N<>, 16586.
Zaterdag; 31 Maart.
Tierde Blad. A°. 1914.
Brieven van een Leidenaar.
Eerste Kamer.
LEIDSCI
DAGBLAD
CCCCLXXV.
Ik hoor nooit anders kwaad spreken
van Leiden dan door de Leidonaars zelf.
,0f het een algemeene t.relc is in het
menschelijk karakter om op zijn eigon
stad af te geven, weet ik niet, maar
dat mijn stadgenooten daar een handje
van hebben, dat is zeker.
Als de vreemdeling de eer van onze
glad niet ophield, stond het ér slecht
tnet ons voor.
„Zoo, zoomijnheer komt uit Leiden
;,öm u te dienen."
■„'n Klassieke stad der wetenschap,
.Veel geleerdheid zeker?"
En als je dan vertelt van een honderd
professoren, lectoren en privaat-docen
ten en 1400 studeerenden, dan ziet deze
Vreemdeling vol eerbied naar ons op.
[Verder weet elke vreemdeling van onze
kostbare Museums, antieke gebouwen,
groote fabrieken, enz., enz., enz., ja,
zelfs van onze peueraars to vertellen.
't Is een lust om het aan te hooren.
1 Doch pas sta je op het achterbalkon
van onze mooie electrische tram, die je
Ivan liet station elke vijt minuien de be-
Iroemde slad inbrengt, of je hoort het
weer heel anders.
,,'n Dooie boel, als je wat genieten wilt,
moei je wel naar Den Haag", en wie
.weet wat er al verder volgt. Wie zegt
niet dagelijks haast dit lesje mee op?
Zelfs van het practisch standpunt van
den koopman lijkt mij dat smalen op
éigen stad niet aan te bevelen, maar het
is voor een groot deel ook onrechtvaardig
bovendien.
Er zou niets in Leiden te doen zijn?
Menschen, leest dan toch do „Agenda
van de Week" in het „Loidsch Dag
blad."
Kornedie's plenty, concerten en wat
mooie 1 meer dan een normaal mensch
kan verduren, ook met het oog op zijn
beurs, voordrachten en lezingen op het
gebied van wetenschap, kunst, politiek,
soms twee of drie op één avond, tk iaat
mij niet veel ontgaan, maar ik moet
gul bekennen, dat er in de laatste weken
geen bijhouden aan is. En zeg nief, dat
dit alleen is voor menschen, wien het
niet hindert, dat zij een paar maal per
week een achterwiel laten roJlein.
Ook voor hen, die weinig of niets kun
nen missen, wordt gezorgd. Ik zai niet
terugkomen op do goede en toch mooie
Volksbijeenkomsten, die nu weder zijn
geéindigd.
Ik kan mij begrijj>en, dat menig be
zoeker bij het heengaan na den laatsten
avond den wensch uitsprak, dat er nog
eenige zulke avonden mochten volgen.
Voor hen en voor de velen, die klagen,
dat er hier zoo weinig te doen is, wil
ik in 't voorbijgaan er op wijzen, dat
reeds Zondagavond in de Sladszaaf de
Concert-vereeniging van Haarlems mu
ziekkorps, onder directie van don heer
Kriens, een volks-concert zal geven. Ik
behoef dit niet aan to bevelen. HetHaar-
lprnseh Muziekkorps heeft mijn lot niet
noodig. De concert-vereeniging geeft
sinds jaren populaire concerten te Am
sterdam en Haarlem, die door duizenden
bezocht werden. En mocht het morgen
avond blijken met het concert in de Ge
hoorzaal, dat het publiek te Leiden deze
soort concerten ook op prijs stelt, dan
zullen er meer volgen.
liet zal dus van de Leidenaars zelf af
hangen of wij weer een attractie meer in
onze gemeente zullen hebben. Wie het
zonder een bijzondere uitspanning op
Zondag niet stellen kan. en wie boven
dien van goede muziek houdt, zal onge
twijfeld morgen en volgende koeren van
de partij Zijn. Men geniet hier voor min
der geld dan een dagretonrtje derde
klasse naar Den Haag méér dan men
tiaar allicht voor een aanzienlijk entrée
genieten kan.
