Maatschappij der Ned. Letterkunde.
Mee werk der vrouwen
DE JONG'S
Hagelslag-
Chocolade.
Vragen en Antwoorden,
Op den. avond vóór de jaarlijkselie verga
dering v-an de Maatschappij der Nederland-
sche Letterkunde, gisteravond dus, hield de
Commissie voor de Geschied- en Oudbeid-
kuttde in het Nu-teipebouw alhier een voor
aide belangstellenden toegankelijke vergade
ring, waarin oen tweetal voordraektejn wer
den, gehouden. Dq, eerste spr.. was clr. P. C-
Molhuysen, alhier, die sprak over: ,,De komst
van, Scaliger te Leiden."
Spr. behandelde- jvoonai in het kort het
verlies, (lat de Leidsclie Universiteit leed
door het heengaan van Lipsius, den voor
ganger van ScalLger., Dit maakte de keus
van een opvolger moeilijk. De^aandacht van
Curatoren en Burgemeesteren; destijds be
last met Tiet benoemen van hoogleeraren, werd
gevestigd op Scalig»ar, een beroemd geleerde,
in Caen, in Frankrijk, Avoonaehtig. Lr. M.
schetste nu de wijze, waarop deae benoeming
dc wedde bedroeg f 1200 plaats had',
kien zond personen naar Scaliger tocr die,
omdat in liet laatste der 16de eeuw de bur
gerkrijg in Frankrijk woedde, met vele mcc-i-
lijkbeden tc kampen hadden. Scaliger maakte
de aanneming mei-e afhankelijk van het toe
staan van een gewapend eskorte, dat hem
zou geleiden. Ook stelde hij, die noch h'Xgpcr
onderwijs lïadr genoten, noch g-egeAxm, als
voorwaarde geen colleges te geven, wat hem
werd toegestaan. È'ndeiijk, 26 Augustus 1693,
kwam hij in Leiden aan en hij* heeft er
gewerkt tot a-an zijn dood in 1709. Tal'
van geleerde geschrift-en heeft hij er ge
schreven. Groot was ook heb getal studenten,
dat op den roep van geleerdheid, die van
hem uitging, in .Lri:l-en kwam studeeren.
Spr. bracht ten slotte hulde aan de na
gedachtenis van den eersten curator Jan van
der .Does, die de man is geweest, die ecu.
heros als Scaliger aan de Lcidsche Univer
siteit wist te verbinden.
Nadat de vergadering hartelijke blijken
van instemming met deze belangwekkende
a oOrdracht had ge-geven, verkreeg ,dv. E-
O. Goedce van Mol'sbcrg-eu het woord om
te "spreken over: ..Hottentotten, slaven en
blanken in Zuid-Afrika."
Spr: ving aan met er op te wijzen, dat de
titel van zijn voordracht feitelijk niet juist
Ss, want de Z.-Afrikanen, die zoo scherp
teiciï op .kleur", trekken de lijn: blank en
niet blank. Over de Kaffers zal hij niet
jbpreken; omdat de Compagnie betrekkelijk
laat met hen in c,anraking komt. Spr. ging
pa wat men vrooger o-ver de Hotten tot ten
Idacht, de plakkaten over hun behandeling,
do weinige aanteekkeliikh-eil van deze vuile
menschen voer Europeanen en dus t n elw.or-
komen van huwelijken van blanken met Hofe-
teptotfceu. Hij behandelde één" uitzondering:
Ivrotoa, (of Eva), de Hottentot tin, gehuwd
met den onder--barbier van Pieter van Mcor-
Jioff van Kopenhagen en haar eigenaaxaigen
levensloop. Als bcel-.l van intelligente haalde
spr. aaiL dc Hottentot, die ds. Francois Va-
Icntijn verbaasde do r zijn bijbelkennis. Daar
op ging hij na wat de Hotten totten allen be
geerden van de blanken: tabak, sterken
drank, koper en kralen en verder niets.
Ziekten hebben de Koctentotten gemaakt tot
een ongevaarlijk, nu uitstervend ras, en
daaraan heeft de Compagnie geen schuld.
