N». 16568.
Zatei'dag 2S Februari.
I>ei'd© Blad.
A°. 1914.
Brieven yan een Leidenaar.
Buitenlandseh Overzicht.
LEIDSCH
DAGBLAD
ccccLXxn.
rk was de vorige weck in de gelegen
heid te wijzen op de talrijke blijken van
den liefdadighcidszin der Lèidsehö bur
gerij, zooals deze zich uitspreekt in de
vele vereenigingen, welke zich ten doel
6lellen om maatschappelijke nooden op
velerlei wijzen te lenigen, en ik ben nog
altijd van meening, dat deze uitingen van
medelijden met wie misdeeld en onge
lukkig zijn, waardeering verdienen. Dit
neemt met weg, dat ik gaarne erken,
dat voorkomen Heter is dan genezen, en
dat het streven van do gemeenschap en
van het individu er op gericht moet zijn,
de liefdadigheid zooveel mogelijk onnoo-
dig te maken. De jonge monschen weer
baar te maken, geschikt voor den strijd
om het bestaan, is daarvoor een eerste
oiscli. Nu zijn er velen, en het getal
neemt nog gaandeweg toe, die ditzelf
inzien en zich daarom gaarne opofferin
gen getroosten voor de opvoeding en do
ontwikkeling van hun kinderen. Er werd
jni.l dezer dagen aan herinnerd, dat ver
schillende politie-agenten bijv. tegen
woordig hun kinderen naar de tweede
klasse-scholen zenden, waar een school
geld van 4 tot 6 gulden per kwartaal
en per leerling moet worden betaald,
en er wera bijgevoegd, dat oen derde-
Idasse-school, waar men hoogstens 6
cents per week betaalt, toch voor zulke
kinderen goed genoeg was. Wat moeten
zulke kinderen toch met Eransch,
Duitsch en Engelsch te leereni
lk ben het met deze rodenee ring aller
minst .eens. Laten wij het jonge geslacht
zooveel kennis en wetenschap op de
levensreis meegeven als wc kunnen,
wanneer wij maar niet vergeten, dal dit
alleen nog niet genoeg is en dat wil
en karakter ook moeten worden gevormd
en .de zedelijke opvoeding allerminst ach-
tcruitgesteld mag worden. En we moe
ien de ouders prijzen, die daaraan zoo
veel ten koslo deggen als zij ruaar met
eemge mogelijkheid kunnen.
.Maar er zijn tallooze ouders, die het
niet beseffen, dat zij een lioogen plicht
jegens hun kinderen hebben to vervul
len; die dit niet kunnen inzien omdat zij
Jaarvoor verstandelijk en zedelijk niet
/oldoendo zijn ontwikkeld. En daar zijn
er ook, wien het aan de middelen er loc
ontbreekt.
Het jonger deel weg lo rukken uit een
omgeving, waar zij hun geestelijke eigen
schappen niet kunnen ontplooien, zich
verstandelijk en zedelijk met kunnen ont
wikkelen, ziedaar ecu weldaad bewijzen
aan de individuen zelf, en aan de maat
schappij, die hen straks zal moeten ont
vangen als lid der gemeenschap.
Ook op dat gebied wordt gelukkig in
Leiden veel gedaan. Bovenaan staat in
dit opzicht ongetwijfeld do stichting ,,Hct
Leidsche Volkshuis", waarvan dezer da
gen een verslag is verschenen, waaruit
reeds een uittreksel in liet ,,Leidsch Dag
blad" is opgenomen. Men heeft daaruit
kunnen zien, op hoe veelzijdige wijze
daar wordt gewerkt in do richting, hoven
door mij aangegeven, en hoe liet in de
kringen, waarvoor het in de eerste plaats
bestemd is, in steeds klimmende_maio
waardecring vindt.
Het maatschappelijk werk, daterwordt
gedaan, slaat op hoog peil en niemand
Behoeft uit overwegingen van godsdien-
sligen. of politiekeu aard er huiten te
blijven. Een woord van waardeermg past
bier aan de talrijke medewerksters cn
-werkers, die dien moeilijken, tijdroovcn-
den arbeid, bijna zonder uitzondering
kosleloos verrichten, haast allen onze
sladgenoolen.
