Faillissementen.
Vragen en Antwoorden.
Verslag: van d© Kamer van Koop-
Jiaudel en Fabrieken over 1012.
I,
Verschenen is het verslag -vaii den toe
stand van Handel en Nijverheid en de
gemeente Leiden over 1912, uitgebracht
door de Kamer van Koophandel en Fabrie
ken alhier.
In een inleiding worden 'eenige alge1-
meenc beschouwingen aan den toestand
van onze gemeente gewijd in verband met
handel en nijverheid, waaraan wij het vol
gende ontleenen
Beschouwen wij het jaar 1912 van het
standpunt van den winkelstand, dan zul
len wij, wat de resultaten betreft, het moe
ten rangschikken onder de middelmatig
gunstige jaren, al zijn er tal van factoren
aanwezig, die een gunstigen invloed heb
ben uitgeoefend, en al ontbrak ook in het
afgeloopen jaar niet die, zij het ook lang
zame, niettemin gestadige vooruitgang en
bloei, waarvan ons vorig verslag melding
fnaaktc.
Intusschen, onze Kamer meent in dit
Verband toch ook wel eens met ernst de
aandacht te mogen vestigen op de toene
mende bezwaren, die den vooruitgang en
in Kiel bijzonder de uitbreiding der ge
meente Leiden in den weg staan; meer en
meer blijkt de besliste noodzakelijkheid
van ,de telkens weder besproken, doch.
nog altijd „in overweging" zijnde annexa
tie, meer in het bijzonder aan den Rijns-
burgenveg. In stede van allerlei beschou
wingen daarover ten beste te geven, ware
het wenschelijker de hand aan den ploeg
te slaan, er met nadruk op te wijzen, dat
Idc werkkracht van het hoofd der gemeen
te cn van het Dagelijksch Bestuur en hun
beschikbare tijd beperkt zijn en dat, wan
neer telkens en telkens weder de aandacht
wordt gevraagd vcci allerlei belangen en
belangetjes van de verschillende catego
rieën van personen, waaruit de gemeente
bestaat, wanneer, hoe goed misschien ook
bedoeld, het Dagelijksch Bestuur overladen
wordt piet allerlei verzoeken om praead-
viczcn over deze of gene kleinigheid, die
meer een individucel dan een algemeen
belang betreft, de hoogst noodzakelijke en
hcogst .belangrijke algemecne belangen in
het gedrang komen en moeten achterstaan.
Het is de tuinbouw in het bijzonder, die
zich in de omgeving van Leiden, aangemoe
digd door de zeer gunstige rosultaten, sterk
ontwikkelt, en die, aan velen arbeid ver
schaffende, koopkracht en kooplust sterk
doet toenemenomstandigheden voor den
'winkelstand te Leiden van buitengewoon
groot gewicht.
Vandaar ook al weder het groot belang,
dat de Haarlemmormeerspoorwegen zeer
nauw bij die tuinbouwstreken betrokken, in
het afgeloopen jaar in exploitatie gekomen,
aan duizenden polderbewoners de gelcgen-
hoid openden om in korten tijd zich naar
de centra van nijverheid en de markten te
begeven, al blijft het een schaduwzijde, dat
hier te Leiden geen aansluiting gevonden
wordt voor de groote lijn Amsterdam—Rot
terdam, v. v. en wij vragen ons af of een
eindstation voor deze lijnen in dit stadsge
deelte in de toekomst wel gehandhaafd zal
kunnen worden.
En daarnaast is voor den winkelstand van
Leiden evenzeer van buitengewoon groot
belang het telken jare in omvang toene
mend bloembollenbedrijf, de jaarlijks meer
godane vraag naar goede arbeidskrachten
en do verhooging van loonen, waaraan ten
deele zeker is toe te schrijven, dat werke
loosheid in den afgeloopen winter zoo goed
als niet voorkwam.
