Kunst, letteren,- enz.
de electriciteitsfabriek wordt gegarandeerd.
"Voor do aansluiting dezer straatverlichting
aal door de electriciteitsfabriek een straat
verlichtingskabel moeten worden gelegd en
diverse werken moeten worden uitgevoerd,
waarvan de kosten hoogstens f 2000 zullen
bedragen.
Verder komen ook van particulieren te
Voorhout voortdurend aanvragen tot aan
sluiting in. Om hieraan te kunnen blijven
volden zal gedurende de eerste jaren nog
een bedrag van ca. f 2500 noodig zijn.
In verband met het bovenstaande heeft
de Commissie B. en Ws. verzocht bij den
gemeenteraad een voorstel aanhangig te
willen maken tot aanvulling van het Ver-
nieuwings- en Uitbreidingsfonds der Stede
lijke Electriciteitsfabriek met een bedrag
van f 85CÜ, ten behoeve van de uitbreiding
van de electriciteitsvoorziening der gemeen
te Voorhout, onder bepaling, dat jaarlijks
door de fabriek aan de gemeente zal worden
betaald 41 pCt. interest, en dat te begin
nen met het jaar 1014 jaarlijks 7 pCt. zal
worden bestemd tot aflossing van schuld
of belegging van kapitaal.
B. en Ws. kunnen zich met bovenstaande
geheel vereenigen en geven den Raad in
overweging in dien geest' een besluit te
nemen.
Bijdrnjjo nas» het Congres voor
Eündirbe^catci'niiitg',
Naar aanleiding van het voorstel va.n de
heeren Fokker c.s., cm toe te tred en tot
het Congres voor Kinderbescherming en de
bijdrage te bepalen op f 100, wordt door B.
en Ws. te kennen gegeven, dat zij zich niet
in alle doelen met dit voorstel kunnen ver-
ccnigen. Wanneer f 100 werd gegeven, zou
dit liet karakter van een subsidie geven;
en dit achten B. en Ws. niet gewenseht.
Daarentegen zou er h. i. geen bezwaar
tegen bestaan, indien onze gemeente als
liu tot het Congres toetrad, ten einde op die
wijze een teeken van belangstelling te geven
in het Congres en bovendien de rapporten
en het congresverslag, welke de deelnemers
kosteloos ontvangen, in handen te krijgen.
De te betalen bijdrage zou dan echter,
evenals dit het geval is geweest bij andere
dergelijke congressen, waaraan Leiden heeft
deelgenomen, gering moeten zijn en als een
soort contributie moeten worden beschouwd.
Een bedrag van f25 lijkt hun, met het oog
op oen en ander ruimschoots voldoende-, te
meer, waai- de minimum-bijdrage slechts f 5
bedraagt.
Zij geven derhalve in overweging te be
sluiten, dat de gemeente Leiden tot het in,
deze maand in Amsterdam te houden Con
gres voer Kinderbescherming als lid toetrede
en in verband daarmede de te betalen bij
drage vast te stellen op f 25.
JE©bi stieraw vast pavêfljjoen voor
Jkrastkziaj iiisgen.
Toen wij in ons schrijven van 15/25 Fe
bruari j.l. Uw College adviseerden om aan
den Raad voor te stellen u te machtigen
andermaal de verlenging te verzoeken van
den tc-rmijn, gedurende welken in do hulp
paviljoens op „Endegeest" mocht worden ver
pleegd, aldus de Commissie van Beheer der
gestichten „Endegeest", „Voorgeest", en
„Rhyngeeet", werden in verband daarmede
door onze Commissie reeds enkele rnedc-
doelingen gedaan, betreffende onze plannen
tot stichting van een nieuw vast paviljoen.
Uw College zal zich dus herinneren, ^lat reeds
goruimen tijd do bouw wordt overwogen
van een paviljoen voor 48 patiënten 3de
klasse op de weide achter liet Kasteel, welke
patiënten alle zullen behooren tot de zoo
genaamde Siechenabthci 1 ung"die tot heden,
in de hulppaviljoens i.3 ondergebracht.
