No. 16312
LEIDSGH DA6BLAD, Zaterdag 20 April. Eerste Elad.
Anno 1913
PERSOVERZICHT.
De rede van dr. A. Kuyper.
De Standaard" en „D e Neder
lander" wijden beschouwingen aan den
opgcriohten Nationalen Bond van
Proteetantsche kiezers in
Nederland.
"We hadden eerst de Ooalitie, zegt
J) e Standaar d".
Daarop kwam van Links de Concentratie.
En nu meldt zich als derde man aan de
Conspiratie.
Dit woord is niet te scherp.
Wat we nu weer kregen, noemt zich „N a-
tkmale Bond van Protestantsche kiezers in
Nederland".
Eerste kenmerk van Conspiratie
is, dat er in „De Fakkel" en in de
Nieuwe Rotterdamsche Gou-
r a n t", die bericht van de geboorte ga
ven, de naam noch van vader noch van
moeder bijstaat. Er zijn wel onderteeke
naars, maar ze werden niet genoemd.
Het kindeke treedt anoniem de wereld in.
Tweede merk van Conspiratiegeest is,
dat het gedrochtelijke Bondje er Kerkelijk
uitziet, en toch puur politiek is. Immers
zal men althans één eigen candidaafc voor
de Tweede Kamer stellen.
Een derde karaktertrek is het puur mis
leidende in den naam.
Protestantsch heet het schep
seltje, maar feitelijk treedt het tegen de
Anti-revolutionnaire partij op en onder den
eenen Protestantschen naam smokkelde
men allerlei personen van diverse plui
mage in.
Ook al is er geen spiertje van het Chris
telijke geloof meer trekkende, toch kan en
mag men "uit antipapisme meedoen.
Het heet nu alles op haren en snaren te
worden gezet voor de bestaande .,Ned.-
Herv. Kerk", niet omdat zo den Christus
belijdt, maar omdat ze de Liberalen uit den
brand kan helnen.
Onweersproken blijft dan ook deze bere
kening staan.
In de Hervormde Kerk 2,500,000 Neder
landers.
Daar nu in 1909 ruim 280,000 stemmen op
liberalen en socialisten bij de politieke
stembus zijn uitgebracht, en het aantal uit
gebrachte 6temmen één op de tien
geeft, zoo vertegenwoordigt dit aantal van
280,000 Linksche kiezers een totaal van on
geveer 2 millioen, achtmaal honderd dui
zend personen.
Yan dezen nu kunnen niet meer dan een
500,000 behooren.tot de personen, die niet
bij eenige Kerk staan ingeschreven, en
voort-s van Joden, Remonstranten, Menno
nieten, enz.
Blijven over ruim twee millioen, die toch
ergens zitten moeten, en niet anders zitten
kpnnen dan in de Hervormde Kerk.
.Bewijs alzoo, dat deze KeTk in haar over-
cvergroote meerderheid uit kiezers van
Links bestaat.
"En voor die Kerk komt die Conspiratie
im op.
Natuurlijk een liberaal-moderne Conspi
ratie.
,,D e Nederlander" schrijft o.a.
Begrijpen wij de onder vrij-liberale
auspiciën afgedrukte oorkonde van oprich
ting wèl, dan is d'e Bond een kindje van
de Alg. Protestanten-Yereeniging, die op
haar beurt een planting is van ds. Quast
c.s., doch die het niettegenstaande jaar-
lijksche bijeenkomsten, met en zonder too-
ireelvoorstellingen, nooit tot grooten was
dom, en in haar geste nooit verder dan tot
een „Protestantsch" adresboekje heeft
kunnen brengen.
