Nederland en de Oorlog. 16707 Vrijdag 14 Augustus. A0. 1914. feze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van rZon- en feestdagen, uitgegeven. Offieieele Kennisgeving. De Middenstand en de Crisis Agenda van de week: IN ONZE STAD. UIT ONS LAND. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER AD VERTENT IEN: Van I6 regela /''LOB. Iedere regel meer ƒ0.171. Grootere letters naar plaatsruimte. Kleine advertentiën van 30 woorden 40 Oents contant; elk tiental woorden meer 10 Oents. Voor het incasseeren wordt/"0.05 berekend. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden ƒ1.30; per week. f 0.09. Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week. 1, 0.10. Franco per post1.65. PER POST ontvangen onze abonné'e het „Leidsch Dagblad" zeer onregelmatig. Van alle kanten komen klachten. En toch worden de exemplaren op denzelfden tijd als gewoonlijk bezorgd, gaan ze met de treinen, die om 6 en 6 uren van hier vertrekken, zoowel naar Amsterdam en Rotterdam als naar Utrecht. Maar de regelmaat is er niet. Wij, dat is de expeditie van het „Leidsch Dagblad", kunnen er nieta aan veranderen, kunnen alleen hopen op be tere tijden 1 VASTSTELLING van den PRIJS VAN EENIGE BRANDSTOFFEN. De Burgemeester van Leiden brengt ter kennis van de ingezetenen, dat de maxi mum-prijzen van eenigo brandstoffen door hem zijn vastgesteld als volgt: Geklopte Cokes <3.75 per H.L. Belgische Anthraciet II 30/50 raM1.00 Belgische Anthraciet III 20/30 mM1.90 M Duitsche en Hollandeche Anthracietr 30/50 mM. M 1.76 Duitsche en Hollandsche Anthraciet 20/30 mM. 1.65 Engelsche (Wales) Anthraciet 2.50 Eieren-Kolen 1.20 zullende bij overtreding onteigening plaats hebben. Hij noodigt tevens de ingezetenen uit bij hooger berekening daarvan mondeling of schriftelijk kennis te geven ten Raad- huize, Kamer No. 10. De Burgemeester voornoemd, N. O. DE GIJSELAAR Lelden, 14 Augustus 1014. Ongetwijfeld zullen velen met de grootste belangstelling kennis genomen hebben van den uitnemenden raad, dien onze wakkere burgemeester in zijn jongste publicatie aan de Leidscho burgerij gegeven heeft. Jhr. De Gijselaar heeft een uitstekend woord gesproken, dat er bij 't volk wel zal ingaan. „We moeten", aldus de burgemeester, ,,de tijden niet moeilijker maken dan ze zijn." En ieder „weldenkend burger", die niet „door onmogelijkheid getroffen is, behoort dog stipter dan anders te betalen wat hij schuldig is." Vooral ook de Middenstand, die natuurlijk van de wanbetalers het eerst de dupe wordt, zal den burgemeester voor dit woord dankbaar zijn. Van den anderen kant echter rust ook op den Middenstand zelf de plicht, zijn eohul- den zoo stipt mogelijk te betalen. Onttrekt de Middenstander opzettelijk geld aan de gemeenschap, door bijv. de betaling van wissels, enz. te weigeren, dan treedt hij even misdadig op als een publick, dat zijn geld oppot, maar den kleinen bakker, sla ger en kruidenier op don duim laat fluiten. Er doet zich hierbij echter een groote moeilijkheid voor, die wij wel eens goed on der 't oog mogen zien. 