N°. 16533.
Zaterdao- 17 «Januari.
Derde JBlad. A0. 1914.
Brieven van een Leidenaar.
Buitenlandseh Overzicht.
Tweede Kamer.
üit de Omstrsksii.
CCCCLXVI.
Met meor dan gewone belangstelling
heeft de burgerij het voorstel van B. en
>Ys. om tot aankoop van ruim 19 H.A. wei
land achter het Raamland over te gaan,
ontvangen, als ik de meeningen, welke
men er voor had, goed heb beluisterd, dan
heeft de Gemeenteraad in den geest van de
groote meerderheid der gemeentenaren
gehandeld door hét voorstel af te stem
men. Niet, dat mon het in het algemeen
niet inziet, dat het goed is, dat de gemeen
te grond bezit in den omtrek der bebouw
de kom, of dat men het onwenschelijk
aou achten, dat de gemeente dit bepaalde
terrein zou bezetten, maar men had tegen
den hoogen prijs van ƒ8000 per H. A. be
swaar.
De Raad, voorgelicht door de buiten
staanders, waaronder er zijn, die. met do
grondprijzen uitnemend op de hoogte zijn,
is ook tot het inzicht gekomen, dat men
tegen zulken prijs niet aan grondbedrijf
mag doen.
Men lieeft indertijd ook ongeveer dezen
prijs betaald voor de terreinen aan de
westzijde van liet Station en den zuidkant
Tan den Rijnsburgerweg, doch dab was
een geheel ander geval. Voor dien grond
had men bijna onmiddellijk een bestem
ming. Men weet, dat onder het Ministerie
Kuyper het plan bestond de Rijksverze
keringsbank van Amsterdam te verplaat
sen naai* een kleinere stad, dicht bij Den
Haag en de toenmalige burgemeester, mr.
De Ridder, was vrijstellig van meening,
dat Leiden daarvoor in aanmerking zou
komen. Dat is toen mis geloopen, doch ook
met die mogelijkheid voor oogen, was aan
koop van deze terreinen wenschelijk, want
er hingen toen al plannen voor den bouw
van een nieuw Ziekenhuis m de lucht, die,
dit was met wiskundige zekorheid te voor
zien, binnen niet te langen tijd werkelijk
heid zpuden worden. Do gemeente moest
dezen grond hebben. Ware dit met het
weiland van den heer Voorsluit ook het
geval geweest, dan had men dien zuren
appel moeten doorbijten
Maar aan de stichting van nieuwe Rijks
gebouwen is, als straks heb oude Zieken
huis is ingericht tot Ethnographiscli Mu
seum, in de naaste toekomst niet te den
ken, en mocht er onverwacht aan een
terrein behoefte komen, dan hebben wij
nog altijd het Raamland, dat in de eer-
8te tien jaren nog niet is vol gebouwd.
Zeker, daarna zal successievelijk het be
doelde weiland aan de beurt kunnen ko
men voor bouwterreinmaar het is vol
strekt niet noodig, dat do gemeente het
zelve exploiteert.
Kwam het land onder den hamer, of
wilde de eigenaar het voor een prijs, zoo-
als ongeveer weiland van deze kwaliteit
gewoonlijk verkocht wordt, van de hand
doen, dan kan de gemeente het gerust
koopen.
Doch op hoop van zegeii jaarlijks de
gemeentekas te bezwaren met een rente
verlies van ƒ4200 voor ik weet niet hoe
lang, dat zou wezen het voeren van ver
keerde grondpolitiek.
Er schijnt zich, op welke wijze zal ik
nu maar in het midden laten, zoo langza
merhand een legende te hebben gevormd,
dat de gemeente allen grond in den om-
hek moet en wil hebben. De eigenaren
komen daardoor onder suggestie en vooral
als hun dan op een beetje geheimzinnige
wijze over den prijs wordt gepolst, dan
vragen zij erorm veel gelcT. B. en We. heb
ben ditmaal ook niet aan dio'^Sugg'estie
kunnen ontkomen on wie' weet of-do- meer
derheid van den Raad ook ni-et onder in
vloed was geraakt, indien niet het nuchtere
verstand van de buitenstaanders zich krach
tig tegen dezen vorm van grondaankoop
had gekant.