Het inoet nu eens uit zijn met dat
trekken op Zondag naar Den Haag. Wie
bchoefle heeft, om uit te gaan, kan zijn
geld hier ook kwijt worden; er profi-
ieeren dan nog Leidsche neringdoenden
van. Er wordt dikwijls geklaagd, dat er
zooveel welgestelden naar Den Haag
paan verhuizen, waardoor de gemeente
kas zooveel schade lijdt, omdat rij dan
niet meer bijdragen in de belastingen;
maar ik geloof, dat door het herhaalde
lijk bezoeken van Den Haag voor uit
spanningen, voor het doen van inkoo-
pc.ii en voor welke doeleinden al meer,
de gemeente feitelijk veel moer wordt
benadeeld.
De vreemdeling maakt bij voorkeur ge
wag van onze museums. Hocvoef Lei-
deriaren, die luide klagen dat hier niets
is, kennen deze kostbare verzamelingen,
waarin op 't gebied van wetenschap, nij
verheid en kunst, ja zelfs voor het am
bacht heel veel valt te leeren?
i En mocht men, enkel op zichzelf aan
gewezen, er te midden van een over
weldigende veelheid stof, hulpeloos
Staan, men heeft zich slechts met ande
ren tot een gezelschap te vormen en
leen verzoek tot de directie onaer Mu-
bea Ie richten en men wordt door we
tenschappelijke leiders rondgevoerd.
M'y hebben sinds geruimen tijd onze
Leeszaal en ïibliotheek „Reuv.ens", waar
»nen voor niemendal do meeste dag- en
weekbladen en de bests tijdschriften
leest. Behoeft men zich dan te vervelen
ba landerig te worden?
Rn dan dg ysJe vergaderingen, HM
zijn in de laatste jaren vooral onze Stu-
denten-vereenigingen, die de beste spre
kers over speciale onderwerpen laten
optreden en de deuren van liet Academie
gebouw wijd open zetten, om er ook be
langstellenden buiten de studentenwe
reld van te doen profiteeren. Soms zijn
er zoo bedroevend weinig hoorders en
voornamelijk ontbreken er de burgers.
En dan slagen, dat er niets te doen
is, dat rnen hier haast versuftl
Ik zeg niet, dat iedere man en iedere
vrouw nier on elders naar toe moet
gaan. Vindt iemand zijn geluk en zijn
vrede in den huiselijken lering, opper
best; maar ik sc-hryt hier voornamelijk
voor hen, die zich verbeelden, dat wij
hier in Leiden zoowat halt om half ver
somberen en vereenzamen. Zij hebben
ongelijk. Laten zij nu ook dit ongelijk
bekennen en zich voornemen voorlaan
het schimpen op Leiden na te laten I
Ik wou wel eens weten, wat velen van
die klagers zelt doen om de stad vooruit
te brengen.
Steunen zij de goede zaken, die hier
zijn, met hun geld, met hun tijd, met
hun persoon? Willen zij meehelpen goede
dingen tot stand te brengen? Klopt men
niet. tevergeefs bij hen aan, als men
zich ergens voorspant?
O, ik weet het wel, ook aan Leiden
ontbreekt nog veel. De toestanden zijn
hier nog lang niet alle zooals zij moesten
en konden zijn. Maar dat ligt dan ten
slotte immers ook weer aan de men
schen, die de Leidsche gemeenschap
vormen?
En daarom, medeburgers, groot en
klein, voortaan niet meer over Leiden
en do Leidenaars, over de start en haar
bestuur klagen, maar zelf er toe mede
werken om haar vooruit te brengen en
haar te doen rijzen in de ac.hling van
ingezetene en van vreemdeling beiden.
Wie geen gevoel van eigenwaarde be
zit, verliest zichzelf; wie de stad zijner
inwoning niet hoog houdt, werkt voor
het minst niet mede tot haar vooruit
gang in stoffelijkcn en in zedelijken zin.
En dat js toch van ieder een eerste
burgerplicht.
