Anno 1913
Be pers en de uitslag der
stemming.
FEUILLETON.
Een eeuw geleden.
Ho. 16355.
De „Nieuwe Rofcb. Crt." geeft haar oor-
'deel over den uitslag aldus weer:
„De coalitie hoeft in het eerste treffen
het nadeel beslist aan haar kant gehad.
„Zoo ernstig is deze uitslag voor haar, dat
Setr gr co te kans bestaat, dat zij bij de her
stemming dcor verschillende dreigende ver
liezen in de minderheid zal gebracht woer
den. In een elftal districten zal zij met
niet veel uitzicht op do overwinning den
strijd opnieuw moeten aanbinden en er zijn
©r nog enkele, waar de keuze van een vrij
zinnige of van een sociaal-democraat niet ge
heel buitengesloten is.
„De rechterzijde heeft, zoo a.1 geen feite
lijke, dan toch reeds een gevoelige moreele
nederlaag geleden.
„Zeer duidelijk blijkt dit voöral uit de op
'de drie grooto politieke groepen coali-
tio, concentratie en S..D. A.JP. uitge
brachte aantallen stemmen, waarin een scherp
geaccentueerde beweging van rechts naar
links waargenomen wordt.
„Deze beweging is in de eerste plaats
"ten goede gekomen aan de sociaal-democra
ten. ,Waar zij in 1909 bij do eerste stemming
nog geen enkel lid van hun partij verkozen
ragen, werd nu hun leider, mr. P. J. Troel
stra, reeds onmiddellijk als de vertegenwoor
diger van Amsterdam III aangewezen. Maar
bovendien komen zij met zeer gunstige kan
sen in verschillende districten in herstem
ming en zelf8 zou nagenoeg een verdubbe
ling van hun aantal zetels niet tot de onmo
gelijkheden behooren.
„De roode stroom is heb sterkst gewassen.
„Ook de vrijzinnigen hebben hun deel ge
kregen van do tegen do coalitie gerichte uit
spraak der kiezers, dooh do aanzienlijke stij
ging van de Bocialistisolio stemmen heeft hier
in Rotterdam toch reeds oen drietal hunner
candidaten doen afvallen en zij zullen ook
in ettelijke andere districten zeer hard moe
ten werken, om heb bij de herstemming tegen
do socialisten te kunnen bolwerken.
„Aan den anderen kant kunnen er bij de
herstemming ook vrijzinnige winsten op de
coalitie geboekt worden, is verder hot stem-
menaantal der vrijzinnigen hier en daar
aanzienlijk gestegen, en zagen zij hun can
didate in Rotterdam III en Amsterdam
kVI in tegenstelling met 1909 onmiddellijk
gekozen.
„Br is zelfs gegronde hoop, dat ook wij
voi^ ter kt uit de herstemming te voorschijn
zullen kcanen. En al is niet alios gegaan,
zoo als men het had kunnen wenselien, de
;vtrijzinnige beginselen hebben van opnieuw
groeiende kracht on invloed blijk gegeven-
„De vrijzinnige fractie, die heb moeste van
'dien wind in haar zeiion hoeft gekregen, is
de - vrij-liberale geweest. Drie van haar ver
tegenwoordigers zijn reeds gekozen en l\aar
aantal van vier leden in de oude Kamer
zal zij dcor zeer gunstige kansen hij de
herstemming in een zestal districten aan
merkelijk kunnen uitbreiden.
„Do vrijzinnig-democraten zullen hier en
idaar een harden strijd te voeren hebben om
hun ICamergroep te versterken, maar ook
,VooT hen is dit nieb uitgesloten. Do unie
liberalen, ten slotte, zullen hard moeten zwoe
gen, om zich op heb oude peil te handhaven.
„Maar nogmaals, over de gehoole vrijzin
nige linie is er kans op winst. Er is een
fctoot vooruit geweest en dit is ook voor de
concentratie het bemoedigende resultaat van
deze stemming.