Vervolgens werd de slavernij aan de Kaap
besproken, de sterfte bij het transport op
zee, de betrekkelijke lichte arbeid in Z.-
Ai'rika, hoe de Compagnie zorgde voor de
lichamelijke en ook geestelijke behoeften der
slaven, liet lezen van Nederla.ndsche cn Chris
telijke gebeden,, hoe mishandeling streng werd
tegen ge.gaan, de misstanden in de slaven loods,
'de vrijlating door afkoop en bij testament
1de doopkwest.ie cl'er kinderen, dc vraag of
iChristonen aLs s-laaf' konden worden gehou
den, de gevaren voer de kolonisten, denk
beelden over afschaffing der slavernij, de
nieuwe klasse vrije zwarten, die ontstaan is
om eindelijk tot de slotsom te konren, dat cba
Oost-Indisclie Compagnie zich in haar hou
ding jegens Hofctentetten en slaven niets te
^verwijten heeft.
Ka dank te hebben gebracht aan de spre
kers, sloot de voorzitter de vergadering.
Hedenvoormiddag te elf uren werd de jaar-
lijksche vergadering van de Maatschappij der
Nefjfc, Letterkunde, die bezocht was door leden
uit alle dealen des lands, geopend door den
voorzitter, proik dr. P. J. Blok, met een
toespraak, waarin hij herinnerde aan het
bij uitstek vaderlanlsch karakter der Maat
schappij en in verband met de herdenking
van het herstel- onzer onafhankelijkheid in
1813 een overzielic gaf van haar geschie
denis in den Fransehen tijd. Hij beschreef
haar verval in de laatste jaren der oude en
de eerste der Bataafsche Republiek, zo<xlat
zij in 1799 scheen te zullen sterven. Haar
toenmalige voorzitter, prof. J. W. de Wa
ter,. slaagde, er met. behulp van Siegen-beek
en andere hoogleer aren in haar in 1803 weer
te doen herleven-. Zij nahi toen meer en nicer
'het karakter aan. aanei? geleerde Academie,,
wat zij bij haar begin niet geweest was.
In d'cn eigenlijken Fransehen tijd bleef zij,
de stilte maar trouwe bewaarster van vader-
landscheu zin en vaderlandsche ge
schiedenis, taalen letteren, en leef
de kalm voort met bijna angstvallige ver
mijding* van alles, wat de argwanende Fran-
soli e regeering Jcon ontstemmen^
Bij- den opstand trad zij niet op d'cn. voor
grond, maar begroette den goeden uitslag van
<ie pogingen van Van Hogen dorp c. s. met
ongeveinsde' vreugde 'en hartelijke instem
ming, de oude taak met nieuwen 'moed op
vattend.
Spr. herdacht nu de leden, die de Maat
schappij door den dood ontvielen, in liet ge
heel 18 gewone er» i buitenlandse heWij zul
len hen missen, zeide spr.. en naast (te anderen
noemde hij den voortreffelijker! archivaris
Feit h, den smaak- en talentvollen Joh a n
G ra m, den onvei-mceiden onderzoeker Y a n
L a a g e ra a d, de hoog Veer ar en C ram er on
Y a n R h ij ie, den kinderdichter Van Le e n t,
den oud-bibLioth.eeo.ri; S-c h n e-i d e r, den too
isel kenner generaal B e y c r m a n n als G 1 a-
n o r bekend, den ervaren tooneelspeler cn
criticus, den consul-generaal Planten uit
New-York, den veel belovenden archivaris
B o s» den smaakvollen letterkundige N a b e r,
die zoo levendig deelnam aan de Averkzaam-
liedeu der Maatschappij en verder d<? boeren
G. van Rijn, Vorsterman van Oyen, Th. No
len, Johs. Dy serihek, Bcelo van Hensbroc.k
en Moes, en den beroemden Belgischen biblio
thecaris Y an de r H a e g h e n. den Brus-.ol-
schieD h oogleeraa r Alphons Will einsr>den ge
leerde Goedertz. cn onzen D-eensch-en .vriend
Fridericia, en verklaarde daarna de verga
dering geopend.
Hierna werden verschillende verslagen uit
gebrachte
Dc secretaris, prof. S'. G. de Vries, deelde
mede, wat er in dc verschillende maanck-
lijksche vergaderingen was behandeld en wat
cr door de Maatschappij werd uitgegeven,
waaruit bleek, dat de Maatschappij ook in
stilte haar werk doet. De bibliothecaris, de
heer Louis D. Petit, bracht versl^c uit over
den staat der boekenverzameling. Er bleek
uit-, dat van de bibliotheek een druk gebruik
wordt -gemaakt, dl Randschriften en 3826
boeken werden uitgeleend, terwijl de biblio
theek werd vermeerderd met 230 boeken, een
menigte brieven en 210 tijdschriften en Ge-
nootschapswerken
Hierop volgden de verslagen van den pen
ningmeester, dir. Heinsius, en van de secre
tarissen van (le Commissie vcor Taal- en
Letterkunde en van die voor Geschied- en
Oudheidkunde, waarna de uitslag van de
stemming over de te benoemen, gewone- en
buiten] an dsche leden werd bekend gemaakt.
