Nederland en de Oorlog. DE EUROPEESCHE OORLOG. N«. 16725 Trijdag 4= Septeniber A®. 1914. feze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. De Noodwetten. 10 Gent. Offieieele Kennisgeving. Het Broodvraagstuk.— Visscherij op de Noordzee. Een Nederlandsch Stoomschip opgebracht. IN ONZE STAD. UIT ONS LAND. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS PER ADYERTENTIEN: Van 16 regels 1.05. Iedere regel meer /0,17£. Grootere letters naar plaatsruimte. Kleine edvertentiën van 30 woorden 40 Oents contantelk tiental woorden meer 10 0ent3.—Voor het incasseeren wordt/"0.05 berekend» PRIJS DEZER COURANT: Voo? Leiden psi 3 maanden ƒ1.30; per weet. II 0.09. Buiten Leiden en waar agenten gerestigd zijn per weet 1 0.10. Franco per po3t 1,65, De bijzondere omstandigheden, waar onder wij verkeeren, heeft tot het uit vaardigen van verschil Lende noodwetten geleid. Om de opdrijving van den prijs van levensmiddelen te voorkomen, is een wet aangenomen, waarbij de bevoegd heid is gegeven aan burgemeesters, om levensmiddelen, grondstoffen van le vensmiddelen, huishoudelijke artikelen en brandstoffen ia bezit te nemen en ter beschikking van de bevolking te Btellen. Bij deze wet. heeft ieder belang, zoo wel de handelaren in bedoelde artike len als het publiek, dat de toepassing aan den burgemeester kan vragen, in dien handelaren van den toestand mis bruik mochten maken. De Eerste Kamer nam heden twee andere wetten aan, waarnaar menigeen reikhalzend zal hebben uitgezien. De Beurswet 1914 toch zal menigeen, die op effecten als onderpand geld heeft opgenomen, van '_n wissen onder gang redden, als straks de Beurs mocht worden geopend en de geldschieter bij stort ing zou willen vragen, indien al thans de leening niet te hoog is in ver band met de waarde der stukken. Eindelijk mag dé bekrachtiging door de Koningin van een wet worden tege moet gezien, die beoogt uitstel tc doen hekomen door hen, die ten gevolge van buitengewone omstandigheden niet In staat zijn aan hun verplichtingen tc Voldoen. Welke bevoegdheden zoodanigen heb ben mogen wij hopen, dat het in onze gemeente niet velen zijn kan men in die wet lezen. Wij hebben ons gehaast maatregelen te nemen, om, zoodra de beide laatste van deze drie wetten door H. M. zijn bekrachtigd,, deze ter beschikking te stellen van onze abonné's en vonden inr. A. J. FOKKER bereid, over deze uitgave zijn oog te laten gaan. De prijs van het boekje zal voor onze abonnés zijn Dag van uitgifte nader aan te kon digen. Hervatting lessen Doogcre Burgerschool voor Jongens. Burgemeester en Wethouders van Lei den; Brengen ter kennis van belanghebben den, dat de lessen aan de Hoogere Bur gerschool voor Jongens, in plaats van op Maandag 7 September 1914, op Dinsdag 15 September a.s. zullen worden hervat. Burgemeester en Wethouders voornoemd, N. O. DE GIJSELAAR, Burgemeester. VAX STRÏJEN, Secretaris. Leiden, 3 September 1914. DIRECTE BELASTINGEN. D® Burgemeester vau Leiden brengt ter alge- kennis, dat aan den Ontvanger der Direote .•lastlngen aldaar i* ter haud gesteld het kohier aerBelasting op bedrijfa- eu nadere inkomsten tfo. 13 van den dienst- 1914-15, exeoutoir verklaard don 31en Augustus j.l. on herinnert den belang- hebbenden ai'.n hun verplichtingen om don aanslag op den bij do Wet bepaalden voet te voldoen. De Burgemeester voornoemd, N. O. DL GIJSELAAR. Leiden, 4 September 1914. M1NOERWET. Burgemeester en Wethouders van Leiden; Gezien art. 8, 'ste alinea, dor DiudorvretJ Brengen bij deze ter algeiueene kennis, dat door lion op heden vergunning ia verleend eau W. ,T. ZWETSLOOT en rechtverkrijgenden tot bet, Oprichten van een zuivelinrlchtiug in het perceel Haarlemmerweg no. 2, Sectie K no. 992. Burgemeester en Wethouders voornoemd, N. C. DE GIJSELA Alt. Burgemeester. VAX STRIJEX, T Secretaris. Leiden, 3 September 191'. GEMEENTELIJKE ARBEIDSBEURS. Geopend: 's morgens van 9—12 ea 'smiddags van 2—5 uur. AANVRAAC VAN WERKZOEKENDEN. 