Agenda van de week:
Ingezonden.
SPORT.
Evenredig Kiesrecht.
L
Hot dezer dagen aan H. M. de Koningin
'aangeboden verslag der Staatscommissie,
ingesteld tot onderzoek van de vraag, welk
stelsel van evenredig kiesrecht voor onze
vertegenwoordigende lichamen het verkies-
lijkst is, is thans op verzoek der commissie
openbaar gemaakt, ook opdat de openbare
meening zich kunne uitspreken over deze
hervorming van zoo groot belang in het
staatkundig leven.
Als vrucht van haar arbeid biedt zij aan
in de eerste plaats drie ontwerpen van wet
tot wijziging onderscheidenlijk van de Kies
wet, de Provinciale Wet en de Gemeente
wet, waarin belichaamd is het door haar
ontworpen stelsel van evenredig kiesrecht
voor de verkiezing van de leden der Twee
de Kamer van de Staten-Generaal, der
Provinciale Staten en der Gemeenteraden
vervolgens een ontwerp van wet tot wijzi
ging van de Kieswet en de Provinciale Wet,
dat een regeling inhoudt van de verkiezing
ook van de leden der Eerste Kamer naar
.een evenredig stelsel, en ten slotte een ont
werp van wet, houdende de wijzigingen,
die in de Grondwet dienen te worden ge
bracht om invoering van het door do com-
missie ontworpen stelsel mogelijk te maken.
Overeenkomstig de afbakening van
^aar taak heeft de commissie de vraag, of
jnvoering van een stelsel van evenredige
vertegenwoordiging wenschelijk is, niet in
haar beschouwingen betrokken. Zij heeft
zich bepaald tot een keuze uit de verschil
lende stelsels en de uitwerking van het
stelsel harer voorkeur.
Bij de regeling van haar arbeid heeft de
commissie aanvankelijk uitsluitend zich be
ziggehouden met die vertegenwoordigende
lichamen, die rechtstreeks worden gekozen
door de kiezers. En bij de behandeling van
dit deel van haar taak richtte zij vóór alles
het oog op de Tweede Kamer der Staten-
Generaal, om daarna zich af te vragen,
in hoever de verkregen resultaten ook bruik
baar zouden zijn voor de verkiezing van
Provinciale Staten en Gemeenteraad en
in hoever ten aanzien van deze verkiezin
gen bijzondere gezichtspunten zich voor
doen.
Ten slotte heeft de commissie stilgestaan
bij de Eerste Kamer, ten aanzien van welk
lichaam het vraagstuk der evenredige ver
tegenwoordiging verschijnt in een geheel
ander licht, uit hoofde van de verkiezing
van dit college door de Staten der Provin-
oiën.
Voor alle politieke partijen, juister ge
zegd, voor alle groepen, waarin de kiezers
zich indeelen, éénzelfde verhouding in het
leven te roepen tnsschen het aantal stem
men, dat de partij of groep heeft uitge
bracht en het aantal zetels, dat zij zal
innemen in het vertegenwoordigende
lichaam, zoodat aan alle partijen of groe
pen op hetzelfde gemiddeld aantal stem
men een zetel wordt toegekend, aldus
omschrijft de commissie het doel der even
redige vertegenwoordiging.
Van de in de gepubliceerde literatuur,
en niet openbaar gemaakte verhandelingen
©n gegevens, die haar in groote hoeveel
heid zijn toegezonden en de daarin neerge
legde bouwstoffen, heeft de commissie par
tij getrokken.
De onderzoekingen en beschouwingen der
oommissie liepen voornamelijk over do on
derstaande vragen of stelsels.
I. Variabel of vast quotient.
'Te dien opzichte kan de Commissie niet
ontkennen, dat alle 6telsels, waarbij wordt
uitgegaan van het variabel quotient, hebben
te arbeiden met berekeningen, die niet aan-
etonds zoo gemakkelijk kunnen worden ge
volgd en getoetst. De toepassing der even
redige vertegenwoordiging loopt daardoor
gevaar onbegrepen en dus impopulair te
blijven. Aan dit gevaar ontkomt het stel
sel van het vaste quotient. Eén zetel op
een vooraf vastgesteld aantal stemmen
houdt de commissie voor een denkbeeld,
dat iedereen onmiddellijk vat.
