij voor export
werken, haar afzetgebied voor een groot deel verstoord; in den geld- cn fondsen
handel bracht de toestand een heftige crisis te weeg; de toevoer van granen
en van grond- en hulpstoffen voor do nijverheid is zeer belemmerd.
Toch komt er ecnige verlichting in den druk. Vasthouding en prijsopdrijving
van levensmiddelen en huishoudelijke artikelen is voorkomen. Do crisis In den
geld- cn fondsenhandel is in banen geleid, die de mogelijkheid van een geleide
lijk verloop daarvan openen. Krachtige pogingen worden aangewend tot beper
king van werkloosheid cn tot voorkoming en leniging van nood. Verschillende
producten van land- cn tuinbouw cn van de voedings-industrie vinden weer
afzet, zoowel naar Engeland als naar Duilschland cn België.
Dc geregelde gang van zaken in de koloniën heeft veel te lyden van de
stoornis in post-, telegraaf- cn scheepvaartverkeer. Op handel, landbouw en
nijverheid in Nederlandsch-Indië i9 een zware druk gelegd, doch, waar noodig
met steun der ltegeering, is door de circulatiebank en verschillende orediet-
instellingen, tot dusver met bevredigende uitkomst, die druk verlicht eu een
crisis voorkomen. De invoer staat stil; groote voorraden uitvoerproduoien
wachten op verscheping en heropening der Europecsohc markten. Maatregelen
zijn door dc Regecriug genomen ter voorkoming, dat gebrek aan levensmiddelen
ontsta. De economische toestand der inlandsche bevolking, wier houding niets
te wenschen overlaat, is voor het oogenblik niet onbevredigend te noemen.
De toestand in Suriunme behoeft, wanneer de aanvoer van levensmiddelen,
ook van Regeeringswege ter baud genomen, bestendigd blijft, geen zorg te
baren.
Do toestand op Curasao is onbevredigend; dc handel ligt 6tü en er heerseht
groote droogte. Op Aruba en Bonaire veroorzaakt de droogte voel armoede on
ziekte onder dc bevolking. De aanvoer van levensmiddelen ook naar do West-
Indische eilanden is verzekerd.
In allo koloniën werden
kundige onzijdigheid.
Met vertrouwen doe Ik een beroep op alien om ook in handel cn verkeer
met zorgvuldigheid alles te vermijden, wat ouze neutraliteit in gevaar zou
kunncu brengen.
Waar ons volksbestaan eischt, dat de buiteulandsohe handel, voor zoover
do omstandigheden toelaten, doorgaat, behoort ieder handelaar zioh bewust te
ziju, dat zelfs do schijn behoort vermeden to worden als zou in en door den
Ncdcrlandschen handel partij worden getrokken voor één der oorlogvoerende
Mogendheden hoven andere.
Ik gejoel Mij gelukkig, dat Mijn volk, in trouwe plichtsbetrachting, met
Mij vcrcenigd het vaderland tracht te dienen en Ik verwacht dat dc eendracht
die zich alom in het land heeft geopenbaard tot den einde zal worden vol
gehouden.
Met do bede dat God ons kracht moge schenken verklaar Ik dc gewone
zitting der Staten-Generaal geopend.
hofstoet, thans waren de grootmeesteres,
de dienstdoende dame du palais, do groot
officieren der Kroon, de ceremoniemeester
en de acht dienstdoende kamerheeren reeda
te kwart vóór éénen in do zaal verschenen,
om daar de komst der Koningin af te wach
ten en H. M. bij het binnentreden der zaal
vooraf te gaan of te volgen met de commis
sie van in- en uitgeleide uit de Kamerle
den.
uantfcgclen getroffen tot handhaving onzer slaat-
Nadat de zitting is geopend verklaard,
klinkt een driemaal herhaald ,,Leve de
Koningin 1" terwijl de stoet do zaal weer
verlaat.
Meb nagenoeg hetzelfde ceremonieel als
te voren begaven de Koningin en de Prins
zioh naar de Ridderzaal en verlieten zij
deze.