Tot gewond I-eden werden benoemd de liee-
rcn (Lr. M. van Blankenstein, verslaggever
VN. R. Ct.'\ te Berlijn; dr. H. J J>. Eo-
densteih, hoogleeraar te Amsterdammej. dr.
A. C. Croiset van der Kop, te St.-Peters-
burg; dr.. C-. Eastern, hoofdre<L „Nieuws van
den Da,g," Amsterdamjlir. mr. \V. J: M.
van Eysinga,. lioogleeraar te .Leiden; mr.
<D. G. Geertsoina, Commissaris der Koningin
te GroningenC_ Gerretson (schuilnaam Geer-
ten Gossa-ert), te RotterdamJacq. Hartag,
priy.-docent aan de Gemeentelijke Universi
teit te Amsterdamdr.. G. J. Hoogewcrff,
werkzaam aan het Ned. Inst, voor Gesch.
en. kunst.-liist. onder zede te Rome; A. A.
Hiirnme, redt. ,tN.. R. Ct." te Rotterdam; dr.
A. H. Kan, rector aan het gymnasium te
Dordrecht; J; M. N. Kapteyn, leeruur aan
het gymnasium te LeideoH. van der Kloot
Moibiu'gh. te Ro-rtcrdammeju M. E- Kro
nenberg-, te: Deventer; ïnej,. H. S. S. Kuy-
per, te. 's-Gravenhage; rnej. Augusta Beaux,
te Nijmegen; dr. D. Ploo-y, Nel-Herv. pre
dikant te Leidendr. H. A. Poelman, te
Leiden; mej. Annie Salomons, te Rotterdam;
mej. dr. C- Serrurier, te Leiden; T. K. L.
Sluyterman, hoogl. Tech. Hoogesch. te Delft
mej. dr. Johanna Snellen, lecrares aan de
H. B.-S. voer meisjes te Arnhem; dr. J.
van der Valk, reetor aan het Marnixgyni-
nasium te Rotterdam; rnr. G. Vissering, pre
sident der Ned. Bank, te Amsterdam; me
vrouw W. Wy na emits Franeken-Dyserinck,
te LeideD.
Tot buitenlaiidsehleien werden benoemd
de heeren: mr. Paul Bellefroid, advocaat te
Hasselt; dr. Jo:.. Ga veteer, algemeen rijks
archivaris, te Brussel; di-. Jos. Fritz, te
Lemberg; Emilc Hulleb-oeck, teonkunstennar
te Gentdr. W. M. R. Mallierbe, te Pre
toria; dr. J. Mansion-, hoogleeraar te Luik;
Sir Jaiues A. H. Murray,, te Oxford: dr.
J. Dyncley Pïinee. pcof. Columbia Unive:-
sfty, te New-York.
Hierna hield jjrof. dr. J. Huizinga, hoog
leeraar te Groningen, een voordracht over:
,,De beteekewis van 1813 voer Nederlands
geestelijke beschaving."
Wat is de beteetecnis van 1813 in de ont
wikkeling van Nederlands'' geestelijke bescha
ving? Is het daarin een keerpunt geweest,
een begin, een eind?, d'a-t alles tc zamen.
of niets van dat alles? Om die- vraag te
beantwoorden moet men zich eerst reken
schap geven, wat het voor een proces is ge
weest, dat ons onze 18de eeuw doet voor
komen als een per.ode van eultuuxverarming
vergeleken met de 17de. Na-ar zuiver ver
st aüdelijk-zedcliike maatstaven gemeten be
duidt de 18de eeuw in Nederland zoo- goed
als elders vooruitgang op de 17de. Doch
onze (onvermijdelijk subjectieve) cultuurmaat-
staven zijn niet meer uitsluitend verstan-
del ijk-zedelijkze zijn, a's ze niet dogma-
tisch-religieus zijn, voor alles aesthetiseh.
Wat ons van het laatste gezichtspunt aan
doet als eultuurve.'arming is in hoofdzaak
het verlies of althans de verzwakking van
het-beeldend vermo-jen, dat eertijds de kost
baarste, en onevenredig sterk owtwiItlteïde,
factor in onze national© beschaving had1
uitgemaakt.