Intusschen zou in het beginsel van ver
tegenwoordigende lichamen met een be
paald aantal leden, ingrijpende wijziging
moeten worden gebracht bij invoering van
een kiesstelsel, dat het aantal vertegen
woordigers doet wisselen niet slechts met
het aantal kiezers, maar ook met hun meer
of minder trouwe opkomst aan de stem
bus. Zoodanige wijziging acht de commis
sie niet gerechtvaardigd alleen door de
meerdere bevattelijkheid van het stelae*
van het vaste quotient.
•2. Personen- ofl ij stenstelsel.
Het lijstenstelsel ontleent zijn naam hier
aan, dat iedere politieke partij, of andere
zich daartoe vormende groep van kiezers,
vóór de verkiezing een lijst van candidaten
opstelt en inlevert. En het kenmerk van
liet stelsel is, dat elke uitgebrachte stem
in de tersie plaats telt voor de ingeleverde
lijst, d.w.z. doet toenemen het aantal stem
men, dat beslist over de vraag, hoeveel ze
tels aande lijst, d.i. dus aan een partij
of een Jciezersgroep, zullen worden toege
kend. Eerst daarna komt aan de orde de
vraag, wie van de op de lijst geplaatste
candidaten de toegekende zetels zullen in
nemen.
Daarentegen bij het personenstelscl is het
uitsluitend de kiezer zelf, die de mogelijke
overdrrchi van zijn stem regelt.Nimmer
kan zijn stem medewerken tot de verkie
zing van andere candidaten dan die hij
zelf op zijn stembiljet heeft aangewezen.
Kan de Commissie niet ontkennen, dat in
theorie het personen stel sel in zoover de
voorkeur verdient, dat het de vrijheid van
keuze en de onvoorwaardelijke eerbiedi
ging van des kiezers wil waarborgt ep den
kiezer niet voor het alternatief plaatst zich
te onthouden of te steirnnen voor een groep
van candidaten onder wie er kunnen voor
komen, die hem onwelgevallig zijn daar
staat tegenover, dat de in ons land aan
genomen wijze van stemmen, waarbij d»t
kiezer zelf zijn biljet moet invullen op het
stembureau de operatie van het uitkiezen en
rangschikken voor verreweg de meesten on
doenlijk maakt. Deze wijze van stemmen
zou dus moeten worden prijsgegeven, wat
der commissie voorkomt een zeer ernstig
bezwaar te zijn.
De commissie meent daarom voor de ver
kiezing van de Tweede Kamer het perso-
nenstelsel niet te mogen aanbevelen. Zij
geeft de voorkeur aan het lijstenstelsel, dat
den kiezer to gemoet komt in de regeling
van de overdracht zijner etem, zijn het ook
dat dit gepaard moet gaan met beperking
van zijn vrijheid zelf die overdracht te re
gelen. Door het lijstenstelsel te aanvaar
den, zal het nieuwe kiesstelsel den kiezer
de vervulling van zijn taak zoo gemakke
lijk mogelijk maken en de thans geldende
wijze van uitoefening van het kiesrecht on
veranderd in stand kunnen worden gehou
den.
Wat betreft 3
Verdeeling der zetels tusschen
de lijsten,
ontwikkelt de Oommissie als de h. i. juiste
methode van verdeeling, die, welke het
kiesquotiënt zóó weet vast te stellen, dat
bij deeling daarvan op de aantallen stem
men van elke lijst de som der uitkomsten
gelijk is aan het getal der te vervullen
plaatsen, zoodat alle zetels kunnen wor
den toebedeeld. Deze methode handhaaft
de evenredige verdecling van het aantal ze
tels zoo ver als mogelijk is bij de ondeel
baarheid van den zetel. Tegen het denk
beeld der evenredigheid zondigt de metho
de, die de onverdeelde zetels toewijst aan
de lijsten met de grootste overschotten aan
stemmen, waardoor aan de kleine partijen
do kans wordt gegeven op vertegenwoor
diging ver boven haar sterkte.
