Ingezonden.
Himpchoedon en Pelterijen Voordeelige
Dülllco aanbieding. Nieuw© R(Ju 40. H. A.
TIMMERMAN, Hoftevorancier.
Agenda van de week;
Burgert Stand van Leiden,
Marktberichten.
Faiüissementen.
Eerste Kamer.
Geachto Eedactie I
"Vergun mij, als abonnee, een paar regelen
In Uw veelgelezen Blad.
Eoeds vier dagen is de nieuwe Reinigings
dienst in werking en reeds vier dagen heeft
ons kaal bezorgd,
is dat nu een manior van doen, om de
metischen van Vrijdag tot Dinsdag met het
vuil te laten zitten?
Vrijdagmiddag drie uron (een mooi uur om
vuil op to halen) bezochten de voerlui de
Binnenzijde van het Rapenburg. Zij verze
kerden ons Baandag terug te komen, maar
wie er kwamen, peen voeilui. Wel waren ztf
des morgens zeven uren al in de Kloksteeg, de
Kloksteeg ia ook zooveel voornamer buurt dan
het Rapenburg, en de bewoners van do Klok
steeg betalen o-<k veai meer belasting dan
die van het Kap.euburg.
In het Noordtindo waren de voerlui hedeu
om l'ü zessen bezig, een tijd, waarop de
bewoners aan tafel zijn en toch ook do
dienstbode.
Zoo zien we: de regeling van den nieuwen
Reinigingsdioost te Lolden is oen prachtig
stuk werk.
U, dankend voor de welwillend afgestane
plaatsruimte,
Hoogachtend:
Een bewoonster van het Rapenburg.
Leideü* 6 Jan. 1913. (Binnenzijde).
Stadsreiniging.
Mijnheer do Redacteur I
Beleefd verzoek ik U eenige plaatsruimte
in Uw veelgelezen Blad. Bij voorbaat mijn
dank.
Naar aanleiding van de door de gemeen
te Leiden dezer dagen gepubliceerde werk
zaamheden omtrent de reeds aangevangen
nieuwe stadsreiniging, wenschto ik Lei
den's ingezetenen een en ander toe te
lchten.
Allereerst de wijze van vuilophaling.
Steeds erd den pachter(s) door de ge
meente de verplichting opgelegd, dit dage
lijks to doen plaats hebben.
Gebeurde dit niet, zooals bij een con
tract was bepaald, dan was de gemeente
er spoedig bij, indien het haar ter oore
kwam, den pachter(s) volgens dat contract
te beboeten, alhoewel het dikwijls en on
gewild een klein verzuim was ;maar nu de
gemeente zelf gaat exploiteeren, zou men
mogen verwachten in elk geval geen slech
tere uitvoering te krijgen. Zooals men weet,
wordt het vuil om de twee dagen opge
haald.
Uit genoemde publiceering blijkt, dat om
de twee dagen het vuil zal worden opge
haald t erwijl do man. hiermede belast,
niet behoeft aan te bellen, en eenmaal
voorbij zijnde, niet verplicht is terug te
keeren.
Hieruit volgt, dat, wanneer men er niet
aan denkt, men vier dagen achtereen het
vuil te bewaren heeft. Brengen de omstan
digheden mede, dat ook na vier dagen deze
fout wordt herhaald, dan komt men zoetjes
aan in het bezit van een eigen meststaal.
't Is waar, men kan emmers van de ge
meente koopen, die men bijtijds aan de
deur kan zettenmaar hoeveel ingezetenen
zijn er niet, die, uit een financieel oogpunt,
zich zoo'n emmer niet kunnen aanschaffen,
engeeft dit aan-de-deur-zetten geen
aanleiding tot vernieling en verspreiding
van vuil over de straat, tot groot vermaak
van de Leidsche straatjeugd? Hygiënische
toestanden in optima forma; hierover
later.
Dan de kwestie over wagens, emmers,
etc.
Waren deze nu argumenten voor den Ge
meenteraad, om de reiniging in eigen be
heer te nemen Waren dit dan de kardi
nale punten om hiervoor duizenden en nog
maals duizenden'guldens onnoodig te ver
spillen? Had men den eventueelen nieuwen
pachter de verplichting, omtrent wagens,
emmers, etc. opgelegd, dan hadden de kos
ten, hieraan verbonden, guldens bearagen,
tegen de nu aan to nemen regeling hon
derden cn nogmaals honderden.