Eerst thans zijn wij in staat u mede te
deelcn, dat onze Commissie met den Inspec
teur van het Staatstoezicht tot overeenstem
ming is gekomen en zich met liet ontwerp
van den Directeur der Gemeentewerken en
de gegevens van den Geneesheer-Directeur
heeft kunnen yereenigen, zoodat alsnu het
oogenblik is aangebroken om Uw College to
verzoeken onze voorstellen aan den Gemeen
teraad te willen overbrengen.
Do Commissie heeft het nieuwe gebouw ge
dacht op do weide achter het Kasteel, welke
plaats in tweeerlei opzicht vcordeeleu biedt.
Vooreerst toch behoeven nu geen extra-kosten
te worden gemankt voor terreinanmkoop en
wordt oen nuttige bes te mining gegeven aan
een gedeelte weiland, dat tot heden nutteloos
lag; jn do tweede plaats kan nu met een
eenvoudiger bouwwijze worden volstaan dan
liet geval zou zijn geweest, indien het pavil
joen minder aan het gezicht van af den,
openbaren weg ware onttrokken.
In het nieuwe gebouw zal dan plaats zijn
voor 48 patiënten, 24 mannen en 24 vrou
wen, waardoor echter het tegenwoordig ma.xi-
ïnum-aantal patiënten slechts met 24 zal
worden verhoogd.
Immers in de hulppaviljoens, die op 31
December 1914 komen te vervallen, worden
thans reeds 24 vTouwen verpleegd, die als
dan naar het nieuwe gebouw zullen moeten
worden overgebracht.
Meerdere plaatsing dan tegenwoordig wordt
dus slechts voor 24 mannen Verkregen.
Met het oog op hun hulpbehoevenden en
veelal bedlegerigcn toestand zijn zoowel de
dag- als de nachtverblijven dezer patiënten
gelijkvloers ontwerpen; overdag vinden zij
<lan bovendien nog gelegenheid tot verblijf
in de aan de dagverblijven grenzende tuinen.
Waar op deze wijze van de ruime dakver
dieping voor de verpleging geen verder ge
bruik kon worden gemaakt, hebben wij ge
meend daaraan een bestemming te moeten
geven, die het paviljoen nu tevens zal doen
voorzien in een behoefte, die in den loop
der jaren reeds meermalen werd gevoeld. Lr
is nu n.l. een goede gelegenheid om tei
komen tot de inrichting van een ziekenzaaltje
voor* het verplegend personeel. Tot nu toe
worden in geval van ziekte de zusters ver
pleegd op haar eigen, vaak voor dit doel
piet al to ruime kamertjes, of zij moeten
in gevallen van meer ernstdgen aard on
Idan veelal op kosten va|n het gesticht
naar ©en' der Leidsche ziekenhuizen worden
overgebracht.
Hét aldus aan een tweeledig doel beant-
woordend gebouw zal geplaatst op de
.weide achter het Kasteel r— een bedrag yan
f 60,000 kosten. Voor meubileering en vers
der© inrichting wordt op f 10,000 gerekend;'
«n bedrag van f 70,000 zal dus ter stor
ting in het afschrijvings- en vernieuwings
fonds onzer gestichten door den gemeenteraad
moeten worden toegestaan, willen onze plan
nen kunnen worden uitgevoerd. Dit bedrag
zou door ons op de gebruikelijke wijze in
40 jaar kunnen worden afgelost, zoodat 2\/s
pCt. van f70,000 f1750 jaarlijks uit onze
exploitatie voor aflossing zal moeten worden
gevonden.
Met dit voorstel kunnen B. en Ws. zich.
vclkonicn vereenigen.
Aan de duidelijke uiteenzetting behoeft
door hen niets te worden toegevoegd, en zij
geven derhalve onder verwijzing naar het
schrijven der/Coinmissie in overweging, door
vaststelling van bijgaanden suppletoiren be-
grootingsstaat ten behoeve van de- op- en in
richting van een nieuw vast paviljoen voor
48 krankzinnige patiënten 3de klasse, op
de wedde achter liet kasteel „Endegetest" een
bedrag van f 70,000 ter "beschikking der
Commissie van Beheer over de gestichten.