Dat verlies was te wijten geweest aan de
verschuiving van Let cuituuiideaal uit de
sfeer van het sponcaan-burgerlijke naar liet.
Fra-nsche hoofseh© ideaal (da»t hier zeer
slecht paste en juist daardo«ir voor (le natio
nale eigenaordigii i l bijzonder noodlottig
werd), gepaard aan liet steeds stijgende intel
lectualisme en moralisme, .dat overal ongun
stig op het beeldend, vermogen- werkt. Zijn
deze beschouwingen juist, dan kan men niet
verwachten, dat van 1813. een sterke cultuur-
vernieuwing zou ui-gaan; 1813 bevatte geen
zelfstandige gceste'ij .e factoren ïu zich, die,,
in tegengestelden zin werkende, het ge
schetste proces aan tond's tot stilstand kon
den brengen.
Slechts in zooverre een politieke ommekeer
terugwerkt op de cultuur, komt aan 1S13-
beieekenis voor dé ontwikkeling van Neder
lands geestelijke beschaving toe. En wel in
de eerste plaats die van een reactie. De.
Fransche overheersohing had nog dieper
lagen- in het NederlandseR gemoed1 getroffen,
clan die van het staatkundig bewustzijn
alleen. Zij schiep eeu. heimwee naar het laat-
18de eeuwsche levensideaal, dat van Marti
net's ,Jvatechismu5 der Natuur,dat van de
groctc Leidsche phiidlogen-. En zoo kan men
een goed stuk van ons Nedc-rlandsche gees
tesleven tijdens (le restauratie liet best be-
schouAven 'als een naleven der 18de eeuw.
Dit laat zich illustreeren aan de organisatie
van het hooger onderwijs in 183.5.
De meest onmiddellijke werking op de
geestelijke cultuur heeft 1813 natuurlijk doen
gelden op dat gebied, waar deze zelf Arervuld
is Aan politieke A-corstelliagen, te weten
in de sfeer van het nationaal sentiment en
de historische traditie. Ten opzichte van
het nationaal sentiment beduidt 1813 aller
eerst een bekroning, maar ook een breuk.
In de oude Republiek was het nationaal
besef tweeslachtig geweest gelijk de- Staat
zelf. Een zekere breuk in de continuïteit van
dat besef kon niet uitblijven, toen als te ware
de repiiblikeinsche helft werd afgesneden.
Yan meer beteeken is echter is het, dat d-e
'nic-u.we ;Sfcaa.b den -geest zoo wrinig houvast
gaf in- de historische .traditie. De politieke
onverschilligheid in dén tijrl der restauratie
laat. zich ten deele daaruit verklaren. Men
•wilde de oude partijeii vergeten*, maar kon
ze niet A^ergeten, zonder daarmee tegelijk een
deel A-an de politieke energie zelf prijs te
geven. Merkwaardig, dat juist thans onder
Oranje, terwijl de patriotteu bekeerd en ver
zoend 's Konings trouwste" dienaren Averden»
het hartstochtelijkste deel der oude prins
gezinde partij in een geestelijke ballingschap
moest gaan: Bilderdijk en zijn kring. Hun
voorstelling van het nationaal verleden (hier
enkel beschouwd in Raar poliiischen en niet
in haar religieuzen inhoud)- kon- niet die
dér nieuwe natie worden: zij Avas daartoe
te-eenzijdig en te geëxaspereerd. Dit is leA'-en-
dig te- betreuren, omdat bij Ren Itet talent
zat, dat Nederlands nieuw nationaal besef
met klank en vorm had kunnen doordrrngen-
Na deze in den vorm nitniuntende en in
houdrijke voordracht, die grooten bijval in
oogstte, ging men o\*er tot de huishoudelijke
werkzaamheden.
Op voorstel van de Maandelij ksclie A-erga-
dering werd besloten om uit de renten -van
het Fonds
a) een bedrag van f 100- gedurende A-ijf
jaren beschikbaar te stellen voor dc Com
missie tot het stichten van het „Koningin
Wilhelmina-lectoraat" aan de Columbia-Uni
versity te New-Yorkb) een bedrag van
ten hoogste f 100 te \rerleenen als bijdrage
in de kosten eener door dr. Zsigni Nagy be
werkte Kongaarsche vertaling van YondeTs
Lucifer; e) een be:Lrag van f 50. gedurende
tien jaren te vericcnen aan de Commissia
voor den Geschredkuiidi3ren Atlas van Neder
land.