De Comissie aarzelt dan ook niet, de me
thode der gemiddelden aan te bevelen.
Wat d© wijze van vaststelling van het
kiesquotiënt betreft, geeft de commissie
de voorkeur aan de formule d'Hondt-, om
dat die berekeniDg door het publiek ge
makkelijker zal worden begrepen, en voor
al, dat zij een duidelijker en daardoor ge
makkelijker te controleeren resultaat op-
levert-, door haar tabellen van quotiënten,
waarop die, welke recht geven op een ze
tel, zonder moeite kunnen worden afgele
zen.
De Oommisie wenscht niet te zien voor
geschreven, dat de kiezer slechts tusschen
lijsten, niet ook tusschen candidaten heeft
te kiezen. Ten aanzien van deze wordt hem
de wet geheel voorgeschreven door hen, die
de lijsten inleveren, dat zijn in de practijk
de politieke partijen en haar leiders.
Naar de meening der Oommisie komt den
kiezer ook invloed toe op de beslissing, wie
de vertegenwoordigers van zijn partij zul
len zijn.
Tegenover de stelsels, waarin de kiezer
even vele stemmen uitbrengt als plaatsen
te vervullen zijn, hetzij dan met, hetzij zon
der bevoegdheid tot cumuleeren, behandelt
de commissie de methode, welker grondge
dachte verwant is aan die van het Hare
stelsel. Evenals in dit stelsel heeft de kie
zer hier slechts één stem, die hij uitbrengt
op den oandidaat van zijn voorkeur. En
ook hier gaat de stem, als zij overtollig is
voor de verkiezing van dien candidaat, over
op een anderen candidaat. Maar terwijl
het Hare-stelsel den kiezer zelf laat be
slissen op wien zijn stem, zoo noodig, zal
overgaan, wordt hem in het stelsel, waar
voor de Commissie de aandacht vraagt,
deze beslissing onthouden. De stem komt
ten goede aan een van de andere candida
ten der lijst. Maar aan wien, daarover
beslist de kiezer niet.
Ook, indien werd aanvaard een stelsel,
waarin de kiezer meer dan één stem uit
brengt, zou daarom, naar het oordeel der
Commissie, toch de vrijheid om te stem
men op candidaten van verschillende lijs
ten (het zoogenaamd panacheeren) aan den
kiezer moeten worden onthouden.
Een lichtzijde van het stelsel der enkele
stem is voor de Commissie de nagenoeg
volkomen zekerheid, dat de voormannen der
partijen wordt gekozen, wat niet slechts een
partijbelang, maar stellig tevens een al
gemeen belang is. Zij zullen in den regel 't
aantal stemmen behalen voor verkiezing
vèreischt. De mogelijkheid voor de tegen
partij om hen uit do vertegenwoordiging
te weren (decapiteeren), is volkomen uitge
sloten. Maar wat in dit stelsel bovenal aan
trekt, is de eenvoudigheid van zijn toepas
sing, zoowel voor den kiezer als voor hen,
die den uitslag der verkiezing hebben vast
te stellen.
Op deze cn andere gronden is de Com
missie eenparig van oordeel, dat voor de
rechtstreeksche verkiezingen ten onzent al
leen het stelsel der enkele stem in aan
merking moet komen. Intusschen bestaat
bij haar die eenstemmigheid niet als het
aankomt op do nadere uitwerking die aan
het stelsel moet te beurt vallen.
Het Belgische stelsel, yolgens hetwelk
de kiezer zijn voorkeur uitdrukt voor een
bepaalden candidaat, maar dat zijn stem,
indien zij overtollig is voor de verkiezing
van dien candidaat, overgaat op een an
der, wenschten eenige leden der Commissie
te volgen. Zij zien in de bevoegdheid om te
stemmen %an het hoofd der lijst de juiste
uitdrukking van de juiste gedachte, dat de
verkiezingsstrijd moet loopen over begin
selen, niet over personen.