Met dankbaarheid vermelden wij dan ook
weder dit jaar, dat het aspect der winkel
straten telkens verbeterd wordt door den
aanbouw van nieuwe magazijnen en winkels,
trots het feit, dat de winkelier, die zich
een flink magazijn wil aanschaffen, en zich,
door de noodzakelijkheid gedrongen, van
electrisch licht moet voorzien, ernstig
klaagt, dat hij naast de andere groote ex
ploitatiekosten gedrukt wordt door den
vrij hoógen prijs van het lichthij stelt zich
nog altijd een toekomst voor oogen, waar
in de winkelstand in den vorm van een la
ger tarief, aanmoediging voor zijn ernstig
streven verschaft zal worden.
Maar lioe dit zij, of die verwachting al of
niet verwezenlijkt wordt, het vertrouwen in
den vooruitgang van den Leidschen winkel
stand wordt niet beschaamd en daarmede
de meordere bloei en vooruitgang van onze
gemeente in het algemeen bestendigd.
Aan hetgeen omtrent de verschillende
inrichtingen wordt gezegd, is het volgende
ontleend:
De L e id sc he Katoenmaat
schap p ij voorheen De Heijder en
Co., beamende het door de Ka
mer in het vorig verslag ver
melde, dat de verslagen van Enschedé en
Hengelo een juist beeld van den algemee-
nen toestand weergeven, deelt overigens
mede, dat de resultaten een weinig gunsti
ger zijn geweest dan verleden jaar.
Sa jetindustrie en sajet-
spinneTij en. Terwijl ons van de zijde
van de heer on Glos en Leembruggen meer
in het bijzonder wordt medegedeeld, dat
het geheele jaar 1912 zich gekenmerkt heeft
door buitengewone drukte en de resulta
ten bevredigend waren, niettegenstaande
het steeds duurder worden van allerlei be-
noodigheden, wordt ons van den toestand
in het algemeen van bevoegde zijde het
Volgende 'ter kennis gebracht.
De sajetspinnerijen hadden in het afge
loopen jaar volop te doen; de vraag was
voornamelijk in de laatste inaaoo'en van
het jaar grooter dan het productiever
mogen, zoodat aan alle ingekomen orders
niet dadelijk uitvoering gegeven kon wor
den en voor latere levering grootere pos
ten moesten bewaard worden.
Waar in den aanvang van het jaar de
prijzen van ruwe wol eenigszins daalden,
kwam daarin omstreeks April een gestadige
rijzing, welke het geheele jaar aanhield.
Niet alzoo in de noteering der garens, wel
ke onveranderd bleef, zoodat de gunstige
marge langzamerhand verdween en wan
neer deze op don duur onhoudbare toestand
zich niet wijzigt geen loonende prijzen
meer zullen te maken zijn.
W o 11 e n d e k e n f a b r i e k e n. Het
ja-ar 1912 was voor de wollendeken-industrie
in tegenstelling met het voorgaand jaar een
zec-r drrk jaar en zelden was men aan alle
fabrieken zoo overstelpt van werk. Maar
eigenaardig mag het wel heeten, dat, trots
die overstelpende drukte, bijna geen jaar
zulke slechte uitkomsten heeft opgeleverd,
grootendeels tengevolge van de vooral in de
tweede helft van het jaar enorm stijgende
wolprijzen. Waar de orders in de wollende-
lcen-industrie meestal reeds -n Juni geboekt
worden en de wol eerst in de latere maan
den gekocht wordt, kan het onder de bo
venvermelde omstandigheden geen verwon
dering wekken, dat in 1912 met geen noe
menswaardige winst is gewerkt.
De firma R. M. Beuth en Zonen dealt
omtrent haar industrie mede, dat de vraag
naar bed voeren, dons en kapok vrijwal sta
biel bleef, tetnvijl in don verkoop van ge
stikte dekens ©enige vermeerdering viel waar
te nomen.
V 1 a ggen d oek f abr ie age. De fabri.
cage van het vlaggendoek en van de aan
verwante aria kelen had oen bevredigend ver
loop, trots heb feit, dat de concurrentie met
buitenlands-olie fahricaten zeer scherp blijft
en de prijzen der grondstoffen nog steeds
hcogar werden.
Leidscho Katoen vlechter ij en
N e 11 e n f a b r i c k voorbeen Jaeger Co.