„Endegeest", „Vocrgeest" en „RhyngfeSest" te
stellen ter storting in het afschrijvings- en
vernieuwingsfonds, onder bepaling, dat dit
bedrag uit de exploitatie der gestichten in
40 jaren zal worden afgelosl en dat jaar
lijks 4y2 pCt. rente door de gestichten aan
de gemeente zal worden vergoed.
Rioleeriug aan den Sioo^en Rijndijk
Ten behoeve van de op het z. g. Raam-
land te stichten gebouwen en villa's is het,
naar de. Commissie van Fabricage mede
deelt, in hooge mate gewenscht, dat vanaf
dat land rechtstreeks in noordelijke rich
ting een verbinding met den Rijn kan wor
den verkregen, teneinde op die wijze de
rioolstoffen te kunnen afvoeren. Deed men
toch deze stoffen in de omringende slooten
loozen, dan zou toenemende vervuiling
daarvan het gevolg zijn. Ook het riool aan
de Noordzijde van den Hoogen Rijndijk kan
tengevolge van zijn hooge ligging de stof
fen van het bezuiden den Hoogen Rijndijk
te bouwen stadskwartier niet ontvangen.
Bovendien loost dit riool in de nog niet ge
dempte sloot dicht bij de Roomburgerwete
ring, die dan ook weder meer zou worden
vervuild, terwijl tegen het in rechtstreek-
sche gemeenschap brengen van dit riool met
den Rijn op de in de stukken aangegeven
wijze overwegende bezwaren bestaan, zoo
als daarin te lozen is. De eenige goede op
lossing is dus de bovenvermelde.
Te dien einde moet echter een riool ge
legd worden dwars door het perceel kad.
bekend Sectie M No. 2759, waartoe de eige
naar van het perceel onder de door de
Commissie van Fabricage aangegeven voor
waarden zich bereid heeft verklaard, inits
het riool vóór 1 April 1914 voltooid zij.
Met het oog op deze laatste voorwaarde,
komt het B. en Ws. met de Commissie voor,
dat reeds thans tot het leggen van het ri
ool moet worden besloten. Indien toch
wordt gewacht-, totdat het Raamland meer
is bebouwd, is de waarschijnlijkheid groot,
dat de gemeente voor veel grootere uitga
ven met betrekking tot den afvoer der riool-
stoffen komt te staan, dan nu het geval is.
Bovendien kan ook het slootriool langs den
Rijndijk in het nieuwe riool worden opge
nomen en daardoor in mindere mate dan
thans het geval is aan verstopping en ver
vuiling blootstaan.
Hot recht, om door het perceel een riool
te mogen leggen en hebben zal door het
vestigen van een servituut moeten worden
vastgelegd.
Onder mededeeling ten slotte, dat de
kosten van het leggen van het riool enz.
Avorden geraamd op f 2600, welk bedrag
uit leening kan worden gevonden, aange
zien het leggen van het riool noodig is voor
het aanleggen van een geheel nieuw stads
kwartier, geven B. en Ws. in overweging in
boven aangegeven zin te besluiten.
Benoeming van een onderwijzer.
Ter vervulling van de vacature van on
derwijzer met verplichte hoofdakte aan de
openbare lagere school der 3de klasse No.
7 alhier, ontstaan door de benoeming van
den heer D. de Jong tot onderwijzer met
verplichte hoofdakto aan de openbare Jon
gensschool 1ste klasse, wordt door B. en
Ws. de volgende voordracht aangeboden
lo. F. A. van Zimmerën, onderwijzer aan
de O. L. school der 3de klasse No. 7, te
Leiden 2o. A. van Wamelen, onderwijzer
aan de O. L. school der 3de klasse No. 1, te
Leiden 3o. H F. du Pon, onderwijzer aan
de O. L. school der 3de klasse No. 6, te
Leiden.
lste Suppletoir- en Forensen kohier.