Leo van Steyn. t
Geheel onverwacht komt uit Elampes
het bericht, dat Leo van Steyn over
leden is. Geen ongeluk heeft een eind
gemaakt aan het leven van dezen vliege
nier. Van Steyn is overleden aan veronal-
vergiftiging. Den laatsten tijd leed hij
in erge mate aan slapeloosheid. Hij nam
hiertegen veronal m en een te groote
dosis heeft den dood veroorzaakt.
Korten tijd geleden werd gemeld, dat
Van Steyn de aviatiek vaarwel zou zeg
gen. Deze tijding maakte indruk, want
Van Steyn mocht zich in een groote
populariteit verheugen.
Juist bleek dit bericht niet, want na
derhand is Van Steyn weer in Ktampes
opgestegen en heeft er eenige vluchten
volbracht. Ilij had de vliegsport lief om
haarzelf; bij was en bleef amateur.
Het ,,Vad." geeft omtrent, den sym-
palhieken jongen man vele bijzonderhe
den, waaraan we het volgende ontlee-
non.
Leonard George Van Steyn werd op 1
Juni 1884 te Amsterdam geboren, waar
hij "de lagere school doorliep. Later telde
het Haagscho Gymnasium hem onder
haar leerlingen en in 1903 stond hij in
geschreven aan de Leidsche universiteit.
Zijn studies daar werden onderbroken
door het vervullen van militieplichten
en door een tweetal reizen naar Indië,
waar zijn broeder, II. G. van Steyn,
in 1907, als luitenant-ter-zee diende,'en
er later de vliegeniers-nalatenschap van
luitenant Rambaldo aanvaardde.
Dit had indirect bet gevolg, dat de
broeders vlieglessen gingen nemen. Aan
vankelijk te Cannes en Antibes, maar de
jongere vertrok spoedig, in 1913, naar
de Farman-school te Etampes, waar
Pierre Gougueheim zijn leermeester
werd.
Den lsten Maart 1913 haalde hij zijn
brevet:
Op 27 Augustus vloog hij van Etampes
naar 's-Gravcnhage. De afstand, 439 K.
M., legde hij, met tegenwind, at in 6
uur tijds. Op „Duindigt" waren toon,
op het oogenblik van dalen, slechts wei
nig personen aanwezig.
Melden we nog alleen zijn lioogtevlucht
op .26 September, toen hij tot 2880 M.
steeg en daarmede bet Hollandsche
record op zijn naam bracht, en zijn tocht
met passagier, luitenant Van Hofstee,
op 24 October, toen hij door tot 2300
meter te stijgen, ook het hoogterecord
met passagier verbeterde, dat sinds 11
October, mét 1880 meter reeds op zijn
naam stond.
Toen het hem mislukte een verbin
tenis met den Minister van Oorlog aan
le gaan als militair vliegenier, keerde hij
nadal hij kort te voren naar Soester-
berg gevlogen was, van waar h'J met
kapitein Wallaardt Sacré als passagier
naar „Duindigt" terug kwam naar
Etampes terug, nadat hij ook aan de
jongsto manoeuvres had deelgenomen.
De tocht naar Etampes was een der
onaangenaamste uit zijn loopbaan.
Eenige malen moest hij onderweg wegens
panne of wegens ruw weer dalen en
eerst na ruim een week zag Etampes hem
op de vliegplaats terug.
Hel zou zjjn laatste grpote vlucht zijn.
lt de Omstreken.
AALSMEER.
Rij Seschikking van den Minister
van Landbouw, Nijverheid en Handel,
is benoemd tot lid van de commissie van
toezicht op de Rijkstuinbouwwinter-
school, dlhier, de heer C. Kossseii
AAVzn., alhier.
ALPHEN.
Door het bestuur der afd. Alphen
en O. van de Holl. Maatsch. van Land
bouw is besloten, dal de kookcursus
voor boerendochters, die tijdelijk was ge
staakt, in Mei a.s. zal worden voortgezet.
BODEGRAVEN.
Voor de afd. Bodegraven van.
„Volksonderwijs1' trad voor een volle
zaal als spreekster op mevrouw Van
RielSmeenge met het onderwerp„De
geest des tijcis en Volksonderwijs".