Waarom nu do kosten zoo hoog opge
voerd, terwijl het zeer goed anders gere
geld had kunnen worden met een even-
goede, zoo niet betere exploitatie?
De Anti-hygiënische toestanden.
Ook deze maakten voor de gemeente een
punt van overweging uit, doch, had inder
tijd de gemeente Leiderdorp geen wet
gemaakt, waarin het de gemeente Leiden
werd verboden, nieuwe vuilnisstalen aan
te leggen, dan had de gemeente Leiden
reeds lang nieuw terrein in exploitatie ge
bracht-, en zou er over die anti-hygiënische
toestanden niet zooveel gerept zijn gewor
den.
Veel, zeer veel zou ik nog over dezen
slechten toestand kunnen, zeggen, doch
vreezecd te veel plaatsruimte "van dit Blad
te oischen, zou ik nog slechts één jwtnt,
in verband met de stadsreiniging, willen
bespreken, n.I.
de verpachting van het
baggorwerk.
Evenals de stadsreiniging, is ook deze
verpachting zeer koninklijk behandeld.
Zooals ik weet, is door de- destijds benoem
de deskundigen over deze zaak rapport uit
gebracht, met een voor de gemeente voor-
deelig saldo. Daarvoor aan de betreffende
personen «alle lof, daar dit een zeer juiste
beoordeeling was.
Laten wij ter goede beoordeeling eeni-
gen tijd teruggaan en zien hoe de toestand
toen was.
In het jaar 18S3 werden de heeren Gebrs.
Yan Uldcn pachters van het uit te voeren
baggerwerk; zij betaalden hiervoor aan de
gemeente over den geheelen pachttijd
f21.840. Wanneer wij nu den toestand over
zien en in aanmerking nemen, dat de om
standigheden na dien tijd voor de pach
ters wel is verbeterd, en in geen geval
verminderd, dan rijst bij mij de vraag:
Hoe do gemeente er toe gekomen is, om
de verpachting op de bekende, voor de ge
meente zeer nadeeligc voorwaarden te
gunnen. De pachter krijgt bovendien nu
den afval der wekelijks te houden markten,
de kolkenspecie en faecaliën, benevens ter
rein in gebruik tot exploitatie van het
baggerwerk. Wanneer wij nu een en ander
eens becijferen, dan krijgen wij den volgen
den uitslag:
Door de gemeente wordt nu aan den
pachter betaald over den geheelen vcr-
pachtingstijd f 78.000; hierbij gevoegd do
opbrengst der markten, plm. f 12.000, de
opbrengst der kolkenspecie, plm. f2000, de
opbrengst der faecalién, plm. f 6000, ver
goeding terreinhuur, plm. f 3000is te
zamen voordeel voor den pachter plm.
f 101.C00. Daarbij gevoegd de som, die
destijds door de pachters aan de gemeen
te werd betaald, dan komt men aan de
respectabele meerdere kosten van pl.rn.
5122,840. Nu nog in aanmerking nemend
de winst, die toen door de pachters werd
gemaakt-, welke beslist niet onaanzien
lijk was, dan geef ik den Leidschen inge
zetenen de resultaten ter beoordeeling van
de werkzaamheden der personen in deze
verricht-.
Ook de nieuwe regeling der gemeente-
reiniging zou ik becijferd hebbendit is
in deze omstandigheden echter onmoge
lijk.
Zooals wij reeds meermalen hebben on
dervonden, zijn de geraamde exploitatie
kosten verhoogd, en veronderstel ik als
deskundige in deze. dat nog meermalen be
dragen zullen worden aangevraagd tot dek
king van de hooge, onnoodige enoime
kosten. Het geheel samenvattend, betref
fende de stadsreiniging, brengt mij tot de
conclusie, dat er bij de behandeling van
deze zaak zeer roekeloos en onverantwoor
delijk met de belast-ingpenningen van Lei-
dens ingezetenen is omgesprongen.
Dan ten slotte komt nog de vraag bij
mij op: Hoe zal nu do uitvoering der werk
zaamheden zijn, èn van de gemeente, èn
van den pachter en dat ondanks vele dui
zenden guldens, die hieraan zijn besteed
Had men indertijd hen geraadpleegd, die
in deze proefondervindelijke inlichtingen
hadden kunnen geven, dan zou de gemeen
te. daar ben ik van overtuigd, van al deze
misère's gespaard zijn gebleven, want al
spiegelt men onze gemeentenaren een en
ander mooi voor, het blijft een overtuigend,
vaststaand feit, dat de stadsreiniging nu
duizenden en nogmaals duizenden meer
gaat kosten, welke kosten bespaard had
den kunnen blijven.