't Is de moeilijkheid Van het crediet. Zooals bekend is geven de banken op het joogenblik slechts onder zeer bezwarende .Voorwaarden, en dan nog op zeer beperkte fwijze, geld. Wie debet staat, kan bij de meeste banken zelfs heelemaal niet meer terécht, en zelfs solide instellingen schrikken '6r niet voor terug, voor debet-posten 10 jOMi in rekening te brengen. Dit is door den middenstand, waarvan 't grootste dool toet crediet werken moet, onmogelijk op te brengen, al geef ik gaarne toe, dat ook menige bank er allerellendigst voor zit. Maar ook hier is men druk bezig, naar een weg te zoeken. En ik geloof, dat men Ook inderdaad een uitstekenden weg gevon den heoft. Kort geleden deed n.l. in „de bla den een bericht do ronde, dat zioh in Am sterdam een comité van eenigo bekondo middenstanders gevormd had, met het doel oen Middenstandscredietbank op te richten. •Werd eerst eenigszins de indruk gewekt, dat het slechts een Middenstandsbank voor Amsterdam zou worden, al spoedig bleek, dat. men daarmedo niet alleen Amsterdam, maar het geheele land op 't oog had. Voorgelicht door het bekende KdSnerlid dr. D. Bos, is men thans druk bezig op te échten, een instelling, waarnaar in allo middenstandskringen roods zoolang werd Mtgezioneen groote oentrale Midden- Windsor©dietbank, m. a. w. een Nederland se Bank voor den Middenstand, werkend ©or en over het geheele land in den geest Pruisisch© Oentralgenossen- sohaftskasse, die daar te lande zoo prachtig marcheert, dat haar laatste jaar verslag een omzet aanwijst van15 Mil liard Mark. En deze bank zal zelfs met krachtigen steun onzer Regeeting tot stand komen. Haar hoofddoel zal zijn (en hier be zig ik de woorden van dr. Bos) „de scha kel to worden tussohen allerlei plaatselijke Volks- ©n Midden- standscredietbanken en het geldconsortium met daarachter de Nederlandsche Bank." „Met enkele dagen zal zich daarheen de groote stroom van den Middenstand kun nen richten om de middelen te vinden, ten einde aan den gang te blijven, zijn leveran ciers te betalen en daardoor datgene te doen, wat het bankwezen in ons land thans niet voldoend© verricht." Moer mag ik, voor 't oogenblik niet me dedoelen. Ik kan er echter nadrukkelijk aan toevoegen, dat met bekwamen spoed wordt voortgewerkt en dat de Nederlandsche Middenstand, en dus ook de Middenstand van Leiden, spoedig in staat zal gesteld wordeoi, de vruchten dezer nieuwe instel ling te plukken. Zoo ziet men, dat de crisis, waarin wij thans leven, ook weer haar goede zijde heeft. Reeds zoo vaak mochten we het in de laatst© dagen waarnemen, hoe juist in déze moeilijke dagen alle partijen, alle oneenig- hoden zwijgen en hoo in den mensch het goed© en schoonste, wat hij bezit, tot uiting komt. Wat thans voor den Middenstand door de edelsten onder ons gedaan wordt, geeft daarvan een nieuw bewijs. Daar staan te geschieden groote en 8choone dingen voor den middenstand. Laat ons allen, ieder volgens zijn krach ten, medewerken. De sociale gedachte, die in tijden van rust en vrede van alle zijden beschouwd en besproken werd, blijkt ook in troebele dagen geen ijdele klank. Zij zal over storm en oorlog zegevieren. Want zij is de triomf dor 20ste eeuw. A. KULLENAERS Hoofdredacteur ;,R.-K. Middenstander". LEIDEN, 14 AUGUSTUS. Da opperrabbijn van het ressort 's-Gra- venhage heeft bepaald, dat gedurende deze treurige tijdsomstandigheden bij het da gelij k3ch gebed in de Synagoge een toepas selijk Hebreeuwsch gelegenheidsgebed moet worden uitgesproken. De heer F. A. van Zimmeren, alhier, is in Den Haag geslaagd voor het examen Fransoh L. O. In deze gemeente wordt oen comité opgericht meti het doel aan do manschap pen dier oorlogvoerend)© natiën voor, zoover zij in Alkmaar worden ondergebracht lec tuur te verschaffen. Onze zegsman inzake het bericht be treffende eon ontvluchting uit het Rijks Opvoedingsgesticht aan den Morschweg had zich niet juist op do hoogte gesteld wio de aanwezigen waren bij do pogingen om de jongens te vatten. Niet de directeur van het gesticht zelf was aanwezig, doch de op zichter van „Rhijnhof" was met een politie hond allereerst de vluchtelingen op het spoor. Gisteravond vervoegde zich aan het politiebureol J. V. Deze man stond in het „Algemeen Politieblad" gesignaleerd tot het ondergaan van zeven dagen gevange nisstraf. Hij is heden naar Den Haag ver voerd. Zaterdag, Zondag. Bioscope Variëtó Theater Stationsweg. 