Bij de meerderheid der commissie be
staat echter tegen dit stelsel ernstige be
denking. Een etehel, dat den kiezer als het
ware een aanwijzing geeft om alleen voor
j een partij te stemmen, gaat, naar het oor-
deel der meerderheid van de Commissie te
j ver. Zij wil den kiezer niet eiken prikkel
ontnemen om zich rekenschap te geven,
niet alleen vaD de partij, welke hij 6teunt,
i maar ook van den persoon, dien hij als af
gevaardigde begeert. Zij wenscht vast te
houden aan deze grondgedachte van het
stelsel der enkele stem, dat de kiezer zelf
den candidaat zijner voorkeur aanwijst.
De overdracht der stemmen op een can-
didaat boven^ het kiesquotiënt uitgebracht
j behoort, naar het oordcel van de meerder
heid der' commissie, aldus te worden gere-
geld, dafc dc overtollige stemmen strekken
tot verkiezing van de candidaten, die het
J kiesquotiënt niet hebben bereikt, naar jde
rangorde, die deze candid aten op de lijst
innomen.
De vrees van de minderheid der oommis
sie, dat dit stelsel eerder dan het Belgische
kan leiden tot een onderlingen strijd tus
schen de oandidaten van dezelfde partij om
do meeste stemmen tot zioh te trekken,
waarbij allicht de minst scrupuleuze ele
menten een voorsprong zullen hebben op
hun mede-oandidaten, deelt de meerderheid
niet.
Ten slotte wijst de Commissie voor het
stelsel, dat haar meerderheid aanbeveélt,
er met den meesten nadruk op, dat de keu
ze, die hét Belgische stelsel geeft tusschen
een stem aan het hoofd der *»jst en een
stem op een bepaalden candidaat^ in de
wijze van uitoefening van het kiesrecht een
complicatie brengt, die men thans ten on
zent niet kent.
En daar het vooral van het grootste be
lang is, dat het nieuwe stelsel thans van
den kiezer niets meer vergt dan ook het
thans geldend stelsel doet, wordt die in het
door de meerderheid der commissie voorge
staan stelsel volkomen bereikt-. Daarin kan
ook het artikel der kieswet, dat thans de
wijze van stemmen regelt, ongewijzigd blij
ven.
Commissaris der Koningin in Utrecht.
Bij Kon. besluit! is met ingang van 1 Aug.
benoemd tot Commissaris der Koningin in
de provincie Utrecht mr. d/r. F. A. C.
graaf van Lijn dén van Sandenberg, lid van
de Gedep. Staten dier 'provincie.
Do 'benoemde Commissaris werd in 1873
te 's-Gravenhage geboren. Hij is de zoon
van wijlen de>n oud-Minister van Financiën
graaf Yan Lynden van Sandenberg en pro
moveerde in 1S99 te Utrecht in de rechtB-
en staatswetenschappen.
Na 1900 waren zijn betrekkingen of amb
ten de volgende kantonrechter-plaatsver
vanger te Wijk-bij-Duurstede, secretaris van
het hoogheemraadschap van den Lekdijk
Benedendams en Ysseldam, secretaris der
staatscommissie voor de gemeente-financiën;
lid van GecL Staten van Utrechtlid der
Staatscommissie voor den Landbouw. In
1909 als anti-revolution air gekozen tot' lid
van de Tweede Kamer voor het kiesdistrict
Kampen, maakte hij in de Volksvertegen
woordiging slechts de vierjarige zitting
periode mede, daar hij zich «n 1913 niet meer
herkiesbaar stelde
Sedert 31 Aug. 1903 is graaf Yan Lynden
kamerheer in buit-en gewonen dienst van. B
M. de Koningin.
NIET1WQT1? modellen Heeren-Stroohoeden.
illLU VV ui D h. A. TIMMERMAN, Hofl.,
N Btfn 46. Tel. 142.
Zaterdag
Vergulden Tnrk. Buitengew. Algem. Vergade-
ring N. V. Electriciteit en Gas-MlJ. v. h. De Vries
en Stoveilfi.
Kantoor N. V. Boekh. en Drukkerij v. h. E. J.
Brill. Algem. Vergadering. 'sMorg. 11 n u r.
Zondag:
't Posthof; Duo Busch. Guur.