Maar er zijn nog zooveel andere kos-
len, te meer, omdat bijna alles zoo goed
als kosteloos wordt gegeven. Wel wordt
ora paedagogische redenen voor elke les
een zeer kleine vergoeding gevraagd,
doch dat brengt niets van beteekenis op.
Zoo heeft de instelling voortdurend
met tekorten te worstelen en moeten
dikwijls heel nuttige uitgaven achterwege
blijven, omdatde Leidsche burgerij
liet werk wel heel mooi vindt maar zich
ei' geen offers voor wil getroosten.
In liet verslag wordt het zoo treffend
gezegdHet bedrag aan contributies, dat
wij thans te hoeken hebben, waarbij nog
gerekend moet worden, dat 16 pGt. van
elders komt, schijnt ons, gegeven liet
schoone doel, dat wordt nagestreefd, bo
lleden do waardigheid van een stad als
Leiden.
Dia.contributics bedragen bij een iolaal
van Ontvangsten en uitgaven van f9000,
siert® even £700.
liufot'daad, dat is voel te weinig en
daarin moet verandering komen t Wij
rijn, ik heb het meermalen kunnen oji-
hierken, trolsch op dat groobe, róod-
sloenen gebouw aan den Apothokersdijk,
dat des avonds, als geen enkel lokaal
onbezet is, in een zee van licht schittert,
maar dan moeten wij het ook op 'royaler
W'jzo sleunen. De 3-Octolier-Vereeiugirig,
die eenmaal in liet jaar ecu feestdag be
reidt, ontvangt aan contributies een be
drag van ongeveer f3000, do stichting
«Hut Volkshuis" nog gecui fGOO uit
Leiden.
pat is een verhouding, die. niet mag
olijven bestaan.
Lii daarom wek ik mijn stajdgenooten,
ma het «enigszins kunnen docu, op zich
ms contribuant op te geven. Piewung-
'"ccstor is prof, mr,' 11. II, Dreven, dia
gaarne de namen der nieuwe contribuan
ten zal inschrijven.
Met het verslag van het Volkshuis
ontving ik ook in handig formaat een
boekje, waarin de werkzaamheden zijn
beschreven van de vereemgmg „Buiten-
bedrijf", een onderdeel of wii men een
uitvloeisel van. het Volkshuls.
Jonge mannen en vrouwen trekken er
met fahrieksjongens en -meisjes op uit
naar buiten, verschaffen hun onder
goede leiding «enigen tijd vacantio hui
ten en ook deze zaak gaat heel goed,
dank zij den steun van enkelen, die ook
moet aangroeien tot velen.
De Vereemgmg exploiteert een Zon
dagshuis, een Jongenskamp en een
Meisjeshoove.
Als ik over genoeg ruimte te beschik
ken had, zou ïk graag heel wat uit het
boekje, waarin de verslagen staan, ver
tellen. fk moet mij échter lot enkele gre
pen beperken. Van 21 Sept. tot 25 Mei
ging men elke week naar Noordwijker-
hout, waar het Zondagshuis is geves
tigd, cn in het geheel kwamen er 228
meisjes en 170 jongens, allén uit den
fabrieksstand, den nacht van Zaterdag
op Zondag slapen cn den Zondag er
verder doorbrengen.
Op de „Mcisj-eshoevc", de Iloornehoeg
in het Gooi, vertoefden in het geheel 93,
incest allen fabrieksarbeidsters, waarvan
90 oen week bleven.
In het „Jongenskamp" ten zuiden van
Etteu, aan de lijn BredaRosendaal,
midden in do heide, verblijven de jon
gens. Zij gaan zoo vertelt de verslag
gever daar een week uit logeeree
en wel niet hij de tantes in de stad,
waar je je voelen moet vogen en met
twee woorden spreken en op moet pas
sen, dat jo niet uit het raam valt en dat
je jo handen met vuil maakt,, doch hij
oom buiten op het land, waar je over
't hek mag klimmen en je broek scheu
ren cn ongeschilde peren mag eten en
vuurwerk afsteken. Het kamp most zijn
voor de jongens en van de jongens.
