De Toestand in Nederland
N®. 16703
Maandag ÏO Augustus.
A®. 1914.
<§eze <§ourant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit
TWEE Bladen.
Eerste Blad.
Offieieele Kennisgeving.
PRIJSOPDRIJVING
LEVENSMIDDELEN.
Vaststelling van den prijs
van Zout.
Toepassing Onteigeningswet
op voorraden Tarwebloem.
Uit de Omstreken.
Neutraliteit van de Wester-Scheide Geëerbiedigd. De
in Zuid-Limburg aangebrachte Duitschers naar
Alkmaar overgebracht. De Verzorging
van het Nederland's Leger.
Het Credietwezen van de
Middenstand.
Medewerking
van het Roorie Kruis.
IN ONZE STAD.
Nederland's Neutraliteit.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADYERTENTIEN:
Van 1—6 regels ƒ1.05. Iedere regel meer ƒ0.172. Grootere letters naar
plaatsruimte. Kleine advertentiën van 30 woorden 40 Gents contant; elk
tiental woorden meer 10 Gents, Voor het incasseeren wordt/-0.05 berekend.
PRIJS DEZER COUEAJST:
Voor Leiden per 3 maanden 1.30per week. f 0.09.
Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week. D 0.10,
Franco per post 1,65.
VAN
De Burgeraeoster van Leiden:
Op prys stelle.do de medewerking van
die winkeliers en kandelaren, die yoldaun
hebben aan zijn uituoodiging, om do prij
zen der meest noodigo lovensmiddolon
Stekend te maken, door bet ophangen
van lijsten voor hun winkelramen;
Noodigt do overige winkeliers, hande
laren en slagers, dlo aan zijn verzoek
nog niet voldeden, nogmaals ernstig uit,
de prijzen hunner waren op van den open
baren weg al duidelijk zichtbare wijzo
bekend te maken, aangezien bij niet-
voldoening aan dit vorzoek de namen
van hen, die nalatig blijvon, zullen wor
den openbaar gemaakt.
De Burgemeester voornoemd,
N. C. DE GIJSELAAR,
Leiden, 8 Augustus 1914.
De Burgemeester van Leiden brengt
ter kennis van de ingezetenen, dat de
£n a x i m u ni-p r ij ze 11 v an zout
zijn vastgesteld als volgt.
voor den groothandel op
f6.50 perlOO K. G. en voor
den klein li andelop i'0.09 por
1 K. G., zullende bij overtreding lot
onteigening worden overgegaan.
Hij noodigl tevens de ingezetenen
uit om, indien het hun bekend is,
lat bovengenoemde maximum-prijzen
worden overschreden, hiervan schrif
telijk of mondeling kennis te geven
ten Haadhuize (Kamer No. 10), onder
mededeeling van den naam en de
woonplaats van den betreflenden fabri
kant, handelaar of winkelier.
De Burgemeester voornoemd,
N. C. DE GIJSELAAB.
Leiden, 10 Augustus 1914.
De Burgemeester van Leiden brengt
ter kennis van de ingezetenen
dal door hein, ingevolge opdracht
van den Minister van Landbouw, Nij
verheid en Handel, aan de houders
van voorraad Tarwebloem is kennis
gegeven dat tot onmiddellijke inbezitne
ming dier voorraden zou worden over
gegaan, tenzij die houders zich over
eenkomstig art. 76h der Onteigenings
wet bereid verklaarden de voorraden
Tarwebloem ter beschikking te stellen
van bakkers en dergelijken, voor wat
betreft de kwaliteiten No. 0 en Ame-
rikaansche straight voor niet hooger
dan liet door den genoemden Minister
bepaalde bedrag van f 14 per 100 K.G.
netto, contant zonder korting, af fabriek
of magazijn, en van andere kwaliteiten
naar evenredigheid, en onder voor
waarde, dat alleen hoeveelheden voor
gewoon verbruik mogen worden af
geleverd, en alzoo geen extra voorraad
mag worden verstrekt
dat de alhier gevestigde firma's
Wed. T. J. BOTS.