AVij zijn benieuwd of het jonge 6tekje
beter groeien zal, en onmogelijk is dit gan-
schelijk niet, want bij nauwkeurige lezing
van het program, zooals dat in „De F a k-
k e 1" was opgenomen, moet men wel tot
de overtuiging komen, dat alle protestan
ten het kunnen onderbeekenen, ja, zelfs
alle. christelijk-historischen, behalve zij,
die niet tot de Hervormde Kerk behooren,
de welken evenals de Roomschen van de
gemeenschap der vooralsnog anonieme par
tij zijn uitgesloten. AArare deze beperking cr
niet, dan zouden waarlijk alle Nederlan
ders lid kunnen zijn van de nieuwe partij,
alleen de sociaal-democraten niet, maar
dat zijn dan ook „Yaterlandlosen
„De Nieuwe Courant" zegt on
der het hoofd Steun van het pu
bliek b-ij staking of uitslui
ting:
Zooals men weet, is de uitsluiting der
sigarenmakers aanleiding geweest tot de
vorming van een comité (bestaande uit de
heeren Diepenhorst, Yan Embden, Kappey-
ne, Ketelaar. Wertheim en Wibaut) te Am
sterdam om giften van hot publiek tot
steun voor de uitgesloten sigarenmakers
te verzamelen.
In een artikel van ,,H et Vol k", geti
teld „Volhouden lezen wij thans, dat de
oproep van het comité-Kappeyne geen suc
ces (heeft) gehad. „De tegenover de arbei
dersklasse goedwillige bourgeois schrijft
het blad schijnen weinig talrijk meer te
zijn en bij die er zijn, schijnt de goedwillig
heid niet tot de portemonnaie te reiken.
De ingekomen som i6 absoluut onbeteeke-
nend. Dat is een maatstaf om het peiL,
waarop onze arbeidersbeweging gekomen
ie, te meten. Onze klasse wordt te sterk in
dien strijd, de bourgeoisie in haar geheel
voelt hoe langer hoer grooter kapitalistische
solidariteit. Arbeidersovenviiiningen geven
haar steeds onveiliger gevoel. In elk ge
val, de portemonnaie blijft dicht."
A\ ij achten dit een gelukkig verschijnsel,
omdat het schijnt aan te toonen, dat. het
publiek meer en meer gaat inzien hoe het,
door steun te verleenen aan een der par
ijen (op uitnoodigng van zoogenaamd ge
heel onpartijdige cómité's, doe „niet in
een beoordeeling willen treden" van het
geschil en zijn onderdeden) wel degelijk
zich in een arbeidsconflict partij stelt. Yele
personen steunen enkel uit medelijden, dat
is zeker, maar feitelijk doen zij meer zij
helpen,een der partijen den strijd tegen de
andere voort te zetten en vol te houden.
Het valt moeilijk te zeggen, hoevele licht
vaardige stakingen voor een belangrijk deel
mede zijn uitgelokt door hoop op „steun
van het publiek". Dat „het publiek" lang
zamerhand wijzer gaat worden, verwondert
ons niet, maar verheugt ons toch.
„De Nieuwe Courant" zegt over
Christel ij ke onderwijzers
naar Indië:
„De S t an d a a r d" haalt met ingeno
menheid uit „H o 11 a n d i a" het oordeel
van ds. Sikkel aan, die evenals dr. Kuy-
per en nog in sterkere mate den christelij-
ken onderwijzers ontraadt den Staat in
Ned.Indië bij het onderwijs te dienen. Dsv
Sikkel doet dat als volgt:
„AVorden er geen Christelijke scholen in
Indië opgericht, en moet de Overheid in
de behoefte aan scholen voorzien, dan be
hoort zij er nog hoogen prijs op te stellen,
dat in haar scholen Christelijke onderwij
zers optreden.
Indien echter aan die onderwijzers door
de Overheid te gelijk verboden wordt in
haar scholen Christelijk onderwijs te ge
ven, dan kunnen de onderwijzers in de
Ovcrheidsscholen geen Christelijk onder
wijs geven.
En dat moeten de onderwijzers toch
doen krachtens het bevel van Christus.
Als Christenen moeten zij dat doen.
Ze gaan daarvoor ook naar Indië."
