Ho. 16283.
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag- 22 Maart. Tweede Biad.
Rechtspositie van Ambtenaren,
De Kamerverkiezingen.
SMAAK EN WANSMAAK.
Anno 1913,
Ter behandeling van bovenstaand on
derwerp hadden de hier ter stede geves
tigde afdeehngen van den Algemeenen Ne-
derlandschen Ambtenaansbond, den Bond
van Nederlandsche Gemeentewerklieden en
de Vereeniging van Bezoldigde Agen
ten van Politie D. E. S. Donderdagavond
oen vergadering belegd in de Nutszaal,
waax als sprekers zouden optreden de hoe
ren B. Colthaf, van 's-Gravenhage, lid van
het hoofdbestuur van den Alg. Ned. Ambt,
Bond, en N. van Hinte, van Amsterdam,
lid van het hoofdbestuur van den Bond
van Ned. Gem.-werkL De heer Van Hinfe
was verhinderd, in zijn plaats trad op de
heer G. C. wan den Tempel, secretaris
van het hoofdbestuur van laatstgemelden
bo(ndi
De openingsrede.;
De hoer F. S. Noordhof, voorzitter van
d» afdteehng" van den Alg. Ned. Ambt.
Bond opende om half negen de druk be
zochte vergadering- namens de besturen der
organisaties. Hij verheugde zich over de
groote opkomst, omdat de vroede vaderen
nu wel zullen gevoelen <lat de ambtenaren
gesteld zijn op een goede regeling der
rechtspositie.
De voorzitter noemde «enige voorbeel
den op, die z. i. sterk pleiten voor rege
ling der rechtspositie, niettegenstaande de
bewering van den burgemeester, dat
die regeling niet verlangd wordt, doch do
ambtenaren meer gevoelen voor ©on hoo-
ger loon.
Aan het openbaar slachthuis en de bank
van leerling, waar de raad de positie regelt,
is de toestand beter dan bij „Endegeest"
ctn gasfabriek, 't Heet, voegde de spr. hier
aan toe, dat in de commissies voor eerst
genoemde bedrijven de meer eenvoudige
burgerlijke raadsleden ziften, in de beide
laatstgenoemde de meer aristocratische
raadsleden.
Spr. memoreerde een dezer dagen aan
een verplegend ambtenaar van „Ende-
goest" gegeven ontslag, bracht ook in her
innering dat reeds in 1907 een motie-Aal-
berse werd aangenomen, de wenschelijk-
heid van een regering betoog end.
Afkeuring, sprak de voorzitter er over
uit, dat nu, hangende de actie, de/ Na
tionale» Bond van Gemeenteambtenaren
een adres aan den raad richtte.
Zes jaar hebben de ambtenaren gezwe
gen. Dit is de eeirstc stap der vereenigdse?
organisaties. Het antwoord is aan den
raad.
Van verschillende organisaties zijn sym-
patliieb e t uiging en i ngekomen
B. en Ws. bobben -een schrijven gezon
den deze vergadering niet te zullen bij
wonen.
Hierop werden nog mededeeling-en ge
daan over de sprekers. Ook de heer Van
Putton zal nog cenige woorden spieken.
Aan 't slot der vergadering zal gelegen
heid zijn iets te offeren voor de uitge
sloten sigarenmakers.
Red c:C o 11 h o f
Het' eerst vderd© het woord de heer
Colthof. Na in den vorrn van een sprookje
te hebben verteld, hoe 't in Leiden gegaan
is met de kwestie der rechtsregeling, gaf
spr. met data weer, wat er in deze was
gebeurd. Hij memoreerde, hoe hier een
principieel besluit gevallen is, hoe cr een
rapport is uitgebracht, hoe indertijd werd
meegedeeld dat het rapport was zoekge
raakt, en hoe idit naderhand weer werd
teruggevonden.
Hierop besprak de heer Cokhof de uit
lating van den burg emeester pver de rechtse
positie.
Spr. uit den wensch dat als vrucht der
studie van B. en Ws. nu eens een ontwerp
in behandeling mag komen.
Het gaat er nu maar om, wat de mate-'
rieele inhoud van die regeling moet zijn.
