Klok en kalender in oude tijden.
Trouwjaponnen te huur.
Wie weten wil, hoc laat' het is, haalt zijn
zakhorloge te voorschijn, dat hem minuut-,
seconde-gewijze aangeeft, hoe ver dag of
nacht gevorderd is, terwijl nog bovendien
tal van klokken is huis en op straat of op
torens en gebouwen tot zijn beschikking
staan, om het juiste tijdstip te bepalen-
Wie weten wil, den hoeveelsten dag der
maand we hebben, welk feest we vieren ot
zullen vieren op een der data van het jaar,
6laat zijn kalender op, die met betrouwbare
zekerheid alle wetenswaardige tijden van
den kring des jaars meedeelt.
Hoe anders was dit alles in den tijd on
zer vaderen, die kïok en kalender misten
en toch bijwijlen den tijd bepalen moesten.
Hoe zij dit deden, vertelt A. Schellings in
,,Het Centrum", zonder in bijzonderheden
af te dalen.
Men mee^ den tijd met eeuwen, jaren,
maanden, weken, dagen, ureu, minuten en
seconden. De dag omvat een tijdsruimte van
vier en twintig uren die men rekenen kan
van twaalf uren in den éenen nacht tot
twaalf uur in den volgenden, of twaalf uur
,'b middags tot twaalf uur van den volgen
den middag. Voor de astronomen begint de
dag 's middags.
Om het uür té weten, bediende men zich
oudtijds van zonnewijzer en zandlooper;
deze waren ten minste de twee voornaam
ste instrumenten. De zonnewijzer zou een
zeer nauwkeurig uurwerk zijn, als de zon
altijd scheen; maar vooral in de lage landen,
waar veel nevel hangt, en zelden.de blauwe
lkicht een heelen dag Untelt van zon, had
men weinig aan dezen tijdbepaler.
-Tot den zandlooper nam men daar aijn
toevlucht, maar deze is als- tijdmeter onbe
trouwbaar. Waren er toen treinen geweest,
die op de minuut vertrokken, ik geloof, dat
onze brave voorouders dikwijls te laat zou
den zijn gekomende goede, oude schipper
der trekschuit had echter een hemelsch ge
duld en nimmer haast.
Menigeen zal den tijd, dat er nog geen
klokken waren, heel ver wanen. Dit is on
juist. Heel lang is het nog niet geleden, dat
vele gezinnen zonder uurwerk leefden en
men op de torenklok ging kijken, om te
weten, hoe laat het was. De klepperman,
die klepper-de-klep '9 nachts het uur aan
kondigde en nog niet overal uit zijn gewich
tig ambt ontzet is, bewijst het ons.
Hoe wisten onze vaderen, wanneer de
feestdagen vielen, die zij met groote heilig
heid vierden?
Op het Concilie Van Nicea, gehouden in
32ö, is vastgesteld, dat de Paschen steeds
zal wezen op den Zondag, die volgt op de
eerste nieuwe maan na het begin der Leïi-
t.e, d.i. na 21 Maart.
In den loop der tijden was de berekening
van- de Lentenaohtsevening in de war ge
raakt zoodat Paus Gregorius XIII het noo-
dig vond, den kalender te heraten. De Len-
tenachtsevening was 10 dagen vooruit ge
komen en viel op 11 Maart. In 1583 werd
dit in orde gebracht door verschuiving, zoo
dat men 15 October schreef-in plaats van
5. Tegenwoordig zorgen de geleerden door
allernauwkeurigste waarnemingen, dat de
eveningen juist worden vastgesteld.
Wegens het ingrijpen Van Gregorius XIII
heet onze tijdrekening de Gregoriaansch.".
Rusland alleen heeft zich bij de oule, fou
tieve indeeling gehouden, die naar Julius
Cesar de Juliaansehe tijdrekening genoemd
wordt.
Hoe moeten wij nu het Paaschfeest be
palen? Eerst zoekt men het ranggetal van
het jaar, waarin m;n Paschen wil vaststel
len, in den cyclus decern novalis, d.i. een
tijdruimte van 19 jaren. Men deelt het jaar
tal en 1 door 19. De rest duidt het rangge
tal of Gulden getal aan en stelb ons in
staat de eerste nieuwe maan na 21 Maart
uit te vinden. De grenzen, waartusschen
Pasohen ligt, zijn 22 Maart en 25 April. Het
ranggetal des jaars in den cyclus salaris,
dat dient, om de Zondagsletter te bepalen,
vinden we door het jaartal en 9 te deelen
door 28. De rest is wederom het ranggetal.
Wijl men de lijst tot bepaling van de nieu
we maan, zoowel als die ter bepaling van
de Zondagsletter, elders gemakkelijk vinden
kan of ze zelf kan maken, laat ik ze hier
achterwege. Heeft men de Zondagsletter
gevonden, (de letters gaan van G tot A, ter
wijl men om do 4 jaar een schrikkeljaar
heeft, dat twee Zondagsletters behoeft), dan
is de datum van Paschen gemakkelijk te
ontdekken. Uitgaande van Paschen, legt
men de feestdagen vastde zevende Zondag,
die Paschen voorafgaat, is de Zondag quih-
quagesima; de volgende Woensdag is Asch-
woensdag. De Donderdag, die voligt op den
derden Zondag na Pa-schen, is Hemelvaarts
dag, de zevende Zondag is Pinksteren, enz.