Over de behaalde resultaten in 1912 is men
zeker niet on tevreden en het is een bemoe
digend en verblijdend toeken, dat, nadat
vele jaren ach tereen geen winsten aan de
aandeelhouders konden worden uitgekeerd, in
het afgeloopen jaar na oen vrij belangrijke
afschrijving op onroerend goed en machine-
riën, een dividend van 5 pCt. kon betaald
worden. Buitengewone schommelingen in den
prijs der grondstoffen kwamen in 1912 niet
voor, zoodat dientengevolge een geregelde
.gang van zaken verkregen werd en aan do
^verschillende producten geregeld kon wor
den doorgewerkt. Ook de verkoopsprijzen wa
ren in liet algemeen normaal.
Over het artikel breikatoen en lampenpit
ten deelt ons de firma van 't Hooft Co.
welwillend mede, dat het jaar 1912 zich
kenmerkte dcor een regel matigen cn daar
door beteren gang van zaken dan hot jaar
1911 cn dat dit in liet bijzender is too te
schrijven aan het feit, dat de prijzen der
grondstof (ka,teen) bijna gedurende het ge
heele jaar mot geringe wijziging normaal
bleven, zoodat de resultaten van het bedrijf
Iconender zijn geweest.
De exploitatie der Stedelijke
Electricitoitefabriek kenmerkte
zich dit jaar dcor groote uitbreiding van
het aantal aansluitingen, zoowel in Lol den
als in de builen gomeèaiteneen d ion ever een-
stage toename van bet. eleetriciteitsverbruik.
Op 31 December 1912 waren aangesloten
1152 pereeolen, waarvan in Leiden alleen 820.
In 1911 waren deze cijfers 837 en 680.
Voor licht en kracht werden totaal geto
verd 334,593 K.W.
Totaal in Leiden en buitengemeenten aan
gesloten 28,424 gloeilampen, 152 booglam
pen, 670 motoren met 2257101/24ö B.K.
Koninklijke Nederlandeche
G r o f s m e d e r ij. Het afgeloopen jaar ken-
mericte zich dcor zeer groote levendigheid in
bedrijf; er was dan ook volop werk en de
resultaten zijn bevredigend geweest.
Veel ongerief werd echter ondervonden door
do steeds groote moeilijkheid, om do grond
stoffen tijdig to verkrijgenook de crisis
in de brandstoffen, hoofdzakelijk ten gevolge
van de mijnwerkersstakingen in Engeland
en Duitsohland, later dcor het gebrek aan
wagens, gaf veel zorg.
Tegen hot einde desi jaars begon de mate-
rialenmarkt in het buitenland een ige nei
ging tot verslapping te vertoonen; velen
schrijven dit too nan den politikken toe
stand in het Oosten en aan de duurte van
liet geld in Duateehlandanderen zien er de
vcorteekenen in, dat de periode van grooten
bloei in de ijzerindustrie, haar einde nadert.
[Wij achten liet laatste niet onmogelijk.
Gebroeders Boot. Scheepswer
ven. Het jaar 1912 kan voor de beide wer
ven „De Hoop" en „De Waard" zeer be
vredigend genoemd werden, zoowel wat" be
treft nieuwbouw als reparatiewerk, terwijl
ook de af deeding Iklti kwÓTkerij Hét" geheele
jaar meer dan - voldoende werk had.
In hét jaar 1912 Werden van de beide
wei-ven afgeleverd 58 schepen met een laad
vermogen van 13,120 ton. In aanbouw wa
ren op 31 December 1912 17 vaartuigen.
Do middelen van vervoer te wa
ter. Het personenvervoer nam over het alge
meen eenigszins toe, maar -werd gedurende
de zomermaanden dcor de langdurige perio
de van ongunstig weder, nadeelig beïnvloed.
Dit voornamelijk wat betreft het maken van
uitstapjes.
In de laatste maanden van het nu verloopen.
jaar werd op enkele trajecten, door het in
exploitatie brengen van de spoorverbinding
door de Haarlemmermeer, het passagiers
vervoer gedeeltelijk afgeleid. Hiervan was
cok een onmiddellijk gevolg de opheffing
van een reeds sedert tal van jaren bestaan-
den dienst der StcomboohMaatseliappij W.
Bus, dos Zaterdags van Roel of arends veen
naar Leaden.