3 Klerken, 2 Klerken (Vrouwelijke). 3 Reizigers, -1 1 rui meilieden. 19 Metselaars, 6 Schilders, 3 Voe- Meubelmakers. 8 Smeden. 2 Smidsjongens, - Blikslagers. 12 Kleerinukers. 6 Banketbakkers, li Sigarenmakers. 2 Broodbakkers. 3 Warmoe/.iers, Bloemisten, 5 Grondwerkers. 9 Loopknechts. Jongens (allerlei). 6 Schippers. 2 Stokers. 1 Rij. yieifepaiatcur. 12 TypogioiVu, 150 losse V crklie- "enplm. 250 Mannen versolt. vakken. Hoeden- waakster. 17 Naaisters, 7 Werksters. 1 Wasch- nl,W« I2 ^«"'slboden, 1 Baker. 2 Winkelinifiou- L otnjkers. 129 Vrouwen voor allerlui. LIJST van geheel en gedeeltelijk Werkloozen, die zich aangemeld heb ben bij de Arbeidsbeurs. Het Steun-Comité elscht alt voorwaarde voor Steun aanmelding bij de Beurt, zoodat dit Staatje wel een Juist beeld zal geven van de Werkloosheid. Ook Werkloozen uit de Omstreken zijn hieronder begrepen. (Dit aantal vrij gering). Grondwerkers5 Overige vakarbeiders bij de bouw vakken in ruimsten zin60 65 Mannel. vaklieden in andere vakken 94 Vrouwelijke vaklieden (waaronder dienstboden, naaisters en werksters) 54 Losse werklieden150 Gedeeltelijk Werkloozen. Mannen allerlei vakken (veelal Vs weekloon)250 Vrouwen voor allerlei vakken (veelal Ya weekloon) 129 Jongens voor allerlei 35 Totaal 777 Aan bakkers schijnt groot gebrek te be staan i. pl. v. werkloosheid. Leiden, 4 September 1914 HET GRAAN-YRAAGSTUK. .Naar de ,,N. R. Cfc." uit goede bron ver neemt, worden voor buitenlandsoh graan thans zoodanige prijzen gevraagd, dat men hier te lande althans in de eerste weken op een gedeeltelijke vervanging van liét tarwemeel door een andero meelsoort be dacht zal moeten zijn. In verband hiermede is blijkens de „St.-Cfc." van gisteravond reeds een verbod van rijstuitvocr uitgevaar digd. Een vaststelling van overheidswege van de maximum-prijzen van inlandsche tar we en rogge wordt niet onwaarschijnlijk ge acht. Bakproeven. Door het Station voor Maalderij en Bak kerij te Wageningen zijn in den laatsten tijd met het oog op de benarde tijdsomstan digheden bakproeven uitgevoerd ten doel hebbend na te gaan of naast tarwebloem ook andere grondstoffen voor het gebuilde brood zouden kunnen dienen. Deels zijn deze proeven op verzoek van den Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel geschied. Omtrent de resultaten kan het volgende worden medegedeeld: Een vermenging van 3/4 deelen tarwe bloem en J deel aardappelmeel Iaat zich zeer goed verdedigen, daar het daarmede verkregen brood, zelfs met water, en dus nog meer met melk, redelijk smakend kan wor den genoemd. Gebruikt men van beide meel soorten gelijke ideeleu, dan is het brood nog wel eetbaar, doch smakelijk is het niet. Het heeft te weinig broodstructiïur, samen hang ontbreekt, zoodat het zeer snel krui melig wordt, uitdroogt en zich moeilijk la-.t eten. De smaak js zoo niet bepaald slecht, toch in geenen deele goed te noemen. Voorts is op te merken, dat dergelijk brood licht schimmelt ten gevolge van het zeer hooge zetmeelgehalte. Dit is bij bewa ren van monsters al gebleken. Tevens dient men er rekening mede te houden, dat, voor al indien men voor de helft aardappelmeel gebruikt, het eiwitgehalte van het brood uitermate laag is en de voedingsverhouding (zetmeel tot eiwit) veel te ruim wordt. Deze verhouding