Door B. en Ws. is den Raad ter vast
stelling aangeboden het 1ste Suppletoir
kohier der plaatselijke directe belasting,
dienst 1913.
Bij onveranderde vaststelling zal het be
lastbaar inkomen bedragen f248.320.
Tevens is aangeboden het forensenkohier
dier belasting, dienst 1913, met een belast
baar inkomen van f503.350.
"Vergunning tot het bouwen van
een houten schuurtje.
B. en Ws. stellen den Raad voor, gunstig
te beschikken op het verzoek van H. J.
de Heijder om een houten schuurtje te
bouwen bestemd voor rijwielen en aanne-
mersmateriaal in den tuin van het perceel
Heerenstraat No. 45, alhier.
Aanvnlling der overeenkomst voor
gaslevering niet S3azerswonde.
Onder mededeeling, dat de gemeenteraad
van Hazerswoude zich bereids met de voor
gestelde aanvulling heeft vereenigd, geven
B. en Ws. in overweging, te besluiten de
overeenkomst betreffende de levering van
ga6 in die gemeente aldus aan te vullen,
dat achter artikel 2. alinea 2, een nieuwe
alinea wordt ingevoegd, luidende:
j,Indien contractante ter anderer van
hare in alinea 2 van dit artikel bedoelde
bevoegdheid gebruik maakt, behoudt con
tractante ter eener tot 31 December 1941
de vergunningen, bedoeld in art. io alinea
2 van deze overeenkomst".
Deze aanvulling is noodig geworden in
verband met de levering van gas in de
gemeente Benthuizen en de daaromtrent
gemaakte overeenkomst.
Het nieuwe Invalidenhuis aan <len
Hoogen Bijndijk.
Even nadat in Maart 1815 Napoleon zijn
verbanningsoord Elba had verlaten en zijn
intocht binnen Parijs had gedaan, waardoor
de vrees ontstond, dab het kort te voren her
wonnen volksbestaan weder ernstig zou wor
den bedreigd, werd, vooral ter aanmoedi
ging van den vrijwilligen krijgsdienst, op
initiatief van een viertal Amsterdamsphe
heeren het Fonds tot aanmoediging en onder
steuning van den Gewapenden Dienst in de
Nederlanden gesticht. En het was vanwege
dit Fonds, dat een tehuis tot stand kwam,
waar oude invaliden en infirmen een toe
vlucht konden vinden.
Verschillende steden in ons land betwist
ten elkander de eer om deze inrichting tot
zich te trekken en na een weifeling tusschen
Amersfoort en Leiden, viel ten slotte de
keuze op onze gemeente en het bestuur
der stad stelde een groot gebouw, het voor
malig Proveniershuis, kosteloos ter beschik
king. Het A\rerd 15 April 1817 geopend.
Tot op den huidigen dag heeft het de
invaliden gehuisvest, ai werden sinds jaren
bezwaren tegen het oude, ondoelmatige, vèel
to groots gebouAV gemaakt.
Eindelijk besloot het Fonds tot den houw
van een geheel nieuw huis, naar de eischen
der hygiëne ingericht. Ook nu rees weer
de vraag, waar het nieuwe gebouw zou
worden gesticht en eigenaardig genoeg liep
ock thans weer ten slotte de strijd tusschen
Amersfoort en Leiden. Leiden bleef over
winnaars. Zij hood gratis 4500 M2. terrein
het Fonds aan, gelegen op het Raamland aan
den Hoogen Rijndijk op den hoek van den
gcprojccteerden 40 M. breed en boulevard.
Dit aanbod werd aanvaaTd en aan den
Amstérdamschen architect, den heer C. B.
Posthumus Me yes, werd opgedragen een plan
voor het nieuwe gebouw te ontwerpen.
Hij koos daarvbor den stijl uit den tijd,
toen liet Fonds Averd geslicht, zoodat daaraan
ccn 18de eeuwsch karakter is gegeven. Niet
alleen der zake kundigen prijzen de wijze,
waarop de bekwame bouwmeester zich van
zijn taak heeft gekweten, ook de leek vindt
het uiterlijk van het gebouw in overeen
stemming met het doel, waarvoor het dient.