Eenmaal zal het wellicht ook dorir do
jongens zijn. Als zij het schip zeil bij
sturen, zal do loods van boord gaan. liet
schip zul niet vergaan, God zal lid
voeren in stille wateren. Wat wil men
andere, meerdero beginselverklaring dan
dezevertrouwen.
Daar spreekt een mooi idealisme uit
en dat geldt van alle andere verslagen
in di L boekje. De leidsters en leiders bob
ben goeden moed en de meisjes en jon
gens genielen en worden rijker in levens
lust en levenskracht.
Natuurlijk kost dit alles veel geld en
ligt liet niet op den weg der Leidsche
fabrikanten, dit werk krachtig te steu
nen. zooals er reeds zijn, die dit doen?
Maar, en dat maakt het uitgaan nog
zooveel mooier: de jongens en meisjes
dragen er zelt ook toe hij. Niet minder
dan. 101 jongens en 220 meisjes
waarom hebben de meisjes zooveel meer
ambitie? namen aan dit sparen dool
cn voor het biieengespaarde bedrag kon
men uitgaan. Het hoogste bedrag, door
een jongen bespaard, is f3.G0, door een
meisio f4.20.
Oolc hier wordt mooi opvoedingswerk
gedaan en wij mogen blij zijn, dat er zoo
vele jonge mannen en vrouwen gevon
den v, orden, die zich aan dien moeilijken,
doch schooncn arbeid willen wijden.
Wie het geldelijk wil steunen en
dat is verreweg de gemakkelijkste wijze,
waarmede men helpen kan vervoego
zich bij den penningmeester van „Bui-
tenbedrijf", mr. W. J. Keuskamp. Dit
werk mag, evenmin als alle andere
Volkshmsarbcid uit gebrek aan middelen
kwijnen, maar zich steeds verder kun
nen uitbreiden. Wat er gedaan is, bciee-
kcnl reeds veel, maar er is veel meer
te doen.
Eu daarvoor moeten er zijn monschen
met roeping om dit werk 'met blijdschap
te doeu en menschen met geld, die het
mogelijk maken. Laten er van beide kan
ten velen tot het Volkshuis komen I
Op het programma
MAALTIJD DER GE- dat de Labour-par.
DEPORTEERDEN tij had opgemaakt
IN 'T, LAGERHUIS, om de gedepor
teerden in Enge
land le verwelkomen kwam ook voor een
diner in het Lagerhuis. Die maaltijd heeft
reeds plaats gehad. De correspondent van
de „Tel." seint daaromtrent een aantal
bijzonderheden, die we even willen relc-
voeren. Het was, zoo zegt hij, een onver-,
gctelijke gebeurtenis.
Honderdtwintig gasten, alle secties der
arbeidersb e weging ver tegenwoordige ndy
zaten aan, terwijl Ramsay Mac Donakl prei
si deerde; naast h^srn zat Poutsma.
Door allo negen verbannen en is het
woord gevoerd. Den ineesten indruk maak
te echter wel de redevoering van Mao
Donald. In krachtige bewoordingen ver
klaarde hij, dat de negen naar Zuid-Afrika
terug moesten. -„En wat hiervoor noodig
is aldus spreker moet en zal hier
ook worden gedaan."
Poutsma noemde in zijn redevoering ver
schillende namen van welbekende perso
nen in Zuid-Afrika, die zullen kunnen ge
tuigen, dat hij en zijn bond van spoorweg
arbeiders een ,zeer kalmeerenden invloed
op de arbeiders in het algemeen hebben
uitgeoefend^ l i_, i
Met den moesten nadruk verzekerde hij,
'dat lii^gedurende de dertien jaar, dit- hij
in des Unie heeft doorgebracht, dimmer
iets gezegd of gedaan heeft, dat ^ongrond
wettelijk. of revolutionnair genoemd
kon gorden. W'annecr generaal Smuts
zoo zei de hij minder wraakzuchtige
was geweest en niet allerlei "belachelijke
samenzwerings-sprookjes tot voorwendsel
genomen had, wanneer hij bereid was ge
weest om te luisteren naar hetgeen te
spoorwegmannen hem te vertellen hadden
en hij voldoende staatsmanslalenten had
gehad om een goede leiding te geven in
plaats van revanche te nemen over de ver
nedering, die hem, naar zijn meening, in
Juli 1.1. was aangedaan, dan zou de sta
king nooit uitgebroken zijn. En wanneer
de Zuid-Afrikaansche regeering niet zoo
overhaast te werk was gegaan en de voor
mannen van den bond van spoorweg-em-
ployé's niet gearresteerd had, dan zou de
staking zich ook nooit tot de andere vak
ken hebben uitgebreid.