is in gewoon waterbrood pl. m. Gl 1, en wordt ongeveer 12 1. De eiwit- voeding komt derhalve zeer veel te kort; daarmede zou rekening moeten worden ge houden, ook al om deze reden, dat de moge lijkheid bestaat dat vele menschen dergelij ke broodsoort niet in groote hoeveelheid kuunen nuttigen zonder stoornis in do spijsvertering. De ervaring zou verder moeten leeren welke afmetingen deze ver onderstelling kan aannemen. Wat den smaak aangaat, is toevoeging van een geringe hoeveelheid roggemeel van bijzonder gunstigen invloed. Ook maakt dit liet deeg taaier, wat ten slotte de samen hang van de kruim van het brood ten goede komt. Door bakproeven is vastgesteld, dat brood bereid van tarwebloem, Y$ roggo- meel en 2/8 aardappelmeel, zelfs als het met water 'bereid wordt, beslist smakelijk ge noemd kan worden, en zeer goed kan genut tigd worden. Met-melk gebakken blijft het nok voldoende lang smakelijk. Indien voor d<> bereiding 1 tarwemeel. roggemeel en aardappelmeel, gebruikt wordt, en zelfs. half melk en half water gebezigd wordt, 1*3 't gebak weinig smakelijk te noemen. Wat de proeven betreft, waarbij een mengsel van tarwemeel en rijstemeel gebruikt is, zijn de resultaten als volgt: De proefbrooden, ver kregen door toevoeging van 30 pCt. rijste- meel aan tarwemeel, kunnen alleszins goed worden genoemd. Met water gebakken kan men dit brood goed eetbaar achten. Het eiwitgehalte is slechts weinig beneden dat van gewoon wittebrood. Wordt voor de be reiding gebruik gemaakt van melk, dan kan men uitgaan van 2/3 tarwemeel en 1/3 rijste- meel. In diverse plaatsen van ons land zijn proeven als bovenstaande thans reeds geno men, en daarbij heeft men ook getracht het tekort aan eiwit aan te vullen door eiwit stoffen opzettelijk toe te voegen. Het is den directeur uit mededeelingen gebleken, dat o.a. hiervoor gebruik is gemaakt van een product, in hoofdzaak bestaande uit water en melkcaseine (melkeiwit) met een eiwitge halte van pl.m. 14 pOt., een handelsproduct uit melk gewonnen. Deze vloeistof is gecon serveerd met borax of met boorzuur. Dit artikel wordt de bakkerij aangeboden o. a. voor de bereiding van beschuit en komt dus thans ook reeds in een gewoon voedings middel als brood voor. Zal men een groot deel van het ontbrekende eiwit vervangen, dan moet veel van dit product gebruikt worden en wordt de afnemer onthaald op een vrij groote dosis boorzuur, dag in, dag uit. Hiertegen kan niet genoeg worden ge protesteerd. In een monster brood, gebak ken op deze wijze, werd aan het Station de aanwezigheid van boorzuur aangetoond. Het beste zal dus zijn iets minder aardappelmeel te gebruiken; n.l. tarwebloem, 1$ rogge bloem en l aardappelmeel. Dit mengsel geeft, goed waterbrood en nog heter melk- brood. Toevoeging van eiwit, kan dan als veel minder noodig beschouwd worden. Broodbakkers contra Meelfabrikanten. Zooals reeds is gemeld, hebben, nadat de minister van landbouw den maximumprijs voor tarwebloem no. 0 had gesteld op 14 per 100 kg., de meelfabrikanten en -han delaren de verschillende voorkoopen gean nuleerd. Drie bakkers te Haarlem hebben nu in overleg met hun organisatie ccn ci viele actie ingesteld tot nakoming der contracten tegen de naaml. venn. W. en L. te Wormerveer en de firma G. en VI te Haarlem, handelaren in inlandsch en, Amerikaanscli meel. De zaak heeft gisteren voor 'fc eerst ge diend bij de rechtbank te Haarlem, waar mr. J. M. Monnick adviseur der bakkers- patroonsvereeniging aldaar, voor de bak kers optredende, overeenkomstig den eisch tot toewijzing heeft geconcludeerd. Voor de firma W. en L. treedt op mr B. E Asscher