De hoer Coltho-f ging hier in den breedei
op in. De verordening behoort in haar
werkingssfeer zoo breed mogelijk te zijn.
Dikwijls worden daar groepen uitgesloten
n.l. politie, brandweer jen personeel van
gestichten. Met den meesten nadruk pleit
spr. er voor ook die groepen op te nemen,-
memo roerend het door den voorzitter ge
noemde ontslag.
Verder betoogt spr. de noodzakelijkheid,
dat dc superieuren met de besturen der or
ganisaties zullen onderhandelen in verschik
lende zaken, b.v. regeling van loon, ar
beidsduur en verloftijd. Zoodra een rege
ling aan de orde komt, zullen de organisa
ties al haar krachten moeten inspannen.-
Ook de kwestie van het buitengewoon ver
lof, voor 't bijwonen van congressen, etc.j-
moet worden geregeld. Dit is reeds in som
mige verordeningen het geval.
De noodzakelijkheid van de verordening
toonde spr. nogmaals aan met. te wijzen
op de dikwijls heerschende willekeur. Waar
hier ter stede in sommige gevallen iets
goed mag zijn, daar heeft men niet den ge-
ringsten waarborg. De kwestie van het
wachtgeld werd eveneens onder de oogen
gezien en daarop de rechteloosheid in ge
vallen van conflicten. Redenen buiten het
dienstverband hebben dikwijls ontslag ten
gevolge gehad.
Dc heer Colthof pleit voor de instel-*
ling van een instituut, dat waarborgt de
goede uitvoering der bepalingen n.l. een
scheidsgerecht, welks uitspraak bindend
moet zijn. Daarover was indertijd ook dr.
Ivuyper, toen hij een wetsontwerp voor
stelde, een ontwerp, dat bij den grooten
stapel van onafgewerkte wetten van het
ministerie-Kuyper ging. Spreker pleitte
er voor om de organisatie zoo weinig
mogelijk te versnipperen, zoo weinig moge
lijk te veideelen in groepen. Eén groote
organisatie voor het geh-eele land, voor alle
ambtenaien is noodzakelijk, daar moet 't
heen. Blijft t rouwe en plichtgetrouwe amb
tenaren, doch tracht als vrije burgers van
den staat door strijd uw rechten te ver
krijgen, aldus eindigde de heer Colthof.
Rede-Van den Tempel.
De heer G. C. van den Tempel begon
met er op te wijzen, dat de Raden dik
wijls verder gaan dan B. en Ws. willen.
Mot verschillende voorbeelden toonde de
spr. dit aan. De ambtenaren moeten cr
bij zijn, want anders moeten er direct wij
zigingen komen, zooals hier met de ge
meente-werklieden. Die verordening van
1G05 is de slechtste uit het geheele land.
Hoe is 't mogelijk vraagt spr. dat in
Arnhem wel een maximale dag van 9 uur
kan en in Leiden niet. Ook de locnbetaling
bij ziekte wordt genoemd, cvenzoo de kwes-.
der vrije dagen.
Sinds de oprichting van den Bond is
vooral gewerkt voor de invoering van drie-
ploegenstelsel en met veel succes. Dit
toont de nood-zakelijkheid van één giootc
organisatie. Waarom kunnen in Arnhem
en Zaandam wel verbeteringen komen en
in Leiden niet? Dat komt omdat er sociaal
democratische raadsleden zijn gekomen.
Dan zijn ook andere raadsleden meer ge
neigd eens iets te doen.
Spr. wekt op om eens wat frisch, rood
bloed in den Raad te brengen. Wil dc
Raad -daar iets tegen doen, dan moet hij
komen met ©en goede regeling der rechts-:
positie van ambtenaren en goede wijzigin--
gen voor de werklieden.
De commissie voor de geschillen kan.
men wel oprollen, er moet e$j^ scheids
gerecht komen; aan hét advies storen B.
^n Ws. zich to£h niet. Dat leggen ze naast
>zich neer.
s- Inzake het scheidsgerecht sluit spr, zich
^geheel aan bij den. heer CoLthof.
I Spr. spoort de ambtenaren en werklie
den aan te blijven strijden, dan zullen ze
succes hebben.