De korte inhoud van haar boeiende
rede komt hierop neer: Het is voor de
kinderen van hot volk in den te^enwoor-
digen tijd met zijn groolen strijd om het
leven een vereischte, dat zij goed onder
wijs ontvangen, liet aantal leerjaren
dient uitgebreid en het herbalingsonder-
wiis verplicht gesteld te worden. Vak
scholen, zoowel voor jongens ais voor
meisjes, .moeten or nog nïeer opgericht
worden. Dit is niet alleen noodig om
de vormende waarde van het onderwijs,
maar ook uit een stoffelijk oogpunt be
schouwd, is' dit noodzakelijk. Wie gx?en
goed onderwijs in zijn ieugd genoten
heeft, kan in de maatschappij immers
niet vooruitkomen. Te betreuren is het,
dat nog zoovele kinderen van kramers
en schippers óf geen; ót onvoldoende
onderwijs ontvangen. Verder hield de
spreekster een pleidooi voor de open
bare school als de volksschool.
Voor en na de rede van de spreekster
zong de zangvereeniging „Zanglust" en
kele nummers.
Verschillende ingezetenen, alhier,
die hun panden nog met aan de water
leiding hadden aangesloten, zijn door
den kantonrechter deswege veroordeeld
tot boeten.
Rij den dienst der direclo belas
tingen is verplaatst met ingang van 16
April de kommies 2de kl. J. J.'Fraa-
ken van IJsselstcin naar Bodegraven.
De verplaatsing van den kommies 2de
kl. W. A. den Adci'van Bodegraven naar
Amsterdam (Gem. D.) gaat in 16* April
1914 inplaats van 1 Mei 1914.
HAZERSWOUDE.
Do heor A. H. Goldberg- Jr., ia benoemd
tob opzichter aan de gasfabriek te Alkmaar.
Tot voorzitter van de opgerichte Ch'tv
gemengde zangvereeniging is benoemd de
hoer J. O. Gaarkeuken, tob tweedon voor
zitter do hoer S VeLlekoop, tob seöretaidi^*
do boer S. van Boek Sniz., tob penningmeester
do lieer li. van Gorkum- en tob algemeen
secundus de heer J. O. Windhorst. Als direc
teur is benoemd de hoer L. J. Windhorst, al
hier.
De anti-revolulionnaire kiesvoreeniging
„Nederland en Oranje" benoemde in plaats
van den heer W. C. van Dam, die de gemeen
te gaat verlaten, den hoer C. W. Op pel aar
als bestuurslid. De ontvangsten waren f 55.70,
de uitgaven f 38,27, zoodot er oen batig
saldo is van f 17.43. Het. aantal leden be
draagt van den Rijndijk 18 eu van lieb
Dorp 107.
KATWIJK-AAN-ZEE.
ORANJE-VEREENTGING.
In do Gemeentezaal werd gisteravond de
jaarvergadering gehouden van deze Vesreoni-
ging.
De voorzatter sprak den wensch uR, dat ook
Ivatwijk-aan-Zee in zijn geheel meer belang
stelling voor 'de V-er. mocht aan den dag
loggen, vooral wat hot financieele betreft.
Bij liet innen der contributies toch hadden
dertig leden geweigerd deze te voldoen. Blijk
baar gevoelen velen slechts sympathie voor
do Ver. tob zoo lang er wat te doen is. De
Voorz. wekte de aanwezigen op, in eigon'
kring leden te werven.
Hierna verkreeg de secretaris liet woord
voor de notulen, welke onveranderd worden
goedgekeurd.
Do rekening en verantwoording van dén
penningmeester kwam in hoofdzaak hierop
neer, dat in hot afgeloopcn boekjaar do ont
vangsten waren f 1372.96, de uitgaven
f 1361,0172» zoodat. een batig saldo in kan
bleef, groot f 11.9472
De Voorz. benoemde de loden J. J. Kraal,
R. P. Tjebbea en J. A. M. Waterreus, in de
commissie -tot het nazien der rekeningen. De
heer Kraal bracht daarna een zeer gunstig*
rapport uit over het gehouden geldelijk he
lleer.