„Daartegenover ziet men ©en merkbare ver
slapping in het rechtsche kamp". Behalve dat,
naar te verwachten is, verschillende zetels
.voor de rechterzijde verloren zullen gaan, is
bok het op haar candidaten in menig district
.uitgebrachte aantal stemmen geslonken. De
christelijk-historische profestcandidaat in Ede
werd dadelijk* gekozen; die in Ommen heeft
den coalitieman, den voorzitter dor christe
lijk-historische partij dr. De Visser, ook ach
ter zich gelaten en hij zal waarschijnlijk bij
do herstemming niet anders doen.
„Hcewel er over de samenstelling van de
nieuwe Kamer nog niets zekers te voorspel
len valt, behooren al deze teekenen tot het
vreugdevolle van de stemming, die achter ons
ligt. Onmiskenbaar is de zon der coalitie
dalende."
De „Maasbode" oordeelt over den uitslag
als volgt:
„In het late avonduur zijn bij dezen uit
slag van de stembus nog geen breede be
schouwingen te leveren.
„De eerste indruk, welken ieder met zich
naar huis heeft gedragen, is er zeker een
van verwardheid. Ons volk, her en der ge
trokken, heeft zich bij deze stembus nieb
positief en geprononceerd uitgesproken.
„En deze situatie van onbestemdheid kan
niet anders dan bij de herstemming reohts
ten goede komen. Ieder rechtsche kiezer
had zeker niet anders gewenscht, dan dat
wij de vijftig hadden benaderd om bij de
herstemmingen een beduidende meerderheid
te halen.
Een vreemde, maar ware geschiedenis.
door
A. PUSCHKKN.
(Vertaling van HEKMAN GROITE).
Nadruk verboden
Blot.)
.Was het trots of hefc koketteeren van een
elimmen minnaar? Zij begreep er niets
van. Toen zij er lang over had nagedacht
kwam zij ten slotte tot de conclusie, dat
schuchterheid de eenige oo-rzaak kon zijn,
en zoo nam zij zich voor, hem door nog
grootere oplettendheid en als de omstan
digheden het noodzakelijk maakten, zelfs
door teederheid aan te moedigen. Zij
„Maar de geweldige actie van het anti
tarief w et-comité, de ophitsing tegen Rome,
de verbrokkeling van Techtsche krachten,
welke aanleiding heeft gegeven tot de vor
ming van velerlei kleine partijtjes, dit al
les hoeft voorloopig belet, dat rechts bij de
eerste stemming de meerderheid heeft ge
handhaafd.
„Zal rechts bij de herstemming deze meer
derheid, hetzij dan ook een kleine, alsnog
verwerven?
„Op het oogenblik is 't moeilijk, hierop
een horoscoop te trekken, maar wel zal het
onzerzijds niet al te overmoedig klinken,
als wij al onz© meening uitspreken, dat wij
de herstemming met goed vertrouwen kun
nen tegemoet gaan.
„Want óén feit staat ons bij dezen uitslag
klaar voor de oogen, en dat is, dat de concen-,
tratie een geweldig fiasco heeft gemaakt.
De uitslag van den stembusstrijd in Rotter
dam alleen doet ons dat reeds verbluffend
zien. Niet minder dan drie liberalen, waar
onder twee aftredende leden, zijn in de vijf
districten van onze stad, alreeds onherroe
pelijk uitgeworpen© Wil de concentratie,
bestaande uit drie groepen van vrijzinnigen,
die voor bet eerst bij deze stembus eendrach
tig optrekken, een politieke partij van
eenige beteekenis worden, dan is zij bij de
herstemming geheel op de socialisten aan
gewezen.
„En bedenkt dan wel, dat zij hautain als
haar verkiezingsparool heeft gelanceerd,
dat zij u>nder. den steun der sociaal-demo
craten ïegeeren wilde. Zoo bedoeld sbniat
zij, na don uitslag van deze stembus, reeds
volkomen machteloos.