Tot bestuuTslTcl werd in de plaats ATan het
aftredend lid, prof. dr. J. te Winkel be
noemd do heer J. F. M. Sterck, te Haar
lem, en t ot penningmeester Averd heriienoemd
dr. J. Heinsius, te Lc-ilen.
Ui cam a werd de vergadering door den Voor
zitter gesloten.
Vanavond vereenigen het bestuur en A-ele.
leden zich aan'oen gemocnschappolijken maal
tijd in den huize Prins, aan het Rapenburg.
KËbLlitl KS,
a 40 cents, per regel
houdU nooi^ op.
Moeders hebben steeds haar handen, vol,
de zorgen voor het huishouden en de kin
deren gaan steeds door en zoodoende heb
ben zij geen tijd om de noodige rust. en
afleiding te nemen, geen tijd om acht te.
slaan op waarschuwende pijnen En zoo
gaan zij lijdzaam voort, zoo goed als zij
kunnen Zij beschomven de ReA'ige, terneer
drukkende pijn in de lendenen, die bukken
of opstaan tot een kwelling maakt dat
Arermoeide, doffe ge\'oel, waaraan zij zieb
niet onttrekken kunnen die ellendige
zat akte, hoofdpijn en duizeligheid, die haar
Averk dubbel zAvaar rcfaken, als kwalen aan
A'Touwen eigen.
Doeh het is niet noodig, dat vrouwen
altijd lijdend zijn. Er zijn minder vrouwen-
kwalen dan gedacht work, dikwijls zijn haar
kwalen te wijten aan overwerkte nieren, die
haar gewichtig Averk. het filtreei;en van het
bloed, niet behoorlijk verrichten, waardoor
de onzuiverheden, dié in het bloed achter
blijven, langzamerhand ziekte door uav ge-
heeie- gestel verspreiden.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen werken
rechtstreeks op de nieren en blaas en zor
gen voor een geregelde urine-afseheiding,
waardoor de onzuiverheden afgevoerd wor
den. Zij zijn derhalve bekend als het ge
neesmiddel bij uitnemendheid tegen alle
nier en blaaskwalen.
Tir Leiden veUtrijgbarrr bij D. M. Krui-
siuga. Nieuwe Rijn 33. Reyst Krak,
Stcenstr. 41, en D. \V. E; F. de Waal, Mare 56.
Toezending geschiedt
franco na en tv. v. post
wissel a f 1.75 voor één,
of f 10 voor zes doozen.
Ei sell t de echte Foster's
Rugpijn Nieren-Pillen,
weigert elke- doos, die
niet voorzien is van
nevenstaand Randels-
uurc iww. 7933 47
Een nieuwe CKc.co'ade
voor de Boterham
Irr bussen van
1 Kilo 1.80 H Kilo 1
Y\ Kilo 0.55 1 Ons 0.24
7952 13
llc heer H. Ste<h'i«'ncz «Ie 5Hir«iii(la
te Niaoi'iiuijlira.ni-Zee.
In Terminus", trad gisteravond' op de
lieer S. Rodriguez de Miranda, candidaat
van de. S.-D. A.-P. in dit distriet.
Nadat -de voorzitter van lvet Ka-twïik-
comite de vergadering geopend had', kreeg
de spreker liet ivóord.
Allereerst wees h;j er op, dat het aftre
dende Kamerlid, baron Van Wassenaer
van Catwyck, het blijkbaar onneodig oor
deelt, om voor de kierers op te treden, en
hun de beteekenis van dezen stembusstrijd
eens 'uiteen te zetten. Spr. oordeelt dat een
blijk van minachting,, t egenover de kiezers.
Dat doen niet alleen de cleric aken, dat
doen cok de liberalen in de districten,
waarin zij vasten voet hebben. Het is den
socialisten echter nlec in cle eerste plaats
te doen, om de Kamerzetels, doch o:n een
macht van partijgangers rondom het so
cialistische beginsel te verzamelen. Daar
om komen dc socialisten tot de k'ezers.
Wij leven thans in een jubeljaaroveral
in den lande worden onafhankelijkheids
feesten georganiseerd, al of niet annebc
tentoonstellingen, waarop men aan binnen-
en buitenland wil laten zien, dat het Neder
land op schier elk gebied goed; gaat.
