Groote Speciale MANTEL-MAGAZIJNEN.
HONING-ROZENTABLETTEN
F. VAN DORP.
Vraag: jienw Rood BESSENSAP",
Vulkachels,
DAMES.
De Pauw" Haarl.straat. 229.
opruimingsabtikelen!
Faillissementen.
Bond van
Christen-Socialisten.
N. V. Biscuitfabriek
Jutrix".
N. Rijn 43. W. F. v. si. REIJDEN, Steenstr. 49.
Haarl.str. 24. J. Hoogewoerd 5.
TE KOOP AANGEBODEN
LÉIBSCH DAGBLAD, Donderdag' £6 üeto-ber. Tweed© Blad.: Asasao iöi-3.
Ho. 1045s?.
U ramp van de „Volturno'.
Do „Carmania", 't schip dat het eerst tij
ding kreeg van den brand op de „Volturno",
dat het eerst op de plaats des onheils tegen
woordig was, is ie Liverpool aangekomen.
'Aan boord van dit schip zou natuurlijk veel
te vernemen azijn over het gebeurde.
Een der passagiers, de heer C. T. Hart,
die ook het eerste bericht van de ramp
san de „Daily Mail" seinde, schrtfft nu in
dit blad:
Het eerste bericht bereikte de „(Jarma-
ma" Donderdagochtend 9 October om 8.10.
Toen ontving de assistent-telegrafist een
telegram van de „Volturno" en'liep naar
fijn chef, die nog in zijn hut lag, zeggende:
„Er seint iemand dat zijn schip in brand
is, je moest zelf eens komen hooren wat
hij vertelt". De chef-telegrafist sprong zijn
bed uit en liep in nachtgewaad dadelijk
naar zijn toestel. Zoodra hij daar bij kwam
hoorde hij het sein S. O. S. (Save our
souls).
Dadelijk daarop kwam het sein der
Seydlitz" er tnsschen en de „Oarmania"
telegrafist vroeg de „Seydlitz" niet tus-
echenbeiden te komen en vroeg de „Vol
turno" waar zij zich bevond. Toen de tele
grafist dit wist gaf hij daarvan dadelijk
den kapitein der „Carmania" en de „Seyd
litz" bericht.
Mijn hut-bediende kwam mij wekken en
Vertelde mij wat er gebeurd was en toen
ik aan dek kwam, bemerkte ik dadelijk
dat er iets ernstigs aan de hand was.
De vaart van het schip was vermeerderd
en het spoedde met den kop in de woelige
zee snel voorwaarts. Zware golven sloegen
over het voordek en zeeën kwamen telkens,
over; de snelheid waarmede het voer, deed
het schip trillen.
Ik hoorde later dat de kapitein, zoodra
hij vernomen had wat er aan de hand was,
den hoofd-machinist Drummond had gelast
extra-stokers aan te zetten. De hoofd-machi
nist had tot zijn mannen gezegd: „Jongens,
er is een schip in brand en wij gaan pro-
beeren de opvarenden te redden. Dus ga
naar beneden voor een dubbele wacht". De
stokers hadden elkaar haast van de beenen
geloopen om m&ar gauw bij de stookplaat
sen te komen en de hoofd-machinist vertel
de later dat hij nooit kerels zóó hard had
zien werken.
De geschiedenis werd spoedig aan boord
bekend en de passagiers kwamen allen aan
dek. niettegenstaande de overslaande zeecn,
en tuurden naar den horizon. Het regende
en stormde daar geweldig. De kapitein zond
een telegram naar de „Volturno", melden
de dat hij hoopte dat de „Carmania" onge
veer twee uur bij zou zijn en vroeg den
kapitein of hij het vuur onder controle had.
De „Volturno" antwoordde ontkennend.
Gansch den ochtend was men in de sein-
kamer der „Carmania" bezig telegrammen
te zenden aan alle schepen, die in de omge
ving konden zijn, hen oproepende naar de
„Volturno" te gaan.- Af en toe kwamen
telegrammen van de „Volturno", meldende
dat de brand zich uitbreidde.