Het is nu geheel voltooid en* beslaat een
oppervlakte van 1100 M-. Het werk weird
aangenomen én onder leiding van den heer
Posthumus Me yes uitgevoerd door de hee
ren Dorlas én Semmelink, aannemers, te
Nijmegen.
De bouwkosten hebben, met inbegrip van
centrale verwarming en electrisclie installa
ties, in ironde cijfers f 140,000 bedragen.
Daarvoor i9 hu ook op een deï mooiste ge
legenheden van de stad een gebouw vérre-
zen, dat aan alle eischen voldoet en in
lengte van jaren voldoen zal en de stad
en de straat, waaraan het ligt, tot een sie
raad strekt.
Men nadert het gebouw door een antiek
ijzeren hek, afkomstig van het voormalig
buitengoed „Rijnstroom", dat door de ge
meente is cadeau gedaan en dat liie'r uit
stekend aan zijn doel beantwoordt. Aan
weerszijden van den opgang naar het ge
bouw ligt een voortuin, waarin twee oude
kanonnen uit 1785 en 1789 treeds de be
stemming aanwijzen. Deze vuurmonden zijn
van het oude terrein meegenomen.
Verder staan ér twee vlaggemasténwaar
een nationale en een Oranjevlag aan
moeten wappéren. Masten en vlaggen
beid© zijn een geschenk van niemand minder
dan H. M. de Koningin.
Het front van het gebouw maakt met het
torentje in het midden een forschen indruk.
Een MaJrskop als zinnebeeld van de bestem!-
ming en attribuut van den krijg is er in
aangebracht. Tevens bevindt zicli in den
gevel een gedenksteen, waarin mét gouden
letters ©en Latijnscbe spreuk' is gegrift*
waarvan de vertaling ongeveer luidtN a
redding van de algemeene zaak,
voor dc gewonde sol daten door de
dankbare burger ij. Deze steen is me
degenomen uit het oude gobouAv.
In den westelijken zijgevel is nog een ge
denksteen aangebracht met het inschrift:'
„Erkentelijkheid der Nederlan
ders aan hun verdedigers."
Langs 'n blreede harrlstecnen trap komt men
door een zware deur in de ruim© vestibule,
Avaar tegenover de hoofdtrap, zich links de
kamer van den portier, rechts de spreek
kamer bevindt. De gangen hebben, evenals
de trappen, Moniervloeren. De breed© trap
pen hébben ©en flauwe helling, met het
oog op de meestal bejaarde menschen, die
het gebouw huisvest.
Aan de gang, die oostwaarts loopt, ligt
links de kamer van den Raad van. Admi
nistratie, geheel in antiek eikenhout be
timmerd, met fraaie ouderwetsche schouw;
een en ander is een erfenis uit het oude
gebouw.
Daarachter ligt de kamer vaa den com
mandant.
Daarop komt men tot de linker-afdeeling,
die geheel van het overige is afgescheiden.
De benoodigdheden worden aan een .deur
in den oostenrijken muur bezorgd. In de
keuken met bijkeuken, waaronder een ruime
provisiekelder, bevindt zich alles wat daar
bij behoort: groot© fornuizen, aanrecht en
kasten, ©en en ander ingericht voor pro
viand \7an een 80 manschappen. In tijd van
oorlog zou men echter voor veel meer per
sonen kunnen koken en inderdaad zullen
dan hier manschappen worden geherbergd.
Vlak over de keuken ligt de ruime, keurig
ingericht© eetzaal, waar voor 80 personen,
plaats i§, met mooi uitzicht op den tain.
Verder vindt mén beneden de dagzaal met
serre op het zuiden, waarin een biljart, eén
phonograaf en een heel mooie leestafel, ge
schenk van leveranciers en oud-leveranciers,
terwijl andere vrienden van het Huis zor
gen voor couranten, tijdschriften en boeken.
Eindelijk een werkkamer met schaafbank,
slijpsteen en verschillende gereedschappen,
waar werkzame oudjes kunnen timmeren en
knutselen.