Den Haag. Sportterrein Houtrust. Landelijke
Meeting. Afd. Leiden Verecniging Vrouwenkies
recht. 'flllidd. ha II twee.
Dinsdag 9 tot en met Donderdag 18 Juni:
Leidsche Kunstvereeniging. Tentoonstelling
Schilderijen door Q. Ydema, Den Haag. 2—5 uur.
Woensdag, Zaterdag, Zondag:
Bio9cnpe Théatro „Imperial", Stationsweg.
8 u u r. (Woensdag en Zaterdagmiddag ook 2 uur).
Tramongeluk te Lisse.
Zoo Eeeft dan de Noord-Zuid-Holland'
Èche Stoomtram weer een slachtoffer
meer. Ditmaal is het gelukkig een auto,
ofschoon het zeer weinig had gescheeld,
of er waren menschenlevens te betreuren
MENU.
Bruine boonensoep, Varkenslappen,
Postelein.
Is het niet onverantwoordelijk, dat
langs een drukken straatweg als die van
LeidenHaarlem, een dergelijk ding mag
bestaan, een toestand worden besten
digd zooals men nergens vindt?
Dat ze ouderwetsch is, het zij zoo,
ofschoon een ieder zal toegeven, dat
zoo'n stoomtram niet meer past in de
vooruitstrevende bloembollenstreek.
Schamen wij ons niet voor de massa
buiteniandsche bezoekers, die hier hun
leveranciers komen bezoeken, dat wij
hun geen beter vervoermiddel kunnen
aanbieden? Dat alles zou echter nog
houdbaar zijn met behulp van de auto
en met de hoop, waarin wij leven een
maal eens de Electrische tram langs den
Straatweg te zien rijden.
Er is echter meer, wat veel erger en
zelfs onverantwoordelijk is. Het is name
lijk onmogelijk, dat de machinist van de
Stoomtram, wanneer het plotseling noo
dig is, of als de tram van hellingen komt,
deze tot stilstand kan brengen en wëf
om de eenvoudige reden, dat de oude
Katwijksche wagens te zwaar zijn voor
de kleine vierkante oude machines van
het jaar 1880 of vroeger.
Bovendien schijnt het bellen den ma
chinisten le vervelen, want keer op keer
ziet men trams gaan, die zonder eenig
waarschuwen de gevaarlijkste kruisingen
passeeren.
Heele einden worden afgelegd, terwijl
de machinist bezig is zijn machine na
te zien, en in het geheel niet voor zich
op den weg uit kan zien. De machine
wordt slechts door een persoon be
diend, en de man kan niet stoken en
vooruit zien gelijktijdig. Gisteren is hier
het duidelijkste bewijs geleverd. Tram
A, van Leiden, komt zonder bellen, zon
der eenig signaal van af de brug en pakt
een auto, die hij door een hek duwt en
tegen een boom verplettert. De tram kon
toen juist passeeren en vervolgt zijn weg,
om 5 minuten verder te wisselen met
tram B, van Haarlem komende. De ma
chinisten waarschuwen elkaar blijkbaar
niet. De auto was door zijn gewicht in
middels weer even teruggeweken en de
baan was "daardoor weer riïet vrij.
Hoewel er 30 a 40 menschen hard-
roepend de naderende tram te gemoet
loopen en zeggen de baan is niet vrij,
antwoordt de machinist dood-kalm:
„Mijn remmen staan aan, ik kan 'verder
niets doen en even later rijdt de tweede,
tram op de auto.
O, wetten in Nederland, wetten zoo
scherp op het eeno, zoo ontzettend laks
en onvolledig op het andere!
Burgers in de dorpen, waar deze tram
passeert, moet deze toestand zoo blijven
Op tegen dezen wantoestand. Het kan,
het mag niet langer. Ziet alleen naar de
massa ongelukken van den laatsten tijd,
en wij en onze kinderen kunnen ons niet
meer op den Straatweg veilig achten.
In de hoop, dat er verandering in
dezen toestand eens zal komen, teekent,
met dank voor de plaatsing,
Een Abonné,
De wedstrijden van Zaterdag.,
Lawn-Tcnnis.