Dank zij hetextra-stoken was de snel
heid der „Carmania" vermeerderd van 16
tot 20.9 knoopen. Kort na halftwaalf ont
dekten degenen, die op de brug waren heel
in de verte een dunne rookpluim en toen
wij nader kwamen om 11.45 zagen wij de
Volturno", met. het voorschip beneden
waarts en rook opstijgende uit de voordek
ken, en toen wij het schip tot op twee mijl
genaderd waren, konden wij den rook rui
ken om 12.2 in den namiddag waren wij
langs zij van het schip. Op dat tijdstip wa
ren de zeeën steeds hooger geworden en
soms vreeselijk en wij moesten op de golven
liggen en zorgen niet in de golf-holten te
komen. Wij naderden de „Volturno" tot
op 100 yardshet schip werd heen en weer
geslingerd en soms-werkte het zoo dat wij
de schroefbladen er van alle boven water
zagen.
Een dikke, grijze rook steeg op uit de
voor-ruimten en wij zagen hoe de verf dicht i
bij de waterlijn wasgebladderd door de
hitte in het schip. De passagiers waren bij
een gekropen op het dek achter de machi-
nekamer allen waren gekleed em hadden i
redding-gordels om onder hen waren tal 1
van angstige vrouwen en kinderenzij
wuifden naar ons met zakdoeken en
schreeuwden van vreugdemeenende dat
zij nu gered waren. Ondertusschen stonden
de mannen der reddmgbooten op de „Car-
mania" met hun reddinggordels om bij de j
booten gereed en toen ons schip in een
goede positie gedraaid was, werd de eerste
boot gestreken met haar bemanning, en tot
teleurstelling deT mannen, die niet tot haar
bemanning mochten behooren.
Het kleine vaartuig dreef naar "het ach
terschip der „Carmania" en de bemanning
poogde over to varen tot de „Volturno'1,
doch door de hevige zeeën kwam men niet
vooruit. De boot werd door dè golven ge
beukt, sloeg bijna om en verloor een paar
riemen en zóó hevig was de zee dat spoedig
nog maar twee riemen en een gebroken
riem over waren voor de bemanning van
acht, die onder den eersten officier Gard
ner in die boot zaten. Het werd duidelijk
dat ernstig gevaar voor zinken bestond en
de eerste officier vertelde mij later, dat hij
nooit gedacht had, dat hij aan boord zou
zijn teruggekomen. Hij had al zijn mannen
reeds gezegd alleen om zich zelf te denken,
zóó ernstig was de positie geweest. De boot
had de „Volturno" niet dichter dan op
50 yards kunnen naderen en na het ver
liezen der riemen was haar positie zóó ha
chelijk geworden, dat kapitein Barr zijn
schip naar haar toe gemanoeuvreerd had.
Dat was een prachtig staaltje van zeeman
schap, want nu konden wij den mannen in
de boot riemen toewerpen, waarvan zij er
twee opvischtende kapitein riep zelfs den
mannen toe„Laat de boot maar gaan red
je zeiven
Maar zelfs dit scheen moeilijkevenwel
ten slotte konden wij de boot een paar lij
nen toewerpen en haar ophalen. De man
nen, die zoo geestdriftvol uitgegaan waren
om de levens op de „Volturno" te redden,
waren nu zóó uitgeput van hun strijd tegen
storm en zee, dat zij zelfs de touwladder niet
konden opklimmen, doch een voor een met
touwen' naar boven moesten worden ge
haald.
Het tooneel op de .„Volturno" is bijna
niet in woorden te beschrijven, Ik hoop
nooit meer zóó iets te zullen zien. De men-
schen daar hadden begrepen dat wij hen
niet konden helpen en zij zaten nu in. wan
hoop en angst op elkander. Velen der vrou
wen schreiden, ook de kinderen de man
nen echter keken het gevaar flink onder de
oogen sommigen keken onverschillig over
de verschansing als berustten zij nu in hun
lot.
Ik moet nadrukkelijk zeggen dat wij wije
zullen doen geen praatjes over paniek op
de „Volturno" te gelooven, vóór wij een
rapport hebben van den kapitein van het
schip, die nu op de „Ksoonland'' is; ik zelf
zag in 't minst geen paniek.
Nadat onze boot twee uur lang zonder
succes was uit geweest in de hooge zee,
konden wij niet anders doen dan in de no-
bijheid der „Volturno" blijven kruisen.
