16504-,
Donderdag XI December.
Tweede X31a<l. A0. 1913.
Buitenlandseh Overzicht.
Tweede Kamer.
Bij de verdere debatten in den
R ij k s d a g over de begrooting beeft
de vrijzinnige afgevaardigde Wiemer het
woord gevoerd, die zich tevreden verklaar
de met de in het laatste jaar gevoerde
politiek.
Toen was de beurt weer aan den Rijks
kanselier, die o.m. nog beloofde dat er
voorstellen zouden komen ter bescherming
.van werkwilligen.
Daarna besprak hij in den breede de
kwestie van de troonbestijging in Pruns-
wijk, vertelde dat de Bondsraad geen draai
had genomen, dat hertog Ernst August
ook voor zijn nakomelingen afstand had
gedaan van Hannover, dat de Welf en hun
macht dus verloren hadden en Pruisen
zich in het rustig bezit van de provincie
Hannover mocht verheugen.
Daarop werd Zabern weer eens aan de
orde gesteld onder toejuichingen van rechts
en gesis van links.
In verband met de gebeurtenissen te
Zabern zeide de Rijkskanselier dat onder
de partijen, die voor de motie van afkeu
ring gestemd hebben, noch over de strek
king der motie, noch over de beweegrede
nen eenheid heerscht. De sociaal-democra
tie heeft in de gebeurtenissen te Zabern
een welkome aanleiding gezien om tegen
de grondwettelijke rechten des keizers in
het openbaar storm te loopen, maar zij
staat in dat opzicht alleen en zal naar spr.
hoopt steeds alleen blijven.
Ook de minister van oorlog heeft nog een
speech gehouden, ongetwijfeld bedoeld als
een terugtocht na zijn felle rede "van de
vorige week. Alleen probeerde hij nog
eens aan te toonen dat het optreden der
militairen te Zabern noodzakelijk was. De
minister is er evenwel niet in geslaagd ook
maar een enkele zijner tegenstanders voor
zich te winnen.
Dit zaakje zal toch nog een staartje heb
ben. De sociaal-democraten zorgen voor
een vervolg op de motie van de vorige
week, n.l. door indiening van wijzigings
voorstellen op de grondwet. Ze willen de
volgende veranderingen
„Art". 17a. De Rijkskanselier is voor zijn
ambtsvoering aan den Rijksdag verant
woordelijk. Die verantwoordelijkheid strekt
zich uit tot alle politieke handelingen en
nalatigheden des keizers. De Rijkskanse
lier moet worden ontslagen ais de Rijks
dag het eischt".
Daarop volgen dan eenige artikelen,
waarin de wijze vastgesteld wordt, waarop
die verantwoordelijkheid van' den Rijks
kanselier practisch zal worden geregeld.
In art. 11 stellen de socialisten voor in
te voegen, dat deoorlogsverklaring door
den keizer plaats heeft met toestemming
van den Bondsraad en ,,die van den Rijks-
dag"
En verder een artikel 23a, waarin be
paald wordt, dat de Rijksdag recht heeft
commissies van onderzoek in te stellen
naar feiten, en waarin de bevoegdheid dier
commissies wordt geregeld.
Men weet dat de kanselier reeds bij voor
baat verklaard heeft niet te zullen laten
tornen aan de rechten van den keizer.
Dan wordt de Rijksdag ontbonden.
Of dit een gevaarlijke proef zou zijn, na
wat zich nu heeft afgespeeld!
Doumergne, de nieuwe Franscho mi
nister-president, heeft met zijn collega's ver
gaderd. Hij heeft ze mededeeling gedaan
van de e g e e r i n g s v e r k 1 a r i n g, waar
aan de Kamer zich vandaag vergasten mag.
In dit belangrijk stuk wordt er den nadruk
op gelegd, dat het ministerie alleen reke
ning zal houden met de meerderheid uit
de linkerzijde.
Zoo zal het kabinet de leekenschool ver
dedigen.
Op de wet tot weder-ins tel ling van den
driejarigen diensttijd zal men voorloopig niet
terugkomen. Die kwestie is pas geregeld
en de omstandigheden zijn niets veranderd.