Werd evenwel H. M. andere jaren van
het paleis af vergezeld door geheel Haar
sohe kamer met afzonderlijken ingang aan
do voorzijde van het gebouw.
Op de bovenverdieping bevindt zich ook
nog een galerij, die plaats biedfb voor min
stens 75 personen.
Alle lokalen, groot of klein, worden ruim
voorzien van licht en lucht, terwijl het ge
bouw zelve gelegen is in do ruime en fris-
sohe Schoolstraat.
Wij kunnen niet anders zeggen, als dat
de commissie voor het verkrijgen van een
nieuw gebouw zoowel als het. afdeelingsbe-
stuur, met genoegen hun werkzaamheden
kunnen en mogen beschouwen.
Ingevolge do Burgerlijke Pensioenwet
is aan den heei J. van Dobbelen te 's-Gra-
venhage, gewezen onderwijzer bij de Rijks
normaallessen alhier, met ingang van 1
April 1914, een jaurlijksch pensioen ver
leend van 83.
OEGSTGEESTT
Hedenavond te zeven ureu geeft de
stafinuziek van het vierde regiment infante
rie voor de militairen eeu concert voor het
Witte Huis.
VALKENBURG.
Eenige ingezetenen dozer gemconte,
die een verbandcursus hebben gevolgd, heb
ben voor het lloode Kruis tien gulden bij
eengebracht.
KERKELIJKE BERICHTEN.
R ij n a b u r g. Chr. Ger. Gom. Woens
dagavond to zeven uren, da. J. y. d. Yegb,
biduur.
Rivicrvisch als Volksvoedsel.
Wanneer men do groote liefhebberij, die
velo Leidenaars hebben voor hengelen en
peuren, mag verklaren uit de overweging,
dat de binncnvisch bij hen zeer m den smaak
valt, wat men voor oen deel althans wel
mag doen, dan schijnt men hier al bijzon
der gesteld op een ,,bak- of stoofzoo-tje".
En toch wordt door do burgerij al heel
weinig zoetwatervisch gebruikt, hoewel wij
hier midden in do vischrijko wateren zit
ten en visschers van naam in do omstreken
wonén.
De reden daarvan is, dab dezo visch over
'b algemeen voor den kleinen man to duur
is, ten gevolge van den buitenlandschen
uitvoer.
Nu deze uitvoer mia of meer is stopgezet
of althans zeer belemmerd, zou dit anders
kunnen worden. Do bevolking zou nu zoet
watervisch kunnen eten, doch is er nu niet
aan gewend, en do gelegenheid wordt bo
vendien niet aangeboden. Dat is om tweeër
lei jammer. Do bevolking blijft gespeend
van een uitnemend voedsel en de binnen-
visscherij lijdt schade.
Dit word door de regeering ook gevoeld
en zij heeft zich tot de gemeentebesturen
gericht met het verzoek het vischgcbruik
onder de bevolking te bevorderen. Blijkens
mededeeling in ons blad hebben B. en W.
op hun beurt zich weder gericht tob de
vischhandelaars in en om de gemeenten,
ten einde deze aan to sporen goedkoope
visch in den handel to brengen. Bovendien
hebben zij belanghebbenden verwezen naar
den algemeenen markt- en havenmeester om
inlichtingen to doen verstrekken. Wij heb
ben ons in dit verband eens tob genoemden
ambtenaar gewend en uit de door hem op
welwillende wijze verstrekte inlichtingen,
Rebben wij tot ons leedwezen cle gevolgtrek
king moeten maken, dat de hier gevolgde
methode niet tot 't door de Regeeriag be
oogde doel zal leiden. Goedkoop volksvoei-
Sel zal de visch niet worden.De vischvorkoo-
pera zullen om de prijzen voor de gegoedo
klanten te handhaven niet of slechts nood©
overgaan tot een algemeen© prijsverlaging.