Omstreeks 4 uur kwam de „Seydlitz" en
de „Grosser Kurfüst" in 't gezicht, volle
kracht stoomende.
Kapitein Barr van de. „Carmania" vroeg,
de „Seydlitz" toen te bjijven waar zij was,
dan zou hij rond varen om te zien of hij
de vermiste booten der „Vqloürno" ook-zou
vinden. Dus gingen wij ongeveer drie "kwar
tier kruisen, doch zonder eenig succes.
Om 6.30 begon de „Carmania" met haar
zoeklicht te werken. In afspraak met de
andere schepen begon zij op en neer te
kruisen, haar zoeklicht werpende over de
„Volturno" en het water óm het sobip. De
booten 'van de apdere schepen trachtten het
reddingswerk nu te doen. Öm 8 30 's avonds
sloegen opeens de vlammen met kracht uit
het schip; zij naderden de brug en aa-nge
wa,kkerd door den, storm, was de brug over
de vólle longte spoedig in vlammen. Twin
tig minuten later hoorde men een krachti
ge ontploffing op het schip, vermoedelijk
doordat vuurpijlen en andeTe ontplofbare
stoffen in brand geraakt warren. Twee mi
nuten later gingen de eerste drie nood-vuur
pijlen op. Dat was bliikbaar het bewijs dat
de kapitein der „Volturno" geen redding
meer zng. De „Carmania" wa* ondertus
schen steeds bezig met. de zoeklichten.
Omstreeks 2 uren 's nachts zagen wij bij
het zoeklicht tal van ledige booten drijven
en ook bemande booten, pogende do „Vol
turno" te naderen. Toen was de zee reeds
veel kalmer geworden. De „Czar" kwam
tusschen de „Carmania" en „Volturno" en
pikte een aantal menschen op, die te water
gesprongen waren en rianv ook velen aan
boord, die door booten aangebracht waren.
Om drie uren toonden dé zoeklichten ons
dat de bemanning van n dér booten moeite
had drijvende te blijven en beslist in ernstig
gevaar was. Weder werd' de „Carmania"
handig naar haar toe gemanoeuvreerd en
wist men de bemanning een lijn toe te
werpen en langs zijde te krijgen. De 'boot
bleek te behooren tot de „Minneapolis" en
was vier uren lang op het water geweest.
Dat toen de zee nog hevig was, blijkt uit
het feit, dat deze boot tegen de „Carmania"
stuk werd geslagen. De mannen werden
aan boord gehaald, kregen wat voedsel en
cognac en herstelden zich spoedig.
Om zes uren brak de dag aan cn was de
zee aanmerkelijk kalmer. Ik had gedurende
den nacht gehoord, dat de „Narragansett",
een olie-schip, op weg was en ons omstreeks
acht uren zou kunnen bereiken, doch alles
deed om nog vroeger te komen.
Een paar minuten na zessen kreeg de
telegrafist der „Narragansett" contact met
de „Oarmania" en seinde: „wij zijn onder
weg met de „melk", met de „melk" be
doelende „olie".
Omstreeks halfzeven bewees een dikke
rookwolk aan den horizon, dat de tank-
stoomer naderde. ï>e zée was toen wel
kalmer, doch nog hoog genoeg, maar toch
waren er reeds booten langs de „Volturno"
en namen daarvan passagiers Lijnon wer
den van de „Volturno" geworpen c.n do
passagiers, die konden, gingen daarlangs af,
andere werden door handreiking geholpen.
Dit bewijst dat er hoegenaamd geen paniek
aan boord der „Volturno" is geweest.
Ondertusschen was de „Carmania" de
„Volturno" dicht genaderd en de olie-boot
„rende" naar ons toe. Om tien minuten
over zevenen kwam zij langs de „Volturno"
en met een snelheid, die onbeschrijfelijk is,
spoot zij twee- stroomen over de golven en
liet twee booten uit.
In vijf minuten tijd werd de zee tusschen
„Narragansett" en „Volturno" dood kalm,
alleen eenige deiningin vijftien minuten
waren de booten vol passagiers der „Vol
turno" en 't was verbazend hoe vlug de
menschen er af waren en de booten met
hen weggeroeid.