Men geniete de<ze zuiver Roomsche be
schouwing van een predikant. De christe
lijke onderwijzers zijn niet menschen, wier
beroep het is onderwijs te geven en dio
tevens geloovige christenen zijn en dit aan
hun onderwijs en hun leerlingen zooveel
mogelijk ten goede wenschen te laten ko
men; neen, het zijn apostelen, die
„op bevel van Christus" Indië moeten
gaan veroveren. Het zijn een soort van
priesters, wezens met een bijzondere roe
ping en een heilig ambt.
En dit wordt hun voorgehouden, niet bij
de een of andere plechtige gelegenheid in
hun leven, om hen wel te doordringen van
het hooge karakter, waardoor hun betrek
king zich van vele andere onderscheid en
van de verplichtingen, welke zij dientenge
volge aan den bekleeder oplegt maar om
hen er van te weerhouden hun gaven van
hoofd en gemoed te gebruiken in dienst
van den Staat. En dit onder de onzuivere
voorstelling (immers gebaseerd op een
speculatie met heb begrip „christelijk on
derwijs") dat „door de overheid verbo
den wordt in haar scholen christelijk on
derwijs te geven." Het is stichtelijk en
vólksveredelend.
„Het Centrum" schrijft ever het
Toeslagwetje
De Tweede Kamer heeft het toeslag-wet
je op de onderwijzers salarissen met groo
te meerderheid aangenomen.
Het ging Rechts tegen Links, uitgezon
derd een viertal liberalen, die met de meer
derheid stemden.
De Minister heeft nog eens nadrukkelijk
verklaard, dat dit. noodstandwetje geens
zins aan een aigemeene en definitieve sala
ris-regeling in den weg staat.
Tot twee-, driemalen toe is de heer
Heemskerk daarop teruggekomen, en met
reden betreurde hij} dat men van de over
zijde aan deze zaak een politiek karakter
heeft gegeven.
De liberale pers5 althans een groot deel
dier pers, doet daaraan mee en het „Han
delsblad" spreekt zellfs van „fakkels",
die nu kunnen worden ontstoken.
Het wetje heeft een „verkiezings-manoeu-
vre."
Maar terzelfder tijd verkondigt men,
dat 't tegen den wil en wenseh van het gros
der onderwijzers ingaat.
AVie rijmt zich das zusammen
Zou het geen dwaasheid zijn als verkie-
zings-manoeuvre juiist datgene te bezigen,
wat aan zoovelen heet te mishagen?
Er is hier sprake, noch van een ver-
kiezings-manoeuvre, noch van een hinder
paal voor algeeene regeling.
Er iis hier alleen sprake van een par-
t i e e 1 e n maatregel om te voorzien in een
noodtoestand.
Het is dan ook alleszins rationeel, dat
ook zij, di'e meer verlangden ten slotte vóór
stemden, terwijl het een zonderlingen in
druk maakt, dat de geheele Linkerzijde,
op enkele uitzonderihgen na, den maatre
gel trachtte te verijdelen.
Alles of niets, scheen daar het parool te
zijn.
Cf zou de vrees voor deze zoogenaamde
stembus-manoeuvre den doorslag hebben
gegeven
Maar in welk een zonderling licht ver
schijnt dan deze afwijzende manoeuvre der
oppositie
In de afdeeliing Liturgiek in „De
Schatkamer" behandelt dr. J. H.
Gunning JHzn., van Haarlem, naar aan
leiding van een ingekomen schrijven van een
predikant, die de gemeente tot kerkbezoek
wilde opwekken, mede door het doen zin
gen van een kerkkoor, waartegen in die
gemeente bezwaren waren geoppperd,
de liturgische zijde van het koorge
zang inde kerk:
Dr. Gunning zegt c m.„Yan harte
juioh ik deze, en elke andere poging toe,
die in onze kerk n den gemeentelijken zang
kan verhoogen en schooner maken. Een
kerkkoor is absoluut niet „Roomsoh" maar
eenvoudig oud-christelijk, alfe het maar
nitet den zang der gemeente vervangt, maar
dien steunt. Zoo heeft het etreng-Gerefor-
meerde Schotland bijkans overal een kerk-
koortje, soms maar van acht, tien, twaalf
personen, die met hun zuivere, heldere
stemmen'en gesteund door het fraaie orgel,
alle aanwez:gen beter doen zingen. Niet
dan bij uitzondering zingt dit koor een
lied alléén, maar als regel helpt het krach
tig mede, dat allen go.an gevoelen: goed
en schoon zingen is Gode waardiger dan
onharmonisch, onrhythmdsoh, onmuzikaal
gifllen of brullen."