■Er worden in oas land steeds meer bur
gers voor steeds grooter kapitalen aange
slagen in de vermogensbelasting. Doch het
'groote deel der burgers, 'wier arbeidskracht
noodig. isy om dien vooruitgang mogelijk
te maken, Avier arbeidskracht de grondslag-
is van dien maat schap pel ijken rijkdom,
voor hen is er in dit jubeljaar nog geen
reden tot jnbclen. In Amsterdam, dat de
laatste jaren enorm i n bloed is toegenomen,
Averden in 1904 door het burgerlijk armbc-
stuur 11,708 personen (gezinsleden) be
deeld, en in 1912: 14,348. In 1905 werd
in Amsterdam aan 81,237 menschen nacht
verblijf verschaft, en in 1912 aan 209,698,
waaronder 4735kinderen. Op het plat
teland geldt dat ook, al springen daar de
cijfers (als ze er al zijn) niet zoo in het oog.
In Nederland zijn 237,295 één-kamerwo-
ningen, waarin 859,231 menschen huizen.
De economische toestand is thans zoo,
dat het grootste deel der natie armoe lijdt,
terwijl het kleinste deel der bevolking tot
fabelachtrgen rijkdom komt.
Uit dien toestand is de klassenstrijd ge
boren.-Doch er komt kentering. Lang
zaam, maar zeker gaat de maatschappij1
in de richting, door de S.-D. A.-P. aange
geven. In Amsterdam worden thans van
gemeentewege arbeidersAvoningen gebouwd
(hoofdzakelijk vcor arbeiders met groots
gezinnen) voor een bedrag van f 1,350,000,
omdat door particulieren, wi-en het om
winst maken is te doen, wat bij de huidige
prijzen der bouwmaterialen en bij* de hco-
gere eischerr, aan woningbouAv gesteld, niet
meer mogelijk is, geen arbeiderswoningen
meer gebomvd worden. Langzamerhand
komt woningbouw, verschaffen van gas,
enz., in handen van het algemeen.
Om in die richting te kunnen voortgaan,-
is het noodig, dat de arbeider zich Iaat
gelden.
Daarna behandelde spreker de onder
do nis verzekering. De arbeider moet daar
voor van zij'n 13de tot zijn 70ste jaar pre
mie betalen, em ontvangt dan f2 per week,
als ouderdomspensioen. Bij de invaliditeits
wet gaat het evenzoo. Het invaliditeits
pensioen zal niet veel hooger zijn dnn f 2.50
of f 3. Er wordt over de zakken der arbei
ders beschikt, omdat men verplicht is,-pre
mie te betalen. De kleine patroons vooral,
die het grootste deel dier premie voor
hun arbeiders moeten betalen, zullen er de
dupe van worden. Die kleine patroons ein
digen hun werkzaam Leven veelal in gelijke,
treurige omstandigheden als de arbeiders.
Pensioen krijgen die kleine patroons ech
ter niet, al hebben zij (voor hun arbeiders)
jaren lang premie betaald.
Dc socialisten strijden voor Staatspen
sioen, dat gegeven Avordt aan ieder, die zijn
leven lang gearbeid heeft ten bate van de
maatschappij. Spr. wijst op Engeland, waar
dat bestaat. In Nederland noemt men
Staatspensioen een vernedering voor den
arbeider. Is het pensioen van f 4000 's jaars,-
dat Ministers levenslang' trekken, en waar
voor- zij maar f 2400 premie betalen, .dan
niet vernederend voor die Ministers En-
voelen de 1043 officieren, die heelemaal
geen premie betalen, dan het vernederen
de van hun pensioen niet? Immers neeia!
In Engeland Avaren in Januari 1910 (vóór
de invoering van- Staatspensioen) 195,944
bedeelden boven 70 jaar. En in 1912 nog
maar 58,858. Het aantal bedeelden is daar
dus met drie vierde verminderd. En in
Duitschland, waar hetzelfde stelsel geldt,
als bij ons zal worden toegepast, gaat lD/s.
procent van de inkomsten aan administra
tie Aveg. Er werd bijv. in Duitschland 111
inillïoen mark uitbetaald aan pensioen, en
12,868,000 mark aan administratie. Dat ad
ministratie-geld gaat bij" Staatspensioen er
niet af. Het eenige goede artikel is dat',
waarin het amendement-Duys is be
lichaamd* dat 6 maanden na de afkondi
ging van de wet aan alle 70-jarigen f 2 per
Aveek zal Avorden uitgekeerd. Dat is Staats
pensioen.