Dus. geachte gemcentelotgenooten, houdt
uw beurs gereed, reeds zijn verhoogingen
van belasting aangekondigd, doch ik ge
loof niet, dat het daarbij blijven zal, want
daarvoor bestaat gegronde vrees.
Mijnheer de Redacteur, nogmaals dan
kend voor de verleende plaatsruimte, ver
blijf ik hoogachtend:
Udw.
Een vakman.
Mijnheer de- RedacteurI
Nog een enkel woord s. v. p. naar aan
leiding van het laatst ingezonden stuk van
den heer v. d. Méy.
Zooals reeds gezegd, n!ct het minst per
soonlijk belanghebbend en dus beslist on
partijdig dc verordening op verzvrocgde
winkelsluiting slechts uit het oogpunt van
algemeen maatschappelijk belang beschou
wend, ben ik in mijn. zienswijze, door het
stukje van v. d. M., nog in allerminst
bekeerd.
Kan v. d. M. mij op degelijke gronden
aantoonen, dat vervroegde winkelsluiting in
Amerika en andere landen, waar do toe
standen in hoofdzaak hetzelfde zijn als
hier (dichtbij of veraf clcet niets ter zake,
afstanden bestaan n:et meer), wèl moge
lijk en gewild is, zonder nadeel voor dc al-
gerneene welvaart, en waarom niet hier;
kan hij met degelijke argumenten aantoo-
ncn, dat de zedelijke voordoden er door
mij ingezien hersenschimmen zijn, gaarne
wil ik clan ongelijk bekennen, en mijn m-ee-
nihg voor een betere geven.
Wie en wat de heer v. d. M. is, weet
ik niet en ik ben er ook niet nieuwsgierig
naar, maar eerlijk gezegd, ben ik zoo vrij
te veronderstellen !d{at het meer persoon
lijk belang is, wal den heer v. d. M. de pon
hoeft doen opnemen tegen mijn schrijven
on genoemde verordening,- welke dan toch
in ieder geval als maatregel van algemeen
belang tc goeder trouw door onzen Raad
ingesteld. De in dergelijke gevallen toch
onvruchtbare discussies zullen wij dus maar
staken.
U, dankend voor de plaatsing,-
i i Uw Abonpé B.-
(üentceatc Ziekewanis.
Ik zal kort zijn.
Ik had een dubbele breuk. De dokter
raadde wij operatie. Ik informeerde in
LeideD «aar prijs, veronderstellende zoo
ergens, hier terecht te kunnen. Ik hield
mij voor arm, en dit in aanmerking geno
men, zou ik voor plm. f 150 klaar zijn.. Ik
vond 't te veel; kon het niet missen.
Gelukkig ontmoette ik een vriend, die
mij vertelde, dat men in het Gemeente-
Ziekenhuis in Den Haag de verdeeling in
klassen zóó geregeld had, dat ieder naar
draagkracht kan betalen.
Ik ging naar Den Haag, vroeg dr. Roes-
singh, directeur, of ik opgenomen kon wor
den. Dokter gaf zijn verwondering te ken
den. dat ik uit Leiden komend in Den
Haar geneeskundige hulp kwam vragen,
en merkte tevens op, dat het niet de be
doeling was op deze wijze de gemeente
Den Haag op kosten te jagen. Ik moest
dokter gelijk geven, doch bracht iD het
middeD, dat een behandeling in Leiden
mij te duur zou uitkomen, dat ik mijn
voordeel zocht en ik eenvoudig van de
operatic zou moeten afzien, als ik in Den
Haag niet koD worden opgenomen...,,, 't
was good, ik werd toegelaten.
Om kort te gaan, de behandeling was in
13 clagcn afgeloopen. De operatie waa
goed gelukt. Trouwens, deze mislukt bij
dr. Schoemakcr nooit. Do verpleging was
uitstekend; de voeding, ligging en behan
deling liet niets te wenschen over. Hoogst
voldaan ging ik naar huis. En de kosten?
Totaal generaal f45.50.