Uit het verslag- van den secretaris bleek,
dat hot ledental der Ver. met een dertigtal
verminderde, o.m. doordat velen het doel der
Ver. niet kennen, n.l. het verschaffen van oen
feest aan de kinderen.
Do heer Senf had zich bij zijn periodieke
aftreding niet herkiesbaar giesteld als be
stuurslid en werd door dr. D. L. van Elk
vervangen. Tot voorzitter was benoemd de
heer L. H. Slotemaker.
Do Voor. zei, dab na den gehouden 'gékos-
tumeerden optocht op 4 September een op
roep aan de deelnetmérs waa' gedaan om oen
bijdrage aan de kas tot tegemoetkoming in de
huurprijzen der kosturnes. Van de 80 hadden,
sleohts 4 daaraan gehoor gegeven.
De nu gehouden bes t uursverkie'zing
tot resultaat, dat de aftredenden, de hoeren
A. Bader, D. Bakker en P. J. J. Paling,
allen met op één na algemeene stemmen wer
den herkozen; allen lieten zich hun her
kiezing welgevallen.
Hierna komen m behandeling plannen tot
feestviering. De Voorz. stelt voor dit jaar
op den verjaardag der Koningin voor de
kinderen een schoolfeest te organiseeren en
vraagt daarna wie der leden oen ander plan
heeft. De heer Bader wil eveneens dit jaar
een gewoon kinderfeest geven, om, als or dan
een belangrijker saldo is dan in 't afgeloopen
boekjaar, in 1915 op flinke wijze een voLks-
fecst te organiseeren.
De heer Waterreus stelt voor zoo moge
lijk nog dit jaar een volksfeest be geven. De
Voorz. is het hiermee eens, mits do voorstel
ler een middel aan de hand doe om, wat
met gemakkelijk gaat, de noodiga gelden
bijeen te krijgen.
Nog wordt voorgesteld ook dit jaar weer
een vuurwerk af te stekeu. doch met het
oog op do hcagc kosten daaraan verbonden,
wordt besloten, dit tot een volgend jaar uit
te stellen.
De toezegging van beroep naar de Nod.-
Herv. Gem. te Egmond-aan-Zoe is door den
heer A. J. van Wijngaarden, candidaat al
hier, aangenomen.
Schreven wij, dat hier eon Chr. Iviesver-
eeniging voor leden van den Raad zou wor
den opgericht, wij vernemen tha.ns, dat de
A.-R. Kies ver., die het initiatief daartoe had
genomen, op haai- besluit is teruggekomen.
LEIDERDORP.
Het voorschot, over 1914 aan de ge
meente uit to keoren, als Rijksbijdrage in
de kasten van het onderwijs, bedraagt f2375.
Dc teekeningen, vervaardigd door leer
lingen der Ambachtsteekensohool en ten
toongesteld in het gebouw „Irene", trokken
veel belangstellenden. De jury kende een
17-tal prijzen loc, voor liet- inecrondeei be
staande in nuttige gereedschappen op bouw
kundig gebied.
LISSE.
In tegenwoordigheid van de Com
missie van Toezicht en de leeraren, wer
den gisteravond door den Rijksteinbouw-
Ieeraar, den heer IC. Yolkertsz, de lessen
gesloten van den Rijkstuinhouwwinter-
cursus.
Uitvoering gevende aan een desbe
treffend Raadsbesluit van oomgen tijd
geleden, heeft man de urinoirs hier ter
plaalse naar Leidsc-h model met heester
gewassen doen omringen.
NOORDWIJK-AAN-ZEE.
In do gehalveerde zaal van „Ons Huis*'
hield gisteravond do Noordwijkscbe Vereehi-
ging voor Drankbestrijding een leden verga
dering. De opkomst was bedro?vend.
Dc voorzitter, dr. C. H. Hermlanides; had
do leiding. Een bestuursvoorstel, om deVer-
eeuiging' aan te sluiten bij d?n „Volksbond
tegen Drankmisbruik," was hot hoofdpunt
der vergadering. De voorzitter zette de voor
deden daarvan uiteen. Do vergadering keur
de dan ook het aansluiting^ voorstel goed.