1)E KOSTER Co.
S. H. KOSTER.
B. OUWERKERK en
J. N. VAN DER REIJDEN,
zich overeenkomstig genoemd art. 76b
der Onteigeningswet onmiddellijk heb
ben bereid verklaard en verbonden die
voorwaarden na te leven, zoodat mede
overeenkomstig genoemd artikel de
inbezitneming is opgeschort.
De Burgemeester verzoekt andere
personen of firma's dievoorraden tarwe
bloem mochten onder zich hebben, en
bun, die met liet bestaan van meer
dere voorraden tarwebloem binnen de
gemeente mochten bekend zijn, daar
van ten spoedigste aangifte Ie doen
ten Raadhuize (Kamer no. 10) A.
De Burgemeester voornoemd,
N. C. DE GIJSELAAB.
LEIDEN, 8 Augustus 1914.
LEIDEN, 10 AUGUSTUS.
Mej. M. H. B. Töeuwen, alhier, is
in Den Haag geslaagd voor' het examen
Pranfioh L. O.
Ingekomen ia voor „Schoolkindervoo-
ding" ƒ1 van een 124-jarig feest.
De heer P.« uit Voorschoten, slipte
ui zijn rijwiel op den Stationsweg, waar
door zijn rechterarm en rechterbeen ver
wond werden. Dr. Z., van den Stations
weg legde het eerste verband en beval
overbrenging naar Hópital Walïon, hetgeen
per brandcard geschiedde.
Hedenmorgen werd op de Breestra-at
een meisje aangereden door een auto. Het
kreeg eenige nchrammen. Dr C., uivb
Voorschoten, stelde een onderzoek in en
•constateerde geen letsel.
Blijkens het door B. en W. uitge
bracht verslag van het bouw- en woning
toezicht te Leiden over 1913, ingevolge
artikel 52 der woningnet, blijkt, clat het)
personeel bestond uit éen inspecteur. een
opzichter in al ge me en en dienst, éér» ayïmi-
iuetrajtief ambtenaar in tijdelijken dienst/
tea wijl voor het woningonderzoek nog een
stadstimmerman hulp verleent. De
kosten van het bouw- en woningtoezicht)
bedroegen 5944.88.
Er had een vermeerdering door bouwen
en herbouwen van 53 perceelen, een ver
mindering door slooping van 56, alzoo een
vermindering van 3 perceelen plaats.
In het afgeloopen jaar kwamen zeer vele
voor de openbare gezondheid schadelijke
toestanden ter konnis van het bureau.
Eensdeels wérden deze boestanden bekend
door ingekomen klachten, anderdeels door
waarnemingen door heb Bouw- on Wo
ningtoezicht en het systematisch Woning-
onderzoek.
Na mondeling overleg met de betrokken
eigenareD werden deze schadelijke toe
standen dan verbeterd. In den regel kon
op medewerking van de eigenaren worden
gerekend'slechts een enkele maal moe3b
niet klem op verbetering worden aange
drongen..
Het aantal onbewoonbaar verklaarde
woningen bedroeg slechts 5. Waarheen de
bewoners verhuisden, is nog niet opgege
ven, maar uit een statistiek van vorige
jaren bliikt, dat de meesten een duurdere
e>n daardoor betere woning zoeken.
GEMEENTELIJKE ARBEIDSBEURS.
Geopend i 's morgens van 9—12 uur
en des middags van 2—5 uur.
AANVRAAG VAN WERKZOEKENDEN.
B klotkon.2 kantoorbedienden (1 vrouwelijke), 1 reiziger
1 vuurwerker, 1 aank. mncb.-bankwerker, 2 stokers, 2
mach -houtzagers, 1 kleermaker. 2 schippers, lotter-
zetters, 8 loopknechten, 1 Incasseerder, 1 chautleur.