De laatste honderd kwamen van de
„Volturno", zag alsof 't een oefening
-gold.; ik heb nooit booten zoo snel weg zien
roeic-n en zóó ordelijk de vlugge wijze,
waarop de menschen aan boord der „Devo
nian", „Czar", „Narragansett" en „Rappa
hannock", gebracht werden, was bewonde
renswaardig.
De „Devonian" liet redding-stoelen neer,
waarin de geredden vlug op het schip wer
den gehaald dc „Narragansett" bleef maar
olie uitpompen, alsof zij aan de kade lag.
Eenige minuten na achten waren alle pas
sagiers van de „Volturno" af: de kapitein
was de laatste die er af ging. Hij ging kalm
langs het touw af met de scheepspapieren
onder zijn arm.; ik kon hem door mijn kij
ker yolgen, 't vas alsof hij kalm van boord
ging in een haven om te rapporteeren aan
zijn reederij. Hij werd aan boord der
„Kroonland" gebracht.
Ik moet ten slotte warme hulde brengen
aan den heer P. R. Maltby, den Marconi-
telegrafist der „Carmania". Hij was op zijn
post van het eerst© oogenblik, dat de „Vol
turno" om hulp seinde om acht uren Don
derdagmorgen, tot Zondagochtend, en bad
soms maar even zijn seinstoel verlaten.
Tot zoover het verhaal van den heer
Hart.
Uit alles wat naderhand nog bekend is
geworden, moet worden opgemaakt, dat het
verhaal van den Duitscher Tristepohl, dat
geen reddingboot van boord der „Voltur
no" is vrijgekomen, niet waar is In een
draadloos telegram van den kapitein der
verongelukte boot wordt ook beslist ver
klaard, dat twee booten zijn vrijgekomen.
Helaas heeft men hiervan niets meer ver
nomen.
Kapitein Inch seint ook nog, dat het ge
deelte der bemanning, dat niet do wacht
had, verbrandde in het benedenschip na
een reeks ontploffingen onder den bak.
Nadat de brand aanvankelijk was vermin
derd, nam hij later weer in hevigheid toe
en breidde zich naar achteren uit, maar
dit werd geheim gehouden voor de passa
giers, die zich den geheolen nacht rustig
hielden, terwijl kapitein Inch met de beman
ning voortdurend iü de weer was om vlotten
te maken, die gebruikt zouden worden,
als ten slotte ook op het achterdek brand
zou uitbreken.
Toen de passagiers zich des morgens ont
scheepten, gedroegen zij zich ordelijk en er
was geen sprake van een paniek.
De kapitein verliet het schip eerst, toen
de vlammen een duizendtal kisten jenever,
die deel uitmaakten van de lading, nader
den.
In een draadloos telegram van een over
levende van de „Volturno", die zich aan
boord van de „Kroonland" bevindt, wordt
getuigd van de heldhaftigheid van kapitein
inch, die, toen hij aan boord van do
„Kroonland" kwam, een zwart geblakerd
gezicht vertoonde, terwijl zijn armen en
handen met brandwonden overdekt, zijn
uniform verkoold en in flarden gescheurd,
en zijn schoenen om zoo te zeggen door
het vuur verteerd waren.
Gedurendo het geheele verloop van dei.
ramp had hij, ofschoon ton slotte der uit
putting nabij, de passagiers met opwekken
de woorden tot kalmte trachten te bren
gen. Hij was in de weer geweest, totdat
allen het wrak verlaten hadden.
De oorzaak.
Ovor de oorzaak van. den brand is nog niets
met zekerheid bekend. De derde officier
van do „Volturno" verklaart dat een ontplof
fing van chemicaliën het begin is geweest.
De Duitscher Friedrich Ba-dtke een der
geredden, die met de Touraine te Havre
zijn aangekomen, houdt staande dat de
brand is aangekomen door het wegwerpen
van 'n sigaret door 'n Russischen tusschen-
dekspassagier. Het rooken was tusschendeks
streng verboden, er stond ern boete op van
5 dollars, maar toch lieten do Russen het
niet. ALs er een steward kwam werden de
brandende sigaretten op den vloer gegopit.