Invaliditeitspensioen trekt men eerst, als
m^n voor 2/3 invalide is. En van de Ziekte
wet profiteert men alleen, als men zich i-n
een particulier fonds verzekerd heeft, om
dokterskosten te kunnen betalen. Van het
toch reeds lage arbeidersloon gaat dus af
premie voor ouderdoms- en invaliditeits
pensioen; premie voor ziekteverzekering en
premie voor het doktersfonds. En dat, ter
wijl is uitgemaakt (door prof. Kluiver), dat
een loon van f400 'sjaars in Nederland
op het platteland tot de uitzonderingen
behoort. Van de 1000 arbeiders verdie
nen er maar 706 een loon van f 12 per
week Geld voo.r Staatspensioen ïs er wel.
In 1900 werd er vermogensbelasting be
taald van 5 milliard 738 millioen gulden,
en in 1910 van 6 milliard 893 miLLioen
gulden.
De gewone inkomsten van den Staaf "be
droegen in 1893: 126 millioen; in 1903: 165
millioen; en zullen volgens de begrootiiig
in 1913 bedragen: 203 millioen. Een stij
ging dus. van 62 pCt. in 20 jaren, terwijl
de toename van de bevolking maar 30pCt.
bedroeg.
Daarna behandelde spr. de tarief wet. Daar
onze lezers echter over die tariofwet al Reel
wat gelezen en gehoord zullen hebben, wil
len Avij er alleen op wijzen, dab de spT.
trachtte aan te -toonen, dat juist de arbeider
de dupe zal worden, omdat juist artikelen,
speciaal door de arbeiders gebruikt, hooger
belast zullen worden. Het platteland (het
landbouwbedrijf) zal aan de verhooging Aran
het tarief £1,605,130 betalen f
En do Amorspiegeling, alsof de loonen dan
ook Avel zullen stijgen, behoeven we niet in
ernst te nemen. In Nederland stij'geii do
loonen niet zoo gemakkelijk. Vele loonacties
bewijzen dat.
Bovendien, 200 zegt spr., het geld', uit
taariefsverhooging verkregen, zal niet den
arbeiders ten goede komen, neen, het zal be
steed Avorden vcor militaristische doelein
den. Dc vestingwet, nu pas aangenomen, vo
teert Aveer 11 millioen A*oor het fort Vlis-
singen en het fort aan Den Helder.
Daarna gaat spr. na, at at de socialisten
(le laatste A'ier jaren in de Kamer bepleit heb
ben? om te besluiten inet de opwekking, op
den sociaal-demoeraten te stemmen, ten eindé
te verkrijgen, dat de belangen doe arbeiders,
beter worden behartigd.
Bovenal, zco eindigde spr.. zijn zeer la.fig-e
rede. moet de efsch van „algemeen kies
recht" gehandhaafd blijven.
Van de gelegenheid, om te debat te-eren,
word gebruik gemaakt, (1001' den heer A. Hoo-
gendam. Dezo vond het vreeind;, dat do heer
Miranda niet over den schoolstrijd had ge
sproken hij bepleitte gelijke berechting- van
bijzonder en openbaar onderwijs. VoortsL
meende hij, dat het liuismanskicsrecht, door-
dr. Kuyper voorgesteld,, niet A-er van alg»e~
meen kiesrecht verwijderd Avas. De debater
bleek een t eg-enstander van vrouwenkiesreebt
In zijn antwoord gaf de heer Miranda het
standpunt der socialisten aan ten opzichte
van den schoolstrijd, waaraan ziji niet wen- -
sclïen mee te doen. Zij zijn vóór subsidieering
van het bijzonder onderwijs, mits- gewaar
borgd worde, dat het evengoed zij als het
openbaar, en dat dc bijzondere onderwijzers
een gelijk salaris lcrjjgen als de openbare
Ook wees hij er op, dat het nog zoo zeiter
niet. is, of bij invoering \-an liuismanskies-
recht, sommige vrouwen, het kiesreoht niefe
zouden hebben. Als men duizenden vrouwen
bekwaam acht, om in fabrieken mannenwerk
te verrichten, mag men haar toch ook het
kiesrecht wel geven.
De voorzitter van het Katwijk-comité, do
heer W. C. Hemerik, sloot daarop de ver
gadering, die vrij goed bezocht was en een
zeer kalm verloop had.
Ue gemiddelde levensduur^
„Le Journal", een der meest populair*
Fransche dagbladen, publiceert oenige inte
ressante statistieken omtrent den levensduur
in .de verschillende landen.. De-, volgende cij-
fers zijn ontleend aan de officieel© gegevens 1
Zweden en Noorwegen 50 jaar en. 2. maand.