„Haar politiek van impotentie staat nu
voor heel het land te kijk. Geen kiezer >an
links zal gisterenavond huiswaarts zijn go-
togen zonder gevoel van onvoldaanheid en
onbestemdheid.
„Een ieder, behalve do sociaal-democra
ten, zal iets op zich voelen drukken van
de zware verantwoordelijkheid, welke deze
weifelende uitspraak van de stembus op
hem heeft geladen. En het is dit verant
woordelijkheidsgevoel, dat wij in ieder en
weldenkende® kiezer veronderstellen, dat
ons rechtsohen met goeden moed de her
stemmingen doet tegemoet gaan.
„In 47 districten hobben de kiezers hun
definitieve keuze opgesohórt, in 41 spraken
zij zich reeds beslit voor een rechtsche re-
geering uit.
„Met den verwarrenden toetand van het
oogenblik voor oogen, durven "wij te veron
derstellen, dat de kiezers bij de aanstaande
herstemming- zich iiog overwegend voor
rechts zullen uitspreken.
„Want te ontkennen valt het niet, dat
de concentratie met haar elf diploma's een
geweldig fiasco heeft gemaakt. Nederland
heoft overtuigend getoond, dat het van de
concentratie niet gediond is
„Zij heeft zich op genade of ongenade
aan de heerschappij van Troelstra over te
geven.
„De geweldige Hetze van de Tariefwet
heeft nu haar werking gedaan.
„Ons nuohtere Hollandschc volk zal nu
tot bezinning komen.
„En dan is er voor ons nog veel te be
reiken.
„Ook voor ons is deze stembus leerzaam
geweest.
„Districten als Amersfoort, Zwolle, Apel
doorn, die wij zeker naar ons toerekenden,
zijn in herstemming, gevallen, al is het met
een vaste kans op winst voor ons, terwijl
districten, die wij zwak wisten, en waar
over wij ons bezorgd maakten, als Sneek,
waar de heer Koetsveld een sterk© anfci-
coalitiecandidaat was, Wijk£bij-Duurstede,
Enkhuizen, zich bij de eerste stemming reeds
met overgroote meerderheid aan rechts-
sche zijde schaarden. 0
„Ook dat verschijnsel moet ons hoopvol
steramen en ons met moed de herstemming
doen tegemoet gaan.
„Als wij in de komende dagen kalm do
balans opmaken en de kansen nog eens
overwegen, dan zal het blijken, dat niet
de coalitie, maar zeer zeker de concen
tratie den l7den Juni als een fatalen datum
heeft aan te teekenen.
„De stemming, die spontaan bij ons volk
geboren is bij bet vernemen van den eind
uitslag van de stembus, is ons daarvoor oen
waarborg."
De „Nieuwe Ct." sclirijft o.m.
Een geduchte slag is reeds bij het eer
ste treffen aan de rechterzijde toegebracht.
7,Bezette zij in 1909 op den dag dcri
stemmingen reeds aanstonds 55 zetels,
thans heeft zij er niet meer dan 41 (of
Bergen-op-Zcom, waar tusschen twee room-
schen moet herstemd worden, meegere
kend, 42) kunnen behouden. Geen enkelen
zetel veroverde zij al verloor zij er dan
pok gisteren nog evenmin een."
Na opsomming van den uitslag volgt:
7,De roomsch-katholieken keeren met 25
man in de Kamer terug; de zetel van hun
26sten man, den heer Passtoors, Beverwijk,
wachtte met ongeduld het oogenblik, dat
hij haar ten huwelijk zou vragen. Een ge
heim drukt altijd zwaar op het gemoed
van een vrouw.
Maria's tactiek had het gewenschte ge
volg, Bur min ten minste was zoo droome-
rig gestemd en rijn zwarte oogen rustten
zoo vurig op het jonge meisje, dat het
scheen, dat het beslissende oogenblik na
derde. De buren spraken al over de brui
loft, of alles in orde was, en de wakkere
moeder was heel blij, dat haar dochter
eindelijk een man, haar waardig, gevon
den had.