Wil men succes hebben, dan moet d© ge
meente zelf zich in verbinding stellen meb
groote vischhandelaren of binnen visschers
on een partij laten komen cn die bij klein©
gedeelten voor den kostenden prijs beschik
baar stellen. Daarmede zou de marktmees
ter met zijn staf zich zeker gaarne willen
belasten. Wanneer men de partij in heb
eerst niet to groot nam en niet te dikwijls
afslag hield zou de risico voor d© gemeente
niet noemenswaard wezen. Iets nieuws zou
heb feitelijk ook niet meer zijn. Het met
succes verkoopen van gesteriliseerd vleesch
en vet door de directie vau het Openbaar
Slachthuis is hetzelfde. Groote 6chade
wordt daarmede aan de slagers niet be
rokkend, doordat voor het mcerendeel dit
doel van het publiek er van profiteert-, dat
anders toch weinig of goen-vlee3ch van d©
slagers betrekt, zoo zouden de visch winkel,
ook wel geen groote serhado van den ge
meentelijken vischvcrkoop lijden. Doch bo
vendien, w© leven in zoo'n bijzondcren tijd,
dat bijzondere maatregelen alleszins zijn
geoorloofd. Wij zien het aan de prijsbepa
ling van het brood en andere levensmidde
len, dat thans niet een comiucrcieele, maar
■een moreele economie noodig en nuttig
kan zijn.
Wij dringen daarom krachtig aan op.een
goed voorbereide proef met verkoop vau
binnenvisch door of vanwege de gemeente.
Vergoeding Vrijwilligers.
Bij Kou. Besluit is bepaald dat. don vrij
willigers beneden den rang van officier
tijdens de geheele mobilisatie een toelage
zal worden verleend, tot ecu maximum
van 1.50 per dag, voor het derven vau
bijverdienste in gewone omstandigheden,
in de uitoefening hunner militaire functie.
Do Minister van Oorlog heeft bepaald, dat
als maatstaf de gemiddelde bijverdienste
per dag moet worden genomcu.
Ncdcrlaadschc Uitgewekenen uit
België.
Het comité van NodorLandsche uitgeweke
nen uit België heeft oen dringende oproe
ping gericht tot alle Nederlanders, welk©
met achterlating van hun bezittingon België
uitgeweken zijn, tot bijwoning van een bij
eenkomst in het gebouw „Casino" Arastel te
Antóterdam. Daar zal do rechtskundig©
raadsman van het comité, het Tweede Ka-
morlid nu. M. Mendels, de reeds gedane
stappen bij do Nedcrlaudsche rogoertug eu
d© verkregen resultaten verklaren.
^Dozei bijenkomst i* uitsluitend toegan
kelijk voor gezinshoofden en voor de wetti
ge bezitters van inboedels en andore goede
ren. De te treffen maatregelen kunnen al-
Ioen genomen worden voor hen, die ziel»
reeds hebben laten inschrijven of zulks nog
laten doen.
Wijziging Dienstregeling H. IJ. S.-M.
Met goedkeuring van den opperbevelbeb*
ber van land- en zeemacht wordt, met in*
trekking der thans geldend© dienstregeling,
op 21 September a.s. een geheel gewijzigde
•dienstregeling ingevoerd op -do lijnen def
H. IJ. S.-M. Dezo zal bevatten dc door den
minister van Waterstaat goedgekeurde- de-,
finitieve wintcrdienstregeling 1914—19*5,
waarvan echter ccnige treinen zijn uit^c*
valleD. Dit zijn in do eerst© plaats d© in-
ternational© treinen, die door het nioo-
raeer loopen cler aansluitende voor het ver
keer veel van hun beteekenis hebben vei\
loren, terwijl eenigo beperking van der. lo
kalen dienst in verband met militaire
eischen moest plaats vinden.
De op 21 September a.s. op de H.
M.-lijnen in te voeren dienstregeling ofcder
scheidt zich van de tegenwoordige doordat :i
lo. do treinen weder zullen rijden met nor
mal© snelheid en formatiein verband
met bekorting van stationnementen en niet
stoppen aan tusschcnstations zal de reistijd
belangrijk worden bekort%2o. heb aantal
ter beschikking gestelde treinen zeer wordt
uitgebreid.