8 uur, ËINNENLAND. De heer Yan Kol zal, naar „Het Volk" verneemt, pogen ten spoedigste uit Japan via San-Francisco, door de Yereenigde Sta ten en verder per stoomschip uit New-York weer in ons land terug te komen. Hij ver trekt overmorgen uit Japan. Van het voornemen, om een wetsont- worp tot regeling van de jaarweddon der onderwijzers in te dienen, heeft de heer Kotelaar met het oog op de kritieke tijdas omstandigheden afgezien. Het wetsontwerp was reeds in proefdruk verschenen. Stoomschepen. 8T00MVAART-MIJ. NEDERLAND, „Lombok" (uitrols) arriv. 12 Aug. te Portsald„Vonder (uitreis) arriveerde 12 Aug. te Genua. ROTTERDAM8CHE LLOYL. „DJooja" vortrok 13 Aug. vau Rottordam vla Newcastle naar Java; „Tabanan" (uitreis) vortrok 12 Aug. van Suez. HOLLAND-AMERIKA LIJN. „Potsdam" arrlv. 12 Aug. van Rotterdam to New-York. FAILLISSEMENTEN. J. Visser, oafóhoudor, to Rotterdam. 9. J. do Jong, handelende onder do firma J. de Jong. te Rotteidam. E. Tlmmormans-aielen, coiffeur, te Spekholzerheldo» Kerkrado. M. van Deursen.wocL C. Boon, voorheen koopvrouw. A. van der Ven, blerbottolaar, te Tilburg. J. Prins, smid, te Haarlem. Burgerwacht. Alhier zal bij genoegzame deelneming een burgerwacht worden opgericht. De oproep daarvoor gaat uit van de hee- ren J. H. van Waveren, luit.-kol., comman dant van het Invalidenhuis H. W. Fischer, wethouder; mr. A. J. Fokker, lid van den Gemeenteraad en P. L. van Gcnderen. De oproep van dit voorloopig comité luidt In den ernstigen tijd, dien ons land door maakt, is het goed, dat de overheid tot be waring van orde en rust kunne rekenen op den steun der burgerij. Om dezen steun te kunnen verleenen, be hoort de burgerij echter eenigazins te zijn voorbereid en ieder zijn taak van te voren te zijn aangewezen. In menige andere plaat-s van ons vader land hebben leden der burgerij, niet behoo- rende tot 't leger, de landweer of den land storm, dit ook reeds begrepon en zich tot een onbezoldigde burgerwacht vereenigd. Het is noodig, dat men ook te Leiden ge reed zij, ais onverhoopt de nood aan den man mocht komen. Om de mogelijkheid te openen dan een burgerwacht te vormen, roepen ondergetee- kenden hen op van hun instemming te doen blijken, die zich met hun plan vereenigen. Immers, organisatie van hen, die hiertoe geschikt en bereid zijn, in een burgerwacht, die zich ten doel stelt cle handhaving van orde. en rust, en zich stelt onder de beve len der stedelijke overheid, schijnt onder- geteekenden hiertoe het gewensc-hte middel. Zij verwachten in de eerste plaats de me dewerking van hen, die vroeger bij het le ger, de vloot, de schutterij of de politie hebben gediend. Mondelinge aanmelding op het bureau van het Invalidenhuis Zaterdag en Maan dag a.s. van 9—4 en 7—9 uur, Hooge Rijn dijk. Voor de Militairen. Hedenavond en volgende avonden zullen door de Naamlooze Arennootschap Lelie bioscoop, afd. van het Centraal Bureau der Katholieke Sociale Actie, alhier met wel willende medewerking van den heer Vnu king, electricien, in den tuin van „Zomer- zorg" aan de hier ingekwartierde militairen b i o s c o o p-v oorstellingen worden aangeboden. Tot deze voorstellingen, die te acht uren beginnen en om halftien zullen zijn afge- loopen (om tien uren moeten de manschap pen wederom in hun kwartieren zijn), heb ben militairen vrijen toegang op vertoon van een hen te verstrekken toegangsbewijs Van niet-militairen zal een entrée geheven worden ten bate van liefdadige doeleinden. De voorstellingen zullen door muziek worden opgeluisterd. Een Comité van Dames en Hoeren zal morgen (Zaterdag) een nieuwe gelegenheid openen voor de. soldaten, om op rustige en gepaste wijze de avonduren door te bren gen. Zij heeft daartoe de bovenzaal van Patrimonium gehuurd (Hoogl. Kerk- gracht), die dagelijks geopend zal zijn van 7 tot 10 uren 's avonds (ook des Zondags). Thee, koffie, enz. zal verkrijgbaar worden gesteld tegen den kostenden prijs. De Hooglandsclic Kerk. Door legerauto rite jten is medegedeeld, dat van de Hooglandsche Kerk geen gebruik voor inkwartiering zal worden gemaakt. De Landstorm. Gister reeds zeiden we, dat men zich niet moet laten verontrusten door do bijeenroe ping van den landstorm. De eerste aanlei ding tot dezen maatregel is gelegen in de wonschei ij kh ei d van te voorzien in den drei genden kadernood. Yan de Koninklijke machtiging zal dus voorloopig ©en beperkt gebruik gemaakt, worden; de oproeping zal alleen uitstrekken tot officieren en verder kader. Vrijwilligers. Het comité van het vrijwilligerskorps „Het Vaderlandt ghetrouwe" te 's-Gravon- hage, heoft eon vergadering gehouden naar aanleiding'van do velo aanvragen van bui ten de etad. Door den ontzaglijken toeloop van deelnemers zijn do werkzaamheden zoo groot, dat het onmogelijk is alle vragen da delijk te beantwoorden. Er wordt reeds met 100 man geoefend, van wie 80 hebben gemeld, dat zij zoo spoe dig mogelijk te velde willen trekken. e Bloembollencultuur. Door de besturen der arbeidersvereni gingen en oommissie uit de patroons te Lis- ee en Hillegom is als noodmaatregel het volgende overeen gekomen,; le. Ieder patroon zal zooveel mogelijk vol loon uitkeeren. 2e. Patroons, die dit door den kritieken toestand niet kunnen, zullen doen wat ze kunnen, zulks met hun personeel regelen, met dien verstande, dat het tekort komen de zal worden vergoed, zoodra zij daartoe in staat zijn. 3e. Bij bovengenoemaen maatregel zul len zooveel mogelijk de groote gezinnen gespaard worden. 4e. Ter voorkoming of vermindering van werkloosheid zal zoo min mogelijk of niet worden overgewerkt, en geen aangenomen werk worden uitgegeven. 5e. De organisaties der arbeiders zullen aansporen zoo lang mogelijk in dienst te blijven bij hun patroons. Zoowel arbeiders als patroons zullen een en ander propageeren, om dit in hun plaats geheel doorgevöerd te krijgen. Uit Hillegom wordt nog gemeld, dat de verzending van bloembollen langzamerhand weer toeneemt. Dagelijks rijden zwaarbe laden wagens met kisten af en aan, om deze per schuit van Rotterdam naar het buitenland te verschepen. Yiseh als volksvocdseï. De heer J. M. Bottemanne, hoofdinspec teur der visscherijen, heeft met den direc teur der Yeroeniging van Nederlandsche Gemeenten het denkbeeld besproken, thans onmiddellijk te trachten te voorzien in de behoefte van goedkoop volks voedsel door vischverkoop, en tevens om daardoor den visscherijen behulpzaam to zijn. Het dag. bestuur van de vereeniging van Necl. gemeenten sympathiseerde direct met heb idee. Een conferentie