Door de Stoomboot-Maatschappij „De Vol
harding" werden in den loop van liet jaar
twee nieuwe salonbooten in de vaart ge
bracht, waarmede de bestaande diensten wer
den uitgebreid en versterkt.
Een goederendienst .tusschen Dordrecht en
Leiden werd in het leven geroepen. Eenzelfde
dienst tusschen Rotterdam en IJmuiden via
Leiden werd opgeheven, terwijl daarvoor in
do plaats kwam een dienst tusschen Kat
wijk, Leiden en IJmuiden. Het veevetrvoer
bleef stationnair. Een verbetering der vrach
ten zal ncodig blijken in verband met de
steeds stijgende exploitatiekosten.
Omtrent de fabrieken van aardewerk en
fayence wordt medegedeeld, dat de toestan
den allengs, zij het langzaam, verbeteren;
talrijke fabrieken komen, zoodra er maar één
bestaat, uit den grond opzetten, en deden
een allerbedroevendste lijdensgeschiedenis
ontstaannamaak kwam aan de orde van
den dag, doch de namakers duikelen of gaan
achteruit, naarmate het publiek meer en
meer gaat vragen naar het eigenaardig
cachet, dat aan het fabrikaat van enkele
groote en vindingrijke fabrikanten verbon
den is, die echter inmiddels hebben moeten
ondervinden, hoezeer de markt bedorven is
door de vaak onaesthetische namaaksels.
Zoo vindt inhet bijzonder de fabriek van
B r o u w e r's aar d e w er k meer en meer
belangstelling.
Steenfabrieken. Dank zij de mede
werking van moeder „"Natuur" die in 1912
de overproductie met kracht in den vorm van
tallooze regendagen heeft tegengegaan en
(Lank zij ook het gebrek aan geschikte werk
krachten, is de toestand der steenfabrieken
in het algemeen niet onbevredigend geweestj
zelfs min of meer vooruitgaand, en zijn de
prijzen niet onbelangrijk gestegen; de voor-
uitrichten voor 1913 zijn niet ongunstig, om
dat men, buitengewone omstandigheden
daargelaten, niet voor overproductie be
hoeft te vreezen.
Schelpkalkfabrieken. Het vooruit
zicht, uitgesproken in het vorig verslag,
heetf zich volkomen bevestigd; steeds hoo-
gere prijzen van grond en brandstoffen ge
paard gaande met ongekend hooge vracht
prijzen; doch een hooger verkoopprijs was
niet te boeken, niettegenstaande de vraag
naar schelpkalk vrij groot was; de gevolgen
waren dan ook minder gunstig dan die van
het vorige jaar.
Twee nieuwe fabrikaten, in direct verband
staande met de sohelpkalkindustrie, worden
met succes aan de markt gebracht, n.m. ^Ge
malen Schelpkalk en Schelpkalktrasmeel'
balde materialen trekken zeer de aandacht en
gaan vrij zeker een goede toekomst tege
moet.
N. Y. We rn ink's Betonfabriek.
De resultaten over 1912 waren bevredigend.
Dc omzet in rioolbuizen, putten enz. was on
geveer 70 pCt. grooter dan in 19ll, terwijl in
de afdeeüng „gewapend betonwerk" (buiten
werken) <ie omzet vrijwel dezelfde was als
in het voorgaande jaar. De prijzen bleven
echter gedrukt;
Ho u t h a n d e 1. De handel in hout was in
het afgeloopen jaar zeer geanimeerd'flinke
prijzen werden besteed, de aanvoer uit riet
buitenland was niet groot en m de omgeving
werd veel hout verbruikt. En hoewel het
mo?ii>jlr g">ng de verhoogde prijzen te bedin
gen, die noodzakelijk waren tengevolge van
hoogo vrachten en arbeidsloonen, kan men
toch in het algemeen zeggen dat de uitkom
sten bevredigend waren.
Omtrent den toestand van geld en effec
tenhandel wordt o. a. vermeld dat het aantal
groote financieels instellingen hier ter stede
met één vermeerderd werd door de oprich
ting van een bijkantoor oer Nat. Bank te
's-Gravenhage.