Op een dag zat de oude dame in haar
woonkamer en schudde de kaarten voor
een spel grand patience, toen Burmin bin
nenkwam en dadelijk vroeg, waar Maria
was.
„Zij is in den tuin" antwoordde de
moeder. Ga u maar naar haar toe; ik
zal u beiden dan hier wachten".
wordt ernstig bedreigd door den vrijzinnig
democraat mr. Roodenburg, dien de so
ciaal-democraten er daar wel in zullen
helpen. Amsterdam I en Hoorn, waar zij
met Unie-liberalen in herstemming komen,
bieden voor hen geen ernstige kansen.
„Van de 20 anti-revolutionnairen zijn 10
bij eerste stemming gekozen. Zij komen in
23 districten in herstemming,- waarvan ze
ker niet in 10 met herstemmingskansen;
men kan dus vast voorspellen dat zij ge
voelige verliezen zullen lijden. Wij achten
zelfs de mogelijkheid niet uitgesloten dat
zij ternauwernood een paar zetels bij de
herstemmingen behouden en dus (met 1909
vergeleken Ommen ging er sinds dien
reeds af) gehalveerd in de Kamer terug-
keeren.
„De christelijk-historische Kamergroep
telt 12 man, van wie er 7 direct herko
zen zijn. Wij rekenen nu Ede mee, hoewei
daar jhr. Schimmelpenninck herkozen is in
flagranten strijd met het „electoraal ac-
coord" en dus als lid der coalitie is afge
sneden. Zij brengen candidaten in herstem
ming in 10 districtenzoo dr. De Visser in
Ommen tegen mr. Bichon, met goede kans
voor dezen laatste; voorts in gunstige con
ditie voor hen eigenlijk alleen in Apel
doorn (een herstemming in dit district is
anders graaf Van Bylandt nog nooit over
komen I) en in Zwolle hoewel de vrij
zinnigen daar met hun uitnemenden can
didaat Knobel ook niet geheel behoeven
te wanhopen.
„Kortom, wij houden bet voor mogelijk
dat de rechtsche meerderheid die thans
59 leden telt, bij de herstemmingen tot 45
k 46 zal worden teruggebracht. En dat zij
boven de 50 zal blijven, achten wij reeds
nu in hooge mate onwaarschijnlijk. Men
weet hetde rechterzijde moet het van
den eersten slag hebben. Bij de herstem
mingen'legt zij altijd het loodje.
„Vaarwel dus, tarief- en christelijke"
gTondwetsherziening1"
Dan geeft het blad een cijferl>eschou
wing en zegt daarin o.m. dat de Liberale
'Unie waarschijnlijk weinig versterkt zal
worden. Ze verloor eenige zetels, maar zal
.er ook eenige winnen. Oostburg viel mee,
maar Leeuwarden zal, naar het blad ver
moedt, wel aan de sociaahdemocraten ka-
men.
7,In Rotterdam hebben de sociaal-demo
craten schrikkelijk huisgehoudende eeni
ge liberaal die daar in herstemming komt,-
is de heer Van Vollenhoven.
„De Vrij liberalen hebben, na den tegen
slag van 1909, gewis geen reden om over
den uitslag van gisteren ontevreden te zijn.
De heer Tydeman werd, zooals gewoonlijk,
terstond gekozenmaar ook (anders dan in
1909) in Amsterdam VI mr. De Beaufort.
Prof. Visser van IJzendoorn is te Gorkum
slechts 8 stemmen beneden de volstrekte
meerderheid gebleven (uitgebracht 7902,
hij haalde 3944); vandaar dat aanvanke
lijk overal zijn verkiezing gemeld werd.