In de middeleeuwen vierde men in het
algemeen het patroonsfeest,, terwijl tie
meesten nu hun verjaardag als een feest
dag beschouwen. In de kloosters echter en
iln vele katholieke streken, ook nog in een
deel van ons vaderland, blijft het patroons
feest in eere.
Om te weten, welken Heilige de Kerk op
een bepaalden dag vereerde, leerden onze
voorouders versjes, die men cisiojanüssen
noemt. Yoor Januari bijv. leerde men de
volgende twee regels, die 31 lettergrepen
bevatten
Casio Janus Epi sibij vendicat 00,
foli, Mar Au
Prisca Fab Ag Vinsen Ti Pan Po
Mobile lumen.
Aan de vertaling zal ik mij niet wagen;
wiie er belang in stelt, zoeke zelf de Heiligen
namen uit.
Uit deze korte studie zal men eenigszins
begrijpen, hoe men zieh vroeger behelpen
moest, en menigeen zal zich verheugen, ctat
hij het zooveel gemakkelijker heeft.
6EZOS8Ö SLftPEffS.
In tegenstelling met vroegere tijden,
toen een bed nooit genoeg kussens kon be
vatten, -is men er tegenwoordig op uit,
vooral niet meer dan het hóógst noodzake
lijke too te laten in een bed. Hoofdkussens
acht men ook al uit den booze.
Physiologische zijn de therapeutische en
hygiënische voordeelen zeer makkelijk te
verklaren. Wanneer liet hoofd op dezelfde
horizontale lijn ligt als het verdere lichaam,
ondervindt het bloed de. minste stoornis.
Door de vluggere bloedstrooming worden
de zure stofwisselingsproducten spoediger
weggevoerd en zal men eer de gewenschte
verfrissching verkrijgen. Wanneer het
hoofd een 15 c.M. lager ^ust dan men ge
wend is, zal men onmiddellijk de voor het
organisme aangename gewaarwordingen voe
len. Nadoelen bestaan er niet. Integendeel
zullen de voordeelen voor borst, keel, hals
en hersenen niet uitblijven en zullen do ver
schillende organen in het onderlichaam, bij
een dergelijke ligging niet zoo vaak ge
stoord worden als bij een ligging, waarbij
het hoofd op kussens rust, het geval i;3.
In dezen tijd van groot-doen, van opi
scheppen cn verdcr-springen-dan-je stok
king is; in dezen tijd, v/aarin dc fabel"van
den os on deD hikvoisch in ellco straat, liisto.'
rie is, in dezen tijd van schijn cn klatergoud
zijn hier en daar airairos uit den grond vor.
rezen, waarin voor gold en goede woorden
mannen en vrouwen zich voor con uur, voor
twee uren, voor een lieelen avond, in het
pak kunnen steken. Wie naar do 'komodii
wil, naar eon fijn coucort, een diner, waar
hij of zij niet buiten kan, eon visito, waar
van hij of zij weet, dat mevrouw X. ot
mijnheer Z. er ook zullen zijn, die kan, alt
zijn graderobe slecht voorzien is en decon-,
tanten of het crediet voor een pak qf japon'
ontbreken, zich op gemakkelijke voorwaar
den tegenwoordig een kos.tu,uiii inBütir
verschaffen, waarmee men in de voornaams-te
gezelschappen voor den dag kan komen.
Er zijn tal van gelegenheden daarvoor.
Maar dat men ook kan trouwen in een ge-
leénde trouwjapon of een geliuürd trouw
pak, dat zal velen ietwat Spaansch voor
komen. Helaas, Waar is de goede oiida tijd
gebleven, toen men in zijn eigen tröu,Wgoed
nog zijn kleinkinderen naar den doop bracht?
In Londen, niet ver van Whitechapel Cliucli,
aan den .anderen kant rvan den weg, in ©en-
zaak met ,een uithangbord, slat de halve
ge vel breedte beslaat, is een ondernemendq
Joodsche koopman, die zijn Pappenheimerg
kent, Cr mee begonnen. En hij heeft navol-
gers gekregen, zelfs in ons solide Nederland.!
De prijs voor een trouwjapon in huiir*
varieert, al naar gelang van de kwaliteit
en den snit, van e£n daalder tot tioii gulden.'
Voor een daaJdeir heeft (men een heel be
hoorlijke lichtgrijze trouwjapon; voor |dxiq
gulden een "wit satijnen, met oranje-bloesem,
terwijl voor tien gulden, leen prachtig wit
zijden trouwjapon te hüur is met' langen
sleep en volop gegarneerd met kant, oranje
bloesem, en imitatie-diamant, in het kort
een japon, diè wel tweehonderd tot driehon
derd gulden zon kosten, als men hem zoo
in den winkel kocht.
Do verhuurders maken mooie zaken, want
het is merkwaardig, zoo algemeen als da
zucht om zich groot-er voor te doen dan men
is, verbreid is. Wie» het eenigszins doen kan,
blaast in de bus om zijn dochters op haar
trouwdag als vorstinnen voor den dag te
doen komen. En wie het niet doen kan, wil
toch meedoen, en fondsen niet bezittend
om een kostbaar ld eed t<o koopen betaalt
hij graag een tientje, om, zij' het dan maar
met gehuurde spullen, den dochters van
zijn buurman de oogen uit tet steken. Het
bezwaar, dat een of ander niet past, of niet
go-ed zit, wordt ondervangen door den enor-
men voorraad, waar allicht wat bij'is, en
door handige helpsters, die met een hand
omdraai hier wat opnemen, daar wat inne
men, en verschikken, en met een lintje of
een strikje wonderen, doen, waar het geldt
iets te verbergen.