Op do lijn Amsterdam—Rotterdam zuileii
enkel© der voor het zakenverkeer zoo ge
zochte exprestreinen, dio slechts in Der.
Haag stoppon, weder gaan rijden, terwijl
ook op alle SDder© lijnen het aantal snel-
en personentreinen zeer belangrijk wordt
uitgebreid.
Dc Wcrklooshcidvcrzckcring.
D© heer I. G. Keesing is door d© regee
ring benoemd tot rijkscontroleur over de
werkloozenverzekering.
Centrale Commissie voor Ontwikkeling
cn Ontspanning der gemobiliseerde
troepen.
Er heeft zioh een oentrale commissie voor,
ontwikkeling en ontspanning gevo-rmd,
bestaande uit do volgende heeren
Dr. D. Bos, lid van de Tweed© K^nor
der Staten-Generaal, voorzitter, mr. D.
van Blom, hoogleeraar aan de Technische
Hoogeschool, F. J. H. Evers, aalmoezenier,
lid van den Raad van Defensie, j'hr. rar.
G. Feith, administrateur, chef der afdee-
liüig onderwijs van het departement van.
Binnemlandsch© Zaken, P. van Hoek, di
recteur-generaal van den Landbouw, A.
Hoogenboom, geueraal-majoor, inspecteur
van hot militair onderwijs, dr. Ph. Kohn-
atamrn, hoogïceraar aan de universiteit van
Amsterdam, mr. S. J. R. de Monchy, grif
fier der Prov. Staten van Zuid-Holland,
dr. W. H. Nolens, lid van de Tweede Ka
mer der Staten-Generaal, J. H. A. Scha
por,, lid van d© Tweede Kamer der Sta
ten-Generaal, G. F. Tydcman, vice-adcui-
faal, dr. J. Th. de Visser, lid van
de Tweede Kamer der Staten-Generaal en
O. van dor Yoorb van Zijp, lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal.
Secretarissendr. K. H. M. van der
Zande, inspecteur vau het landbouwonder
wijs, mr. dr. R. Tj. Mees, oud-advocaat
en procureur Nod-Indië.
Do instelling van deze Commissi©, uit
personen van verschillend© richting, heeft
plaats gehad in overleg en met volkomen
instemming van do Regeering, in het bij
zonder do departementen van Oorlog ea
Marino, van Landbouw, Nijverheid en Han
del en van Binnenlaiulscbe Zaken.
Heb is de bedoeling om in -de verschil
lende provinciën te werken door provin
ciale commmissies, eveneens uit personen
van verschillende richting samen te stol
len. Dezo zullen zich alle dezelfde tao-k
moeten stellen, n l. samenwerking te
bovorderen tusschen, de onderscheidene
plaatselijke vereenigingen, welko op dit
oogenblik reeds met zooveel energie werk
zaam zijn'of daartoe boreid worden bevon
den.
Het seoretariaati is gevestigd ter directie
van den Landbouw, Tournooiveld G, Den
Haag.
Publieeeren van Staatsgeheimen,
De heer L. van W., te Hilversum, redac
teur van „Vooruit", vrijzinnig nieuwsblad
voor het Gooi, tegen wien onlangs proces
verbaal werd opgemaakt wegens het voor
het bureau van genoemd blad doen ophan
gen ecner kaart, dor Nieuwe Hollandschc
Waterlinie, zal heden (Dinsdag)-midda-g
door den reohter-commissaris te Amster
dam, mr. Van Geer, gehoord worden ter-
zak© van hot (vermoedelijk) publiceeren
van staatsgeheimen.
liet llaagselic Noodbrood.
Do burgemeester van Den Haag, die in
samenwerking met do babkerspatroons en
met dr. Filippö, directeur van den keu
ringsdienst voor eet- on drinkwaren, zich
veel moeite hoeft gegeven voor het daar
ter stede verkrijgbaar stellen van het goed
koope z.g. noodbrood, heeft de attentie go-
had om gisteren, den dag, waarop, dab
brood voor hot eerst uit d© verariiilKmde
bakfcerijen werd afgeleverd, aan ieder vao