Bij de herstemming komt hij er, zooals de
cijfers uitwijzen, zeker en daarmee wordt
dan Gorkum, Pierson's zetel, op de anti-
rcvolutiormairen heroverd. Ook op de her
winning van Plate's district (Rotterdam
IV) door Van Vollenhoven op minister
Heemskerk's broeder mag gerekend wor
den Dan komen nog in her.stemming in
Utrecht I Ter Spill met prima kans, i'ri
Alkmaar Foreest, wien het stellig-gelukken
zal den zetel te behouden, en dan met zeer
goed uitzicht op verovering van recht
sche zetels, Mr. W. H. de Beaufort in
Amersfoort, W. Boissevain in Amsterdam
VII (thans antirev. Middelberg),- Drion in
Ridderkerk (wanneer men daar flink poot
aan speelt) en niet gansch zonder kans
Knobel, die den heer A. van D,ed,em een
zeer ongewoon en onbehagelijk gevoel
moet bezorgd hebben door hem in her
stemming te brengen. Zulke districten als
Amersfoort en Zwolle, dia toonen eerst
recht, hoe sterk de wind tegen 'de coali
tie woei 1
•„De Vrijzinnig-democraten behielden As
sen (met Van Deventer) en Deventer (Mar-:
chant) en nemen aan 10 herstemmingen
deel, waarvan niet minder dan 7 tegen
sociaal-democraten cn 3 tegen de rechter,
zijde. In verscheidene daarvan zullen zij
het moeilijk hebben; gced staan hun kan
sen in Beverwijk, Zuidhorn, Amsterdam V,
Groningen, Weststellingvverf en Winscho
ten.
„De sociaal-democraten hebben, zooals
verwacht werd, een grooten aanloop ge
nomen hoever de sprong zal strekken,
moet worden afgewacht. Bij de eerste
stemming is het hun slechts gelukt mr.
.Troelstra in Amsterdam III te herkiezen,
maar hun stemmencijfers zijn in verschei
dene districten, ook waar zij niet in her
stemming komen, geducht vooruitgegaan.
„Sociaal-democraten komen in herstem-
ming in 21 districten, waarvan in 10 met
vrijzinnigen en in 11 met mannen van
rechts. Onder de districten waar dit laatste
het geval is, behoort ook het eerste van
Den Haag, waar de concentratie-candi-
datuur Deen op een treffend échec is uit-
geloopen en ook zijn protest-opponent Ten
Burmin ging; de oude vrouw maakte
een kruis en zei: „God geve, dat de zaak
vandaag beslist wordt".
Maria zat aan den vijver onder een
treurwilg, geheel in het wit gekleed, een
boek te lezen. Toen rij de gewone beleefd
heden gewisseld hadden, liet Maria opzet
telijk het gesprek stokken, waardoor hun
beider verlegenheid, welke een plotselinge
verklaing. van den jongen man slechts ver
drijven kon, nog verergerde.
En zoo gebeurde het ook: Burmin, die
begreep, dat deze toestand onhoudbaar
was, zei, dat hij reeds lang gehoopt had
haar over een gewichtige aangelegenheid
te kunnen spreken en vroeg haar om een
kort onderhoud. Maria maakte haar boek
dicht en sloeg ten teeken van instemming
de oogen neer.
„Ik houd van je", zei Burmin, „ik houd
dol veel van je".
Maria bloosde en boog het hoofd. „Het
Bosch zicli niet in de glorierijke noodza
kelijkheid bevindt zijn mandaat ter be
schikking van de concentratie te stellen.
In 4 districten van Amsterdam, in 3 van
Rotterdam komen de socialisten in her
stemming; men kan reeds nu zeggen dat
hun groep in de Kamer vrij aanzienlijk
versterkt zal worden, al moet men zich
van hun kansen in de 21 districten waar
zij in herstemming komen, geen overdre
ven voorstellingen maken.