In dien vloer waren wijde reten, waar best
een sigaret door kon en daaronder lag de
bagage der tusschendekspassagiers. Daar
was allerlei brandbaars bij. Toen Badtko
Donderdagmorgen rook door den vloer
zag komen, ging hij in de bagage-ruimte
kijken en zag dat die al in volle vlam stond.
Degeredden te Rotterdam.
Voor de geredden, dié to Rotterdam in
„Mohtefiore" verblijven, .wórdt al 't moge
lijke gedaan. Behalve groote hoëveolhcden
klèercn en versnaperingen komt ferme gel
delijke steun binnen. Gisteravond was er
reeds drie duizend gulden.
De consul-generaal van Rusland hier to
lande, de heer J. Peterson, bezocht gister
middag de schipbreukelingen der „Voltur
no" en verstrekte de noodige hulpmiddelen
en vorsnaperingen. Een commissie uit beurs
bezoekers stelde 500 gulden ter hand aan
het bestuur van Montefiore ter voorloopige
verdeeling onder de landverhuizers, aange
bracht per stoomschip „Czar".
„Montefiore" is in voortdurende draad-
looze gemeenschap met de schepen, dio ge
redden aan boord hebben, en met verschil
lende havens. Zoo zijn reeds vele gegevens
verkregen omtrent de geredden en voor
vele geredden de zekerheid, dat verwanten
rich .an Loord van een der schepen bevin
den.
De ,,N. R. Ct." verneemt van de direc
tie der Uranium-Maatschappij, dat zich
aan boord van de „Volturno" de volgende
Hollandsche eerste klasse passagiers be
vonden Anna Gertrude de Groot; Jo
hanna Groeneveld Floris Groeneveld Ge
rard Groeneveld Willem Groeneveld cn
Johan Groeneveld.
De eerste, Anna Gertrude de Groot,
bevindt zich aan boord van de „Kroon
land". Van de familie Groeneveld het
blad verneemt, dat het mevrouw Groene
veld, geb. de Groot, uit Den Haag is
is nog niets bekend.
Outlerdomstoelago.
Aan het medegedeelde bericht van „De
Tijd", dat bij de verschillende rente-com-
missiën reeds meer dan 80,000 aanvragen
zijn ingekomen, voegt het ,,Hbld." toe, dat
rekening gehouden moet worden met de
omstandigheid, dat de aanvragen bij de
rente-commissie worden behandeld, doch
beoordeeld aan de Rijksverzekeringsbank,
en dat dus de toekenning van Staatspen
sioen (Staatstoelage van f2 per week) be
oordeeld wordt bij de Bank en getoetst aan
de bepalingen der wet. Met juistheid kan
dus niet worden bepaald, of het aantal aan
vragen 70,000 of 80,000 bedraagt. Wellicht
is het aantal nog grooter. Vast staat, dat
het aantal rentetrekkenden, dat door prof.
Kluyver is geschat op 25 k 26,000, belang
rijk zal worden overschreden, zelfs verdub
beld.
J. J. Eygelshoven, koopman en winkelier,
te Vaals.
A. S. de Levita, koopman in diamant,
Amsterdam.
.A. Versluys, broodbakker, te Rotter
dam.
De N. V. Cartonnagefabriek Union, ge
vestigd en kantoor houdende te Rotterdam.
Haarl.str. 114.
Teleph. 112.
■■■MBMHRSai
ASd. LEIDEN.
Openbare Vergadering, op
Woensdag 22 Oct., 's avonds 8
uur in de Graanbeurs.
Spreker: de Bondsvoorzitter DAAN
VAN DER' ZEE. 4282 16
OnderwerpChristenen, komt over I
Toegang 10 cent. Arbeiders 6 cent.
£>ebat gewcnscht.
Christelijke arbeiders ver*
zuimt tieze Vergadering niet
De directie maakt bekend, dat de
4de coupon van de obligatielening,
ter lasto van bovengenoemde Ven
nootschap vanaf 1 November o. k.
beiaaibaar is, bp tie Amsterdamsche
Bank te Amsterdam, en haar bijkan
toren te Utrecht, Enschede, Almelo
en Eindhoven. Bonevens bp bet Noord-
Hollandsche Landbouwcrediet to Lei
den. 4225 15
Zeenwsclie Testers (Paarspet-
«en)in werkelpk beste kwaliteit, ze zUn
zoer schaai sch, vandaar hun groot
pipsverschil bp andere soorten.