En naar aanleiding van het bezwaar, dat
die zangers nieuws functies vervullen in de
kerk, heet het:
„AVij hebben allen de functie den Heer
onzen God te verheerlijken met stem en
snaren, en deze geoefende zangers treden
slechts op „krachtens het ambt aller geloo-
vigen". En of die menschen nu zitten op
het orgel, of onder den preekstoel mij
dunkt alleen in ons arme China-Nederland
waar letterlijk alles tot een „kwestie" ge
maakt wordt, kan ook d!it „vraagstuk" den
een of anderen dorpscriticus een poo*je
dwars zitten. Maar ik zou zeggen: broeder,
tracht zulke argumenten maar niet ééns te
weerleggen. Ze sterven hun eigen dood.
Het zingen van het kerkeliik koor alleen
blijve echter uitzondering. Het kerkkoor
diene slechts om het gemeenschappelijk ge
zang des te warmer èn te intensiever te
maken."
In „Het Yolk" lezen wij onder het
hoofd ,yE e n lie hit geloovige re
dactie:
Onder het opschrift Stakers en
Stakkers schrijft „D e (chr.-hist.) N e-
derlander":
Yanmorgen verscheen op ons Bureau een
jongedochter uit den werkmansstand. Op
de vraag, wat zij wenschte, kregen we te
hooren
„Och, mijnheer, wij hebben drie kinde
ren van Belgische stakers in huis genomen,
ziet u, maar nu hebben we niets voor ze
te eten, en als u misschien zoo vriendelijk
zoudt willen wezen, een kleinigheid voor ze
te geven..."
Het is onnoodig te publiceeren, wat er
verder besproken is, maar wij vragen ons
toch afIs dit nu de wijze, waarop de met
overvloed van humbug aangediende Bclgi-
sche-kindercnonderdakbrengiDg, ten uit
voer gelegd, wordt? En is deze bedelpartij
zoo weinig doelmatig georganiseerd, dat
men meent, op de publieke weldadigheid
een beroep te mogen doen voor stakkers,
die het slachtoffer zijn van roekelooze han
delingen. het publiek belang ten zeerste
schadende?
Wij zouden de redactie van „D e N ed e r-
1 a n d e r" willeen uitnoodigen eens een on
derzoek in te stellen naar de juistheid' der
bewering van de „jongedochter". Het zal
haar dan zonder den minsten twijfel blijken,
dat zij misleid is. Sociaal-democratiscihe
jongedochters komen niet bedelen op een
christelijk-historïisch redacUebureau. Daar
enboven neemt geen enkel) arbeidersgerin
drie Belgische kinderen tegelijk iin huis.
De redactie vhn „De Nederlan
der" heeft blootgestaan aan een poging
tot oplichting en het eeniige interessante
van haar bericht is, dat er uit blijkt, hoe
treurig lichtgeloovig zij is, als het betreft
haar elke denkbare slechte meening te doen
koesteren omtrent socialisten.
De „Jongedochter" heeft in ieder geval
getoond den chriistelijk-hisi .rischen geestes
toestand goed te begrijpen.
Onder het opschrift De School,
waaraanenz. lezen wij in „Ne
derlander":
Ziehier een advertentie, uit de „o choon-
liovensohe Courant" geknipt:
Terstond gevraagd:
EEN GEHUWD BOERENARBEIDER,
tegen hoog loon, voor vast werk, in de Bo-
dengravensche Meije. Huis disponibel. Yer-
eischten: goed kunnende melken en 2 of
meer kinderen plaatsen op de Openbare
School in de Mije. Brieven franco, onder
letters V. O., aan den Boekhandelaar T.
Sanders, Bodegraven.