Het lijkt mij toe, dat de gemeento in
zulke gevallen ook maar beter doet, recht
op het doel af te gaan en openlijk met de
betrokken eigenaai'9 onderhandelt. Een ge
heim van meer dan dertig Raadsleden en
misschien even zooveel ambtenaren blijft
bezwaarlijk een geheim. Ik geloof niet, dat
men mij zal tegenspreken, wanneer ik zeg,
dat de heer Voorsluis, vóór dat iemand
namens dc gemeente zich tot hem wendde,
al lang wist, dat men op zijn land een oogje
had geslagen, en dat dit hem als een goed
koopman er toe bracht, do streng stijf te
honden.
Hij heeft nu ingezien, dat het niet gaat
en dat, wanneer hij tegen behoorlijken prijs
zijn bezit van de hand wil doen, hij zich
dan bij de gemeente kan vervoegen, en
andere eigenaren van gronden uiogen zich
dit ook voor gezegd houden.
Het laatste Raadsbesluit heeft geleerd,
dat de Gemeenteraad van Leiden wel aan
grondpolitiek wil doen, maar alleen op
sen wijze, zooals een vermogend particulier
het zou willen, n.l. dat de exploitatie niet-
°P een schadepost uitloopt en de kwade
kansen niet alleen voor deu kooper blijven.
Ik meen hiermede van dit onderwerp to
kunnen afstappen en houd dan nog juist
wat ruimte over om een en ander medo
te deel en van dc bouwplannen van het
nieuwe Ziekenhuis, waarvan ik de situatie-
kaarten heb gezien, op de gemeente-secre
tarie. Het schijnt nu met do uitvoering
dier plannen ernst te zullen worden. Voor
een ^viertal perceelen iü den Pesthuisp'older
nabij do Rijks-werkinrichting, die indertijd
niet door aankoop ia het bezit van het
'Jk of de gemeente konden komen, is ont
eigening aangevraagd.
Dat zal een reuzen complex van gebou
wen worden.
Hefc heele terrein ten Oosten van het
station van het Holl. Spoor tot aan de
Poelwetering, zal er mee worden gevuld.
Het dichtst bij het station-emplacement
komen te staan de machine- en administra
tie-gebouwen, zoodat de klinieken van den
rook en het geraas van het spoor weinig of
geen last zullen krijgen.
i'aviljoensgewijs worden dan gebouwd
een drietal gebouwen voor interne klinie
ken en verder, eveneens geheel op zich
zelf staande inrichtingen voor klinieken
oogheelkunde, kinderziekten, dematologie
en otologie. Het spreekt van zelf, dat deze
gebouwen uitwendig zoowel als inwendig
naar de eischen des tijds zullen worden in
gericht, zoodat wij daar een prachtinricb-
ting zullen krijgen, die dat deel der stad
weder een geheel ander en mooier aanzien
zal geven.
Zooals de burgemeester in zijn nieuw
jaarsrede heeft doen uitkomen, zal dit jaar
met den bouw een aanvang worden ge
maakt, zoodat er in de grond- en bouwvak-
bedrijven dezen zomer zeker in Leiden wel
geen werkloosheid zal heerschen en het aan
levendigheid in dat gedeelte niet zal ont
breken.
Do nieuwe hertog van Brunswijk
brengt aan Berlijn zijn eerste officieele
bezoek. Hij gaat na niet naar zijn schoon
ouders, maar naar den keizer en dé keizerin
van het Duitsche Rijk, waarvan zijn her
togdom een deel uitmaakt. Over de ont
vangst meldde gisteren een telegram
reeds iets, maar toch moeten we er nog
iet-s aan toevoegen dat ongetwijfeld de al-
gemeene belangstelling zal hebben.
Met weet dat indertijd, bij de troonsbe
stijging van Ernst August de kroonprins
een gansch andere meening was toegedaan
dan zijn vader en den Rijkskanselier. Dat
heeft nogal wrijving gegeven, vant Wil
helm Jr. was er tegen om zijn zwager op
den Brunswijkschen troon te zetten.