Lezer, laat ik uw vriend zijn. Heeft u
spocialc geneeskundige hulp noodig, zoek
die niet in uw stad. 't Baat xi niet of uw
stad zoo beroemd is om haar medische
kennis; of daar al een Boerhaave-stand-
beeld staat om als overtuigend bewijs te
dienen; of men van wijd en zijd uw stacl
bezoekt om geneeskundige hulp. Men heeft
«alleen oog gehad op de armen en op de
bezittende klasse. Dc middenklasse kwam
niet in aanmerking. Men weet u te vinden
als de belastingbiljetten worden rondge
deeld. Zelfs weet men tot in de eenheden
hoeveel uw inkomsten zijn. En in zulke
gevallen wordt er wel degelijk rekening
met u gehouden.
Welnu, lezer, middelmoot, in Den Haag
heeft men ook rekening met u gehouden
waar het uw b c 1 a u g geldt. Informeer
dus eerst, alvorens uw spaarpotje te laten*
plunderen, of u in schulden te steken.
Het adres is: Gemeente Ziekenhuis
Zuidwal, Den Haag.
J. R.,
abouné.
Leiden, 5 «Tan. '14.
4 O 4 <1 e STAAT8LÜT3EKIJ.
TreUJiing vaci Woensdag: 7 Jan.
No,
Nos.
Nos.
26y
271
2,9
30)
3)0
4*7
127
575
DÓS
7°7
740
7*5
810
f 20
Sj6
918
980
io;o
10*9
104J
1059
ICÓ7
1094
109
1117
1150
1310
IS'.»
«354
1371
1401
1 4
1500
1314
1310
15Ó1
1572
1(336
10 30
ióob
1695
1712
1COI
J$CO
1917
1940
'947
2030
2009
2154
221 1
22 ,7
22S7
2337
234O
2^31
253Ó
4ds Klasse, 3de Lijst.
3727 f 1500. No. 8994 1000.
6261, 127S3 1 40O. No. 3836 f £00.
IÖ82, 6741, 10315, 15179 f lO».
l'rijzea van 65.
2721 55»3 S21S n143 1361x5991 1S246
241 55^« 8402 1120s 13Ó74 1599?
2894 5570 b;4 2 11229 13778 10037 18466
2903 5591 8494 lijcö 13811 IÓ096 18517
2907 5031 S19S 11 <50 15825 16153 '8565
3089 5610 5574 M3vO 13925 16159 1860S
357 5Ó59 8584 11413 14C09 16180 18629
3234 574S 80S0 11477 140S9 16203 18Ó80
S238 575 c 8S20 11487 1409J 162^5 18Ó94
3250 57ot 8S21 11538 14209 16332 18740
3274 58.19 6859 157° 14214 16378 18970
3318 58^8 8S00 llbb2 14222 163,1 I;C20
3370 Ó019 SS92 IIÓS4 14234 «6399 19022
3 474 6042 8922 117-99 1423.) 16419 1,029
3466 oi.i2 8971 11841 14458 164.30 19057
3488 6142 9CCO 11863 *4490 16432 iyob3
351° 075 9016 11883 1449; 1645-9 19089
3Ó33 6268 (C20 Il856 14509 16514 19097
3650 0321 9090 H9S7 MSG 16532 19126
3609 6343 9110 11939 '4556 i65i6 lyiSo
37C0 0370 9112F50 14557 1053S 19504
3721 6420 9154 120^0 145,4 16509 19307
3560 6405 9172 12090 14658 16053 19411
3863 6490 9256 12185 147-3 16675 19425
3935 6543 9213 '2-84 14730 16685 19492
3917 6554 9289 1 iiSj 14702 1ÓÓ9Ó 19558
3948 6574 9364 12280 14757 16795 19563
390S 0570 9445 1229Ó 14811 10803 19636
3971 6077 9453 12528 14847 10954 19869
3980 6742 9002 12344 14910 16974 19872
4074 6702 9821 12415 11965 U017 199-4
4094 Ooro yóSÓ 12423 M935 1/C23 19934
42CO 68lO 9689 I2478 I5050 I7C24 19950
4208 6859 9099 12181 15 IC 2 17034 19993
4271 693; 9774 I24S7 15175 I7052 2C01J
4304 9770 12^47 1510S 17070 20053
4l°l 6978 9778 12558 15194 17098 2co{8
4413 7025 1819 12589 15204 17117 20065
4495 7o5* 985° l20có 15296 17175 20085
4520 7059 9905 12010 15301 17193 20184
4508 7071 sSpo l27oj I53/"2 17207 20188
4595 ;o77 999-» 12811 *5375 ,"228 20209
4021 7,90 10075 '-830 15378 17259 20285
4755 72'2 1C082 12875 15124 17287 20315
4799 752; 10105 12912 15499 17290 20345
4804 7552 1022.8 12995 15552 17338 20370
4312 y-j- 102 j l MUy 15020 17342 2048I
4842 7427 1034Ó 1.U9O 15658 17402 20501
4852 75.9 IO438 1323/ 15005 17446 20578
4908 7010 10529 13270 156^7 1744720071
4-946 7710 10576 1-2 «2 15725 1745' 2:679
4-953 7723 10059 13362 I57J1 1/657 20085
5074 782y 10678 15303 13795 7^ö4 20713
5070 7840 10/19 13370 *523*3 17696 20776
5080 78,1 10,22 133^0 15817 17701 20/78
5ioi» 7935 10805 13,77 iS^i 17745 20851
53ó5 8020 10874 13481 15833 17705 20875
5571 S1O9 10905 *3498 l593s '777i 20878
5443 8Ho 10910 i35y« '593° 18138 20905
5<54 8242 11012 I30C2 *5=155 18205 20987
549° 8247 11038 15600. 15975 18222 20993
5495 8249
Woensdag:
Stadsgehoorzaal. Vierde Volksbijeenkomst. Uit
voering Leerlingen lJurgerzaagschool C. B.