Lolden» Internationale wedstrijden op de Post-
hofbanen.
De wedstrijden te Lelden.
Hedenmorgen konden de wedstrijden niot op tijd
aanvangen. daar de banen nog niet voldoende op
gedroogd waren.
Voor Zondag staat op dc agenda:
Korfbal.
Eindstrijd om den Zilveren D. T. Y.-Bal Am
sterdam: D. V. D.—Ylteeee.
Roeien.
Amsterdam: Boeiwedstrijden van de Kon. Z.- en
B.-V.
Lawn-tennis.
Leiden: Internationale wedstrijden op de Post-
holbanen.
Voetbal.
Eindstrijd om den L. Y. B.-Beker Voorscho
ten Beresteyn—L. Y. V.
Wiclrijden.
8ohcveningenWedstrijden op de wielerbaan.
Korfbal.
Do Bestuursverkiezing van den N. K. B.
Voor een van de vier vacatures in het bestnnr
van den N. K. B. is door do vereeniging Fluks en
Vltosso van Leiden en D. V. D. en D. E. V. van
Amsterdam candidaat gesteld de heer B. G. A.
Smeets van Loidc-n.
Het Bestuur van Fluki.
Het bestuur van Fluks ie aldus samengesteld i
A. Sjouw, voorzitter: B. G. A. Smeeta, vice-voor.
litter; mej. M. Hooks, late eooretariej J. Biodel,
2de secretaris, en mej. O. Dljkhof, penningmees
ter.
Voetbal.
StockholmZwedenEngeland 61.
.Luchtvaart»
Nieuwe records met 4 en 6 passagiert.
De Fxansche vlieger Garaix. specialiteit van vlieg-
rooords met meerdore passagiers, heeft op het
vliegkamp van Chartroe Woensdag niet mindor dan
23 nieuw© wereldrecords gemaakt, waarvan elf met
vijf en twaalf met Tier passagiers werden vol
bracht. („de TeL")
FAILLISSEMENTEN.
w. B. Uittenhout, kofflehulshondor, te Leiden.
Oli. H. Wingbermühle, mannfaoturier, to Lei-
muiden.
J. Oohen Barnetljn, hoopman, to 's-Gravenhage.
G. de Vries, zonder beroep, te Utrecht.
A. O. van Nes Ligterink, winkelier in dames
hoeden, te Utreoht.
W. van Moort, winkelier en landbouwer, to Bt>
Annaland. -
P. Francke. aannemer, te Kwintsneul.
Geëindigd ie het faillissement van M. van
Adrlohem, zonder beroep, aan „De Vink", onder
■Yooreohoten.
Diploma's voor M U. L. O.
De heer W. Cramer, oud-hoofd den
Jongensschool 2de klasse alhier, vestigt
en met recht in zijn Ingezonden
Stuk van Zaterdag 6 Juni j.L, de aan
dacht op de voorrechten, verbonden aan
het bezit der diploma's A en B. voor
M. U. L. O.
De heer Cramer deelt verder o.a. mee,
'dat "hem, gedurende zijn 'hoofdschap,
meermalen door ouders van leerlingen is
gevraagd, of zijn school aanstuurde op
het examen voor M. U. L. O. Daar het
antwoord ontkennend luidde, zagen
zulke ouders zich dan verplicht, naar
een andere school om te zien.
Met het oog op het belang, dat deze
zaak waarschijnlijk voor vele ouders kan
hebben, is het misschien wel eenigszins
jammer, dat de heer Cramer er niet
aan gedacht heeft, even, al was het maar
tusschen twee haakjes, die andere leid
sche School te noemen, die reeds in dien
tijd wel aanstuurde op het examen voor
M. U. L. O., en waarnaar de betrokken
ouders wel moesten omzien. Het is wel
zeker, dat den heer Cramer, in dit ver
band, geen andere Leidsche Onderwijs
inrichting voor oogen kan hebben ge
staan, dan 'de „Bijzondere School v. M.
U. L. O. a.h. Noordeinde," de eenige
school, voor zoover mi) bekend i$, waar
van, tot nog toe, leerlingen het examen
voor M. U. L. O. hebben afgelegd.