Deze ontmoeting genoot daardoor voor
al belangstelling dat de. keizer met zijn
zoons tegenwoordig zou zijn. Do ontmoe
ting tusschen den hertog en den kroon
prins was zeer hartelijk. En ook op het
paleis moet het samentreffen met den
kroonprins allerhartelijkst zijn geweest.
Dat is dus meegevallen. Het scherpe mee-
ningsverschil heeft dus waarschijnlijk geen
aanleiding tot verwijdering gegeven.
De hertogin, 's keizers dochter, is niet
meegegaan naar Berlijn, in verband met
haar gezondheidstoestand.
Berlijn is verontrust door de geruchten
van een Rijkskanselierscrisis. De
,,Voss. Ztg." kwam gisteren met de raede-
deeling dat in ernstige diplomatieke krin
gen beslist verteld wordt dat Yon Beth
mann Hollweg een verzoek om ontslag
heeft ingediend.
Met hem zouden Yon Jagow, de staats
secretaris van buitenlandsche zaken, en dr.
Zimmermann, de onderstaatssecretaris,
den staatsdienst verlaten. Als opvolger
van Yon Betkmann Hollweg zou Yon
Tirpitz, de staatssecretaris van marine, als
opvolger van Von Jagow dr, Solf, de
staatssecretaris van koloniën, optreden.
,,Er wordt aan toegevoegd, dat Von
Bethmann Hollweg als opvolger van graaf
Wedel stadhouder van Elzas-Lotharingen
zou worden. Deze geruchten worden van
een zijde, die zich herhaaldelijk als zoo
betrouwbaar en zoo degelijk bewezen
heeft medegedeeld, dat wij ons verplicht
voelen er melding van te maken zonder
voor de juistheid te kunnen instaan." Al
dus de ,,Voss. Ztg."
De Deutsche Cour." bevestigt dat Von
Jagow en Zimmerman zullen heengaan. Zij
zouden hiertoe gekomen zijn, omdat zij bij.
de besprekingen over de militaire zen'ding
naar Turkije en bij de onderhandelingen
met Engeland, clie zij krachtig in het be
lang van Duitschland gevoerd hebben, op
allerlei bezwaren en moeilijkheden ge
stuit zijn, die liun door bepaalde perso
nen in den weg zijn gelegd. Hiermede
doelt het blad klaarblijkelijk op Von
Bethmann "Hollweg. Ook dit blad noemt
als opvolger van Yon Jagow dr. Solf.
Yan dr. Solf vertelt het blad, dat hij
eigenlijk de schrijver is van het boek
Duitsche wereldpolitiek en geen oor
log".
Hij zou het samen met Pleehn, den ver
tegenwoordiger van Wolff's telegraafbu
reau in Londen, uitgegeven hebben. Zijn
Engelschgezinde houding zou den door
slag gegeven hebben, dat hij als opvolger
van Yon Jagow in aanmerking komt.
Verder doelt het blad nog medo, dat
men van het bezoek van graaf Wedel te
Berlijn buitengewoon belangrijke gevol
gen verwachten kan.
Tegenspraak op deze belichten is niet
uitgebleven. De Berlijnsche correspondent
van do ,,Köln. Ztg." ontkent, ten stellig
ste dat een der hoeren aan aftreden
denkt.
Het bericht, dat de prins Yon Wied van
den Albaneeschen troon had afgezien, is
onjuist geweest. Tenminste er komen nu
weer berichten, ook uit Albanië, van
de aanstaande troonsbestijging. Zoo wordt
uit Durazzo gemeld, dat de prins na zijn
aankomst tot erfelijk koning zal worden
uitgeroepen.
Wel is het zeker, dat do inkomst geen
blijde zal zijn. Het is goed geoordeeld, dat
hij door twee Italiaansche bataljons zal
worden vergezeld.
Naar de ,,Tagl. Rundsch." verneemt,
heeft de Duitsche keizer in een onderhoud
met den prins Yon Wied, dezen ,,het
Albaneesche avontuur" ten sterkste afge
raden. Ook tegenover anderen heeft de
keizer zich niet bijzonder opgewekt uitge
laten over de vooruitzichten van den prins
in Albanië. Do prins en diens gemalin zijn
zeer optimistisch gestemd ten opzichte der
hervormingsplannen in Albanic.