PARtt-CORCERT.
Dinsdag, 15 Juli, te 8 uren.
Loid-ch \fuiiekkorps. directeur Job. C. Geyp.
No 1. Noortlioij MarschCeyp.
2. Ouverture „Mirella" Goauod.
3. ,Wein, IVeibundGesang'', WaL Strauss.
4. AeDchenvonTharau''Fantai;ie Fcholze.
5. Polka voor 2 Piccolo's Bo quette
6. .hasst den kopf nicht biingeu
Potpourri Lincke.
7. Caroline MarschScotto.
l)e FÖJia.
D© Föhn is een van de meest interessante
meteorologische verschijnselen. Het is een
aooi t valwind, die zich van t(jd tot tyd in de
Alpen doet gelden. Maar ook in ons land doet
zich af en toe de Föhn bemerken. Dit „Föhn-
weerM onderscheidt zich door groote warmte.
Do meteoroloog dr. von Ficlcer liiold in de
nabijheid van Innsbrüok ballon-waarnemingen.
Wanneer de Föhn krachtig woei, d. w. z,
wanneer de lucht sterk in dalende beweging
verkeerde, was het absoluut onmogelijk met
den ballon te stagen. Het kwam voor, dat de
ballon door de Föhn in een paar minuten
een kilometer omlaag werd gedrukt, om even
later weer met oen duizelingwekkende vaart
te stagen.
Op een ballontooht registreerde dr. von
Ficker een verticale luchtstroom van een
snelheid van vijf meter per seconde; door een
toeval kwamen de luciitreizigors er toen heel
huids Af.
Dr. von Ficker wijst er in de verslagen
van de Weener Academie voor Wetenschap
pen op, dat door de Föhn het ondernemen
van luchtvaarten of vliegtochten over de Alpen
voortdurend een ontzettende roekeloosheid zal
blijven.
Het observatorium op de Zugspitze on het
Meteorologisch Instituut te München hebben
dr. von Ficker eveneens interessant materiaal
geleverd.
Timor.
Blijkens een uit Ned.-Indië ontvangen tele
gram zijn op het eiland Pantar (of Pandai),
residentie Timor on Onderhoorigheden, ge
sneuveld drie militairen beneden den rang
van officier, waaronder één Europeaan, en
gewond zeven, allen inlanders.
Op een rit geloopen.
Aan het Ministerie van Buitenlandsche Zaken
is van den Nederlandschen consul Wolf uit
Djeddah het volgende telegram ontvangen
„Krakatau" met 1600 pelgrims op 16 mijlen
afstand van Djeddah op een rif goloopon.
Pelgrims worden geland. Geen persoonlijke
ongelukken.
Tannel onder het Kanaal.
Inzake de tunnel onder het Kanaal, waar
over we gister iet-s meldden, wijst de
„Daily Graphic" op de uitbreiding van
den handel, in New-York door de tunnel
onder de Hudson-rivier en meent, dat even
zoo het personen-, zoowel als goederenver
keer tusschen Frankrijk en Engeland sterk
zal toenemen. Albert Sartiaux, schrijver
van het bekende „Le tunnel 6ous La Man
che" heeft reeds berekend, dat van de tun
nel zouden gebruilj maken 90 pCt., der rei
zigers, die nu over Galais en Boulogne
gaan, 70 pCt. van de reizigers via Dieppe,
50 pCt. van de reizigers via Havre en Os-
tende, 20 pCt. van de reizigers via Ylissin-
gen, en 50 pCt. van de reizigers via Hoek
van Holland. Als men het getal reizigers
dat in 1915 waarschijnlijk van het vaste land
naar Engeland zal gaan, op 1,800,000 schat,
zouden er dus meer dan 1,110,000 door de
tunnel gaan. Daarenboven is het te ver
wachten, dat dc reizigers Parijs—Londen,
die zooals wij onlangs meldden er voortdu
rend op aandringen, dat deze afstand zoo
snel mogelijk kunne afgelegd worden,
moestal door de tunnel zullen gaan.