Verder verklaarde Poutsma, dat hij, of
schoon generaal Smuts hem een sinistere
figuur genoemd had, Stcyn, De Wet, Sir
Gould, Adams en Il-iigh Gitnn, den vroe-
geren directeur van Onderwijs in den Oran
je Vrijstaat, nog tot zijn vrienden rekent.
Tenslotte deed hij een beroep op het
Engels che volk, om /de geheelc kwestie
van ic-en onpartijdig standpunt uit te be-
oordeelen len eischte hij aLs Britsch onder
daan, dat zijn zaak voor een Engelsch
gerechtshof zou gebracht worden, daar hij
verlangend was, om het oordeel ecner jury
te vernemen, ov^cr hetgeen hem cn zijn
medc-verbannenen aangedaan was. Hij
hoopte, dat de Engelsche regeering hem
cn zijn kameraden hierin terwille zou zijn.
Poutsma en Ba'.n hebben een aanklacht
wegens laster ingediend tegen de „Globe"
en de. „Daily Chron." Verder hebben ze
een eisch tot schadevergoeding ingesteld
tegen ide reederij der „IJnig-eni" wegens
wederrechtelijke vrijheidsberooving en zuL-
len ze een proces beginnen tegen dc Z.-
Afrikaansche regeering.
Een en ander is het gevolg van con
sulten met de beste. Engelsche advocaten.
Allen, ook Poutsma, moeten van plan
zijn zoo mogelijk weer naar Zuid-Afrika
terug te keeren,
13am -is een der gc-
IS BAÏN ERIN deporUwden. Nogal
HOOGVERRADER? een der meest in
vloedrijke. llii is
van geboorlc Engelse hm an, doch nee ft
in de oog oil van sonimri?. Engelschen
iets ernstigs misdreven. Hij zou name
lijk in den laatsten oorlog aan de zijde
der Boeren hebben gestreden.
Nu is 't Lagerhuis-lid Archer-Shee zich
gaan verdiepen in de vraag of Bain rloor
deze daad niet als hoogverrader moest
worden aangemerkt.
Hij heeft in het Lagerhuis do kwestie
ook ter sprake gebracht. Doch veel suc
ces had'deze unionist niet. Zijn op'treden
verwekte veel rumoer, vooral op de ban
ken der arbeiderspartij cn een ironisch
gejuich klonk toen hij de zaal verliet.
Is Bain een landverrader of niet? Het
antwoord dat de heer Harcourt gat, was
afdoende. Hij zeide, dat Bain. 111 189G
in Transvaal was genaturaliseerd. Toen
de oorlog uitbrak was hij dus reeds vijf
jaar Transvaler. In dien oorlog werd hij
Krijgsgevangen gemaakt en werd naar
Ceylon gezonden. Bain had dus recht
matig in de Transvaalsche gelederen ge
streden, oordeelde Ilarcourt.
Doch Archer Slice liet zich door deze
mededeeling van feiten niet overtuigen
en wilde een onderzoek naai' do vraag
ot Bain tijdens den oorlog nog Britsch
onderdaan was en zoo ja, dan verlangde
hij diens vervolging wegens hoogver
raad.
De unionistc afgevaardigde had beter
gedaan den laatsten Boerenkrijg, die En
geland trouwens gebracht heeft, wat het
verlangde, 'te laten rusten..
Wat we hier meedeo-
GEHETME len is niet ontleent aan
DOCUMENTEN, doch zal slechts hande
len over geheime docu
menten.
Toen in den Zuid-Afrikaanschen Volksraad
de jongste staking en de verbanning der
leiders ter sprake kwam, vertelde Cres
well dat de regeering geheime documen
ten, die op do toepassing der krijgsraad
betrekking hadden, had doen vernietigen.