Ten opzichte van de kiesrechthervorming
zal liet kabinet trachten een schikking te
krijgen tusschen de Kamer en den Senaa.t.
Over een leening wordt niet gesproken.
Wel wordt gerept over belastinghervorming
tot verbetering van den financieelen toe
stand.
De verklaring eindigt met een betuiging
'der regeering, hoezeer zij liet bondgenoot
schap met Rusland, de innige betrekkingen
met Engeland en d>o vriendschappelijke "betrek
kingen met de andere mogendheden op prijs
stelt.
Zij getuigt van den wensch van Frankrijk
om, zonder inbreuk op de waardigheid des
lands toe te laten, mede te werken aan liet
behoud van den algemecnen vrede.
De uitslag van de verkiezingen in
Bul ga r ij e zijn een verrassing geweest.
Het resultaat heeft men uit onze „Korte Be
richten" van gisteren kunnen nagaan. De
regeering verwachtte een verpletterende
nederlaag voor de pairtij var Danef. Dat
is uitgekomen. Maar de verwachting van een
ferme meerderheid der regeeringspartij is
niet in vervulling gtegaan. Ze zal steun moei
ten zoeken bij ee.n dar andere partijen. Men
zegt dat nu de hulp der agrariërs zal wor
den aanvaard.
Het drukst wordt gtesp'roken over het suö-
cea der socialisten, die in de oude Kamer
één^ zetel bezetten en volgens de laatst'J
berichten er thans reeds 47 hebben, llicrin
ziet men het verlangen der boeren om met
bet persoonlijke en oligarchische regeerings-
stelsel te breken.
Aan dat stelsel wijt men den treurigen
afloop van den oorlog en al de ellende die
de soldaten en degenen, die in liet land ge
bleven waren, moesten verdragen.
Alles wat de mensehen als onbillijk, ge
welddadig en afschuwelijk hebben ondervon
den gedurendo den oorlog, droef, hen nu in
de armen van de sociaal-democratie.
Wij 'zijn uw eenige vrienden, hebben-de so
cialisten tegen de boeren gezegd en in
massa hebben zij zich onder de roode vaan
geschaard
Wij hebben g<een sprekers genoog, zoo
schroef een Bul'gaaxsch socialist eenige dagen
geleden aan de „Vorwarts", om aan alle aan
vragen om sprekers te voldoen, en we heb
ben geen geld genoeg om de noodige vlug
schriften te verspreiden. Onze agitatoren leg
gen 20 tot 30 KM. te voet af om propa-
gan d a-ver gade r i n gen voor de boeren te hou
den.
De regoering heeft de gewoonte, zoo vejr-
telt deze schrijver verder, om op geweld
dadige manier invloed op do stemming uit
te oefenen.
Do vreugde der regoering is wel zwaar
gehandicapt.
De socialistische „Naïod" juicht over do
zen uitslag en zegt: „Het Bulgaarsclie volk
heeft zich uitgesproken voor een d.uurzamen
vrede en voor goede verstandhouding onder
de Balkanvolken."
De republikeinsche „Kambana" schrijft:
„Thans zal Europa de ju rite stemming van
het Bulgaarsch© volk loeren kennen. Het
wil den vrede en wijst iédere voogdij
schap af."
Het orgaan der orthodoxe socialisten ver
klaart, dat de socialistische partij in do
Sobranje zal strijden tegen den oorlog en
voor een federalistische Balkanpoli Lick.
En de Stamboclowistisch^ „Wolia" zegt
„Het strekt het Bulgaarscbe volle tot eer,
dat het zijn verontwaardiging over den on-
gelukkigen broederoorlog niet door ooillis
ten toonde, maal' op volkomen wettige wijze
en volkomen kalm, door de uitspraak van
de stembus."
De koning heeft de leiders van drie par
tijen ontvangen. Met hen zal hij overleggen
wat or in de tegenwoordige omstandighe1-
den moet worden gedaan.
De Londensc-he correspondent van de
„Tel." schrijft over het gelukszon-
net j e dat. L 1 o y d G e o r g e, de Engclsche
radicale minister van financiën, steeds op
zijn weg door liet parlementaire leven be
schijnt.