te Amsterdam en voor de firma G. -en Y. mr. Tliiel .te Haarlem. Dezen zullen Dinsdag 8 dezer concludeeren voor antwoord. Voorts heeft nog een twintigtal bakkors- patroons deze firma's en nog twee. andere bij deuïwaardersèxploit gesommeerd tot nakoming der contracten. In verband met het verbreken der raeel- coii'tracten en de aanhangig gemaakte en nog .te maken procedures is gisteravond te Haarlem onder voorzitterschap van den heer Fred. Stalde uit Amsterdam een ver gadering gehouden, waar vertegenwoor digd waren de besturen van de afdeelingen Haarlem, A nis ter dam, Den Haag en Lei den van den Nederlandschen Bakkersbond, alsmede van de Nederl. Yereeniging van Werkgevers in het Bakkersbedrijf. In die vergadering is de te volgen gedragslijn teil aanzien van het verbreken der meelcon- tracten enz. besproken. Haringvissclierij. In een in het Zuid-Hollandsch koffiehuis te 's-Gravenhage gehouden vergadering van afgevaardigde reederijvereeuigingen werd. een voorstel gedaan om niet één schip, maar twee vaartuigen te charteren, n. 1. een sleepboot en een stoom trawler. Deze vaartuigen mogen niet in Engeland komen. Zij zullen berichten uit Holland naar de „visscherij" breugen en omgekeerd van daar naar Holland. Dit voorstel zal in behandeling worden geno men door de verschillende reederijvereeni- gingeu en heeft alle kans van slagen. De laatste dagen zijn veel vaartuigen uitgegaan, zoodat het zeer wenschelijk is, dat toezicht wordt uitgeoefend. Uit Katwijk meldt men, dat de Chr. Noordzeevisschersbond, namens de afd. „Vrede door Reoht", te Kabwijk-aan Zeo, aan de reeders een schrijven gericht heeft, waarin o.a. wordt uitgedrukt do meaning, t dat ook van hun kant de readers, een zede lijke verplichting ten opzichte van hun aangemonsterd personeel hebben. Wij ko men, zegt het schrijven, u beleefd, doch met aandrang in overweging geven eu vezoeken, u in dezen tijd niet. geheel aan de zorg voor uw ondergesohikton te ont trekken, maar hun eon vaste wekelijkse!: toelage te verstrekken. Het zal u bekend zijn, dat de vereenigde Ylaardingsche ree ders gedurende het- niet varen, een vierde van de gemiddelde gage uitkeeren. Dit. royaal besluit ntoet, dunkt ons, mede een prikkel zijn voor andere readers, om op hun besluit, om geen uitkeering te ver strekken, vaak niet eens rc'sgeld mee te ge yen, soms zelfs om geen afrekening to houden, terug te komen. De Yisschersbond koestert de hoop, dat de readers aan dit verzoek zullen willen \oldoen. Toen wij naar aanleiding van dit- schrij ven eenige reeders vroegen wat zij dachten te doen, werd ons gewezen op de andere condities te Vlaardiugen. Daar varen de visschers onder gewone omstandigheden tegen 9 per week vast en procentea \an de vangst. Is het bedrag der procenten lager dan f 9 per week, dan vult de reeder aan. Is dat bedrag hooger dan f 9, dan wordt dat uitgekeerd. Betalen nu de Ylaardiugsche reeders in dezen tijd hun mannen niet, dan komen zij hun contract niet na en de visschers zijn ook niet meer gebonden aan de monster rol. Zij kunnen bij anderen varen. Wil een reeder zijn volk houden, dan moet hij be talen. Erg groot- om uit te varen is de lust niet bij de zeeluiniettegenstaande dat, ziju toch verscheidene vaartuigen al uit gegaan omdat de berichten die tail de visscherij uit zee kwamen, mooi waren. Den besten tijd wil men niet graag voorbij laten gaan. En al kan 't dan geen mooi jaar voor de haring visscherij meer worden, toch kan de „teelt" ziju wat die is in een minder gunstig jaar. Staatsloterij. De trekking dei 2de kl. der 406de loterij zal aanvangen op Maandag 14 September a.s. De