Dit document zou er een van beteekenis
zijn geweest en naar Creswell deed voor
komen niet goed bruikbaar voor de regee
ring.
Generaal Smuts kon niet ontkennen dat
dit geschied was, werkelijk, op zijn last wa
ren documenten verbrand. Over het ver
klappen van het geheim was hij evenwel
slecht te spreken. Smuts heeft nu een
voorstel gedaan in den Volksraad^ en 't is
met groote meerderheid aangenomen, om
een parlementaire commissie te benoemen,
die onderzoeken zal, wie Creswell dit feit
heeft, meegedeeld.
Creswell heeft reeds verklaard niet te
zullen zeggen, wie hem inlichtingen heeft
verschaft. Dat hij hiertoe bereid zou zijn,
heeft natuurlijk niemand gedacht, want
dan was een commissie overbodig.
Zuid-Afrika krijgt, een gevolg van het
gebeurde, stakingswetten. De minister van
justitie, N. J. de Wet, heeft meegedeeld
een wetsontwerp te zullen indienen ter be
strijding van onlusten en tegen het aan
zetten tot staking bij publieke diensten.,
't Is eenige weken
DE DUITSCHE reeds geleden, dat we
BONDSSTATEN, melding maakten van
het optreden der echt-
Pruisische mannen en van dc afkeuringen
hierover uitgesproken in de Beiers che
volksvertegenwoordiging. Ook in Saksen
heeft deze aardigheid van een aantal Prui
sen en het optreden van het Pruisische
Hoerenhuis geen prettige stemming ver
oorzaakt. Blijkbaar is men 't er niet zoo
mee eens dat Pruisen eigenlijk Duitsch-
land is en al 't andere maar aanhangsel
dat eigenlijk wei buiten beschouwing kam
blijven.
In de Saksische Tweede Kamer zijn hier
over harde noten gekraakt De afgevaar
digde Hahzel voer tegen de conservatieven
uit, ook tegen hun optreden in de Zabern-
kwestie.
De Landsgerichtsrat dr. Brédauf trok
nog meer van leer. Die verweet het Hoe
renhuis zijn aanmatigend optreden. Het
Heerenhuis geeft den Rijkskanselier een
motie van wantrouwen, maar doet de Rijks
dag hetzelfde, clan weet men geen afkeu
ring genoeg te kennen te geven. De Prui
sische grande, zei hij, zou eigenlijk alles
aan zijn goedkeuring willen onderwerpen.
Ook liij besprak het gebeurde in den
Elzas en wenschte dat Saksen zich met
kracht in den Bondsraad zou verzetten
tegen dwangmaatregelen tegen het Rijks-
land.
Nog meerdere sprekers volgden, doch
't was steeds hetzelfde bed: de aanmati
ging van Pruisen. De echt-P ruis is che man
nen mogen dus wel een toontje lager zin
gen, willen ze cle eenheid in het Duitsche
Rijk geen schade berokkenen.
De adviseurs van Grieken-
GRIEKSCHE land voor het samenstellen
VLOOT. van een voldoende vloot,
do Engelsche schout-bij-
naolit Kerr en zijn staf, zijn rac-t hun ar
beid gereed gekomen. Zo hebben een pro
gramma gereed gemaakt en dit zal Grie
kenland menig millioen tjo kost-en. Een ge
deelte van het vcreischto materieel is voor
handen, de aankoop van oorlogsschepen
in den laatsten tijd is geheel in de lijn
geweest van het thans openbaar gemaak
te plan.
Deze Engelsche heeren achtten voor
Griekenland noodzakelijk -een divisie van
vier linieschepen. Dat zijn dus de grootste
schepen. Dan een divisie van twee snelva
rende gepantserde kruisers, vaartuigen
van \ijf duizend ton. Twee flottkdj os --moe
ten er komen van acht torpedojagers elk.
Een afdeeling is nog vereischt, bestaande
uit zes torpedobooten en een afdeeling
van zes onderzeeërs.
Voorts zijn in het program tien "wat-er-.,
vliegtuigen opgenomen.