Blijkbaar is de openbare school in de Bo-
degravensche Meije noodlijdend. De vrij
zinnige boer, die haar aldus helpt verzor
gen, levert weer eens een staal van de ma
nier, waarop „de natie aan de school wordt
.gehecht." En dat spreekt dan van geeste
lijke vrijheid!
Zooals wij reeds mededeelden, heeft dr.
A. Kuyper in de te Utrecht gehouden De-
putatenvergadering der Anti-Rev. Partij een
politieke rede gehouden, getiteld„De Mei
boom in de kap."
Het volgende is er aan ontleend:
Spreker ving aan met te herinneren aan
leien oud gebruik, om boven op een in aan
bouw zijnd huis een jongen Meiboom te bin
den als een profetie, dat het afgewerkte huis
er zeker zou komen. Zooals de lieden uit
vroeger dagen, zoo is ook het volk der anti-,
Tevolutionnaire aan het bouwen. Eerst zijn.
we uitgeleid uit het diensthuis, daarna heb
ben we gedoold in de woestijn, maar einde
lijk hebben we toch het eigen erf onder den
voet gekregen en zijn we aan hot bouwen
gegaan. Niet van een paleis, maar van het
huis der opvoeding voor onze gedoopte kin
deren. Een tempel der eereDe glorie der vrijs
school. En na langen tijd is onze wensoh tooh'
vervuld geworden: thans is het ontwerp er,
om het van weeën zwangere onderwijl-arti
kel in de Grondwet to brengen. In betn Watst
ontwerp vinden we eindelijk terug, wat de
bede onzer begeerte en de wensoh onzen
hope goldDe vTije school regel in do
Grondwet, en de Staatsschool intredende,
waar do vrije school ontbreekt. Eindelijk dan
toch Groen's zielsinnige bede, do emeeking
van al 's Heeren volk. de vervulling tegen
gaande! .Wanneer de Koningin dit Ontwerp
tot wert verheven zal hebben, dan zal, na
een druk van nogmaals tachtig Spaansche
jaren, een tweede monument van burger
vrijheid in ons goede land gesticht zijn.
Juist om dat Grondwetsvoorsiel maakt men
van links zich op, om letterlijk met ver
beten woede op ons aan te vallen. Geen
zetel haalt ge thans binnen, of ge moet er
man voor man voor vechten. Een „gij of
ik er onder" zal van de overzijde de strijdi-
leus worden. Men kan het aan de overzijde
maar niet zetten, dat men zich de regeer
macht zag ontgaan en het uiterste der in
spanning zal men niet te groot een offer
achten, om die verloren macht ons weet'
to ontrukken. Vinde de strijd u dan dit
maal vooral in kloekheid onverdroten, maar
blijft, tegelijk in al uw districten aan wat
naar overmoed ook maar zwemen zou, ge
speend. Wie niet mèt ons is, moet tegen
ons zijn, want de overtuiging, waar wij voor
opkomen, duldt geen verwatering. Onze te
genstanders kunnen niet anders doen, zö
moeten tegen ons over staan. En al wraakten
we steeds wat er onridderlijks in hun aan
val was, dio aanval, dat verzet zelf, is
steeds door ons verstaan en gebillijkt. Hot
zijn ondoorgrondelijke mysteriën, maar het
feit ligt er nu eenmaal toe, dat, geheet!
afgezien van kerkelijke indooling, steeds om
en om de helft der bevolking, schier in
elk land, zich vóór of tegen de vereering
van Christus als onzen Koning kant. Die
helft mag om en om in het eene land iets
grooter of in 't andere land iets kleiner
zijn, maar elke worsteling bij de stembus
toont telkens opnieuw, hoe, wie ook triom
feert, do winnende partij steeds een niet zoo
veel kleinere oppositie tegenover zich vindt.