300 werklieden voor alles genegen, 2 werkstors, -
wa3ch vrouwen,
HOOFDDORP.
Ondier zeer groote belangstelling Ï3
op de algemeene begraafplaats ter aarde
bestefld, het lijk van wijlen den sergeant
dor artillerie A. A. C. van Schelt, die
bij het forti Vijfhuizen door een ongeluk
het leven verloor. Het werd grafwaarts
gedragen door korporaals van dat wapen,
terwijl de geheede compagnie, waartoe hij
had behoord, den stoet volgde. Een 9-tal
prachtige kransen bedekte de lijkbaar.
Aan de groove werdeai zeer veel woorden
van troost en deelneming tot de familie
gericht, terwijl zeer waardeerend over den
rwortedeno werd gesproken door den
kapitlein der artillerie Couvéoden wel-
eerw*. heer ds. Baljon, van Spaaïndcm, en
door een oom van den overledene, den
heer Van Schelt, uit Dordrecht.
Het was een indrukwekkend oogenblik.
Wegens bijzondere omstandigheden waren
de gewone militaire eerbewijzen, die an
ders bij het begraven van militaiien wor
den verricht-, niet gevolgd.
FHnko Oogst.
Het dorschen van granen, voornamelijk
van tarwe, gerst en rogge, is in vollen
gang. Er wordt een koortsachtige haast
betiracht om zoo spoedig mogelijk klaar
te komen. Do opbrengst is alllessdna be
vredigend en de kwaliteit Is uitstekend..
Alts hef) deze week gunstig weer mag bllj^
ven', zal db grootste oogst wel binnengè-1
haald zijn.
Veel Bezoek.— liet Steun-Comité.— Lec
tuur voor Militairen.— Over
Betalingen.
Van heinde en -ver kwamen gisteren de fa
milieleden, vrienden en kennissen der hier in
garnizoen liggende manschappen dezen be-
zeiken. Velen brachten voor hun mannen
en verloofden versnaperingen mee. Voor de
gebouwen, waarin do militairen zijn inge
kwartierd- verdrongen de vrouwen en kinde
ren elkander. En menig roerend toonecltje
werd waargenomen. Zoo zagen wij huisvaders,
militairen, in ernstig discours gewikkeld
langs onze Singels wandelen, kinderen aan de
hand en op den arm. Komiselie tooneeltjes
hadden ook wel plaats. En de Leidsche jeugd
vooral' vond het een zoowel als het ander
zeer belangwekkend en toonde dat door haar
lui druchti ge tegenwoordigheid.
De burgemeester bracht aan de verschil
lende scholen ook een bezoek.
Te tien uien, toen de militairen worr hun
kwartieren hadden opgezocht, keerde de rust
weldra terug.
Ook in en om 't Wilhelminapa-rk te Oegst-
geest en in do Leidsche Buurr is gisteren
bijzonder druk bezoek geweest. Reeds vroeg
in den morgen brachten do trams uit Leiden
drommen mensclien aan, allen haast verwan
ten en vrienden van de hier gelegerde sol dik
ten. Bepakt en beladen kwamen zij aanzet
ten, de goede moeders en vrouwen, dc be
zorgde vaders op jaren en de kleine onbe
zorgde kleuters; de een naar zijn jongen, de
ander naar haar man en de dreumes naar va
dertje. Het was een verademing weer oens
zooveel blijde gezichten te gelijk te zien. Er
is gesnoept en gegeten, gerookt en gedron
ken uit en ter na.
In een lunchroom, werd gisteren 350 liter
melk uitgeschonken en des middags moest
de brouwerij üieuwen voorraad bier doen
aanrukken. Allo cafés en neringdoenden bin
nen 't terrein, waarop de soldaten zich mogen
bewegen, hadden hot den ganscheu dag bui
tengewoon druk.