Rede-Van PuTten,
De heer Van Putten, voorzitter van den
Politiebond, bepleitte een rechtsregeling
voor de politie. Als er ©en categorie is,
die daarop aanspraak heeft, dan is het de
politie. De burgemeester is daar 't hoofd
en heeft alle recht alleen. Spr. en zooveel
anderen hebben aan dén lijve gevoeld het
rechtelooze van hun positie. Met bewijs
zen zou hij dit kunnen staven.
Er moge eenig verschil zijn met andere
ambtenaren, doch niemand meer dan poli
tiebeambten hebben behoefte aan een
rechtsregeling. Wordt er nu voor de amb
tenaren iets gedaan, dan blijft de politie
er buiten. Een commissie voor advies is er
in andere plaatsen, al geven die adviezen
niets. De politie wenscht-oölc scheidsge
recht, doch zelfs hier wil men nog genoe
gen nemen met zoo'n commissie. Aanstel;
ling en ontslag is aan den burgemeester
en is een agent met ontslag gestraft, dan
kan hij nergens meer terecht. Waar de po
litie hier gevoelt haar rechteloosheid, daar
heeft ze gemeend op dezen avond getui
genis te moeten afleggen.
Met voorbeelden wees spr. op de straf--
fen aan agenten toebedeeld. Spr. bracht
hierop in herinnering, dat bij den burge
meester ontboden zijn de onderteekenaars
van het salaris-adres, maar ook de drie,
agenten, die eens op de publieke tribune
naar de discussies waren gaan luisteren.
Wat daar gezegd is, blijft geheim, want
ongetwijfeld is op grond der instructie
geheimhouding opgelegd.
?De heer Van Putten eindigt met een
krachtigen oproep voor 't in het leven
roepen van een rechtsregeling- voor de po
litie.
Alle di ie de sprekers verwierven luid
applaus.
S I o f w o o r d.
Van hef debat werd geen gebruik ge
maakt, waarop de voorzitter zijn bevreem
ding uitspiak dat dé leiders van den Na-
tionalen Bond zich niet nader verklaarden
over hun adres.
De heet W. M. van Appel, voorzitter van
de Lcidsche PoIiti-cWreeniging, moet er
zijn spijt over uitdrukken, dat de tweede
spreker de politiek er in heeft geliaald.
Die zou buiten beschouwing blijven. Met
de strekking dezer vergadering is „D. E.
S." 't eens, doch ze wenscht niet geacht
te worden ^ich bij die woorden aan te
sluiten.
De heer Van den Tempel zegt', niet te
hebben geweten, dat de politiek buiten be
schouwing zou blijven, doch hij consta
teerde slechts feiten. Bovendien moet men
niet bang zijn zich aan koud water te
branden. Dat waren de gemeente-werklie
den ook,- doch ze zijn daar over heen. De
politie moet ook dien kant op. Reeds gaat
't die lichting uit, getuige 'tfeit, dat 'n agent
in Amsterdam een busje op de tafel zette,
al is hij hiervoor ook gestraft, voor steun-
penningen voor de uitgesloten sigarenma
kers.
Dc heer Van Putten wees er nog op, dat
in de motie de politieagenten niet genoemd
zijn.
Dal is met opzet geschied, omdat hun po
sitie slechts verbeterd kan worden door wij
ziging van het betreffende artikel in de
Gemeentewet. Deze motie beveelt spr. sterk
aan.
Na nog een korf woord van den voor
zitter wordt onder krachtig applaus met
algemeene stemmen de volgende motie
aangenomen.
i Motie.
;,De openbare vergadering, uitgeschre
ven door de besturen der Afd. Leiden van
den Algemeenen Nedetl. Ambtenaarsbond,
der Afd. Leiden van den Bond van Ne-derl.
Gemeentewerklieden en der Vereeniging
van Bezoldigde Agenten van Politie, „D,
E. S." te Leiden, en gehouden in cle groote
zaal van het Nut (Steenschuur), op Donders
dag, den 20 Maart 1913;
gehoord de sprekers over het onderwerp,
getiteld: „Rechtspositie van Ambtenaren",
spreekt als haar overtuiging uit
„dat de spoedige indiening eener ont-
■„werp-verordening, houdende regeling der
„rechtspositie van de ambtenaren in dienst
„der gemeente Leiden, ten zeerste ge-
wenscht moet worden geacht, en dat de
„de wijziging van de betrekkelijke veror
dening voor de gemeente-werklieden te-
„vens zal worden voorbereid,"
besluit deze motie ter kennis te brengen
van de bevoegde autoriteiten, en gaat over
tot de orde van den dag."