-„Voor het oogenblik genoeg. Er is over
het algemeen flink gestemd; maar het
moet op 25 Juni nog beter. Er is alle
reden tot hoop en dus tot inspanning;
tdat'heeft dc dag van gisteren reeds be>-
wezenj-
- Hef 7,Hbld." schrijft over den uitslag:
„Ons volk heeft de coalitie doen weten,
dat het geen coalitieregeering meer
wenscht, dat het er ruim genoeg van heeft.
„Indien alle kiezers, die nu hebben ge
toond de politieke zuivering liet eerst
noodige te achten,- blijven volharden
dan brengen de herstemmingen ons een
belangrijke linksche meerderheid.
„Een concentratie-meerderheid krijgen
wij, helaas niet. Die kans is thans reeds
volkomen uitgesloten. Want, dit zal de
analyse van den uitslag, die wij geven zul
len, duidelijk toonen, de grootste winst
in aantal uitgebrachte stemmen is voor
de sociaal-democraten geweest. Wel heb
ben zij slechts in één district Amster
dam III, het „roode district",- waar hun
leider gekozen is reeds bij eerste stem
ming de volstt ekte meerderheid gehaald,
doch in niet minder dan 21 districten komt
de sociaal-democraat in herstemming.
„Met de hulp der „burgerlijke partijen"
is het dus zeer goed mogelijk dat een 15
a 18-tal sociaal-democraten in 4c nieuwe
Kamer zitting zullen hebben."
Na den stand van het oogenblik te heb
ben nagegaan, bespreekt het blad de kan
sen
Hoe het loopen zal bij de herstemming
tusschen liberalen en socialisten is moei
lijk te zeggen. Overwegende, dat de vader
landslievende leider der anti-revolutionnai
ren wel zijn best zal doen de komend©
linksche meerderheid zoo zwak mogelijk
te maken door een zoo groot mogelijk deel
uit sociaal-democraten te doen bestaan, en
dus zijn volgelingen wel op den gesmaden
socialist' zal doen stemmen, zijn wij in zes
van de tien districten van den goeden uit
slag voor de liberalen niet geheel zeker.
7,In Apeldoorn, waar voor het eerst sinds
lange jaren de kerkelijke candidaat weer
in herstemming komt, is veel en goede
hoop. In Leiden, in Kampen, in Ridder
kerk, in Zwolle overal kan de liberaal
het met goeden moed en hard werken best
halen. In de eerstgenoemde drie plaatsen
hebben echter de Christeliik-Socialen de
macht voor een groot deeL in handen cn
het is volkomen onzeker hoe zij stemmen
zullen. Wel hebben zij het kwaad en de on
zedelijkheid der coalitie-regeering begre
pen, wel z\jn zij door de anlirevolutionnai-
ren verketterd en aLs het vuil der aard©
gescholden maar bij een herstemming
zijn er „des accomodements avcc le
diable."
Het „H'bld." zegt? na een enkel woord
over de herstemming tusschen rechts en
een sociaal-democraat:
7,Loopen alle herstemmingen in het voor
deel der linksche partijen af, dan is de
partijverhouding: 57 links tegen 43 rechts.
Van die 57 links zouden, zelfs in het on
denkbare geval, dat bij herstemming tus
schen socialisten ,en liberalen steeds de
liberalen wonnen, 12 sociaal-democraten
zijn. Dus liberalen 45, sociaal-democraten
12, rechtschen 43.
„Dat -geval en die verhouding is bijzon
der onwaarschijnlijk wij geven de cijfers
slechts om aan te toonen dat een concen
tratie-meerderheid een volstrekte onmoge
lijkheid is.
•„Verliezen de liberalen en dc socialis
ten in alle districten, die wij hierboven als
twijfelachtig hebben aangetcekcnd en
wij merken op, dat deze indeeling geheel
subjectief, volkomen arbitrair is dan
zouden de linksche partijen samen slechts
49 zetels hebben, de rechtsche 51. Doch
wij behoeven nauwelijks te zeggen, dat ook
deze uitslag ons zeer onwaarschijnlijk
voorkomt. Als regel winnen de linksche
partijen de herstemmingen rechts brengt
in eerste stemming de volle kracht op
,oen candidaat bijeen, links versnippert dan
de krachten.