Van het jaar 1907 af, toen deze exa
mens voor de eerste maal werden afge
nomen, onderwierpen 27 leerlingen, on
der wie 3 meisjes, zich r in dit examen.
Van die 27 slaagden er 25. Elt hunner
verwierven diploma A, 14 hunner di
ploma B. In 1913 zagen hvee leerlingen
zich door het toen behaalde diploma
B den toegang geopend tot de Middelb.
Koloniale Landbouwschool te Deventer.
J. B. MEIJNEN,
Hoofd der „Bijz. School v. M.
U. L. O. a.h. Noordeinde,"
Leiden, 11 Juni 1914.
Kweekschool of Kaderschool voor de
Zeevaart.
Mijnheer de Redacteur 1
In Uw orgaan van 10 Juni komt voor een
wederlegging van mijn ingezonden stuk
„Kweekschool of Kaderschool" van een
Marineman.
Niet onverdienstelijk is de geachte schrij
ver in zijn opvatting. De zaak echter, waar-
om het gaat, is do, zinsnede uit het wets
ontwerp „tijdens het verblijf in de ver-
zamelklasse en na de eerste reis aan
boord van een vormingsschip zullen dege
nen, van wie op grond van hun karakter
of aanleg niet verwacht kan worden, dat dl
tot geschikte onderoffioieren der ieemach{
sullen kunnen worden opgeleid, uit de^
diens! worden ontslagen."
Wat zit er nu voor on r e d e 1 ij ka in de»
«en door het Marinebeatuur gestelden
eleohï vraagt sohrijver. Eenvoudig dit,
er na verloop van pl.-m. een jaar nog leer-i
lingen-onderofficier kunnen ontalagea
worden. Die tijd is zeker ve el te lang.
Kan de geachte Marineman mij verzeke»
ren, dat op de Machinistensohool en op het
Instituut denzelfden regel geldt ala
voor do a.e. Kaderschool, dan ia de zaak
gezond. Dat was de hoofdzaak van mijn vo
rig schrijven, waarom het te doen was. Ik
merk in zijn stuk wel enkele bepalingen op
over wegzending doch deze 1 ij k e n m ij
lang zoo streng niet, als bovenstaande zin
snede uit het wetsontwerp.
De wegzending door een timmerman van
een zijner krullenjongens is 'n enorm groot
verschil met de wegzending van een leer
ling-onderofficier. Ten eerste heeft die pa
troon daar geen jaar voor noodig en ten
tweede de autoriteit tusschen het hooge
Marinebestuur en dien eenvoudigen tim
merman zal wel eenig verschil in de schaal
leggen ter beoordeeling van den wegge
zondene in de maatschappij. Dit", voorbeeld
gaat m. i. niet op.
De geachte Marineman zegt ook met iets
zachter woordenwegens ongeschiktheid
voor den zeedienst met een overigens eer
vol ontslag uit den dienst gezonden.
Dat klinkt mooi, doch in het wetsont
werp staatuit den dienst worden
o n t si a g e n. Dat eervolle beteekent dan
al heel weinig. Na pl.m. een jaar in mili
tairen dienst geweest te zijn, oordeelt do
burgermaatschappij over die wegzending
geheel anders.
Als verder de Marineman er zoo van
overtuigd is, dat het wegzenden wegens on
geschiktheid denzelfden kringloop zal heb
ben voor een leerling-onderofficier, als voor
een adspirant-machinist of adelborst, dan
zal het wel gaandoch juist daarvoor be
staat bij mij groote vrees. Zeer spoedig kan
blijken, wie van ons gelijk heeftde Mari
neman of Opmerker.
Yan verdachtmaking is bij mij geen spra
ke, waarom ik op alle andere insinuaties
in het stuk van den geachten Marineman
Diet zal ingaan.
Mooht mijn schrijven er toe hebben bij
gedragen, dat de positie van den leer
ling-onderofficier vrijwel verzekerd is en
de wegzending na pl.m. een jaar wegens
ongeschiktheid even gering zal zijn als bij
de hoogere inrichtingen van de Marine, dan
zijn ouders en voogden voor groote onge
rustheid en teleurstelling gevrijwaard, en
heb ik de voldoening, dat bij opleiding voor
officier of onderofficier hoofdregel geldt.
