Vogels die kleur al even,
Een Engelsche modelhoeve.
daarmede ouzo koffie te zetten. Niet zon
der nieuwsgierigheid brachten wij voor
den eersten keer de bokers met de ons
onbekende ö&ffeïüvrije koffie „Hag" aan
de lippen, Maar zij onderscheidde zich
in niets van andere koffie, was aange
naam Van smaak efi verschafte Ons de be
kende typische verkwikking, welke het
gebruik van koffie steeds teweegbrengt.
Hier kampeerden wij eenige dagen Men
vergat bijna, dat het oorlog was. Een
boer uit Larissa, die verstand had van za
ken, vestigde zich in een houten tent als
caféhouder, en dc soldaten zelf vermaak
ten zioh dagelijks op een spoedig opge
slagen tooneel met zingen en de bekende
schaduwspelen, waaraan de Amerikanen
deD spotnaam van „Creek moving pictu
res' gegeven hebben. De gezelligheid was
enorm groot. Jammer, dat ze in den nacht
van 16 op 17 October zoo plotseling en
totaal verstoord werd. Om drie uren
'f morgens gewekt, marcheerden wij de^
geheelen nacht langs Tirnovo naar de
grens. Spoedig waren de eerste Turksche
strijdkrachten overwonnen. Elassona was
ons. In snellen marsoh ging het ver
der langs de verwaarloosde ÏJrkscho we
gen ons oeni^jt-e voedsel was koffie en
brood. Ten gevolge van fouten in de Ver
zorging. bleef het vleesch bijna geheel weg,
en we leerden de beteekenis van de koffie
op haar volle waarde schatten. Zoo sloe
gen wij ons door eon aantal kleine ge
vechten heen tot den onvergetelijken slag
aan de Engte vaü Sarantaroron, waarin
onze dappere manschappen tegaa een met
kanonnen formeel bezaaiden b.rg opstorm
den en den vijand uit zijn sterke stollin
gen wierpen. Met de overwinning stijgt
de moed; dat bleek kort darvji) in den
beroemden slag aan de IJzeren Poort, die
op den geheelen oorlóg1 zeer veel invloed
had en waar onze béide vleugels den vij
and omsingelden en insloten. Het t as een
groot succes, en de weg, naar Salonild
kwam eenigszin3 vrij. Nog eens verzamel
de zich in de Ward&rvlakte de geheel©
Turksehe krijgsmacht tot verzet. Er werd
33 uur aan één stuk door om Jenidje ge
vechten. Toen do volkpmen uitgeputte te
genstanders hier eindelijk vluchtten, kon
den wij overtuigd zijn, dat. de bittere krijg
voor ons vaderland een zegevierend einde
genomen heeft.
Gedurende deze geheel© harde maand,
rijk aan gebeurtenissen, is voor ons, offi
cieren van het Qrickschfe leger, evenals
voor den gemeenen soldaat de ^offie de
beste en trouwste vriend geweest. De
praktijk heeft meer waarde dan alle theo
rie. Ik kan wel met een goed geweten
zeggen, dat oo buitengewone prestaties
van het GriekSche leger Zonder een voort
durend en systematisch gebruik van kof
fie niet in zoo liooge mate mogelijk ge
weest waren. De voortdurende verkwik
king, de voortdurende opwekking over
wonnen afmatting en slapheid. Één heel
bijzondere ervaring deden wij met onze
nieuwe, nu duurzame vriendin, de kofiie
„Hag", op.
Wij konden met genoegen coïistateercn,
dat de verkwikking door haar een aan-
houdende cn blijvende is, terwijl na het
gebruik van gewone koffie zeer snel weer
slapheid volgt. De vaklui verklaren dit
verschijnsel hiermede, dat aan de koffie
„Hag" een afmattend en schadelijk ver
gif, de caffeine, kunstmatig onttrokken
werd. Ons regimentscommando heeft Onze
ervaringen aan de afdecling Verpleging
medegedeeld en de algemeen© invoering
van do caffeine koffie „Hag" in het leger
voorgestaan.
zijn den zoölogen reeds lang bekend. Zij be-
hooron tot drio soorten van de Afrikaanscho
familie der pisang-vreters (Musophagitlae),
die aan de koekoeken nauw verwant zijn. i
Deze gemeenlijk onder den naam van tu-
rako3 bekende vogels hebben alle dezêlfdo j
roode kleurstof in 6 tot IS slagpennen en i
bovendien in alle andere gelijkelijk geverf-
de vederen of vederdeelen. Herreaux nam
Zuid-Afrika bij deze vogels waar, dat zij
bij sterken tegen de boomtoppen verlaten
en in het dikke loof van de onderste takken
een schuilplaats zoeken. Een vogel, dien hij
aah den vleugel gegrepen had, ontglipte
hem en tot zijn verbazing was zijn hand
bloedrood gekleurd. Turakos, dio men weet
to vangen, kleuren dan ook hun bad- en)
drinkwater rood.
Chemische nasporingen over den aard
der kleurstof werden 't eerst door Sir Arth.