verwisseling van de klassikale loten der .tweede klasse moet plaats lieb- b(Ai vóór óf op den lld-en September. De trekking der volgende klassen zullen naar gewoonte met de gebruikelijke tusschen- ruimten worden gehouden. jue „Tauibora" opgebracht? Heb stoomschip „Tambora" van den Rofc- terdamschen Lloyd, op de thuisreis van Java, passeerde 31 Augustus Ouessant. Se dert kreeg de Maatschappij geen nadere be richten, zoodat vermoed wordt dat het stoomschip hetzij door de Fransehen, hetzij door de Engelschen is aangehoudeu en op gebracht. Ouder het groot aantal passa giers aan boord is ook mevrouw Idenburg, de echtgenoote van den Gouverneur-Gene raal. Een Trein naar Zwitserland. Naar het ministerie van Buitenlandschd Zaken meedeelt, zal bij voldoende deelne ming op Donderdag 10 September e.k. een speciale trein loopen naar Zwitserland. Deze trein zal een week na aankomst aan do Zwitsersche grens weder van daar naar Nederland de terugreis aanvaarden, zoodat het mogelijk zal zijn zelfs uit de meest ver afgelegen deelen van Zwitserland personen af te halen om met- hen met den bewusten trein naar Nederland terug te keeren. Do uren van vertrek van de Nederlandsche stations zullen nader worden vastgesteld, doch in ieder geval zóó, dat de aansluitin gen uit Groningen, Leeuwarden, Ylissiugen en 's-Hertogenbosch verzekerd zijn. Personen, die van dezen trein wenschen gebruik te maken, moeten hiervan vóór Zondag 6 dexzer sohriftolijk kennis geven aan de directie der Hollandsohe IJzeren SpoorWeg-Maatschappij te Amsterdam. In Limburg. Het aantal vluchtelingen in de rijks kweekschool te Maastrioht, dat na het ver trek der vluchtelingen naar Oldebrook ruim 100 bedroeg, is thans weer tot 320 gestegen. De meesten zijn uit Wonck, Roel enge, Her- mee, Seraing, Luik, Hautain, St. Simeon en Boirs dus allen van den kant van Luik. In de Kempen schijnt heb rustig. Een vluchteling uit Thien verhaalde, dat hij op zijn tocht slechts hier en daar een Duitschen post ontmoet had. Het optreden der Duit- schers aan den Luikschen kant schijnt met de nieuw aangekomen troepen weer min der prettig te zijn. Paarden smokkelen, lil den Achterhoek worden in de jongste dagen herhaaVUelijla pogingen aangewend om paarden over de grens te brengen. De politie is daar zeer waakzaam en zoo wer'den gisterochtend te Stokkum (gemeente Bergh) drie personen gearres teerd, die negen paarden over de grens wilden smokkelen. De. paarden werden in beslag génomeu. Twee der smokkelaars kwamen uit» Winterswijk, de deride uit JDoeaburg. Aan den westkust geen gevechten en aan de oostzijde strijd met succe3 voor beide partijen. In Frankrijk zijn de Duitschers meester van een groot aantal aperwerken. Behalve het fort bij Givet zijn ook de versterkingen van Hirzon, Ayvelles, Condé, La Fère en Laon zonder strijd genomen. Althans vol gens de Duitsche mededeelingen. Behalve Maubeuge zouden thans in Noord-Franrkijk de versterkingen gevallen zijn. Reims i« thans aan de beurt. De zware Oostenrijksche motor batte rijen zijn van groote waarde geweest rapporteert do kwartiermeester-generaal. De groote be wegelijkheid en het zekere schot leverden slechts voordeel op. Het belegeringsmateriaal van Duitschland en Oostenrijk schijnt dus bijzonder in orde te zijn. De 42-c.M. mortieren zijn niet de eenig goede voor dit werk. Nog altijd weet men niet, hoeveel van die stukken Duit-seh- land heeft. Het schijnt, dat bij Luik er niet vele waren. Uit het dagboek van den Luik schen correspondent der „Indep. Beige" blijkt, dat. daar 15 Augustus vier van die zware stukken aankwamen. Die correspon dent zegt, dat de