De tegenstand van militaire zijde wordt
steeds zwakker, vooral sinds de entente
cordiale tusschen Frankrijk en Engeland
gesloten iszelfs zijn er verschillende le
ger- en vlootautoriteiten die er groote
voordeelen inzien. De lijst, welke door den
minister van marine uitgegeven is, ontvangt
dan ook dagelijks meer handteekeningen,
zoodat zij weldra een nationale petitie zal
worden.
Feu krachtig;© greep.
Bij de laatste vergadering van het Ame-
rikaansch geneeskundig genootschap te
Chicago bracht dr. Harold Foster uit New-
York een opmerkelijk verslag uit over een
nieuwe en eigenaardige wijze van operee-
ren ter verwijdering van de amandelen.
De Amerikaansche specialist doet afstand
van elke hulp door middel van instrumen
ten. Inderdaad is zijn wijze van ingrijpen
verbluffend eenvoudig.
„Ik laat den patiënt inslapen", aldus
geeft de „Köln. Ztg. zijn woorden weer,
„dan tast ik de keelholte af, grijp do aman
delen als kersen, een korte ruk en alles is
gedaan. De operatie duurt ongeveer 15 se
conden. Maar men moet daarbij over een
krachtigen greep beschikken,
Onverklaard blijft het feit, hoo de pa
tiënt bij de voorbereiding, hoe kort die ook
dure, blijft doorslapen. Of is het de bedoe
ling, dat dezen een verdoovend middel
wordt toegediend 1 Hoe dit ook zij, wo vree
zen dat de Eijropeesche medici dit middel
al te Amerikaansch zullen oordeelen, om
het op huö* patiënten toe te" passen.
50,000 boomstammen per dag voor
krnnteupnpfcz'.
De Engelsche Lord Northcliffe, die onge
veer zestig dagbla-den uitgeeft, ge
bruikt voor de fabricatie van het
noodttge papier dagelijks 50009 boomstam
men. Vroeger was Iiij gewoon zijn hout uit
Scandinavië te betrekkëh, echter werd dit te
duur. Thans heeft Lord Northcliffe 'n anae-
re methode. In Newfoundland heeft hij een
maatschappij opgericht, die in een woudge
bied van 5030 vierkante K. M. oppervlakte,
boom-en laat kappen. In de rivier is een dam
gemaakt, door de waterkracht krijgt men vol
doende energie voor verlichting en werk
kracht. Rondom deze inrichting heeft zich de
papierstad gevormd, met een 30309 inwoners
die allen in dienst zijn van bovengenoemde
maatschappij. De stad heeft reeds 5 kerken,
2 scholen, een ziekenhuis, een stadhuis, een
schouwburg en een hotel. Door een spoorweg
is de houtcentrale met do haven verbonden.
De boomen worden door een heirlegeï werk
liedten geveld, echter moet.ivoor lederen ge-
velden boom 'n jonge aangeplant worden.
Vervolgens worden de boomstammen in de
rivier geworpen er worden vlotten van ge
maakt en deze door 20 a 25 man naar de pa
pierstad vervoerd.
Op een afstand van een 4 K. M.
worden de boomstammen in een soort na
tuurlijke haven gebracht, waar ze bjj mil-
lioenen liggen, aan kettingen vastgemaakt
om wegdrijven te voorkomen. Als zij aan de
beurt zijn om behandeld te worden, maakt
men ze los, ze drijven door een rij cirkel
zagen, die de stammen in stukken van 80
c. M. vcrdeelen. De slechte stukken worden
verbrand, de goede worden-in de 24 molens
tetjioiitpapgemalen. -Do houtpap wordt
naar Gravesend in'Engeland vervoerd, waar
1090 ton papier per week gefabriceerd wor
den. Deze hoeveelheid is juist voldoende
voor cto 25 millioe-nen stuks kranten, die
Lord Northsliffe per week uitgeeft.
.^tooiuscliepen.
Stoomvaar t-M ij. Nederland.'
„Rembrandt" (thuisreis) vertrok 11 Juli
van Lissabon. „Prinses Juliand" (uitreis)
vertrok 11 Juli van Lissabon*. „Kamban-
gan" (uitreis) vertrok 11 Juli van Genua.
Rotterdamse b e Lloyd.