In toonaangevende kringen ziet men de
toekomst van het vorstenpaar niet zeer
rooskleurig in.
De tijding dat Ismael Kemal bey als pre
sident van de voorloopige regeering heen
gaat, wordt thans tegengesproken.
De Grieken moeben een drietal plaatsen,
Kolonia, Woskopeia en Koritsa, hebben
ontruimd.
Over heb Turksche avontuur in Albanië
meldt de ,,Alb. Corr." uit. Walona?
Het onderzoek van den krijgsraad, onder
voorzitterschap van don Nederlandschen ko
lonel Dc Veer, heeft uitgemaakt ;dat het
complot, hetwelk majoor Bekir bey. ten uit
voer heeft trachten te leggen, van Turk
sche zijde op touw is gezet. Do ontcijfering
van de stukken, die Bekir bey bij zich had,
en waartoe men overging na kennisneming
van een eveneens in beslag genomen brief
wisseling, heeft den krijgsraad alle draden
van de samenzwering aangewezen. Men
heeft telegrammen in beslag genomen, die
Bekir boy en Izzet pasja hebben gewisseld.
Daarin is sprake van de overkomst van
lzzet pasja naar Albanië. E n ander tele
gram gaat over de onverwijide uitzending
van Turksche soldaten. Voorts vond men
bij Bekir bey een ontwerp telegram aan cle
Porte over een samenkomst van Izzet pasja
met Ismael Kemal bey, den voorzitter van
de voorloopigo Albaneesclie regeering. On
der de in beslag genomen papieren is ook
een brief van zekeren Husli bey uit Kon-
stantinopel, die daarin bijzonderheden
meldt, over do naar Albanië gezonden of
ficieren eh soldaten en over do plannen
tot vorming van benden aldaar. In dezen
brief wordt ook gesproken over samen
werking van de Noordelijke en de Zuidelij
ke Albaneezen ten gunste van Izzet pasja.
Ook is nog gebleken, dat Bekir bey eenige
malen een onderhoud met den Turkschen
consul te Brindisi heeft gehad.
Uit Z u i d-A f r i k a komen omtrent cle
staking -de"volgende berichten
Te JcKannesburg heeft de politie een in
val gedaan in het hoofdkwartier der arbei
derspartij, waar juist die afgevaardigden
der letterzettersvereenigihgen vergaderden.
Alle 62 afgevaardigden zijn gevangen geno
men, wegens sohending der wet op den staat
van beleg, die vergaderingen zonder verlof
van de overheid verbiedt.
Uit Kaapstad wordt gemeld, dat-, hoewel
de beriohten uit verschillende plaatsen ge
wagen van een geleidelijk verloop der sta
king, de krijgswet van kracht blijft en de
regeering zo handhaven zal tot de normale
toestand is herseld.
Uit Durban, Braamfontein en Pretoria
wordt de gevangenneming van nog meer
leiders der staking gemeld.
In de mijnen op den Rand wordt nagenoeg
niet gestaakt. In de meeste mijnen gaat het
werk zijn gewonen gang.
Te Pretoria is alles rustig. De stakers heb
ben het werk nog niet hervat, maar velen
moeten naar het eind van den staking ver
langen.
In andere plaatsen hervat het stakend
spoorwegpersoneel gaandeweg den arbeid,
voegt men hieraan toe.
KORTE BERICHTEN.
Pruisen heeft met een consortium
een lecning aangegaan van 400 millioen
mark tegen vier percent rente» Elk jaar
wordt 25 millioen afbetaald.
Briand formeert in Frankrijk een
nieuwe partij, Fédération des Gauches ge-
heeten. Hij zelf is voorzitter van de com
missie van bestuur. Onder-voorzitters zijn
o.m. Barthou, Millerand en Poirier.
De spoorwegstaking in Portugal heeft
geleid tot verschillende gewelddaden. To
Lissabon zijn de telefoon- ejn telegraafdra
den doorgesneden, evenzoo te Alcandra
en Caldas da Rainlia. Troepen zijn naar
de stations gezonden ter handhaving van
de orde.