„Zooals de lezers weten, durfde hij het
dit jaar aan, de belastingen niet te ver-
hoogen voor het dekken van een deficit
der algemeene stnatsbegrooting, ten be
drage van zes^millioen pond sterling.
Lloyd George hoopte aan het einde van dit
budgetjaar wel rond te zullen komen, door
een vermeerderde opbrengst der bestaan
de belastingen. Het grootste deel van zijn
tekort heeft hij al binnen, met nog vier
maanden voor den boeg. Hoe moet ieder
minister van Financiën zoo'n lucky colle
ga benijden
,,Ik vertelde indertijd, hoe de conserva
tieve pers Lloyd George's optimistische
verwachtingen scherp wraakte. Maar de
uitkomst stelt haar in 't ongelijk en hem in
't gelijk.
„De Times" voorspelde een malaise in
don handel van dit land, dio echter nog
steeds toeneemt. De vorige maand nam
wel de waarde van den invoer iets af, ver
geleken bij een jaar geleden, maar de
waarde van den uitvoer, door de protec-
tionisten het criterium van 's lands voor
spoed geacht, blijft steeds toenemen, be
droeg verleden maand weer 1.397.801 pond
sterling meer dan een_jaar geleden. Gedu
rende de elf maanden van dit jaar bedroeg
de invoerwaarde 27.056.935 p.S. meer dan in
de elf maanden van 1912 en 82.484.447 p.S.
moer dan in 1911de uitvoerwaarde was
36.159.532 p.S. hooger dan in 1912' en
66.432.915 p.S. hooger dan in 1911. Dc to
tale handelswaarde is al aardig hooger dan
in 1912. En daarvan plukt de schatkist
mooie profijten.
„Maar ook in andere opzichten loopt het
den kanselier der schatkist mee. Verleden
jaar leverden dc successierechten hem
25.406.000 p.S. op. Hij raamde uit die bron
van inkomsten thans 26.750.00 p S. te zullen
putten. En dat zal wel gaan. Het overlij
den van millionnairs mag voor de betrok
ken families droef en voor liet land een
verlies zijn, de schatkist heeft dgar echter
veel baat bij en palmt dan een aardig deel
der nagelaten vermogens in. Tot Lloyd
George's luck, stierven dit jaar weer een
tiental bezitters van meer dan een milliöen
pond sterling. Ongeveer het vijfde deel
daarvan ontvangt de staat als successie
rechten. Soms nog meer. Niet lang gele
den stierf een zeer rijke Schotschc mijn
eigenaar. De waarde van zijn nagelaten
verinogen blijkt 2.430.000 p.S. te bedragen.
En daarvan moet 475.000 p.S. aan succes
sierechten worden betaald.
„Of Lloyd George in zijn schik is."
De Duitsche regeering wil de strafbepa
lingen tegen het verraden van mi
litaire geheimen verscherpen.
Daartegen is van alle kanten verzet ge
komen. In den Rijksdag kwam scherpe
kritiek en der regeering werd gezegd, dat
de voorgestelde maatregelen nogal over
dreven waren. Het eind was dat het ont
werp naar een commissie ging.
Bp regeering wil nu toonen, dat het
nieu\*£ ontwerp noodzakelijk is. Ze moet
eigenlijk waar kunnen maken, dat Duitsch-
lancl in gevaar verkeert. Tot dit doel
wordt verteld, hoeveel spionnage-proces-
sen in het vorig en dit jaar voor het rijks
gerecht te Leipzig behandeld zijn. Het
waren in 1912 16 en in 1913 (tot half
November) 14 processen. Opgelegd wer
den in 1912: 70 jaar 6 maanden tuchthuis
straf, 5 jaar 7 maanden gevangenisstraf
en 3 jaar vestingstraf. In dit jaar: 65 jaar
1 maand 2 weken tuchthuisstraf, 11 jaar
9 maanden gevangenisstraf. Veroordeeld
werden in 1912: 16 Duitschers, onder wie
5 Elzassers, en 5 buitenlanders; in 1913
17 Duitschers, onder wie 3 Elzassers, en
4 buitenlanders. Bovendien is op 14 No
vember van het vorige jaar de Russische
kapitein Kostjewitsj door een rechtbank
te Berlijn voor spionnage tot twee jaar
vestingstraf veroordeeld.