Duyater. buur.
Leidsche Volksbuis. Cursus-Vergadering Volka-
petitionneuieut voor Piaatsel. Keuze, lialf-
nogen,
0egstgee9t. lïerv.^ School. Derde Winterlezing
door Ds Impela (Katwijk a/Zee.) Zoven uur.
Donderdag.
Leidsche Schouwburg. Piano-Avond Myra Hess.
8 u u r.
Kleioe z^al Stadszaah Alliance francais©
Conference de AL Jean Charcot (Paris) k 8 li.
du 6 01 r.
Stadsgehoorzaal. Invitatie-Concert Stiijkorkest
.Euterpe"'. H a 11 a c h t.
Vergulden Turk. Led ui vergadering Maatschappij
v. Nijverheid (Dep. Leiden). Hnlfnegen.
Vrijdag.
Kleine zaal Stadszaal. Algem. Ledenvergadering
3-October-Vereeniging. Haifnegen.
Xatevdag:
Zomerzorg. Uitvoering Tooneel- en üames-
zangvereeniging „Oefening haart Kunst''.
Zondag.
Leidsche Schouwburg. „Liefdeeduel", Blyspel.
8 uar.
't Posthof. Optreden Mone. De Wilde, Humorist.
8 uur.
Dagelijkss,,
Bioscope Théatre' .Imperial" Stationsweg. 8
uur. (Woensdags en Zaterdags ook '2 uur.)
Bioscope AmerioaiD. Oranj'egracht 40. Voor
stellingen Bioscope. 8 nor. (Woensdag en
Zaterdag 4 en 6 u u r.)
MENU.
Runderlappen, Roode kool, BroodsohoteL
GEBOREN: Ana«tasia Gesina Helena, D. van
A. Boers na cn T. Rampion. Louise Judith. D.
van W. Plauje en L van der Regdon. Jacob, Z.
van C. Blok en A van den Haspel. Wilhelmina
Maria, 1). van J Mioch en G. Loman. Frederik
Johannes Cornells, Z. vuil J. F. la Uivière eu G.
Hol. Januetie, D. vun M. Keereweor en A.
Hovestad. Anna Johanna D. van J. I. Eiades
en A. J. do Flans. JobauDos Pieter. Z. van J.
Zwanenburg en J. Arnoldui. Leendort, Z. van
L. A. Boot en A. Klinkhamer. Ant<e, 1). van J.
«Schimmel en J. de -Jong. .lelianna D. vho A.
Üaiendse en \V. Singeling. LudovionsJohannes
Fianciscus, Z. van L. J F \an Leeuwon en S.
Plu .io'ian Adolf eo Pieler, zoons van P.Smit
en B. W. Tesebeld. Arnoldus Anlonius, van
P. van Dijk en 1 h. M F. Verba t.Alidn, D. van
D. Rijsd.in en A Stolwijk. Maarten, Z. van J.
betgen en F. van der Keur. David, Z. v. n A
Kromwijk cn J. Lnterveer. Christina, D. van C.
Sirng en J. van der Putten. Cornells, Z. van 0'.
Bakker en A Zuejers. PetronelU, I), van A.
Heemskerk en C. "Al. Mieog. Pieter. van A.
de Wolf «a G. Üto «ten Judith, D. van W. vaa
den Berg pu S. v.hj Be -entor..lansje. D. v n L.