Twee naar Saloniki gevluchte Turk
sche marineofficieren, Resja-d en Said, heb
ben aan een journalist meegedeeld, dat 't
lijk van het Jong-Turksche comité eerlang
uit zal zijn. Zij verwachten dan een libe
rale regeering, dio aansluiting aan Grie
kenland zal zoeken.
Volgens oen offioieuse mede-
deeling is het nieuwe Roemeensche
kabinet als volgt samengesteld: minister
president en minister van oorlog: Bratiano;
financiënCostinescubuitenlandsche za
ken: Porumbaru; binnenlandscho zaken:
Mortsun; landbouw: Oonstantinescu; open
baar onderwijs: Duca; handel: Radofitsh;
justitie: Antonescu on openbare werken:
Anghelescu. Het kabinet legt morgen den
eed af.
President Wilson heeft eindelijk zijn
eerste groote receptie gehouden, waaraan
diplomaten, autoriteiten en een menigte
notabelen deelnamen. Er waren twee
duizend gasten.
Een telegram uit Mexico meldt, dat
volgens een uit het paleis afkomstig be
richt Hucrta heden het decreet zal uit
vaardigen, waarbij voor do gevraagde lee-
ningen toestemming wordt gegeven.
Een Engelreine onderzeeër vergaan.
Weer is de Engelsche marine door een
treurige ramp getroffen. De onderzee
boot ,,A 7" is bij Plymouth gezonken tij
dens een oefening met andere onderzee
booten in de zes mijl van Plymouth gele
gen Cawsand baai. Nadat enkele bewe
gingen waren uitgevoerd, bemerkte men
dat de ,,A 7" verdwenen was Aan boord
bevinden zich twaalf man en een luite
nant. Uit Plymouth is hulp gevraagd.
Reddingsbooten spoeden zich naar de
plaats van de ramp
Ofschoon vanmiddag om vijf uren de
opvarenden nog teekenen van leven ga
ven, heeft men wreinig hoop ze te kunnen
redden.
Tot 's avonds acht uur zijn de pogingen
om de ,,A 7" tc lichten mislukt. Ofschoon
men in officeele kringen verzekert, dat de
bemanning van dit type onderzeebooten
twaalf uren onder water in leven kan blij
ven, heeft men toch alle hoop op redding
opgegeven.
Om negen uren wercl het reddingswerk
gestaakt.het zou niet voor hedenochtend
hervat wrorden. Toen duikers voor de eer
ste maal naar beneden waren gegaan en
op clen wand van de boot tikten, kregen
zij antwoord van clo bemanning, maar dc
tweede maal, om zes uur, niet meer. Men
vermoedt dat een gebrek aan de pompen,
die do vergaarbakken met water moeten
leegpompen de ramp heeft veroorzaakt.
Dit is de vijfde onderzeeboot van de En
gelsche vloot, die vergaat. Het eerste
vaartuig van dien aard verging 18 Maart
1904. Het was clo ,,A 1" die bij Tho
Needles met clc „Berwich Castle" in aan
varing kwam. Elf man verdronken hier-
bij.
Veertien van de achttien opvarenden
verdronken bij het zinken van de „H VIII"
bij Plymouth op 8 Juni 1905 en toen 15
Juli 1909 cle ,,C XI" verging bij een aan
varing met de pakketboot „Eddystone"
bij Cromes werden van cle zestien opva
renden slechts drie gered.
Nog verloor Engeland do ,yA III" door
een aanvaring met de Hazard", het schip
clat- tob geleide diende, bij Bonchurch
Toen waren er veertien dooden.
In het geheel zijn het dus vijf booten
met G6 dooden. Alleen Frankrijk overtreft
het in het aantal slachtoffers. Het ver
loor vier schepen, ,,Fardafet", ,,Luten",
„Plwoiosa" en ,,Yondómiaire", met 75
Dë „Voltarno-rainp.''
Het te Londen gevoerde onderzoek no
pens do lamp van de ,,Volturno" heeft
uitgemaakt, dat het verlaten van het schip
het gevolg is geweest van den brand iu de
lading en dab noch gozagvoerder, noch of
ficieren eenige blaam kan treffen.
De vwlkaasische uitbarsting
in Japau.