Wie dat lijstje eens goed bekijkt, zal
onwillekeurig dc opmerking maken, dat dc
hooge straffen wel voldoendo zullen zijn,
de spionnage niet in de hand te werken.
En als men dan nog in aanmerking neemt,
hoe spoedig iemand bij onze oostelijke bu
ren van spionnage wordt verdacht, dan is
er in 't geheel geen motief om nog scher
pere bepalingen te maken.
De bedoeling is kenncl'Jk geen andere
dan om een knevelwetje te ,maken, dat der
regeering ongekende macht geeft, maar
daardoor willekeur in de hjind zal werken.
KORTH BERICHTEN.
Het alcoholverbruik in België neemt
sterk af. .Was het. van 1890' tot 1894 nog
gemiddeld tien liter per inwöner, van 1895
tot 1897 negen en van 1898 tot 1902 acht,
in do jaren 1903 tób 1907 daalde het reeds
tot vjjf liter ten de vier daarop volgende
jaren tot vier liter per inwoner.
Prof. Hans Delbrück schrijft in de
„Preussische Jahrbücher" dat een der
voornaamste redenen waarom de keizer in
1890 Bismarck zijn ontslag als rijkskanse
lier ^Leeft gegeven, gelegen was in de wei
gering des keizers om Bismarck te mach
tigen, den Rijksdag en het algemeen kfes-
reebt af te schaffen.
De leidster -der -Engelsche kiesrecht-
vTouwen, mevrouw Pankhurst, is naar haar
dochter te Parijs gegaan.
In het Oostenrijksche boekdrukkörshe-
drijf zal in den loop dezer maand een loon
strijd uitbreken. Bijna, de helft dor werk
lieden zullen worden uitgesloten.
De Russische miinster-president heeft 't
zoowaar over zijn hart kunnen krijgen voor
te stellen in Poolsehe gemeentebesturen
bj?-t gebruik van de Poolsehe taal toe te
laten. De Rijksraad wilde er evenwel niet
aan en met 94 tegen 74 stemmen werd
het voorstel verworpen.
De gezanten van de Engelsche, Fran-
sche en Russische regeeringen hebben de
Turksche regeering gevraagd, welken in
vloed het zal hebben, dat aan een Duitsch
officier het opperbevel over het Turksche
leger wordt toevertrouwd.
De krijgsraad te Konsiantinop'el is lang
niet malsch in zijn beslissingen. Hij heeft
Ismet bei, toen luitenant-kolonel, ter dood
veroordeeld wegens een politiek vergrijp.
In de laatste .48 uur zijn te Konstan-
tinopel 28 gevallen van cholera geconsta
teerd.
Te Midnapur is een bom te midden
eener mohammedaansche processie gewor
pen. Men denkt dat de bom, die niet ont
plofte. gemikt was op een verklikker bij
de politie, wiens huis verleden jaar door
een bom is vernield. In verscheidene ste
den van oostelijk Bengalen zijn opruiende
geschriften aangeplakt, waarin de bevol
king wordt aangespoord de „blankè struik-
roovers uit te roeien".
Naar uit Washington gemeld wordt,
heeft 't. Huis vau Afgevaardigden met een
overweldigende meerderheid van stemmen een
motie aangenomen, waarin aan den president
verzocht wordt om, „in zooverre de belangen
der Vtereenigde Staten dit toelaten", met
minister Churchill samen to werken tot be
perking van de vloot-uitbreiding.
In Australië, bij de Mont. Royal, is een
dianr;n'ad<r on'dckt Do g ond is ven dezelfde
gesteldheid als in Zuid-Afrika.
Een mailtrein, rijdende van
Chicago naar St-Paul met een snelheid van
meer dan 60 mijlen per uur om verloren
tijd in te halen, werd in de nabijheid van
het dorp Camp Douglas, Wisconsin, voor
een ramp bewaard door twee jongens van
acht jaar. Dezo ontdekten n.l. dat eenige
rails gebroken waren. Door zwaaien met
hun jassen slaagden ze er in, de aandacht
van den machinist juist bijtijds te trekken.