Kiap en AL van der Moo. Catuaiina Hendr ka.
I), van W. Mooten en 0. H. de Ri der. Nijs Z.
van N. van Put cu en J. W. M. Looman
Llendrika, 1). van tl. van '1 ongeren en l'l. H
Jongeneel. Piete*, v»n P. Kramp en W.
Jou^ülued. Jobanocs Lucas, Z- van G J. Palm
en M. A. Vogolair. Antuma Jacoba Maria,
van P. GodOijn cn J. II. Ad. Singeliug Johanna
Barbara Cornelia. D. van J. H.'Ötto en A. 0. P.
Noest. Gerrit, Z an I. Mar'c en E van Eck.
Jacob, Z van 13. Era des en G. van der Pulten.
GEHUWD: W. Brouwer jm en C. Smittennar
fd. P. Pint jm. en 0. de Clrr jd. H Passcnioi-
jin. en F. W Spies id. J. Kret jm en G. Owel
j(1 —.1 G. L. Of g ar jin. e«i J. J. de Yet td-
OVKRLEjEN: Levenl. kicd van A. Erados en
A. Redel. U. J. Philippo L'. 2 f. D BonuiogZ.
2l j. \V. Tlacselair geó. Hisselba h V. *79 1.
W. van Dunren Z 10 N. Verbogen, weduwe
Ta Burggiuaf, 7U j. E C. Gijben, weduwe J.
Sander*, ^3 P. Brugm u M. 73 i. J. van
Dongen W. 71 i. D. Idenbjrg geb. Hoogon-s V.
54 J. J. Backers M. 32 j.G. J. de Graaf M.
47 1. J. G. de Winter M 72 1. A. Rieboek Z
5 111. J. Westhof, woduwo van li Kenirnen,b5
j. J. van Sc tagon geb. Van Steyn V 44 J.
van den Berg 19. 16 uien J. Nievaai t Z. 9 m.
J. Neuteboum W. 78 t- C. Bouthoorn Z. "2j.—
S. Bonte Z 1 i.
RKCL.4ME»,
40 cents per regel
is het uaachwatcr voor maas en
waEsileas. 272 f>
Schiedam, 6 Jan. Noteering validen Bond vp.n
Disiillstenro". Moutwijn f 12.50. Jenever J 16.50,
Ptr Ned, vat y.ocder f 1» -t ©11 zonder belasting.
Setiiedaiu, Jan Notceriug Beurscornmissie.
Moutwijn /1Ö75 per HL., zouder mat en
zonder de belnsliog.
Siemming traag. Spooling Z2
Giaan rjnrilus =050 aZ20.75. Vle'a9se Spiritus
f\7.7-j a f luwe Spiritus t 93 a 9J.
Amsterdam. 7 Jan Tor veemarkt wnrrn lieden
a ingevoeld 179 vette Kalveron lste kw. f l.lo a
f 1.20, '2do kw. 1.12, 3do kw. 1.05 a p. K G
Grnskalv., 43 Nucli'ero IC al vei en f 12 a
20t 654 vclto varken?, Moll, lste kw. 49 a 51,
2de en 3de quhl. 47 a 49 c. per KG
■>ucckt G Jan. Op do botermijn albier waren
aangevoerd 0/4 vu. en 1/3 vn. Priji GO
Fabrieksboter raugevoerd 0/3 en 2/16 vn. Prijs
f 60. Commissie éGü.
Woerden, 7 Jan Aangevoerd 05 kinspartijon.
Pii zen Die 34—o 2de 32-33.59. Zw.iardere
3637.50. Handel vlug.
l.ouiieii. 6 Jan. Metalen. (2de b.) StraitSrTin
cont. 163.5/, op 3/in JB 170Koper cont.
G4 5/, op 3 m. i 61.17.6, Zink X 21.11/3, Lood
(Spscanscbl X 13.15/ a
IJzer. (2e bouis). Cleveland Middlesbro No. 3
contant 50' op 1 m. 50/4i koopers.
Mej. G. Empting, te Arnhem
G. van Lambalgom, meikslfjter, voorheen
spekslagor, to Baarn.
A. M. C. Brouwers, kamerverbuurster, te
Amsterdam.
LI. TroDStw^k Izn., kleermaker, te Am
sterdam.
i Vergadering van lieden.