Indien de Marineman ook over boven
staand schrijven zijn licht wil laten schij
nen, deel ik hem vooraf mede, dat ik om
de hatelijkheden, aan het einde van zijn
verdediging in zijn stuk van 10 Juni, hem
niet verder van debat dienen zal.
U, Mijnbeer de Redacteur, beleefd dan
kend.
Een Opmerker.
405do STA ATS LOTJE «IJ.
Trekking: van Vrydag 12 Juni.
5de Klasse. 17de LUst.
No. 19295 5000 en premie van 30,000.
No. 19592 premie van 3000. No. 14330
/lOOO. No. 11062 100.
Prijzen van 70.
'574 4235 6250 6922 832+ 123S7 16474 19072
*832 5328 6450 7606 *11419 12497 17007 19670
1848 5457 6647 76r2 11.449 14522 18866 20752
2955
NIETEN.
266 3633 7878 9755 11645 *3223 1SS93 18984
711 3730 8167 9987 11653 13547 15937 19107
929 3746 8496 10091 11832 13658 f6770 19184
175° 3^41 S886 10367 11910 14123 17377 19230
2201 4921 9081 10635 12140 14672 17702 19795
2217 5589 9196 10924 12183 14718 18179 19958
2561 6351 9404 11117 12525 15133 1S225 20426
2633 7032 9585 11225 12925 15'45 18594 20704
3461 7636 9745 11288 13042 15262 1880.)
Stoomschepen.
STOOMVAART-MIJ. NEDERLAND.
„Billiton", uitreis, arr. 11 Juni te Southampton
„Grotius", uitreis! arr. 11 Juni to Singapore; „Ban-
da", uitreis, arr. 11 Juni to Port-Said; „Niaej',
uitreis, arr. 11 Juni to Sabang; „Bombrandt",
thuisreis, vertrok 11 Juni van Tanger.
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
„Besoeki", uitreis, arr. 11 Juni to Sabang; „Tam-
bora", uitreis, vertrok 11 Juni van Marseille.
KON. WEST-IND. MAILDIENST.
„Medea" vertrok 8 Juni van Curaeau naar Am<
sterdam.
KON. HOLL. LLOYD.
„Hollandia", thuisreis, vertrok 10 Juni van Bio
Janeiro; „BiJnland" arr. 10 Juni van Amsterdam
to Buenos Ayros; „Salland" arr. 10 Juni van
Amsterdam to Buonos Ayros; „Zaanland" vertrok
11 Juni van Montevideo naar Amsterdam.
KERKELIJKE BERICHTEN.
De Kaag. Ned-Herv. Gem. Zondag
morgen te tien uren, de heer A. J. van
Wijngaarden, bor. predikant te Egmond-
aan-Zee.
N o o r d w ij k. Ned. Protestantenbond.
Zondagmorgen te halfelf, ds. A. M. A.
Reyndera, JRem. pred. te Amsterdam.
O egstgeest. Ned.-Herv. Gem. Zon
dagmorgen te tien uren, dr. J. Weener, van
Haarlem.
Yoorschoten. Ned.-Herv. Gem. Zon
dagmorgen te tien uren, prof. H. M. vflQ
Nes, van Leiden.
ACADEMIËN IEUWS.
Leiden. Bevorderd is tot doctor in de
rechtswetenschap op Stellingen, do heer
J. Ph. Smits, geb. te Utrecht.
Bevorderd is tot artis de heer C. Oarsten
©n geslaagd voor het voorbereidend exanien
Ned-In d. adm. dienst dé heer G. W. Mein-
dersma. t
Geslaagd is voor het oandidaats-ex&m
in de plant- en dierkunde mej. E. Zeijdel.
Utrecht. Bevorderd is mét lof t!ot docto'
in de plant- -en dierkunde op proefa^n»*1
„Onderzoekingen over fototropio'de e
W. H. Arisz, geb. te Utrecht. j