Dankbare passagiers er bevonden zich
vele reizigers in den trein haalden geld
voor de jongens op, maar deze verdwenen
in het bosch, toen zij zagen, dat er zoo
veel notitie van hen genomen werd.
Te Obrechie s-M aubeuge over le
den de rentenier Demoulin en zijn dienst
bode na het eten van groentensoep aan
vergiftiging. Men meende dit te moeten
toeschrijven aan de aanwezigheid van dolle
kervel. Het parket van Avesnes stelde een
onderzoek in. Een scheikundige heeft de in
gewanden onderzocht en vond rattenkruit.
Thans wordt aan misdaad gedacht.
Bij het eiland Jebel Teir, in de
Roode Zee, is het stoomschip „Theseus"
met achthonderd pelgrims aan boord aan
den grond geloopen. Gepoogd wordt het
schip, dat van Port-Saïd naar Shanghai
onderweg was, af te brengen.
D© Nobelprijzen.
Voor de dertiende maal zijn gisteren te
Stockholm de Nobelprijzen uitgereikt. Bij
de plechtigheid waren tegenwoordig dc ko
ning, de kroonprinses en drie andere leden
der koninklijke familie. De kroonprins
was door een lichte verkoudheid verhin
derd.
Van de vier bekroonden waren drie te
genwoordig, namelijk prof Kamer-
lingh Onnes uit Leiden, wien de
prijs voor natuurkunde is toegekend, prof.
Werner uit Zurich, die den prijs voor
scheikunde en prof. Richet uit Parijs, die
den prijs voor geneeskunde verwierf. De
dichter Tagorc uit Calcutta, bekroond met
den prijs voor letterkunde, was vertegen
woordigd door den Engelschen zaakgelas
tigde, Clyve.
De bekroonden ontvingen onder luide toe
juichingen der aanwezigen uit handen van
den koning hun prijs, diploma cn gouden
medaille.
Na de plechtigheid volgde een gastmaal
onder, voorzitting van prins Karei, den
oudsten broer des konings.
De koning en de koningin geven heden
een diner ter eere der bekroonden.
Henri Lafontaine, die met Eliliu Root
den Nobelprijs voor den vrede, verkregen
heeft, is een socialistisch Senator, die door
de Provinciale Staten van Luik tot lid
van den Senaat gekozen werd. Hij is een
bekend pacifist en internationalist en een
van de ijverigste medewerkers aan de in
terparlementaire unie voor den vrede en
aan het Berner Vredesbureau. Het is be
kend, dat de heer Lafontaine zeer spoe-,
dig in vuur geraakt, als hij te velde trekt
tegen de misdaden en overdrijvingen van
chauvenisten en gevaarlijke militairisten.
Hij is een der weinige personen in België,
die op het gebied van buitcnlandsche po
litiek en internationaal recht een we
reldvermaardheid bezitten. De rédevoerin-
gen, die hij in den Senaat uitspreekt, wor
den steeds op alle banken met de grootste
aandacht aangehoord. Hoewel hij advocaat
is, pleit hij zeer zelden, maar werd ge
durende de laatste tijden nogal eens ge
consulteerd over juridische problemen van
internationale beteek enis. Ten slotte zij nog
opgemerkt, dat hij een uitstekend musicus
is en een der eerste vereerders van Wag
ner. Getrouw bracht hij ieder jaar een
bezoek aan Bayreuth.
Elihu Root werd-op den 15den Februari
1S45 geboren te Clinton. (New-York). Hij
is senator voor evengenoemden staat, lid
van het Hof van Arbitrage te 's-Graven-
hago president van de Carnegie-stichting
en president van de in 1906 gestichte „Ame
rican Society for inte "'nation al law".