Volgens do laatste opgaven zijn er bij clc
ramp slechts G00 meoischen omgekomen. Al
le huizen aan den oever van cle Ka-go-Sji-
mabaai, ten getale van 30,000 zijn bescha
digd. Uit het noorden worden groote hoe
veelheden levensmiddelen gezonden.
De heftigheid der aardschokken vermin
dert. Het gevaar schijnt geweken.
Yergadoring van gisteren.
Bij do voortgezette behandeliug van do
bogrooting van Suriname voor 1914
sloot cle heer Yan Doorn zich aan bij
cle z. i. zeer opbouwende critiok van den heer
Kleerekooper en gaf hij den Minister in
ernstige overweging in de aangegeven rich
ting werkzaam te zijn. Spr. acht het eigen
lijk een schande voor Nederland dat liet zulk
een uitgestrekte kolonie heeft, die een voor
werp van bespotting is geworden. Dringend
acht ook spr. rechtstreeks ingrijpen om ver-
beteriug t-o brengen noodzakelijk, en spr.
kcr hoopt, dat cle nieuwe Minister van
Koloniën den verkeerden weg van den vori-
gen niet volge. In dit verband wees spr. op
het verderfelijke voor cle kolonio van de
politiek in zake de bacovencultuur. Hij be
handelde vevvolgens eenige speciale grens
kwesties.
Na do pauze betoogde cle heer F o e. k,
dat. hij hot betreurt, dat men hier te lande
zulk een ongunstig oordeel velt over Suri
name,eensdeels omdat dit ondankbaar is je
gens een bevolking, van welke wij toch veel
getrokken hebben in don loop der jaren,
en anderdeels omdat het ongunstige oor
dcel naar spr.'s overtuiging ongegrond is.
Wanneer heb opperbestuur een good beloicl
voert en als ook Nederlandsch kapitaal
beschikbaar wordt gesteld, is liet aan geen
twijfel onderhevig, dat Suriname tob bloei
kan worden gebracht. Wel is waar heeft
Nederland er vaak op onbekrompen wijzo
geholpen, maar nu niet- precies op de juiste
wijzo. Wil men de Kolonie effectief helpen,
dan moeben Nedcrlandsohe fondsen beschik
baar worden gesteld, die echter niet moe
ten teruggetrokken worden nis hefc doel,
waarvoor ze gegeven wordenuitvoering
van maatregelen en werken, die tot den op
bloei kunnen medewerkou, toe een «uva an
ke! ijk financieel wanoütxes loidt Halver
wege hier le biijvr-n sta-arn ia veoierloiijk.
In de tweede plaats behoort hot opperbe^
Stuur er voor te zorgen, dat de Gouverneur
van Suriname omringd worde door eenjge
zeor bekwame hoofdambtenaren, op wie hij
bouwen en vertrouwen kan.
In verband met het vorenstaande besprak
spr. uitvoerig de zaak der bncovencuk.uur,
welker mislukking hij uitsluitend toeschreef
aa de krallotenziokte en wel aan enkele*
hier en daar gemaakte fouten. De Minister
behoort- zoo spoedig mogelijk te oontraotee-
ren tot 't verkrijgen van 'n va^t© scheep»^ge
legenheid voor don uitvoer van het product.
Zelfs al zou het meer kosten dan aanvanke
lijk geraamd is.
Spr. behandelde daarna de to volgen fi-
uancieelo politiok in de Kolome en omtoog-
de verder nog, dat z. i. de OQoa.Mgena.nio
zaken, welko in Suriname beroering wek
ken en waarop spr. thans met dieper zal
ingaan, het gevolg zijn van hefc niet geiuk-
kige optreden van den adviseur, die thans
naast den Gouverneur staat. Ook drong
spreker aan op spoedige uitvoering van een
nieuwe strafwetgeving voor dc Kolonie
De heer Scheurer sloot zich aan bij
het betoog-Fock, dat de Gouverneur om
ringd moet worden met een uitverkoren staf
van ambtenaren, en besprak daarna de baco-
vencultuur, waarbij hij het beleid van ex-
Minister De Waal Malefijt verdedigt, wien
geen verwijt treft.