Om de vloot 7.00 te kunnen inrichten
moet er nog één liniesojhip worden besteld
van het type der „Salamis" Dit schip van
19.500 ton is in Juli 1912 te Hamburg be
steld bij de „Vulkan"werf. Ook is nog een
linieschip noodig van het type der „Geor
ge Aweroff", een schip van ruim tiendui
zend ton. De beide gepantserde kruisers
moeten nog gemaakt worden en ook 4 tor
pedojagers van 650 ton. Van de onder
zeeërs zijn er nog maar twee cm geen en
kel watervliegtuig kan Griekenland het
zijne noemen.
Duitsehland profiteert van dit plan,
want naar verluidt, zal de geheele leve
rantie aan Duitsehland worden opgedra
gen.
KORTE IJEïtï€MTEK.
-- In België zullen thans de wijzigingen
in het ministerie komen, waarvan we eeni-
ge dagen geleden op gezag van het „Hbld.
v. Antw melding maakten. Dit blad
deelt nu nog mee, dat de aftredende mi
nister van financiën Levie voorzitter
wordt van den raad van beheer der Na
tionale Maatschappij van Buurtspoor
wegen.
In Antwerpen wordt het- plan over
wogen opi, automobielen als lijkwagens in
diensthfce hemen. In verschillende steden in
Duitsehland wordt dit moderne vervoermid
del al voor-dit- doel gebruikt.
Na maanden lange onderhandelingen
heeft de hertog van Cumberland er einde>-
lijk in toegestemd, dat de schat der Welf en
naar het paleis van zijn zoon te ©runswijk
overgebracht zal worden. Men zal beginnen
met het overbrengen van het oude beroem
de goudsmeedwerk van het Welfische huis
dat in het Penziger paleis te Weenen be
waard wordt.
In do Eransche Kamer is een motie
van den afgevaardigde Du rond aangeno
men, waarin vertrouwen in de regeering
werd uitgesproken. Na- de vele aanvallon
in den laatsten tijd ma-g de aanneming
met 629 tegen 214 stemmen als een flinke
overwinning der regeering worden be
schouwd. Natuurlijk ging 'fc er nog altijd
over de leeningkwestie.
De chef van den generalen staf van
bot Eransche leger heeft met den op
persten raad van oorlog een wetsont
werp tot. verjonging van de hoogere ran
gen in het officierencorps uitgewerkt.
Deze nieuwe maatregel zal Frankrijk tien
millioen franc per jaar meer kosten.
In Frankrijk wordt steeds veel sa
botage gepleegd op de spoorlijnen. Bij
dit monsterachtig werk is op de lijn Pa
rijs—Nantes te Us-Marine een wisscdwach
ter gearresteerd. Het seintoestol had hij
vernield. Een ongeluk kon nog worden
voorkomen. In de laatste twee maanden
kwamen in dit blok vier botsingen voor.
Het Fransclie district Le Teil sukkelt
met bergstortingeru Er is ongeveer een
millioen kubieke meter gesteente in het dai
geploft. De bedding der rivier is verstopt.
En nog dreigen meer bergstortingen in het
dal.
De „Times" ontraadt den aanleg
van een tunnel onder het Engelsch Ka
naal. „Wij stellen," zegt het blad, „geen
vertrouwen in de tunnel als middel om
in tijd van oorlog onze voorraden aan
te vullen en wij 'sluiten ons onvoorwaar
delijk aan bij 'het oordeel van Asquith,
die zegt, dat om onze bevolking te voor
zien en ons verkeer op het Kanaal te
handhaven, Engeland niets anders noo
dig heeft dan het meesterschap over de
zee. Indien de tunnel gebouwa werd zou
men er een argument uit trekken tot
verzwakking der vloot. Wij hopen, dat
de admiraliteit lang beraadslagen zal
alvorens een ontwerp te steunen, dat zoo
schadelijk is voor onze landsverdediging.
De Engelsche minister van 001 Lg
heeft meegedeeld, dat in Engeland reeds
161 vliegmachines ter beschikking der mili
taire autoriteiten staan. Vóór het einde
van het jaar hoopte men de acht eskaders,
te zamen 250 machines, compleet te heb
ben.