Van 18991904 was hij minister van Oor
log en van 1 Juli 1905 tot 27 Januari 1909
Minister van Buitenlandsche Zaken, als
hoedanig hij zeer veel voor de arbitrage-
beweging gedaan heefthij gat bijvoor
beeld de instructies aan do Amerikaansche
delegatie op de tweede Vredes-Confercn-
tie, waarin hij aandrong op het bevorde
ren van dc tot-stand-koming van een per
manent internationaal gerechtshof. Ge
durende zijn ministerschap werden 23 ar
bitrageverdragen door de V. S van Ame
rika gesloten. In vele redevoeringen, zoo
wel in den Senaat als daarbuiten, heeft
hij zijn v/arm gevoel voor de vredesbewe
ging getoond
Elziisscr „Wfickes'' ©h ,,OI<len-
bnr^clic ossen.
Bij de beraadslagingen in den Rijksdag
is ter sprake gebracht, dat de Oldenbur-
gers meer dan twintig jaar geleden ook
eens op hun achterste beenen zijn gaan
staan, toen een officier Oldenburgsche re-
crutcn voor „Oldenburgsche ossen" had
uitgemaakt. Het geval heeft zich toen aldus
toegedragen en is op dc volgende wijze ge
regeld
Een majoor von Steinmann had den 01-
denburgers op de ziel getrapt door Olden-
burgscho soldaten herhaaldelijk voor Ol
denburgsche ossen uit te schelden. Er ont
stond toen een lievigo verontwaardiging
in het goed Duitsche en met het Pruisi-
scho hof vermaagschapte land. De opge
wondenheid ging zoo ver, dat men zelfs een
opzettelijk voor de gedegenheid vervaar
digd Ossenlied zong. En wat gebeurde er
toen onder den ouden keizer Willem, die
over militaire aangelegenheden zulk een
strenge opvatting had? Een vleugeladju
dant van den keizer werd dadelijk tot het
houden van een onderzoek naar Oldenburg
gezonden, majoor von Steinmann werd op
staanden voet van zijn dienst ontheven en
later als districtscommandant naar Frank
fort a. d. Main overgeplaatst. Toch h.*l
men in dat geval met een oudc-n, verdien
stelijken officier to doen en niet met een
luitenant, die chocolade eet.
In Sobotka, in de pro-
vincie Pleschen, werd de gendarmerie-
wachtmeester Bartelt bij heb bezichtigen
van een paardenstal door een hoefslag
van een paard levensgevaarlijk gewond.
Zijn echtgenoote, die hem ter hulp kwam
snellen, kreeg een zoodanigen slag tegen
het hoofd, dat de dood onmiddellijk in
trad.
In Texas z ij n ten gevolg© van
de overstroomingen tweeduizend menschen
reeds dakloos en dit aantal dreigt nog veel
grooter te worden. 500 personen .zijn om
gekomen voor het mecrendeel Italiaansche
werklieden en negers.
Zitting van gisteren.
Staatsbegrooting.
(Algemeene Beschouwingen).
De heer Schaper achtte de S.-D.
A.-P. allerminst in haar grondvesten ge
schokt door het feit der portefeuille wei
gering. Men moet toch niet denken, dab
het laatste woord gesproken is door de wei
gering thans om aan de regeering deel
te nemen. Men heeft het overigens den
sociaal-democraten noch aangenaam, noch
gemakkelijk gemaakt om in het kabinet
zitting te nemen, al staat de goede trouw
van dr. Bos bij spreker boven elke ver
denking. Maar als men de meening is toe
gedaan, dat een socialistisch minister geen
sociaal-democraat kan blijven, dan vindt
spreker het aanbod aan een socialist ora
minister te worden een beleediging.
Ook heeft de houding van de vrijzinnige
pers het zitting ne»men in het kabinet niet
vergemakkelijkt, waaruit reeds bij voorbaat
bleek, dat men het socialistische minister
schap graag wilde uitspelen tegen dc so
ciaal-democratie. Nogmaals herhaalde spre
ker, dat dë geheele vrijzinnige concentra
tie het aanbod gemeend heeft, maar des
niettemin heeft spr. de overtuiging, dat de
geheele vrijzinnigheid hoopte, door het
sociaal-democratische ministerschap de so
ciaal-democratie vleugellam en tam te ma
ken. Ook dat Was een voorname grond
van wantrouwen in de oprechtheid van
de bedoelingen met het aanbod.