In 1909, toen de strooming zoo kerkelijk
was cn de herstemmingen zulk een nieu
wen tegenslag voor links brachten, won
nen de kerkdijken slechts zes herstemmin
gen. Wel hebben thans de Christelijk-So-
cialen iets meer onzekerheid gebracht
daartegenover staat, dat bij alle linksche
partijen de overtuiging dat de coalitie^
meerderheid weg moet, veld heeft gewon
nen.
7,Volstrekte zekere winst, doordat reeds
bij eerste stemming niet het zittende kerke
lijke lid doch een concentratie-man geko-
was onvoorzichtig van mij me er aan te
wennen, dagelijks bij je te zijn, dagelijks
je lieve stem te hooren. Nu is het te laat
me tegen mijn lot te verzetten; de gedach
te aan jou, aan jouw schoon en geliefd
gezicht zal van nu af aan de vreugde en
tevens de smart van mijn leven zijn; maar
ik ben verplicht je iets te zeggen, een
vrceselijk geheim moet ik je vertellen, een
geheim, dat een onoverkomelijk hinderpaal
voor ons zal zijn".
„Die hinderpaal is er altijd geweest",
zei Maria levendig, „ninjmcr zou ik je
vrouw kunnen worden".
„Dat weet ik", zei hij dof, „ik weet, dat
je eens hebt liefgehad, maar de dood..."
„Zwijg, zwijg".
„Ik ben de ongelukkigste van alle schep
selen ter wereld; ik beo getrouwd".
„Wat zegt u daar?"
„Ik ben uit een grap getrouwd, en la
ter heb ik bemerk, dat het ernst was.
zen is, is er nergens. Eerst hoopte men op
Gorinchem maar het scheelt in .Gorim
cheni toch nog iets."
Het blad eindigt met in den breede d©
toename van het cijfertal na te gaan.
Onder het opschrift „Exit Théo
schrijft do „Tel.":
„Acht jaren geleden werd de vraag ge
steld: „Wat nu?", omdat de vrijzinnigen
en de sociaal-democraten gezamenlijk te
genover de coalitie beschikten over 51 te
gen 49 zetels. Thans is de toestand voofl
links gunstiger, daar het zeer waarschijn
lijk is, dat links het zal brengen tot 51 to
gen 46, aangenomen, dat de partij-groepee
ring zich bij de herstemmingen handhaaft
als bij do eerste stemming.
Deze ommekeer is voornamelijk te dan
ken of te wijten aan do toeneming der
sociaal-democratische stemmen, die in niet
minder dan in 22 districten hun candidaat
in herstemming brachte'n, waarvan in een
tiental districten met zeer goede kans.
Op ©en dozijn sociaal-democraten in do
Tweede Kamer schijut men veilig te kun
nen rekenen. Of dit aantal groot genoeg
zal zijn om de fractie te doen deelnemen
aan oen eventueelo regeering. Mr. Troel
stra minister van Justitie? Of de heer
Van Kol minister van Koloniën? Een par
tij, die met zooveel élan gestemd heeft en
op zulk een groei trotseh kan zijn, zal
zich toch niet ten eeuwigen dage achter
haar cnverantwoordelijkhcidsgevoel kunnen
terugtrekken?
„Nog één verkiezing als deze en de
sociaal-democraten staan tegenover do
coalitie zooals vroeger de liberalen tegen
over haar stonden. In meer dan één dis
trict worden de liberalen het kind van de
rekening. De heer De Klerk, een der libe
rale arbciderscandidaten, die jarenlang
voor Rotterdam II heeft gezeten, is ver
drongen en de sociaal-democraat komt met
den coalitie-man in herstemming.