De heer Van Vu.u ren drong aan op
wijziging van het begrootingsreoht, waar
voor wijziging van het. Regeeringsregleni©nt
noodig is. Verder dringt hij aan op apo«c!
bij de bestudeering van het rapport dm-
Suriname-com/missie en op spoedige opJoo-
sin-g van de versohepingskwestie inzake da
bacovencultuur.
De heer Van Vojlenhoveu verde
digde het advies der Surinarne-commissio
omtrent de bacovencultuur, dat onder de
gegeven omstandigheden niet anders dnji
ongunstig kon luiden. Of men van het ad-
vies een juist en goed. gebruik heeft ge
maakt, liet spr. in het midden. Hij betoog
de vender, dat het allereerst noodige, ooi
tot wederopbloei van Surinam© t-e komen,
is, heb steunen en cïoen opleven van land
bouw, nijverheid en handel der kolomen.
Spr. sloot zich voorts aan bij het- betoog
van den heer Eook, dat. Suriname zeer goed
tot blo-ei is te brengen indien men maar
zorgt voor kapitaal en organisatie en een
goede creclietverleening in d'ie Kolonie. Heb
gaat niet aan te zeggen, dat er van Surina
me toch niets te maken zou zijn, omdat da
bevolking te lui is om aan te pakken. Do
planters inoet men in dit opzicht uitschake
len.
Spr. betreurde, dat de Kamer vroeger
heeft verworpen het wetsontwerp tot op
luchting eenér Cultuurbank. Er is eeu
lichtpunt iu de zaak der bacoven gekomen,
doordien te Rotterdam een afzetmarkt voor
het artikel is gevonden, en het zal van de
Regeering afhangen om daar een blijvende
markt van te maken.
D'e heer Bos constateerde, dat, als men
de tegenwoordige toestanden in Suriname
aanschouwt, het reeds vóór jaren uitge
bracht en van alle zijden gccritiseerde rap
port der Suriname-eommissie den toets der
critiek teu volle kan doorstaan, want lieden
is bewaarheid door verschillende sprekers
de- grondtoon van dat rapport, n.l. do hoofd
fout voor den achteruitgang der Kolonie
ligt m de bevolking zelve. En zeer terecht
heeft de heer Kleerekoper den vinger op
de wondeplek gelegd door te betoogen, clat
de Surinaamsche bevolking leeft als een
parasiet ten koste van Nederland. Ook
spr. zette in verband hiermede uiteen, clat
naar doeltreffende, middelen moet worden
gezocht om de Kolonie, uit haar toestand
van verval op te heffen. Men moet zich door
tegenslag niet laten weerhouden, om ook in
Suriname kapitaal naar voren te brengen.
Hij adviseerde den Minister, dc Suri
naamsche aangelegenheden, na behoorlijke
studie, krachtig aan te pakken, maar te
vens krachtig door te zetten, en onbekrom
pen.
De vergadering werd verdaagd tot Dins
dagmorgen.
H AARLEMMERMEER.
G euu e ©u t e r n a d
Voorzitter: burgemeester Slob.
Na d© opening nam de Yoorz. het woord
om den leden geluk Le wenscheu met hun
hier weder aanwezig zijn.
Gememoreerd werden hierop door spr. d<*
mut-atdën ia bat college, de algemcene toe-"
stand detr gemeente, den loop der bevol
king en wat er in 1913 wvsrd veritiohti
Spr. eindigde niet een opwekkend woord
tot den Raad om ook in 1914 voort Ld vare®.
De héér 't Hooft, dankte als nestor dep
raadsleden en wenwlile den oorz. niet zij a
gezin alles goeds-
Do Raad appbiudisseoïde»
De heer Los bleok wegéns ziekte afwezig
1© zijn.
Gelezen ward hot jaarverslag tier commie-
sic Lot. wering van schoolwcrrr>n, waarin,'
medegedeeld word, dat het onjcnxviloofde ver
zuim, hoewel vérnrindsróodo, nog steeds té
hoog was.
Medog^dc/ld werd, dab cle Ooinra'.ssb. 1 ;1
dcji Minister zal aandringen or. wijziging
der leerplichtwet, om to verbidden het v op
richten van arbeid vóór, tijdens en uk d<3