Kennisgeving van 4243 7
Wed. .71. VAN DUE BENT,
Telefoon 729.
Gemhertsroodjes, 1 4227 16
f, Israkozenfes'oasljes, 3 Cts.
Appelbeignets,
TIlEIjEMABa" - BROS.
BAltVE BOOK WORST 1
GESTOOFDE ROOKWORST fP Tl
BOTERHAMMEN WORST 1
FKANRFORTEK KNACK WORSTJES.
MAIN KEK ZUURKOOL.
Voor Leiden verkrUgbaar bp:
4224 20
van ROBERTS en SCHEPPY
EK8R0S TOT FABRIEKSPRIJS.
Telefoon Interc. 439.
4246 20
van LSÜiS VAROSsiEAil.
675 10
Den Haag on Schovoningon:
3 bssfe Zaken.
lo. Zaak in Kruidenierswaren en
aanverw, art. voor f 2000.—
2o. Zaak in Chocolade en Suiker
werken voor ƒ3000.
Deze beide zaken leveren een
rpk bostaan op.
8o. Zaak in Brood en aanvorw. art.,
ook melkverkoop, voor 800.—
Verdere Inlichtingen worden gaarne
vorstiekt. Bruven onder lett. N N aan
Boekb. B4ARSMEGS. Sckeveningen.
4238 15
2 Amerikaansclie
good merk, wegens afschaffing te koop
aangeboden. Do een geschikt ter
verwarming eenorSuite,pr()s f 17.50,
de ander voor oen groot lokaal, prps
25, beldo in goeden staat. Briev.
Bur. v. d. BI. No. 4242. 13
Origineele
Odol-Flacons
worden door ons gevuld
50 Cent. 4230 3
Leiden.
Sanitas Steenschuui» 9,
bij de Breestraat.
es
«SP
csa
OP
bi)
I'1
Herg-siis vindt g'ij grooter
®-i en g,oe&koop©irk<aii3s© B&mes- ©n
Kinderhoeden dan in hat Mod©»
g, magazijn,
Zie de Etalage. 4134 30
Bandafnemers 3 stuks 6 ctsBellen 21 cts., Koekoekbollen 85 cts..
Bellen op band 35 ctsBinnenbanden van af 25 ctsBroekveeren 1 ct.,
Lak 15 cts., Handsvatten 10 cts., Kettingkasten 1 35 mot panelen, Lim-
penhaken 6 cts., Pedalen 75 cts., Vootpompen 45 ctsSclroovendraaiers
3 cts., Zadels ƒ1,60, Engolscbe Sleutels nikkel 30 cts, Kettlngon 85 cts..
Figuurzagen 5 cts. per dozpn. Spatborden 35 cts Fietsolie 8 cts., Kaarsen
16 stuks 22 cts.,-Booromslagen de nieuwste 55 ctR., Hakbijlen 45 cts., Npp-
tangen van af 20 cts, Arendzagen 55 cts, Deurbellen 35 cts., Duimstokken
9 cts., Hamers 15 cts., Hondekettingen 15 cts, JaBbeschermers 1.
Kleerhaken 6 4 10 cts., Metaalzagen v.rstclbaar 75 cis.. Naven 1.75 por
stel, Plankendragers in alle maten, Pomphouders 8 ots., Remmen 85 cts
RUtuiglantaarns 2.10, Hangsloten 5 cts., Fieisslandaards 23 cts,, Ulsters
10 cts., Veiligbeidslioht 25 cts, Waterpassen 45 cts., Zagenzetlers 15 ct».,
Zagenvollen 6 cts., Sturen 1.25, Kaarslampen 01 cts Carbidlampen 1.45,
Olielampen 75 cts Zadeldokjes 23 ctsBagagedragers 45 cts., Lastdragers
55 cts., Sliklappen "10 cts., Kettingwielon 1.50, Voor- en Ach'erasson 25
cts., Buitenbanden van van af 1.45, in alle maten. 3591 48
ianvossensteeg @3.
A. FAAS.