In verband met deze aansluiting moest het
reglement aangevuld en gewijzigd- worden.
Daarna besloot men tot het houden van
den jaarlijksclien feestavond in de eerste
week van April.
KIEUW-VENNEP.
Gisteravond gaf de zangvereeniging
„G. V. H. L.", haar tweede en laatste
uitvoering in dit seizoen. Een zeslal num
mers werd gezongen, waarvan vooral
„Zonnelied" van Van Eginond prachtig
van samenklank en voordracht was en
dari ook onder diepe stilte werd aange
hoord. Met daverend applaus werden
zangers en zangerresscn Beloond.
Daarna werden een tweetal toonoel-
s( nkjes opgevoerd en goed gespeeld.
Een bal besloot dezen avond.
RIJNSBURG.
Op hot Volkspetilionnemcnt voor
Plaatselijke Keuze nebben in deze ge
meente 747 personen geteekend.
TER-AAR.
Bij de stemming van één lid van
den Gemeenteraad (vacature-li. C. Kroft)
is gekozen de heer W. Kroft,
(R.-K.) met 240 stemmen. De hoer H.
Hendrikse (Chr.-Hist.) verkreeg 125 stem
men. 5 stembiljetten zijn van onwaarde
verklaard.
WOUBRüGGE.
Ons historisch kerkgebouw zal Zon
dagavond voor het eerst electrisch wor
den verlicht. De kaarskronen m het ge
bouw zijn behouden gebleven en door
electriscne lampen vervangen. De overige
lampen ziin aan de luifels der banken
aangebracht. Bij het proefbranden vol
deed het licht als naar gewoonte, uit
nemend,
GEMENGD NIEUWS.
Het ziet er mot de velden op
het oogenblik treurig uit, zoo meldt men
ons uil Haarlemmermeer. Plassen water
staan op het land en de geheele bodem
is doorweekt. Begrijpelijk, dat de land-
houwer iederen dag verlangend naar een
zonnetje uitziet, want het is de zaaitijd
voor verschillende gewassen, behalve de
bieten. Het spreekwoord zegt, dat Maart
eenige zomerscbo dagen geeft, doch tot
nog toe laten dia op zicli wachten.
Hopen we, dat er spoedig droogte
komt, want het begint et heusch beden
kelijk uit te zfen4
Oorlogabegrooting
en V estingbogrooting.
In de gisteren voortgezette vergadering
zei minister Bosboom aan
de opmerkingen betreffende de rechtsgeleer
de opleiding van officieren nog nader zijn
aandacht te zullen wijden. Op de opmer
kingen betreffende den maalmolen en de
graansilo kon spr. thans niet diep ingaan.
Hij weet zeer goed, dat de voorraadschu
ren aan de Zaan en te Amsterdam best
voorzien zijn, doch het is hem evenzeer be
kend, dat er tijden van politieke spanning
geweest zijn, dat de toestand geheel anders
was, en dus is het wenschelijk, dat de Re
geering over eigen voorraden beschikt.
Verschillende voorstellen zijn ingekomen
en thans in onderzoek. Wat de stelling Am
sterdam betreft, gelooft spr., dat men het
er met een energieke verdediging langen
tijd zal kunnen uithouden.
Voor het werk van zijn voorganger heeft
spr. alle respect. Van diens organisatie is
hij geen voorstander, doch hij wenscht niet
diens arbeid, waarmede pas een proef wordt
genomen, het onderste boven te gooien, het
geen Zeker verwarring zou stichten. Dat
spr. zal trachten tot een verdubbelstelsel te
komen, wil hij gaarne beloven.
Enkele kapiteinsplaatsen zijn vacant ge-
blevon, om niet midden in een cursus aan
militaire onderwijsinrichtingen leeraren te
onttrekken. Een zeer snelle promotie tot
kapitein had pas plaats gehad en reeds was
er een overcompleet aau kapiteins. De Mi
nister overweegt een automatische promotie
in het algemeen, ten einde veel naijver te
voorkomen.