heeft dan ook reeds plaats gehad met vischhandelaren en commissionnairs en mr. M. de Mos te Sche- veningen, secretaris van de Yereen. tot be vordering van de Ned. Visschcrij. Een co mité met mr. De Mos voornoemd als secre taris, is reeds gevormd. Besloten werd verschillende vereenigin- gen en bonden op het ge-bied van zee- en zoetwatervisscherijen uit te noodigen om een lid uit hun midden zitting te doen ne men in het comité bij annonces in de dag bladen ten spoedigste mededeeling te doen van de oprichting van het comité en den gemeentebesturen te verzoeken medo te deelen of zij tot medewerking bereid zijn, hetzij door zelf den verkoop ter hand to ne men, hetzij dien verkoop d'oor den tusschen- handol te bevorderen. De organisatie zal bij voldoende deelne ming in een der lokalen vau meergemelde vereeniging worden ondergebracht. Na een conferentie met minister Treub hoeft de regeering een voorloopig crediet van ƒ2000 toegezegd. Middenslaiids-Credietbank. De Utrechtsche Handelsvereeniging heeft, met het oog op de ernstige omstan digheden, besloten, terstoud over te gaan tot de oprichting van een middenstands credietbank, met een voorloopig kapitaal van 500.000, in aandeelen van 1000, met een dadelijke storting van 10 pCt Onwillige Debiteuren. De Kamer van Koophandel en Fabrieken to Devonter heeft een aclres aan don minis ter van Justitie gezonden naar aanleiding van 't groote misbruik, dat debiteuren ma»- ken van de ernstige tijdsomstandigheden. Yerzocht wordt maatregelen te nemen ter bescherming van crediteuren tegeii onwillige debiteuren, bijv. door instelling van plaatselijke raden, welke de bevoegdheid hebben uitstel te verleenen en bij gebleken onwil tevens van advies moeten dienen bij den rechter, welke na gehoord advies dan mot terzijde stelling van tijdroovende for- "Tnaliteiton do betreffende on willigen tot betaling kan dwingen. Veldpredikers. Van de Hervormde predikanten hebben zich, om als veldprediker dienst te doen, nog aangeboden ds. J. C. H. Scholten, te Rotterdam, en het Tweede Kamerlid dr. De Visser. Aboiuieiuentskaartjcs en Kiloiueterboekjes. De Nederlandsche Spoorwegmaatschap pijen hebben besloten, den geldigheidsduur van abonnementskaarten, welke bij haar zijn of worden gedeponeerd, te verlengen met even zoovele halve maanden, als de kaart tijdons haar geldighei Isduur onder berusting van een der maatschappijen zal zijn gebleven. Voorts zullen kilonieterboekjes, welker geldigheidsduur op 31 Juli of later eindigt, tot nader bericht geldig blijven, zoodat voor deze de volle waarborgsom zal wor den vergoed, terwijl ook ongebruikte ki lometers in nieuwe kilometerboekjes kun nen worden overgeschreven. Ook kilometer ka-ar ten blijven voorloopig geldig. Verkeerswezen. Eeu dagmailboot van de Stoomvaartmaat schappij „Zeeland" zal drie reizen per week van Ylissingen naar Engeland maken. Mor gen wordt de eerste reis gedaan. De stoomvaartlijn tusschen Hull en Rot terdam zal, naar verwacht wordt, binnen kort haar dagclijkschen dienst hervatten. In beslag genomen Duitsche Schepen. Naar men mededeelt, zal do Nederland sche consul-generaal te Antwerpen gaarne gedetailleerde opgaven ontvangen omtrent de aan Nederlanders toebchoorende ladin gen, welke zich bevinden aan boord van de Duitsche schepen aldaar, waarop de mili taire overheid beslag heeft gelegd. De Pelgrims uit Lourdcs. De 300 Nederlandsche bedevaartgangers, die bij het uitbreken van den oorlog to Lour- des waren, zijn door de goede zorgen van