„Voor Rechts is de dag van gisteren een
debacle, want, gezien de cijfers, staan hun
kansen hopeloos in Beverwijk, in do drie
Amsterdamsche districten, in Enschedé,
Gorinchem, Haarlem, Leiden, Middelburg,
Ridderkerk, Rotterdam IV en Utrecht II,
terwijl zelfs vaste burchten als Apeldoorn,
Amersfoort, Kampen en Zwolle wankelen.
,„Hoe het ook zij: dit staat als een paal
boven water, dat er voor de tariefwet
geen meerderheid zal zijn
„Komt er thans een vrijzinnig kabinet
met mr. Patijn als premier? Een zaken
kabinet, dat de tienduizend-cn-één achter
stallig© zaken op ©lk gebied afdcct en de
zaken zakelijk behandelt, zonder inmen
ging van al te veel politiek? En daarbij
steunt op een liuks-democratischen vleu
gel? Indien dat clo vrucht van deze ver-
kiering zou zijn wij zouden land en
volk geluk kunnen wenschen.
,,D© wassend© stroom der sociaal-demo
craten aen de eene zijde cl© déb&cle der
coalitie aan den anderen kant, dit zullen
de groote feiten zijn en blijven van hefc
verkiezingsfeest in 1913.
Exit Theo Heemskerk en zijn jolig
heid
Elders schrijft nog „D© Tel.":
„Toen het startschot gistermiddag was
gevallen, gingen dc politieke jachten bij
de sterke koelte terstond flink door het
water. Beter dan de sterkste optimist had
durven hopen, ging het ©r door, onder een
haast algemeene agitatie, geen kalme zeil
partij, maar één, waarbij de zeilen strak
gespannen zijn, het boegwater wit w©g-
bruischt en de boot zwaar hangt, terwijl
de zeilers aan loef in angstige spanning
onder de zeilen uitkijken...
Er is bijzonder druk gestemd gistermid
dag en onder levendige belangstelling van
haast alle stadgenootcn.
„Zoodra toen de eerste officieele uitsla
gen reeds bekend waren, begon de zenuw
achtige opwinding van ieder politiek-geïn-
teresseerde... Rechts tegen links., zwarfc
togen rood, anti-tarief tegen vóór-tarief
begon, na den jachtdag van stemmetjes-
jagen, te groeien tot een algemeene ner
vositeit, die zich telkens en telkens uitt©
in een spontaan hcera... een schel gefluit
of een enthusiast gezongen lied.
„En d© jachten kwamen opzetten naar
de toeschouwers, die aan den finish wacht
ten op de>n uitslag. Reeds spoedig was 't t^
zien, dat het hier een uitslag gold met
enorme verrassingen. Nieuw in de vaart
gekomen zeilers, voor hefc eerst in ©en
wedstrijd uitkomend, lagen vaak terstond
na den start stukken voor bij oudere, ge
renonceerde booten, die menigen eersten
prijs behaalden. Enkel© schitterend uit
ziende jachten bleken niet bestand tegen
den aangroeienden wind en lagen dra met
gebroken steng of mast, hulpeloos rond te
drijven. De S.-D. P.-booten kwamen niet
veel verder dan den finish".
Hefc was in ©en sneeuwstorm... ik kwam
een kerk voorbij... men riep me naar bin
nen. Iemand zei, dat ik lang op me had
laten wachten. Het bruidje was in onmacht
gevallen. En plotseling, ik weet niet, wat
me door het hoofd schoot. om ©en grap
te hebben... ik knielde naast de vrouw
neer... De geestelijke zegende ons. Ik
was getrouwd, vóór ik hot wist. Ik vluchtte
de kerk uit, door niemand tegengehou
den".
„O!" riep Maria uit, en u weet
niet, wat er met uw vrouw gebeurd is?"
„Neen", antwoordde Burmin, „ik weet
zelfs niet, hoe het dorp heet, waar mijn
huwelijk plaats vond".
„O! ol" riep Maria. „U was het dus,,
U was het dus. en j© herkende me niet?"'
Burmin verbleekte en wierp zich voo»
ha&r neder.