Indische Begrooting
De heer Bavinck zal alleen spreken
over de houding der regeering ten aanzien
van zending- en hijzonder onderwijs. Hij
meent, dat de minister gekomen is tot een
tweeslachtige conclusie, door zijn verkla
ring, dat aan de bestaande subsidién niet
zal worden getornd, doch dat voor het ver
leen en van nieuwe subsi dien noodig is, dat
do behoefte blijkt aan het onderwijs, het
welk door de subsidievragende school wordt
gegeven en niet aan onderwijs zonder
meer. Er is strijd tusschen de belofte des
ministers en diens overtuiging. Voor liet
eerste deel der conclusie kon de rechterzij
de Z.Exc. dankbaar zijn, doch het spijt. spr.
dat de minister tot zijn overtuiging is ge
komen, ook omdat liet verleencn van sub-
sidiën op die wijzo kan afhangen van de
v. illekcur van ambtenaren.
Spr. zal een poging doen om den minis
ter aan te toonen, dat dezo niet tot de con
clusie behoeft te komen, waartoe hij is ge
komen. De subsidieregeling van 1907 is tot
stand gekomen onder een liberal© regee
ring en wanneer daarop weer werd terug
gekomen zou er geen vastheid zijn voor de
regeering en ook niet voor de zending.
Verder heeft een christelijke regeering in
zekeren zin het recht het Christendom op
te dringen aan dc koloniën, cn wel om de
geestelijke superioriteit van de christelijke
cultuur boven de andere christendom en
cultuur staan in te nauw verband met el
kaar, dan dat neutraliteit mogelijk zou zijn
tegenover de bevolking der koloniën neu
traliteit is trouwens in werkelijkheid on
denkbaar. Het opdringen van het christen
dom ran-g echter alleen geschieden door de
macht der cultuur, door geestelijke en ze
delijke wapenen, niet door do macht van
het geld. In dien zin kan ook een liberaal
de missie oprecht steunen.
Men moet rekenen met het feit dat dc
strijd gaan zal tegen de Oosterscho cultuur
van Mohammedanisme, Boedhisme en Con-
fuskmisme. Allen, ook de minister, kunnen
zich buiten de politiek op dit algemeene
cultuuratandpunt stellen.
De'heer Laan pleit voor een radiotc-
legrafische gemeenschap tusschen Neder
land en Indic.
De lieer K u y p e r brengt den minister
niet geheel zonder reserve, doch ongedwon
gen een woord van sympathie en hulde.
Het verheugt, hem, dat do minister liet
koloniaal beleid buiten de politiek wil hou
den. Op zes punten maakt spr evenwel
eenige reserve bij zijn.sympathiebetuiging.
"Vooreerst had Z.Exc. niet aiogen weige
ren de tusschen hem en den Gouverneur-
Generaal gewisselde telegrammen open
baar te maken, omdat door pers en publiek
daarachter iets ongunstigs wordt gezocht
voor den G.-G., iets wat schadelijk is voor
het prestige van dezen, vooral omdat de
minister zich bij de verkiezingen zoo on
gunstig uitliet over het beleid der kolo
niale regecring, doch in de Kamer zich met
buitengewonen lof cvt-i? den heer Idcnburg
uitliet. Het publiek zoekt daar een om
draai van den G.-G. achter. Spr. vraagt
daarom van den minister dc verklaring,
dat de G.-G. geen enkele concessie deed,
waardoor zijn karakter werd aangetast of
zijn overtuiging werd verloochend
Het tweede punt betreft de Socmba- en
Florcs-ondcrwiisrcgeling. Spr. is het er
mede eens, dat hier in den vorm een fout
is begaan. Doch aan de zaak zelf tornt men
niet. Op de derde plaats de circulaire van
3 Sept. 1913 betreffende het subsidieeren
van scholen uit de landschnpskassen. Spr.
sluit zich aan bij de meening van den G.-G.
die alleen heeft gezegd, dat niet meer mag
worden gegeven, dan dc geheele kosten
bedragen
Spr. sluit zich verder aan bij de huid©
door den minister aan de Sarekat-Islambc-
weging gebracht.