De minister-president van Zweden
heeft in antwoord op een interpellatie Vo.-
klaard, dat in het begin der volgende week
do Kamerontbinding tegemoet kan worden
gezien
Turkije heeft nogmaals aan Grieken
land voorgesteld Chios en Mytilcne te rui
len tegen andere eilanden in de Aegeïschs
zee. Maar Griekenland heeft hier geen
ooren naar en beroept zich nu op de be
slissing der mogendheden.
Tsaopingtsjoen, gouverneur van Tsjili
en gewezen eerste-minister, een der trouvv-
6te aanhangers van Joeansjikai, is ziek ge
worden en zeer kort daarop overleden. Mei
denkt, dat hij vergiftigd is.
Iu Engelsch-lndië zijn le Delhi cd
Lahore onverwacht oen aantal personen
in hechtenis genomen in verbant! met den
voor ongeveer een jaar plaats gehad heb
benden moordaanslag op den onder-ko
ning lord Hardinge.
De bezetting van Libye heeft ItalU
reeds een milliard 150 millioen lire go-
kost. En nog wordt er steeds gevochter
Dezer dagen hadden de Italianen in ees
ge\"eoh.ü vrccr 21 cloojon.
In Mexico is do Amerikaan Verga
opgehangen. De Vereenigde Staten zullen
nu de lijdelijke houding laten varen e*
Huerta vo-Hóening vragen.
De geheimzinnige moordzaak*
De zaak-Cadiou blijft de aandacht tre&S
ken. Hoewel men eenigen tijd algemeen
geloofde aan de schuld van den inge
nieur Pierre, schijnen thans velen "do
houding van clen broer van den ver
moorde verdacht fca vinden. Men vindt
het vreemd, dat deze zoo dadelijk liet
lijk vond, en onmiddellijk den ingenieur
beschuldigde.
Deze blijft met groote kalmte zijn on*
schuld volhouden.
Tbans is hekend geworden, dat Pierro
in den avond van den dag, waarop da
industrieel vermoord werci, een langen
briet heeft geschreven aan zijn moeder,
in welken brief hij eenigo voldbloemcn
insloot.
Indien hij werkelijk de moordenaar is,
dan moetde ingenieur wel een zeer
verhard cn cynisch wezen ziju. Kan het
mogelijk zijn, dat men enkele uren na
een laffen moord en eemgo uren vóór
het verbergen van liet lijk van het slacht
offer, Tiistig aan zijn moeder gaat zitten
schrijven en haar zulk een innigén liefde
groet zendt?
Zulk een cynische berekening lijkt
vrijwel onbestaanbaar.
Eon Rïtssisich-Zweedscli eiland*
De bewoners van het. kleine Russisch©
eiland Nargon. aan de Esthlandsche kust,
moeten op bevel der Russische regecring
hun geboortegrond verlaten, omdat het)
eiland veranderd zal worden in een vesting.
De bevolking van Nargen telt ongevee?
300 zielen. Het zijn Zweden, die waarschijn
lijk later uit Finland zijn geïmmigree-d
dan de Zweedsche bewoners der andere
eilanden. De laatsten spreken n.l. een
dialect, voor de echte Zweden onverstaan
baar, terwijl do bewoners van Nargen ziek
uiten in mooi vloeiend Zweedsch.
Op do scholen wordt ook dc Zweedsch©
taal onderwezen
De bewoners van Nargen leven uitslui
tend van de zee. Het zijn of visschers of
loodsen. Landbouw is er onbekend. Een
enkele neringdoende verbouwt aardappe
len op zijn stukje land. Er loopen enkelo
koeien rond en velo families bezitten teza
men één paard. Zoowel in- als uitwendig
vertöonen de huizon op Nargen groot©
overeenkomst met den Zweedsch en bouw
trant: roodo muren en witte vensters met
heldere gordijilfen on frissclie bloemen.
Overal heerseht groote reinheid. De bloo
ding der menschen is ook zindelijk en mo
dern. Armoedo kent men er nietoorden
kan men van welgesteldheid spreken
bewoners van Nargen zijn trotscli op lmn*
nationaliteit, en willen haar niet v - rue*
ven. Het is nog niet bekend, waar de IR
shclie regeering de menschen heen zcndL