In de school der Ned.-Herv. Gem zijn
onder de soldaten goede zangers. Gisteravond,
teen de duisternis begon te vallen en de
vrienden weer huiswaarts gekeerd waren,
kwamen ze los. Een mannenkoor in solda-
tenpakjes was het- De vaderlandsche liede
ren werden door velen uit het publiek geest
driftig medegezongen. Een paar grappige
soldatenliedjes kregen we te hooren en ook
„Het treurend meisje aan den oever van
een snellen vliet", kreeg een beurt.
Het hoofdbestuur van het steun.comité ver
zoekt ons mede te doelen, dat hulpzoekenden
zich nog niet kunnen opgeven Men is nog
voor de voorbereidende werkzaamhedeu in
volle actie en door nu reeds om hulp en
steun lastig te vallen, houdt men deze werk
zaamheden slechts op Wanneer het comité
gereed is, zal dit gepubliceerd worden.
Intusschen blijft het fonds zich in de wel
willende gunst dor weldadige stadgenoot en
aanbevelen.
Op verzoek van de afd. Leiden van het
;,Roode Kruis", heeft de Commissie voor do
Volksbij'eenkomsten zich bereid verklaard, ge
durende den tijd, dat de troepen gemobi-
soerd zijn, avonden to organiseeren in den
trant van do Volksbijeenkomsten, zooals die
geregeld des winsters worden gehouden.
Van verscheideno ingezetenen van Leiden
werd reeds do toezegging verkregen tot het
houden van voordrachten op wetenschappelijk,
populair wetenschappelijk on muzikaal ge-
bied. Er bestaat voorts groote kans, dat de
heer Fabius, die kapitein in Albanië is ge
weest len die op het oogenblik in Leiden in
garnizoen is, bereid zal worden gevonden
éenige voordrachten to houden.'
Do Commissie zal aanbiedingen van per
sonen "uit Leiden en omstreken, dio haar in
haar streven zouden willen steunen, zeer op,
prijs stellen.
Wie bereid, mooht zijn; om, tor geeste
lijke Opbouiring van het zeer groot aantal
militairen, dat op héfc oogenblik hier in gar
nizoen ligt., mee l>e werken, gelieve dat medé
to deelen aan den secretaris der Commissie,
dea heer II. W. Tieleman Jr., Witte Singel,
tdefoou 731, of aau den penningmeester,
rnr. H. W. C. J. de Jong, Bangebrug No- 6c,
telefoon 244.
Op initiatief van het comité Leiden en
Omstreken van het Ned. Roode Kruis zullen
da Leidsche meisjesgezellen onder leiding van
mtvrouw Hammes, trachten te voorzien in de
behoeften aan couranten, tijdschriften, il
lustraties en verdere lectuur voor de hier ter
stede ,in de verschillende kantonnementen ge
legen militairen.
Om dit doel te verwezenlijken, wordt een
dringend beroep, gedaan op de vriendelijke
medewerking der medeburgers, wien gevraagd
zal worden, geregeld lnm couranten en il
lustraties, die zij daarvoor rvillen afstaan, ter
beschikking te stellen.
Be meisjesgezellen zullen de dagbladen,
enz. geregeld dagelijks afhalen en onder de
kantonnementen verdeden, leder, die hieraan
medewerken wil, werpe dus zijn couraut of
illustratie niet weg, doch beware die zorg
vuldig- om dc militairen te helpen.
Inzenderheid voor de militairen in de
school van den heer De Houdt zullen ook
eenige dames eeu dergelijk werk ondernomen.
De beide afdeelingen te Leiden van het
Ncd Jongeling$\orbond, de Vereenigingen
„Dient .dien Heer" (Levendaal), „Uw
Bewaarder" (Pniël) hebben het voorne
men om enkele zalen van het Wijkgebouw
aan het Levendaal 103 tijdelijk in te rich
ten als (avond) oantine voor militairen.