Verder doet spreker uitkomen, dat, om
zulk een gemengd sociaal-democratisch-
vrijzinnig kabinet in stand te houden, een
voortdurend en duurzaam enthusiasme en
eendracht bij de vrijzinnigen noodig is. En
spreker meent, dat die eendracht op den
duur, neen, al zeer spoedig, zoek zou zijn
geraakt.
Intusschen zouden deze bezwaren voor
spreker niet onoverkomenlijk zijn geweest,
dit houdt hij vol; te minder, nu blijkens
de antwoorden cler vrij-lib er alen bij do
herstemmingsvragen gebleken was, dat
deze niet bleven vasthouden aan het be
ginsel van versterking der Eerste Kamer.
Voorts sluit spr. zich volkomen aan bij
den heer Troelstra, dat dit extra-parlemen
taire kabinet volkomen constitutioneel is,
al zou dan een gemengd socialistisch-vrij-
zinnig kabinet, parlementair gesproken,
eer uit de stembus-uitspraak moeten voort
vloeien. Men doe voorloopig geen aanbod
meer aan sociaal-democraten om mede te
regeeren, want daarvoor is de S.-D. A.-P.
nog te weinig een ministerieele partij.
Spreker meent verder ook, dat de vrij
zinnige concentratie na de weigering der
portefeuilles door de S.-D. A.-P. de re-
geerings-verantwoordelijkheid op zich had
moeten nemen en meent, dat dus ook dc
concentratie gelijke blaam op dit punt
treft als de soc.-democraten.
Spreker schrijft het toe aan het élan der
sociaal-democraten, dat ten slotte de over
winning door links is behaald.
Spreker hoopt, dat de sociaal-democra
ten liet kabinet krachtig zullen kunnen
steunen en waarschuwt de heeren er tegen,
de sociaal-democratie te zeer af te kam
men, omdat, dit doende tevens de stuw
kracht voor sociale hervormingen vernie
tigd wordt. Wat er ook gebeurd zij in zake
de portefeuille-kwestie, de partijgenooten
blijven elkaar trouw en spreker hoopt vu
rig op den verderen groei van de S.-A.
A.-P.
De heer Ter Laan bespreekt eenige
belangen van dc Departementsambtenaren.
Formatie, bevordering en bezoldiging moe
ten verbeterd wordon. Ook behandelt hij
het klerken-examen. Ten slotte sluit spre
ker zich in hoofdzaak aan bij betoog van
den heer Marchant omtrent de lichame
lijke opvoeding.
Thans komt
Minister Cort van der Linden
aan het woord
ter beantwoording der 25 sprekers, die bij
het algemeen debat heb woord hebben ge
voerd.
Spr. behandelt het eerst dc kwestie der
Departcments-ambtenaren en kan den
heer Ter Laan niet tevreden stellen. Het
examen voor klerk geeft volstrekt geen
recht op benoembaarheid, maar beduidt al
leen, dat een geëxamineerde benoemd kan
worden.
Den heer Marchant zegt de Minister toe,
dat hij de lichamelijke opvoeding, van
wier belang hij overtuigd is, zqpveel moge
lijk zal bevorderen.
Aan den lieer Helsdingcn antwoordde
de Minister, dat op het voorbeeld van het
Dep. van Waterstaat ook bij de andere
Departementen in overweging is in de be
stekken voor rijkswerken maximum-arbeids-
duur-bepalingen op te nemen.
Ten aanzien van de grondwettige bezwa
ren van den lieer Beumer, merkt de Mi
nister op. dat de sluiting der Staten-Ge-
neraal volgens dc Grondwet ook door een
commissie moet geschieden, maar sinds on
heuglijke jaren geschiedt, dit door den Mi
nister van Binnenlandsche Zaken. Derge
lijke kwesties berusten meel* op conven
ties dan op etymologie.
Den heer Ter Laan zegt hij overweging
toe van diens opmerkingen omtrent de be
zoldiging en arbeidsduur cler Departe
mentsambtenaren.
Thans komt spreker tot de politie
ke kwesties. Een groot deel van heb
debat, n.l. wat iu den stembusstrijd is ge
schied, gaat het kabinet niet aan en laat
hij dus geheel rusten. De Minister heeft