Hoewel de eerste verdieping hoofdzakelijk
is ingericht voor slaapgelegenheid, zijn er
beneden ook nog eenige slaapkamers, voor
namelijk voor gebrekkige oudjes, wien het
trappenklimmen lastig valt. Hierbij natuur
rijk nog de noodig© badkamers en W. C.'s.
In elke slaapkamer, zijn twee- per so ons-
waschtafels, die bijzonder hygiënisch zijn in
gericht.
Men gaat nu nog langs een flauwhellende
trap naar de eerste verdieping, maar de
gelegenheid om een lift te plaatsen is er;
zoodra de behoefte daaraan wordt gevoeld
kan er in worden voorzien.
De slaapkamers Arerschillen zeer in groot
te. Er zijn er van 16 slaapplaatsen, maar
ook van 6, 5, 4 en 2. Dit houdt verband
met de verschillende rangen. Een oud-ser
geant zal bijv. niet de slaapkamer kunnen
deelen met een gewoon soldaat. Verder is
er nog een geheel afgesloten ziekenafdee-
ling, met isoleerkamer, badkamer, enz.,
waarnaast een kamer voor den ziekenbroe
der, waaruit deze een vrij uitzicht heeft op
de patiënten.
Deze kamers hebben naadlooze vloeren
en wanden met ronde hoeken.
Over de geheelo oppervlakte Mgt een
zeer ruime hooge zolder, die in oorlogstijd
zal kunnen worden ingericht voor inkwar
tiering van militairen, waarop ook bij de
keukenafdeeling is gerekend.
Noemen wij nu nog de woning van den
ondercommandant met kantoor en spreek
kamer, dan hebben wij het voornaamste op
gesomd.
Twee vertrekken, die naar we hopen niet
dikwijls behoeven te worden gebruikt, res
ten nogeen klein vertrek voor onhan-
delbaren, die in beschonken toestand zijn
thuisgekomen, en een vertrek nabij de in
stallatie der centrale verwarming, waar de
lijken vóór de begrafenis worden neergezet.
De verschillende vertrekken zijn eenvou
dig en netjes gemeubileerd en gestoffeerd;
in de lange gangen hangen fraaie platen,
die de eentonigheid breken.
De groote tuin ,die op het zuiden en
westen ligt, is door den tuinarchitect, den
beer Tersteeg, uit Naarden, aangelegd. Hij
moet nog van boomen, heesters en bloemen
worden voorzien.
In den tuin staat de pomp, die medo
is genomen van het oude terrein en ook
hier een aardig effect maakt.
Zaterdagnamiddag werd 't gebouw bezich
tigd door genoodigden waaronder de leden
van den Gemeenteraad.
Gisteren werd het ter bezichtiging
gesteld voor het publiek, tegen 25 ets. en
tree, Avaarvoor men ook nog een exem
plaar van het aardige boekje „Over en
voor het Leidsche Invalidenhuis" door den
heer Fischer geschreven, ontving.
De verkoop van dit boekje bracht f 1200
op; H. M. de Koningin-Moeder kocht een
exemplaar voor f 100; een ander vriend der
stichting bood in ruil er van f 500 aan.
De opbrengst werd gebruikt voor aan
schaffing van meubilair.
Morgen-voormiddag te elf uren zal
liet officieel worden geopend, in tegenwoor
digheid van het Dag. Bestuur der ge
meente Leiden, de corps-commandanten van
de hier in garnizoen liggende troepen, de
architect en aannemers, de geneesheer, de
predikant en de pastoor der stichting en
verdere genoodigden.
Het Hoofdbestuur te Amsterdam zal daar
voor over komen
Ook H. M. de Koningin was uitgenoo-
digd, doch had bedankt onder de toezegging
evenwel, spoedig het gebouw te zullen be
zichtigen
Een deel der invaliden was reeds in het
nieuwe gebouw gehuisvest, de anderen zul
len heden ook overkomen, behalve de
zieken, die eerst na de opening zullen wor
den overgebracht.