„Palembang" (uitreis) vertrok 11 Juli
van Suez. „Besoeki" (uitreis) vertrok 10
Juli van Suez. „Tambora" (uitreis) vertrok
10 Juli van Marseille.
Kon. Hol 1. L 1 o y a
„Delfland" (thuisreis) arriv. 10 Juli te
St. Vincent.
Kon. Westlnd. Maildienst.
„Prins der Nederlanden" (thuisreis) ar
riveerde 11 Juli te Havre.
N. Baas, banketbakker, te Bodegraven.
W. Paling, boomkweeker te Boskoop.
J.Foppe,, in Den Haag.
A. Huisman, fruithandelaar, in Den
Haag.
F. B. O. Iseke, winkelier te 's-Graven
hage.
L. Meijer, -winkelier, in Den Haag.
N. van Oorschot, te 's-Gravenhage.
P. van der Pot, groentenboer te Scheve-
ningen.
V. Obdeyn, controleur bij het Binnen-
landsch Bestuur in Nederlandsch-Indië, ge
woond hebbende te Rijswijk, thans zonder
bekende woonplaats.
E. A. Klingenhaver, aannemer, te Am
sterdam.
Vraag: Mag men iemand tegen zijn uit-
dinkkelijken wil céndidaat stellen als lid
voor den Gemeenteraad, en dus een geacht
ingezetene gebruiken als 6peelbal om een
ah deren oandidaat uit te werpen eai alzoo
iemand vele onaangtenaamhedea, koeten en
moeiten bezorgen
Mag het bestuur eencr kiesvereiniging
straffeloos tot zulk een bedrijf ad viskeu
en dus bewust het gemeentebestuur ncode-
loos kosten en moeiten voor herstemming
vei oorzaken
Antwoord: Een bij de wet vastgesteld
aa.ntal kiezers, dat naar de grootte van het
district varieert, heeft het recht iemand offi-
eicel candidaat te stellen. Meestal wordt deze
officttoöte candidaatstelling aan dc bestaande
kiesvereenigingen overgelaten, doch ook een
aanta-l kiezers daarbuiten doet het wel eens.
Het politiek fatsoen eischt echter, dat men
den persoon, dien men wenscht candidaat te
stellen, daarover eerst polst. Stelt men iemand
tegen zijn zin candidaat, dan is daar niets
anders aan te doen, dan dat de candidaat
per advertentie bekend maakt, dat hij zich
niet beschikbaar stelt. Strafbaar is het can-
didaatetollcn tegen den zin van den gccan-
di deerde niet.
Vraag: Wat moet ik doen aan een cedcr-
bcompje (conifer) waarvan de jonge loten
al slap hangen, doordat een mol het onder
graaft? Hce zoo'n dier te vangen of op
andere wijze onschadelijk te maken?
Antwoord: Gij zult moeten beginnen
met do galgen, die de mol onder uw ceder
hoeft gegraven, dicht te trappen en daarna
uw ceder flink cn aanhoudend te gieten,
want alleen uit gebrek aan vocht, dat door
die gangen de wortels niet kan bereiken, is
oorzaak van heb toppen der twijgen.
Gij kunt dan den mol bespieden bij het
graven en hem dcoden. Voorts kunt ge een
klem zetten en hem daarmede trachten te
verschalken. Anders moet ge een regenworm
bestrooien met een gift, b.v. Taupiline, bij
drogist of apotheker te verkrijgen, of doo-
pen in het alom verkrijgbare gift „Molton-
dcod", den worm tegen het wegkruipen den
kop af te snijden en daarna in een der
gangen to leggen.
Welk middel u zult moeten gebruiken,
kunt uzelf het best beoordeel en. Giet echter
uw ceder ondertusschen rijkelijk, zoodat
leppen is uitgesloten. v
Vraag: Ik had verleden jaar een tomaat
op het zuiden tegen een rietmat- geplant;
er kwamen allemaal knobbelige vruchten
aan, en nu heb ik van dit jaar weer ccn
tomaat op het zuiden tegen een rietmat ge
plant- Weet u cok een middel om to ver
hinderen, da,t er knobbelige, in plaats van
ronde vruchten aan komen?