Dit heb ik voor nu elf jaar in de Staton-
Gencraal do antithese genoemd, oen term,
boos beschimpt en gedurig op wie hem
uilen dorst teruggeworpen, maar toch kan
geen stembus naderen, of in Kamer en Pers
heeft voor- en tegenstander er den mond
weer vol van. Do toonaangevers onder onze
tegenstanders voelen, dat wij, Calvinisten,
met oen andere wereld van gedachten komen
aandragen dan die hen tegenlacht, on zo
doorzien héél goed, dat, schuift onze ge-
dachtenweireld in het volk vooruit, de hunne
in moet krimpen. Zelfbehoud noodzaakt hen
dus tegenstand te bieden. Gaat toch het
volk in zijn meerderheid denken, dan ver
liezen zij elk jaar, dat wij verder komen,
opnieuw oen stuk van het nationale terrein.
Dat maakt hen bang, want zonder het volk
zijn ze niets. Dat mogen, dat kunnen ze
niet dulden. Of zo al hun eigen kinderen
volbloed liberalistisch generoenen. en opvoe
den, wat baat hot hun, als buurman, die
allocs tien procent kinderen méér heeft, zijn
kroost vlak tegenovergesteld opkweekt! En
daarom moest hun Staatsschool wel heel
het land bestrijken en moet naar hun eisch
de Staatsschool ook nu nog verre de over
macht behouden. Alleen met een liberalis
tische Staatsschool, waarin zij den toon
aangeven en die loon heel do volksjeugd
inspireert, is hun eigen positie in den lande
veilig en anders ontgaat hun steeds meel
de macht. Wat is dit nu, anders dan de
antithese? Hoe moot het kind opgevoed?
Van het antwoord op deze vraag hang-t
toch liet lot van heel het volle in de toe
komst af. Nu zeggen wij, dat meet ge aan
uw God vragen, en zegt die God u in Zijn
Woord, dat vader en moeder de eerst geroe
pene en verantwoordelijke personen zijn, dan
heeft de Staat tegenover vader en moeder
dan eerst mee te bevelen, zoo de ouders
in hun plicht te kort schieten. Maar juist
van dit onderricht willen de nieuwmodi
sche cultuur-kweekers van verre niets weten.
Hun wijst een heilensch wijsgeer als Plato
het spoor. In naam van de vrijheid, zoo ge
wilt, doch naar echten koopmansaard, zul
len zo eerst do openbare school in 't goud
zetten, voor die school u den tienden penning
afvorderen, om dan, als uw geld op en uw
beurs ledig is, u spottend toe te roepon:
„Bouwt voorts uw eigen scholen. Gij zijt
immers vrij
Zij zijn voor de echte vrijheid hang als
voor den dood, en wij alleen geven haar de
koninklijke eere. Het nu ingediende concept
artikel 192 toch kan hun niet anders dan
een doorn in 't oog zijn. Gaat dit concept
door, dan triomfeert niet ons stelsel, maar
de vrijheid, en vrijheid in de volksopvoeding
is voor wie het liberalisme huldigt, dei
omgekeerde wereld. Geven zo den dwang
op, dan zijn ze weg. Zij alleen ijvereu voor
den dwang, wij pleiten voor ieder volstrekt
gelijke vrijheid. Die vrijheid durven niet
zij, maar durven wij aan; zij worden steeds
geplaagd door het voorgevoel, dat ze mot
de vrijheidsvaan in top weg zijn, terwijl wij
alleen in do overtuiging staan, dat elke
zegepraal glorie mist, zoo niet in vrijheid
de strijd is uitgestreden. Het gaat dus
tusschen de ordinantie Gods van het onder
richt en het modern systeem van staats
opvoeding. Intusschen belieorsoht de vraag:
„Al dan niet in coalitie?" ditmaal pieer
dan ooit geheel de positie op het slagveld.
Ik beweer allerminst, dat we zonder het
accoord van den Driebond niet met eere
slag konden leveren. Do herinnering aan
1901 bewijst het tegendeel.