BECIjASIES,
k 40 Cent per regel.
4104 30
Canailfle.
Zoo is dan het besluit van de tentoon
stelling „De Vtrouw", we schreven heb
reed?, allerdroevigst geweest.' LWant
wat ons Amste'rdamsck publiek en dan wel
in de eerste plaats de Amsterdamsahe "vrou
wen ons daar te zien. hebben gegeven; hoé
zij zioh hebben gedragen, was meer daji
örgl Dat ging alle perken te buiten.
Het begon pl bij den ingang, bij de glroote
poort van Meerhuizen. Daar werdén een
voudig door 4© wachtende damesmassa dé
beide politie-agenten, die de goede orde moes
ten handhaA'en, op zij geduwd. ,,uit den weg
geruimd". En de kleine poli tie-maclit stond
machtelocs tegenover dit solidair optreden
van de 1913-Vrouw, die zoo gaarne sohermt
met de woorden beschaving, distinctie en
welgemanierdheid.
Maar het Averd nog veel erger in de bazar-
ruimte; daar stelden de bezoeksters er zich
niet mede tevreden, dat over den stapel cata
logussen wérd heen e-eloo pen. als over een
vloermatdaar vergenoegde men zich niet
met het uitdeelen vaqr elleboogstompen links
en rechts en achteruit, als niet spoedig ge
noeg ruim baan werd gemaakt aan dc kwar
tjestafel, maar daar was ook het „rampa®-
sen" niet van de lucht. Het „lampassen"1
of om het maar platAveg op z'n zuiver Ne-
dérlandsch te zeggen: het rooven, het stelen.
Ja, inderdaad, er is gestolen! Niet alléén,
en telkens bij pakjes tegelijk pakjes, die
voor de „enorme" som van vijf cents werden
verkocht zijn de sluitzegels der tentoon
stelling weggegraaid, maar ook planten wer
den uit de bloembakken weggedragen dooi;
koopsters, die eenvoudig „vergaten" te be
talen, en dergelijke „vergeetachtige" damesl
werden soms later door de Arerkoopsbers toe
vallig herkend en dan tot de orde geroepen:
„Betalen alstublieft, mevrouw! Ik krijg nog
een gulden van u!"Of die koopjes den
dames haar hoofden op hol hadden gebracht
Of die prijzen van een stuiver, een kwartje,
een gulden hjaax voor niets deden terug
deinzen, zelfs vaiiet voor gedragingen, dié
door^ de dames der commissie als „beest
achtig" werden bestempeld? Want ook dié
commissie-dames, die verkoopsters werden
soms als quantité négligeable op zij gescho
ven of met de vuisten gedreigd, als niet gauw
genoeg ruim baan Averd gemaakt. En toen'
binnen niets meer Ariel te halen, toen
kreeg de bloementuin een beurt en wat eü.'
na die plundering óók door kinderen onder,
„toezicht" der ouders is blijven staan van:
al die herfstbloemen en in de breede gera-i
niumperken, dat was al bedroevend weinig,
dank zij de roofzucht van deze „dames".
Zóó hebben gisteren onze- vrouwen zich'
aangesteldOnze vrouwen uit de twintigstel
eeuw, die traohten naar zelfstandigheid en;
gelijkstellingOch, hoeveel leiding behoeven
z© nog als ze eens zelfstandig trachten;'
op te treden!
Deze les is wel uit het gebeurde te-trek
ken en het onthouden waard: op een derge
lijke verkooping, Avaar de boel weg moet en
het publiek misschien meent, dat het er bij
een onpersoonlijk eigenaar er niet zoo op
aankomt, kan men ons Hollandsche publiek
niet toelaten zonder ©en zeker entree te|
heffen. Vooral niet wanneer nog bovendien;
aangekondigde vermakelijkheden den toeloop
van niet-ernstdge koopsters Arermeerderenon
der muziek en jool te mogen ZAvcrven tus
schen allerlei moois, dat „toch weg moet".
de verleiding is onzen Hollandschen Arrou-'
wen te sterk. („Hbl.")