Church gedaan. Hij gaf het pigment den
naam türacin. De kleurstof lost in water op
nog gemakkelijker in zwak alkalische vloei
stoffen. Gedroogd vormt zij een donker-
roode amorfe massa met een glanzend op
pervlak dat veel gelijkt op de kristallen van
overmanguanzure ka-li. Do chemische sa
menstelling is in zoover een eigenaardige,
dat naast de vier organische elementen er
zich nog 7 pC-t. koper in de kleurstof be
vindt. In de voorloopig© formule, die
Church voor het turacin hééft opgesteld,
komt I atoom koper op 4 atomen stikstof,
dezelfde verhouding als in bloedldeurstof
(hematin), tusschen ijzer en stikstof, en in
bepaalde bestanddeel en en derivaten van
het bladgroen of chlorophyl tussolien magne
sium en Btikstof. Op al deze stoffen gelijkt
het turacin ook door zijn absorptie-spec-
trum en de gelijkheid van zijn splRsingspro-
ductèn.
De nieuwste onderzoekingen hebben ge
leerd, dat koper onder dieren on planten
meer verspreid is dan men vermoedde. In
het geheel bevatten 26 soorten van de pi
sangvreters do roode kleurstof, terwijl 7
soorten ze missen blijkens de Handel, v. d.
Zoöï Society. Drie van deze laatste soor
ten hebben juist op dezelfde plaats van de
slagpennen, waar bij de anderen de kleur
stof optreedt, witte pigment-vrije vlekken.
Robert. Mond, de zoon van wijlen den be
kenden dr. Ludwig Mond, heeft een man
van de „Times" rondgeleid over,zijn model
boerderij to Coombo Bank, Sevcnoaks, en
op die rondwandeling zijn opvattingen uit
eengezet over de overbrenging van tuber
culose door melk, welke op proeven van ja
ren her gegrond zijn. Zijn onderzoekingen
zijn verricht op een hoeve en in het kinder
ziekenhuis aan het Vincsntplein in het Z.
W. van Londen, dat door jiem gesticht is
en van de boerderij to Coombe Bank zijn
melk krijgt.
Mond is tot de overtuiging gekomen, dat
tuberculose niet door melk van vëê op men-
schen wordt overgebracht; verder, dat ge
steriliseerde of verdikte melk een gevaar i3
voor de kinderen, die er mee gevoed wor
den, en hen juist voof besmetting met tuber
culose Voorbestemt
Mond beriep zioh in de eerste plaats op
onderzoekingen, die volgens hem hebben'
aangetoond, dat besmetting met tuberculose
zelden of nooit langs het darmkanaal ge
schied, wat het geval zou zijn, indien melk
de overbrengster van de besmetting was.
De invalspoorten zijn gewoonlijk de lucht
wegen. Kinderen, die gevood waren met
melk van koeien, die later tuberculeui ble
ken, hadden, zooals uit een aantal onderzoo-
kingen is gebleken, de ziekte niet gekregen.,
i\an den anderen kant zijn er in b<-i kinder
ziekenhuis een groot aantal van de kinderetlr
die van hun geboorte af uitcluitend op ge
steriliseerde of verdikte melk geleefd heb
ben, die natuurlij'k vrij van tuberkelbacillen
was, ziek geworden aan tuberculose van het
„boviene"-type. Onder „bovien" wil Mond.
echter niet verstaan een bijzond eren vorm
van besmetting van rund op mensch. Men
kan evengoed onderstellen, dat de mensch
oorspronkelijk het rund besmet heeft.
Die kinderen waren steeds zwak en slecht
gevoed, en men vorklaarde dit uit de
omstandigheid, dat zij altijd gekookt in
plaats van rauw voedsel hadden gebruikt.
Bij wijze van controle nam men een aantal
jonge katten en gaf aan deze uitsluitend ge
steriliseerde melk te drinken. Na veertien
dagen leefde er geen enkel meer.
Mond kwam zoozeer onder den indruk van
de2e proef, dat hij be-sloot nu zelf de melk
van eenige tuberculeuze koeien geregeld te
gebruiken. Hij voer er best bij. Hij zeidie, dat;
hij die melk stellig niet gesteriliseerd had'
durven gebruiken. Men brengt, vervolgde
hij, gezonde kinderen nair zuigelingente
huizen, voedt hen dan met gesteriliseerde
melk, en maakt hen ziek Als de kinderen
ook geen ongesterilisecrden room kregen,
zouden zij bezwijken. Opmerkelijk is trou
wens, dat de voorstanders van sterilisatie al-
tijc. boter over hot hoofd zien. die toch even
zeer besmet moet zijn als do melk. Het ie
een geluk, dat boter, de ongelukkigen redt,;
die veroordeeld worden om op gekookte'
melk te leven.
Melk is een levende vloeistof, die do na
tuur tot onmiddellijk gebruik bestemd heeft.
Als men haar kookt, verandert de scheikun
dige samenstelling en gaat die voedings
waarde teloor. Bij gewone temperaturen
wordt zij in de lucht zuur. In dien toestand)
is zij niet gemakkelijk verteerbaar en bijna,
even slecht als gekookte melk. Bedorven
melk is dikwijls de oorzaak van zomerdiar-,
rhee van ldnderen. Daarom komt het er op
aan, niet om de melk te Gterilisöêren, maari
om haar koel te houden. Zij blijft dan in,
haar oorspronkelijken toestand en behoudt'
haar volle voedingswaarde.
Mond liet nu zien met hoe weinig kosten
een gewone boerderij veranderd kan worden
in een zindelijke en hygiënische hoeve.