Koffie, thee, enz. zullen verkrijgbaar
worden gesteld. Dagbladen en tijdschrif
ten zullen der leziug worden gelegd. Er
zal gelegenheid zijn om rustig eeo brief
te kuunen schrijven.
Er wordt op gerekend, dat inzon^"
de leden van het N. J.-Y., thaus in mili
tairen dienst, van de cantine druk gebruik
zullen maken. Echter, alle soldaten zijn
wolkom
De zalen zullen, medo op verzoek der
militaire overheid, van zes uren tot half-
tien geopend zijn.
De besturen der Jongel.-vereenigingen
houden zieh zeer aanbevolen voor het toe
zenden van dagbladen en tijdschriften.
Wie de zaak op een of andere wijze wil
sdeuneoi, wende zich tot den heer H. Duij-
ker, Oude Yest 199a.
Moeten wij onze wissels en rekeningen be
talen
Uit (le vragen rubriek en uit. particuliere
gesprekken bliikt ons, dat sommige men
schel» deze vraag op gemakkelijke wijze ont.
kennend beantwoorden. Voor dezulken moge
het onderstaande dienen
Wie onnoodig in gebreke blijft., om zijii
verplichtingen voor het uitlokken van een
algemeene ramp. Indien het zakenleven ver
lamd wordt door het uitblijven van beta
lingen, moeten allerlei bedrijven worden
stop gezet en moet op groote schaal perso
neel worden ontslagen. Wie de heersohende
werkloosheid en ellende niet wil A-ergrooten,
make door het voldoen aan zijn financieele
verplichtingen voortzetting van het bedrijfs
leven mogelijk.
Bovendien zal men door nieLbelaling zijn
eigen goeden naam schaden. Het spreekt toeh
van zelfk dat men ook later met de houding
thans aangenomenv rekening zal houden. En
ook: van uitstel komt heuscli geen afstel!
Van morgen geraakte op de Br eestraat we
iier een compagnie.wagen, een licht twee
wielig voertuig, mot twee flinke paarden be
spannen, op hol. Het rijtuig verloor weldra
een wiel. Inbusschen reed het een eind met
één wiel voort, totdat de paarden eindelijk
tot staan werden gebracht. Persoonlijke on
gelukken hadden niet plaats.
Van Engelsche zijde is aan ouzo regeoring
medegedeeld, dat de neutraliteit der Wes-
tersoheldo door Engeland zal worden geëer
biedigd, zoodat dus geen oorlogsschepen de
rivier zullen opvaren.
Heb Nederlandsch eiland Rottemeroog,
waar in gewone omstandigheid alleen een
lichtwachter woont, is door een detache
ment Nederlandsche troepen bezet, ter
handhaving van onze neutraliteit.
De verzorging van het Neder-
lamlsckc Leger.
Bij velen kan zich de vraag hebben voor
gedaan, op welke wijze zich de verpleging
van de zoo onverwachts onder de wapenen
geroepen groote massa's troepen mogelijk
en geregeld is. Dienaangaande kan in groo
te trekken het volgende worden medege
deeld. Bij de division, in stellingen en li-
nien, worden door de zorg der intendance
aanvankelijk de noodige voorraden verple-
gingsbehoeften bijeengebracht, welke voor
radig zijn in het gebied, waar zich do troe
pen bevinden voor het veldleger z.g. ver-
plegingsgebioclen. Voor zoover niet of niet
meer op deze wijze in de behoetfe kan wor
den voorzien, geschiedt aanvulling, later
algeheele verstrekking, uit. hoofdvoorraden.
Die hoofdvoorraden worden op daartoe aan
gewezen plaatsen naar een vastgesteld plan
door de zorg van den hoofdintendant bij
eengebracht, eensdeels n.l. kort voor of
in de eerste dagen der mobilisatie door
den hoofdintendant zelf, verder door op
dracht te verstrekken tob aankoop over heb
geheele land aan personen, met wie in vre
destijd reeds in verbinding is getreden en
voorts door aflevering ingevolge ter zake
reeds gesloten contracten.