Denemarken 48 2 ,v
Ieriand ...48 1
Groot-Brittanië 45 5
België 44 II
Zwitserland .44 ,r 4 ,'t
Holland ..44 - v
Rusland 43 y} 7
Frankrijk 43 6
Pillissen 39 4
Italië 39 >t 3
Portugal 36
Roemenië 35 Ti-
Oostenrijk 34 2 -
Bulgarije 33 7 -
Turkije 33 „5 j -
Griekenland 32 4
Spanje 32 4
"Vraag Kan ik in J uli met een vacaiitie-
kaart reizende naar Aken, van Leiden over
RotteixL.ru gaan, of ben ik verplicht mijn
Aveg via Utrecht te nemen1?
S. v. p. te\rens opgave A an de eerste reis
gelegenheid naar Aken en stations van.
overstappen.
Antwo-ord Gedurende de maanden
Juli, Aug. en Sept. worden en door Holl.
Spoor èn door Staatsspoor A-aeantiekaarten
uitgegeven. U kunt echter niet met een va-
cantiekaart der Staatsspoor over Rotterdam
reizen. Over Utrecht en Den Bo&eh gaat U
uit Leiden 6v2, Utrecht aankomst 7.15, ver
trek van daar 8.50, aankom?4 Maastricht
12.25,, overstappen; vertrek 12.48.
Over Utrecht-Arnhem gaat. U van hier
9. 24. Overstappen t-e Utrecht en Maastricht.
Aankomst Aken 6.7.
Vraag: Geven de Spoorwegmaatschap
pijen in. Belgie, evenals in Nederland, goed-
koope. reiskaarten uit na 1 Juli?
Ik bedoel geen rondreis biljetten doch
voor de reis van Luik naar Givet- (Frank
rijk) of van Luik naar Brussel. 3de klasse,
betzij retour of enkele reis.
"VVat zullen ten naastenbij de kosten zijn
en welke tijdstippen van vertrek uit Luik in
den voormiddag?
Antwoord: Behalve de 5- en J5-daag-
sche- abonnementen worden geen goedkoope
biljetten in België uitgegeven. De reis van
Luik kost frs. 4.20, retour 2 dagen geldig
frs 6.70. Uit Luik kunt U gaan om
6.18, 7.35, 9.3, in Na-men overstappen.
V raag: Ik ben een paar jaar in mijn
dienst. Nn ga. ik met 1 Juli weg en heb nu
natuurlijk geen recht op voorjaar-, maar
heeft mevrouw nu ook nog 't recht om mijn
nieuwjaarsfooi af te houden Toen ik kwam
heb ik geen godspenning gehad.
Antwoord Neen, eigenlijk- moet gij
uw Nieuwjaar ook nog terug geven. Maar
gij moet met Mevroiuv zien af te spreken
of gij die nieuwjaarsfooi niet als godsp n-
ning kunt houden. Misschien gaat meiTOuw
daar Avel mee accoord. Gij zijt al zoolang
in haar dienst geweest.
Vraag: Wat is toch een smoking-con
cert op 't Postkof? Is dat soms bijzondere
muziek? Ik heb er nooit van gehoora.
Antwoord: Ja, maar gij zult nog we!
van zooveel dingen nooit gehoord hebben.
Dat bewijst nog niets. Een Smoking-concert
is een zeer bijzonder conesrt., Met een enkel
woord is dit niet te omschrijven.. Gij denkt
misschien dat het een concert 13 waarbij ge
smookt mag worden. Dan zijnt gij wel op
den goeden weg maar het Avr.re- hebt gij" nog
niet.. Neem den gérant van Posthof in den
arm. bek^n uw onwetendheid,, misschien dat
hij iets loslaat. Gij begrijpt echter heel goed
dat als iedereen nu weer weet wat een smo
king-concert is, dat dan de aardigheid er
weer af is.
Y raag: Tot wien moet men zich wen
den om een broeder te noodzaken mede te
helpen zijn oude moeder te ondersteunen?
Als de moeder zegt:, ik Avil mijn zoon niet
dwingen, kan een van de andere familie
leden den onwillige dan dwingen?
Antwoord: Het beste is dat gij. een
aéfvccaat in den arm neemt. Dien. hebt gij
toch noodig. Uav moeder kan dan» bijv. één
van de kinderen a'ap^pv^-^n rte-r.%
dan. de andere m het geding roepen. Dan
wordt de- ondersteuning naar elks ve-rmogei1-
geregeld.