Het herexamen voor voorgeoefendheid
heeft spr. ingesteld, nadat in de Tweede
Kamer op hem sterke pressie was u.tg~
oefend in zake examoneischen, enz. Slechts
een deel van do jongelui kon spr. aan dat
herexamen laten deelnemen,. en hij koos de
genen, die twee onvoldoenden hadden.
Wat de aanvoering van de cavalerie-briga-
de betreft, we beschikken over weinig cava
lerie, die dus bestemd, is a double usage.
De strategische cavalerie, die zich niot aan
een gevecht kan wagen, zal geleidelijk ont
wijken. Spr. acht zich niet gerechtigd in de
bestaande bevelvoering, o cl is die niet
direct do zijne; dadelijk -ver - ering te bren
gen kon spr. reorganiseeren en behoefde
hij niet op geld te zien, daa zou hij de stra
tegische cavalerie samenstellen uit de helft
dor tegenwoordige cavalerie, 'meer wielrij
ders, rijdende artillerie (mitrailleuses) en
luchtvaart., Do overige'cavalerie kon dan
worden ingedeeld bij de divisies. Spr. kan
nog niet bepalen,, dat de inspecteur van de
cavalerie ook per se zar móeten optreden als
bevelhebber der cavalerie-brigade. Met de
financiën zal spr. rekeniug moeten houden,
wat hervormingen betreft.
De heer P o l ak dringt aan op ver
plaatsing van de schietbaan aan de over
zijde van het IJ om plaats te maken voer
de Ned. .Scheepbomvmaatschappij, die ruim
te te kort komt.
Do Minister zegt den heer ip'olak
overweging toe betreffende verplaatsing van
de schietbaan over het IJ.
De oorlogs- en vestingbegrooting worden
daarna zonder hoofdelijke stemming aan
genomen.
Beg rooting Curasao.
•Zonder hoofdelijke stemming werd ver
volgens vastgesteld het slot der rekening var.
de koloniale uitgaven en ontvangsten voor
Curasao over 1910.
Begrooting Suriname.
De heer B a v i n c k wijst op de ont
wikkeling van het bijzonder onderwijs. Hoo-
ger subsidie durft spr. niet vragen, echter
dringt hij aan op intrekking van een bepa
ling, dat slechts subsidie kan worden ver
leend, indien geen schoolgeld wordt gehe
ven. Voorts betreurt spr., dat onderwijzers
hun recht op pensioen verbeuren, iudien zij
naar Suriname trekken. Z.i. moest het mo
gelijk zijn, dat zij hier te lande met da
premiebetaling doorgingen. Dat zou zeker
het onderwijs in Suriname ten goede komen.
De heer Van Kol bespreekt de
economische crisis in Suriname. Evenals iu
een huishouding, waar het minder florissant
gaat, zoekt men zondenbokken. In 1918 tal
het verbruik van opium absoluut worden ver
boden. Spr. hoopt niet, dat deze radicale
maatregel later weer uit eeD financieel oog
punt zal worden iagetrokken. In de bananen
zag men eindelijk een uitkomst, doch ook
die cultuur is tegengevallen. De suikerindu*
strie kon er zeer goed worden beoefend, in
dien slechts geld kon worden verschaft. Da
Regeering trachtte cr handel en industrie
te bevorderen. Een gelukkig voorbeeld is do
hoedenindustrie. Jammer, dat de lieden zoo
weioig behoeften hebbeu, en dus weinig lust
tot arbeiden toonen. 'Moeilijk is het echter
kunstmatig behoeften te gaan scheppen. Op
hygiënisch gobied is de Regeering in haar
plichten te kort geschoten. De verschillend©
ziekten, die er heersehen, gaat spr. succes
sievelijk na en wijst op den achteruitgang
in Kantal van de iulandsche bevolking en
van 'de creolen. In den Napoleontischen
tijd is er door de Engelschen een volkstelling
gehouden. Spr. zou wenschen, dat een volks
telling door ons werd gehouden en we aau
Engeland de resultaten der vroegere telling
opvroegen.
-Er heerscht zelfs nog vermomde slavernij.
Niet mot Europeesche emigranten, zooal*