Hij is het ook eens met de opvatting des
ministers omtrent de facultatiefsteliing van
het godsdienstonderwijs. Doch ten aanzien
van de ondciwijssubsidieering vraagt spr.
van den minister de verklaring, dat do
theorie des ministers omtrent de Irehoefte
aan onderwijs van een bepaalde richting,
noch den tegen» oordigen G.-G. noch een
zijner opvolgers zal binden van dc tegen
woordige regeling af te wijken, nuts de fa
cultatiefsteliing goed geregeld zij
Do f 15,000 voor de vrijzinnige vorkiezings-
kas uit Iiidië ontvangen, moeten eigenlijk
mot (lerente worden teruggezonden, dc schen
kers hebben niet datgene gekregen, waarvoor
zij hun gold gaven. Inzake de Indische par
tij is spr. hot w:. u' cons mot den mini ster 4
Ons land moet ïu Indic oen voogdij-poli lick
voeren en daarom het pleegkind zoo goed
mogelijk verzorgen, het opleiden tot de zelf
standig© positie, welke het later moet in
nemen en het de zedelijke opvoeding, waar
voor anders de ouders zouden hebten ge-
ziirgd, deelachtig doen worden. »Spr. dringt
hij do ontwikkeling dezer punten or op aan,
dak ook het univer ifair onderwijs in Indié
zal worden ingevoerd.
Wc staan in dat opzicht ver achter bij
andere koloniale mogendheden. Vordor bc-,
toogdo spr., dat do regeering nooit mag
schroomcn er voor uit te komen, dat zij
overheid i- van een Christelijk land, al moet
zij daarbij do overtuiging der verschil tend a
groepen van dc bevolking geheel vrijlaten.
Het standpunt de: ministers is echter niet
onpartijdig, d .-rdoor zou het ralionnlisme
in Indic worden gebracht. Onpartijdig is
do regeoring alleen, als zij de zorg voor
het onderwijs op de oerste plaats overlaat
aan .het particulier initiatief en eorst op
treedt, als liet particulier initiatief te kor%
sehict.
De lieer Van der Does de \Vi 11e-
bois zegt, dat ook voor de» katholiek©
fractie do houding d«3 ministers in lwt al
gemeen bevredigend is. Evenwel maakt ook
zij reserve ten aanzien van de euhsidieering
van het hijzonder onderwijs, waaromtrent spr.
Cen nadere verklaring vraagt cn ten aanzien
waarvan hij zich geheel a.nnsluit bij het
beloog van den licor Bivinck.
Do hoer Van Wisscnaer van Ro-
sando dringt op krachtig optreden tegen
don revoiutionnairen geest op do vloot aan
en belooft zijn steun aan do regcoring als
(leze do verdediging van Indië krachtig wil
bevorderen.
lïet vergani» «lor „Oklahoma.
Een telegram meldde gisteren dat de pc-
tfoleumboot Oklahoma" schipbreuk had
geleden. Op 60 zeemijlen ten zuiden van
Sandyhook greep dit plaats. De berichten
over dc redding zijn zeer verschillend en
een juist idee over den omvang van do
ramp kan men zich nog niet vormen.
Het Duitsohc stoomschip „„Bavaria" zou
acht man gered hebben, waaronder do
kapitein der Oklahoma", clric scheepsof
ficieren eu cle marconigrafist.
Do kapitein der Bavaria" verzond een
Marconi-telegraui, waarin hij verklaarde,
dat het zeker is, dat 42 man der equipage,
die vermist, worden, verdronken zijn. Do
geredden mooten door een golf van liet
zinkende schip zijn geslagen. Nog vijf op-
Aarenden zijn door het te New-York aan
gekomen stoomschip „Gregory" van do
Booth-lijn gered uit een boot, waarin zij
zes uur hadden rondgedobberd. Drie an
deren zijn in een reddingsboot dood ge
vonden. Yaa de 38 opvarenden worden nu
nog 22 vermist, die waarschijnlijk allen ver
dronken zijn.
Hier hoeft men dus reeds'verschil. Vol
gens liet eene bericht was do equipage 50,
volgens het andere 38 man.
Volgens nadere telegrammen zette het
te hulp gekomen Spaanscho s.s Manuel
Calvo" een reddingboot uit, die echter
tengevolge van de woeste zee uit elkaar
geslagen werd Dc zeven inzittenden wer
den met moeite gered. Om 8 uur in den
morgen zag meu do bemanning bijeen op
het voorste gedeelte van het schip.
Een ander telegram, door de „Canv
pagna" opgevangen cn verder geseind,
luidt, dat de ..Manuel Calvo" do „Oklaho
ma" op sleeptouw nam. Do laatste is ecli
ter 50 zeemijlen ten Oosten van Sandy
hook gezonken.
De „Bavaria" meent, dat waar meerder©
stoomschepen hulp kwamen bieden, zij toch
do eenige was, die manschappen redden
kon. Dc „Oklahoma" drijft half onder wa
ter. Het schip behoorde aan dc Gulo-Maat-