„M ij 1 p a 1 e n."
Bij de N. V. „Het Tooneel"j directeur Wil
lem Royaards, is in studie „Mijlpalen" („Mi
lestones"), 'tconeelspel in drie bedrijven vanj
Arnold Bennett en Eduard Knoblauch, in de
vertaling van mevrouw Suze Wiardi Beck-
inanKuenén. Het uitsluitend opvodrings^
recht 'voor Nederland, Averd door de N. V.
„Het Tooneel" vran de auteurs verkregen^
Het eerste bedrijf speelt in 1860, het tweed©
in 1885 én het derde in 1912. De regie is in
handen van Willem Royaards. Op de ateliers
van de N. V. „Het Tooneel", werden A~oor
dit stuk geheel nieuwe decors en costumes!
vervaardigd. Dc laatst© onder leiding Aran'
Nell Bxonger. D© première gaat te Rot
terdam op 16 October voor de leden van den;
Rotterdamschen Kunstkring. Ook hier ter ste
de is reeds ©en. voorstelling van dit stuk'
aangekondigd.
„Das Kind".
Dinsdag zal in dén schouwburg alhieir!
worden opgevoerd „Das Kind", van denj
schrijver Ottornar- Enking. Vrijdagavond is(
deze come die in Amsterdam gegeven en lieeftj
daaT veel sucocs gehad. Vooral Arthur Retz-:
bacli wordt zee.r geroemd.
In de „Tel." schrijft C(ornelis) V(eth) o.m!.:
De ach al to talrijke I afwezigen;
hadden ongelijk. Want dit stuk van Ottornar
Enking is een juwietel, en het spel van;
Arthur Retzbach ©n Betty l'Arrong© doetj
er alle recht aan."
En verder lezen we:
„H©t oud© paar werd door Retzbach en;
Betty l'Arronge prachtig getypeerd, en zon
der eenige overdrijving, mooidoenerij of sen-i
timentalitedt, vertoond, in zijn ellende enj
in zijn belachelijkheid. De vader, die fikn
soof tracht te zijn, en het tot zekere hoogt©
ook is, de meer gemoedelijke, meer mee
gaande, en toch eigenlijk misschien meetr,
rijdende moeder. De andere rollen worden
evenzeer naar behootren vervuld, maar deze!
wel het best, verreweg."
V(an) B<ruggen) zegt in het „Hbld." vaig
deze opvoering o. m.
„Het mooi© zit in Retzbach's oude Knees.
Geen oogenblik heeft men den indiruk dat:
het mannetje, zooals het daar zit-, baasje in'
zijn huis, wat eigenwijs in zijn conserva
tisme, gespééld wordt. Het heeft geen ma^
niertjes, geen trucjes, goen hebbelijkheden,-
niets uiterlijk eigenaardigs. Alleen lééft!
het zocals zoo'n mannetje leven kan.'*
En aan het slot lezen we:
„De oude vrouw, Betty TAironge, wist dit
fijne spel goed te steunen, een paar te blie
ven met- den man. Mely Lagarst, Ida,
scheen mij niet geheel de figuur, die zij voor-.
6telde. De overigen zijn typen."
Tooneelnieuwtjes.
De dajnés Jaequeline Royaards-Sandbeïgett
en mevrouw Caroline van Dommelen zijnj
door ongesteldheid voorloopig verhinderd op|
te £reden.
„Hyacinthe Een verhaal uit den Tijd
der Fransche revolutie, door André Theu-
riët, vertaald door Jhr. L. Op ten Noort.
Er schijnt in den laatsten tijd weer veel
belangstelling te zijn voor historische ver
halen en misschien meer nog voor quasi-
historische.
In de meesten van die boeken moeten'
onnatuurlijk verheven karakter-eigenschap*
pen, weergalooze moed en verstand, doofl
geweldig gebeuren vaak het gemis aan
juistheid van historie vergoeden.
„Hyacinthe" behoort niet tot dit soortj
historische werken. De schrijver André
Theuriët is een man van smaak.
Uitgave: J. G. Broese, te Utrecht.