Zag men van de Grondwetsrevisie in zake
onderwijs voorshands af, dan kon het waag
stuk van 1901 ook nu weer ondernomen
worden en ik zio niet in, waarom het niet
nogmaals slagen zou. Maar nu do Meiboom
in de kap staat, kunnen en mogen we niet
zoo spreken. Nu ware die taal der zelfge
noegzaamheid roekeloos. Bij Grondwetsher
ziening gaat het eir om of ge 'driemaal achter
leen bij de stembus saam in Bond blijft staan,
en kan één stem, die aan 't twee-derde ont
breekt, u reeds bij de tweede stembus héél
den slag doen verliezen. Art. 195 is hier
onverbiddelijk. Nu is dit wel pijnlijk, maar
zoo heeft onze God ons het politieke lot
nu eenmaal beschoren. Zoo goed als de
beste versta ik veler heimwee, om dan toch
eindelijk weer eens een stembus te krijgen
zonder band van accoord. Coalitie brengt
altoos benauwing en die benauwing werkt
voor de onderscheiden districten zoo stuitend
ongelijk. Sliedrecht, sinds menschenheugenis
aldoor aan een der onzen gekomen, eldera
in Zwolle of Apeldoorn alle actie voor een
eigen candidaat voorshands onherroepelijk
afgesneden. A'ooral zoo de gekozene in de
Kamei zelfs niet vraagt naar wat ons zeer
doei, vergt het altoos weer voor zulk een
candidaai. optrekken soms méér van het bur
gerhart, dan het in kan willigen. Gij weet
wat storm er nu reeds in Bodegraven op
stak Met roerenden ernst wordt door velen
weer gehunkerd naar een geheel vrije ver
kiezing. Geen kwestie. vroeg of laat
komt het daar weer toe. Maar juist om
aan dat punt van de wet ooit weer toe te
komen, is thans ons voegen, schikken icji
plooien het wachtwoord van politieke wijs
heid.
Eerst moet, om het verder te brengen
Adrianopel ingenomen, en óns Adrianopcl;
dat ons den weg verspert, is cn blijft arti
kel 192. Daarom is met zoo taaie volharding
do weer ineenstrengeling van de drio geal
lieerde firma's dan ook nagestreefd. De drio
groepen van aandeelhouders beslissen er lie
den over. 't Liep in Ede en Ommen nietr
goed cn het is nog niet wat het wezen
moet. 't Lichaam der Christelijk-Historischen
zit nog to onvast ineen. Er is nog tc voel
mozaïek en te weinig ineengegroeid loven.
Maar do nu verkregen uitkomst is dan toch,
dat tusschen de leidende collegos het zoek
geraakte vertrouwen is teruggekeerd, zóó
zelfs, dat men samen weer één bedoelen
koos en clat bij een derden amok raad to
schaffen zal zijn. Ik mag en kan dan ook
geen ander advies geven, dan om èn hot poli
tiële èn het electoraal accoord, voor wat
onze partij aangaat, straks vast te leggen.
Ge hoort nu wel den spotlach, waarmede
men links er zich in vermaakt heeft clat
ons politiek accoord zoo kort van stof
is, maar ik stel u voor, hun bij den tegen
slag, dien ze met hun eigen coneenlraXio-
program hadden, dien schik en het leecb
vermaak tc gunnen. Een breel program,
als men links verkoos, moet óf compleet
zijn, en dan struikelt ge er over eer liet
af is, óf, laat ge het onafgewerkt, dan zit
go reeds den dag na uw stembusoverwin
ning er mee in het haar. Er school vary
mect-af in zulk een conoentratieplan, als
men linies op het boni spijkerde, een zooi
gevaarlijk-geconcentreerde onzinnigheid. Wol
kan aan zulle een kleine dosis van accoord
onder partijen, door u zelf, een breeder,
program van actie worden toegevoegd, maar:
dit kan vanzelf in het accoord niet- worden
opgenomen. Zulk een accoord ritihfc zich
eeniglijk op dc hoofdaclïo en treedt die
hoofdactiie, gelijk thans, op in den vorm van
Grondwetsrevisie, dan is do kapitale vraag'
maar, of ge het in het hoofdpunt eens zijt.