Door een commissie van aankoop wordt
het gekochte gekeurd, verzonden en betaald
met- chèques op de Nederlandsche Bank.
Het is duidelijk, dat, waar in dezen met.
spoed moet worden gehandeld zoolang de
uitvoer niet is verboden, in de eerste dagen
eener mobilisatie in dit opzicht buitenge
wone inspanning wordt gevorderd. De uit
komsten van vorenvermelde maatregelen
zijn tot heden zeer bevredigend. Van den
hoofdvoorraad wordt het benoodigde afge
staan voor de approviandeering van de stel
lingen en liniën, terwijl het veldleger uit
die voorraden wordt voorzien door het in
stellen van een etapedienst. Voor zoover dio
toevoer niet kan geschieden met de gewone
verkeersmiddelen, worden autotreinen en
wagentreinen geformeerd. De in de laatsto
jaren te onzent gehouden oefeningen in
dezen dienst onder leiding van den chef van
den generalen staf, thans onze opperbevel
hebber Aran land- en-zeemacht, zijn een waar
borg, dat die oefeningen thans haar vruch
ten zullen afwerpen.
Herstel Zieke Militairen.
De minister van Oorlog richt in do
„St.-Ct." aan de burgerartsen het verzoek,
te bevorderen, dat van alle zieke militairen
van Nederlandsche nationaliteit, die in hun
gemeente ter verpleging worden opgeno
men, alsmede bij herstel of overlijden, be
richt worde gezonden aan het Informatie
bureau van het Nederlandsche Roode Kruis
te 's-Gravenhage, Paleis Kneuterdijk, welk
bureau inlichtingen verstrekt aan betrek
kingen clio dit schriftelijk verzoeken, en
tevens dat alle herstelden moeten worden
teruggezonden naar de depots hunner korp-
Onlwapende Duitschers naar liet
Intcrneerings-Dcpót.
Gisteravond, omstreeks kwartier voor
tienen, zijn aan- het Centraal-station te
Amsterdam van Maastricht aangekomen
51 Duitsche infanteristen, die op ons
grondgebied gekomen en door onze grens
wacht ontwapend waren.
Na voorloopig in Maastricht te zijt» on
dergebracht-, werden ze gister naar het
Militaire Tehuis Lauriersgracht 116 over
gebracht.
Zij waren onder geleide van een deta
chement Nederlandsche infanterie en van
eenige politiemannen.
Zij zouden den nacht in de hoofdstad
doorbrengen en worden hecleD naar
Alkmaar overgebracht.
Daar zullen zij voorloopig, in afwach
ting van het gereedkomen der internee-
ringsinrichtingen, in de Cadettenschool
worden ondergebracht. Zij blijven daar ge
ïnterneerd tot de oorlog is afgeloopen.
De militaire autoriteiten hadden strenge
consignes gegeven, dat niemand tot de ge
vangenen werd toegelaten.
Het arriveeren van het transport had in
de drukke buurt van het Militaire Tehuis
veel bekijks.
Verdwaalde Belgen op Neder
landsch gebied.
Gistermiddag om één uur kwam te Maas
tricht eou patrouille van 24 Belgische lan-
ciers aan onder bevel van een luitenant.
Dat was een verkenningspatrouille van het
Belgischo leger, die geheel afgesneden, v. as
geworden. Zij had haar verkenningen uit
gestrekt tot vlak bij Aken. Langzamerhand
terugtrekkende, zich overdag in boerens \a-
rc;i verbergende, was het do patrouille ge
lukt tot bij Eysden terug te keeren. Daatf
liggen echter de Duitsche troepen tot aan
de grens. Zoo zijn do Belgen op Neder
landsch grondgebied terecht gekomen en
door de Nederlandsche troepen ontwapend.