het Fransche gouvernement, op verzoek van do Nederlandsche regeering verleend, behou den te Roosendaal teruggekeerd. Nederlandsche Aardappelen naar Amerika. Blijkens een mededeeling van den Ame- rikaanschen gezant heeft de Amerikaaa- sche regeering den invoer van aardappe len uit Nederland onder de bekende voor waarden wederom toegelaten, met uitzon dering van de aardappelen welke gegroeid zijn in de provincies Groningen en Drente. Boteruitvoer naar Engeland. Jn Friesland wordt nog boter opgekocht voor Engeland. Zaterdag wordt te Harlin- gen een Engelsche vrachtboot verwacht om de boter over te brengen In Friesland is de prijs der boter thans 1 per kilo. Vee naar Duitscliland. De eerste zending levend vee van uit Winterswijk naar Dnitschland is verzonden In 20 jaar is dit niet het geval geweest. Zooals bekend is, waren de grenzen voor den invoer van levend vee gesloten. Voorzorgsmaatregel. In de vergadering van den gemeenteraad van Enschede heeft de voorzitter gezegd, dat indien aldaar wanordelijkheden worden gepleegd of de oorlogstoestand intreedt, on middellijk in elk huis alle wapens in beslag zullen worden genomen. Duitselic en Belgische gein terneerden. Weder zijn een aantal Duitsche en Belgi sch© militairen, die te Alkmaar geïnterneerd wordon, aan het Centraal-station te Am sterdam aangekomen. Aan het Weesperpoortstation wachtte een vrij groote menigte de drie kort na elkander binnenvallende Maastrichtsche treinen op De bond van orde, die tegenwoordig ook stationswerk verricht, had telkenmale als een trein reizigers aanbracht, gelegenheid zijn hulpvaardigheid te betoonen Eindelijk, omstreeks kwart voor tionen, bracht de laatste trein de militairen mede. Terstond toen de wagensleep voor het perron stopte, werden een viertal portieren geopend, en traden Nederlandsche infan teristen, de bajonet op het geweer, naar buiten. Zij plaatsten zich voor de portier- openingen, waarachter zich de meeren- deels vroolijke gezichten van soldaten ver toonden. Een drietal coupé's met Duitschers, in grijs veldtenue, een enkele grijsomhoesto pickelhaube daaronder; vlak daarnaast twee coupes met cle Belgen wier lange zwarte petkleppen in heb stationslicht blonken. Meer vooraan in den trein zaten in een gereserveerde coupé clrie officieren bijeen allen in grijs veldtenue, de Hollander, een tweede-luitenant cler infanterie, alleen gewapend, de anderen iecler in een coupé- hoekde Duitscker met den blinkenden helmde Belg, een blonde jonge man, zag er vermoeid uit. De beide mannen onder hielden zich niet met elkander, en beke ken de oorlogspkoto's in Hollandsche illus traties. Zij zagen er niet erg martiaal uit, doch zagen er beiden, met hun lorgnet ten op, als administratief werkzamen uit, vooral cle Duit-scher, die een zeildoeken bagagestukje bij zich droeg. Het publiek onthield ",ich van iedere demonstratie, ook toen de trein wegstoom- de naar het Centiaal-station. Eerst traden hier de officieren naar bui ten. Zij werden er ontvangen door de kapi teins Mossel en Doorman. De Duitsche of ficier was do luitenant-proviandmeester Heinrich Werner, de Belgische de ,,sous- lieutenant" Botman. De Duitsche minderen, een twaalftal, droegen allen een grijze uniform. De meesten,haclden grijze mutsen met roeden band op het hoofd, twee hunner droegen zwarte sjako's van het model thans in ons legvr ingevoerd, een hunner droeg de Pickelhaube'' met grijze hoes overdekt,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1914 | | pagina 1