Aan do overzijde roept men, dat het lieve
vaderland niet veilig bij on9 is. Het mocht
wat, dat lieve vaderland! AVij kennen daj'
schermen met het holle woord In heu
concentratie-program geen titel of jota van.
onze landsdcfensie. Alle landen pantseren
zich, voor het weerbaar-maken van elk land.
wordt speed betracht. En terwijl nu ieder,
weet, dat, als het losbarst, gocn land zoen'
gevaarlijk ligt als Nederland, hadden deze
minnaars van het lieve vaderland, wier
eigen schuld het is,, dat onze vloot geheel'
verachtord is, dat onze kust bloot ligt, cu,
dat ons veldgeschut te kort schiet, geen
woord, geen letter voor doveiligheid van^
het land in hun folio-program over; werk
ten ze Colijn, die ons redden kwam, om poli
tieke redenen togen, en speeuleeren ze op dep}'
belastingweerzin onder de kiezers, of ze, (loon
de Defensie blauw-blauw te laten, achter
hun „Roodo vaan in den mist" allicht een'
enkele van onze kiezers konden moetrog gelen.,
Buiten het socialistisch gedoe is zulk iceu
tragedie dan ook in geen land ter wereld!'
vertoond. Zelfs in België gaat al wat libe-
raai is, in de defensie van het land vooropfci
Hot kabinet van Rechts biedt betere waar
borgen voor ons nationale "welzijn. Al moge'
er soms in het ideéele bij dit kabinet watt
te kort schieten, nooit toch is het dwepen:
met de vredes-illusicn der liberalen, van
mannen, die Colijn in hun kring opnamen,
te duchten. Allengs werd schier heel Jiefe
kabinet een uitgezochte keurbende, zooals
het in compleetheid van talent zelfs .in
Thorbeckc's beste dagen niet heeft geschit
terd. Het is zoo, weer zit er „een dominoo"
in en dat vooral gaf aanvankelijk aanstoot,
maar wijs ons nu één jurist, die onzen
Talma, den prediker, in werkkracht, in vol
harding en kennis te boven ging. A'raag,
wat linies met z'n moderne doininec's in liet
Parlement heeft gewonnen, cn leg daarnaast
wat Rechts eerst een Schaepman, thans een
Talma en d'an weer een Nolens en een Dei
Visser zoo rijk hebben gepresteerd eii,
het verschil getuigt.
Toch meet dit zitting hebbend kabinet als
een schelm worden weggejaagd. En dit feit'
is er de oorzaak van geworden, dat pui
in heel het land do fakkels worden opge
nomen en allerwegen wordt geroepen: in-
dieji gij zóó over ons kabinet wilt loopen,
goed, maar dan zullen we u toonen wat
wij voor ons kabinet over hebben. ,0nsi
geld gaat er voor uit do beurs. Natuurlijk»
als onze God ons de nederlaag beschikt,;
zullen we, vastberaden en gewillig, ons het
juk weer op do schouders leggen. Maar nu'-
we hier z,oo heerlijk samen zijn en van lii'eil
het land weer intrekken met een lïod Ilaml-
maaloth, nu zeggen we: „Neen, dat kau
immers nietl Ons spelt ook nu weer de uit
komst zegepraal. Aan één stem kan heb
hangen, denkt er om! Niet maar het zwaard
gekruist, óók den troffel gehanteerd. „Da
Meiboom in de kap" en het inroepen van
G-ods z,egen niet verzaakt. En dan zij 't onze!
God, dies ons in Juni het zegelied doel
li o oren
Onderscheidingen.
Naar het „Hbld." verneemt, zyn door da
Fransche regeering tot offioier in do orde van
Nicbam (een Fransche koloniale orde) benoemd
de hoofdinspscteur der Amsterdamsche recher
che A. Heeroma en de inspecteur der recherche
E. J. Pateer. Deze beide politie ambtenaren
hebben een werkzaam aandeel gehad In de
nasporingen naar het verbiyf der autoban
dieten in ons land en onze stad. Inspecteur
Pateer behoorde tot de getuigen, die by de»
behandeling van het procoa te Parys werden
gehoord.