koepels door het Duit sche geschut weinig schade aanrichtten. Een zuur uit de uitgeworpen bommen vergiftig de echter de lucht en om de menschen te red den werden de forten, nadat men de koe pels deed springen, overgegeven. Dat zal nu wel niet volkomen juist zijn, want zoo'u zwaar mortier moet reusachtige verwoestin gen aanrichten door de zwaarte van het projectiel en de groote hoeveelheid spring stof, die het bevatten kan. Wc zullen cr trouwens wrel meer van hooren. Duitsche cavalerie van het leger van maarschalk Kluck is reeds dicht bij de Parij- sche linie gezien. Yoor de opdringende le gers van Yon Kluck, Yon Bulow, Von Han sen en den hertog van Wurtemburg zouden zicli do Franse-hen op de Marne terugtrek ken. Op Den Duitschen linkervleugel opcrce- ren de legers van den Beïerschen'kroonprins en Yon Heeringen en tiisschen deze gewe- dige legermachten in staat do Duitsche kroonprins met- een leger, welk laatste le ger de Fransche. troepen, die op Verdun steunden zou hebben teruggeslagen. De Fransche berichten spreken ook van terugtrekken der Fransche legers, die in heb westen staan, doch in het oosten zouden ze voorwaarts dringen. Men beschouwt in Engelsche en Fransche kringen de toestand niet als hopeloos. Dit vooral hierom, wijl de Duitschers hun over winningen zoo cluur moeten betalen. Frank rijk zou bovendien voor vele en goede reser ves hebben gezorgd. Duitschland zou bo vendien veel manschappen noodig hebben voor het bewaken der verdedigingslinies en voor de belegering van forten. Toch hebben in de gevechten de Duitschers tot nu toe numeriek de meerderheid. Franschen, Engelschen en ook Belgen, die in Frankrijk-strijden, brengen de Duitschers veel verliezen toe. Volgens de „Daily Cron.J' heeft vooral het vierde legercorps, dat de Britsche macht wilde vernietigen erg geleden. De Engelschen zeggen dan ook dab de geweldige verliezen ten slotte de Duitschers ia het nauw zullen brengen. Gedurende de volgende dagen zal ver moedelijk tegen Verdun en Rheims worden gestreden. Verdun is door de ligging aan de Maas en als voornaamste vesting op de linie van de oostgrens naar Parijs van da grootste beteekenis. De vesting is door een dubbele en in het oosten driedubbele for tenreeks eu batterijen omgeven. De vesting Rheims dient ter bescherming van Parijs en wel tegen een Duitschen inval door België. Intusschen kunnen binnenkort de Duit schers voor Parijs worden verwacht. Da toebereidselen, die daar worden gemaakt, wijzen er op en 't is niet denkbaar, dat op dien korten afstand de Duitschers tot staan zullen worden gebracht. Velen verwachten nog voor dien tijd een grooten slag. Engeland maakt zich weer gereed om meer troepen te zenden. De tweede hon derdduizend vrijwilligers zijn bijeen. Het landen zal niet meer zoo gemakkelijk gaan. Havre i3 de noordelijkste haven, die zich voor overbrenging naar Frankrijk leent. Da troepen, die in Ostcnde geland zijn, zijn thans van daar vertrokken. Welke daden dia soldaten ten uitvoer zullen trachten ta brengen wordt natuurlijk niet gemeld. In België zijn de Duitschers bijna overal de baas. Er zullen nu vierhonderd Wurtem- bergsche spoorwegbeambten komen om den dienst op de spoorwegen waar te nemen. Het Duitsche hoofdkwartier zou thans naar Tervueren zijn overgebracht. De Belgische troepen treden hier en daar nog eens op. Ze zuiveren sommige gedeel ten van vijanden. Aan de verbindingswegen, die dc Duitschers bezet houden, wagen z® zich niet. De toestand is in zooverre gewij zigd, dat van Antwerpen naar Gent de tien nen loopen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1914 | | pagina 1