Antwoord: Do stand, dien gij uw to
maat hebt gegeven is goed, doch wij ver
moeden, dat ge liaar niet de vernachte hoe
veelheid water hebt toegediend, waardoor de
vruchten zelf niet tot haar volle ontwikke
ling kwamen. Zij moeten in een lossen,
vruchtbaren grond worden geplant, on do
losheid van den bodem brengt met zich,
dat men do plant flink moet gieten, wil
zij daaraan geen gebrek lijden.
Vraag: Dit. jaar hopen wij onze onaf-
hankeiijkhêidsfcesben to vieren; hiermede
zon ik u beleefd wilton vragen hoe hot
karakter was van Napoleon Bonaparte, welk
physionomie of signalement had. hij; men
zegt, dat- hij klein vaii persoon was en licht,
golvend haar had. In hoever of dit waar
heid.. bevat, wóet.ik. niet, misschien weet u
het wel. Hcó waren zijn gelaatstrekken en
do blik zijner oogen?
Antwoord: Er zijn grootere en klei
nere levensbeschrijvingen van Napoleon en
deze duiken in dezen tijd weer op. Schaf
u zulk een beschrijving aan. Wij kunnen
zulk oen beschrijving in deze rubriek niet
geven.
Vraiag: Ik zag onlangs in den Witten
Singel oen bootje mot ©en klei non motor
achteropgaat die ook met benzine?
Antwoord: Ja-, die motor loopt mot
benzine, vermengd met wat olie voor sme
ring dor machine. Heb zijn zeer vertrouw
bare motors en wanneer u ziet de flinke
vaart waarmede de nog al forsch gebouwde
sloep loopt, dan zult u toe moeten geven,
dat zij, niet tegenstaande hun beknoptheid,
vrij wat la-acht kunnen ontwikkelen.
Vraag: Een man leeft gescheiden van
zijn vrouw, maar daar de man goed is voor
de kinderen, heeft hij dan het recht niet
om d,ie kinderen van zijn vrouw terug to
halen, cok al wil zij ze niet afstaan? Een
man heeft recht op zijn kinderen, heb ik
altijd gehcord.
Antwoord: Dat hangt er van af, of
u wettelijk gescheiden is en aan wieu de
kindetren zijn toegewezen. Is dit niet het
geval, dan heeft de man zeggenskracht over
de kinderen.
Vraag: Door een kwaal ben ik buiten
staat te werken en wil nu geld 1 oenen om
een zaak to beginnen. Nu heb ik twee
eigendommen en voor de 1 pening twee bor
gen, raa.ar er wordt tevens een goede positie
verlangd, en daar ik dit laatste niet heb,
natuurlijk door ziekte, kan ik geen geld
tor leen krijgen. Zoudt u ook raad voor mij
weten
Antwoord: Als uw eigendommen (hui
zen?) onbezwaard zijn, kunt ge daarop een
hypotheek krijgen. Met 2 solide borgen kunt
u bij een bankinstelling ook geld taenen.-
In uw geval zouden wij u raden geld aan
to vragen aan de Hulpbank, Steenschuur.
Daar betaalt u een zeer matige rente en do
aflossing is gemakkelijk.
Vraag: Is u een afdoend middel be
kend om een koffievlek uit een bruine japon-
stof te verwijderen? Met benzine is de vlek
niet verdwenen, maar integendeel de omvang
von de vlek is verergerd.
Antwoord: Voor het verwijderen van
koffie-, thee- en melk vlekken gebruikt men
geen benzine. Men maakt een mengsel van
2 deelen glycerine, 9 deelen water en 1
deel geest van salmoniak en houdt daarmede
de vlek 12 uur nat. Daarna aiwasschen
met gal zeep.
[Wij vreezon pchtor, dat hejgnu niet veel'
meer zal geven. Vermoedelijk heeft u heb
met de benzine bodorven.
Vraag: Hoe moet. ik op een gemakke
lijke en goede manier slagroom, voor aard
beien bereiden?
Antwoord: Neem versche room, sla zie
met een eierklutser zoolang ze stijf is. Doe
er suiker bij naar verkiezing. Er zijn tegen
woordig heel doelmatige ederklubsers, waarbij
men alleen een draaiende beweging maakt*