Hierop werd de vergadering gesloten.
Het "bestuur der oenlralc R.-K. kics-ver-
'eeniging in het district IlaarJ emmer moer
heeft, zoo meldt de „N. Haarl. -Ct-", t©
Hoofddorp een vergadering gehouden, waarin
de Kameroandidatuur op ernstige wijze werd
besproken. Onder de ingekomen stukken wa
ren niet minder dan zes verzoekschriften
van kiezers uit Heemstede, Bennebroek, Lisso
en Hillegom, waarin een tweehonderdtal kie
zers van allen stand en rang het bestuur
vroeg ook een eventueel o candidatuur van
den heer Balvers uit Hillegom te willen
bespreken. Het oentraal-bostuur heeft hieraan
voldaan, en deze candidatuur werd nadat
de heer B. zioh had verwijderd uitvoerig
besproken, waarbij door een dor loden werd
voorgesteld vóór de definitieve candidaat-
stelling beide „oandidaten voor do candida
tuur" in de verschillende lokale kicsvcreeni-
gingen te doen optreden. Algemeen werd
dit echter geacht meer oen zaak to zijn,
dia kI'o locale kiesvereenigiugen zelf aan
gaat. Ton slotte meende eehter do groote
meerderheid van liet bestuur, dat het toch
wel een candidaat aa.n dc locale Idesvereeni-
gingen mocht aanbevelen, hoewel het regle
ment hiervan niet spreekt. Als zoodanig zal
nu do heer Van Wichcn worden aanbevolen,
wat echter de vrijheid der lokaio kiesvor-
oenigingen om met een anderen candidaat op
do wijze, dio do statuten aangeven to komen,
volstrekt niet uitsluit.
Alle Vrijzinnige fractien in het district
Zutphen hebben thans den hoer F. Lieftinck^
to Haarlem, definitief candidaat gesteld.
Do oentrale antirevolutaonnaire kies vereeni
ging in hot district Zuidhorn heeft den hoe*
A. Zijlstra, hoofdredacteur der „N. Prov«
Grcn. Crt." candidaat gesteld. De heer Ziji<
stra heeft deze candidatuur aanvaard.
Ondanks do tegenspraak van de „Rotterd."'
wordt in do „N. R. Ct." de juistheid van
het bericht, dat ds. HogerzeiJ to Vlisein«
gen voor een voorloopige candidatuur ia
hot district Brielle bedankt beeft, uit df
best© bron gehandhaafd.
Do door do R.-K. kic3vereeniging „Rcolil
voor Allen" te Nijmegen opgemaakte vóór-
loopige lijst van oandidaten voor het district
Nijmegen bevat alleen den naam van jhr>
mr. O. van Nispen tot Sevonaer.
Prof. dr. B. D. Eerdmans, to Leiden, heeft
aan de Utreclitscho Kiczersveroeniging ba-
richt, dat hij voor een eventueel® Candida*
tuur niet in aanmerking wenscht te komen*
Do anti rev. kiesvoroenigang „Nederland en
Oranje" to Naaldwijk heeft in het distriot
Lcosduincn met algemeen© stemmen den hoe*
A. Brummelkamp wederom voorloopig can
didaat gesteld.
Do Vrijz.-Dem. Kiesverooniging te "Win
schoten heeft definitief candidaat gesteld
voor do Tweede Kamer den heer dr. D«
Bos, aftredend lid.
Naar „Do Maasb." verneemt, zal de vrij
zinnige conoentratie in het district Znandau*
candidaat stellen mr. J. Limburg (v.-d-L
lid van do Tweede Kamer voor liet district
Schoterland en lid van Ged. Staten van
Zuid-IIolland.
De vrijzinnige kiesvereeniging te Wolvegai
heeft prof. F. Kohnstam, te Agsterdam,
candidaat gesteld in het district Weststel*
ling werf.
Jblcu afgevaardigde iu de klcui*
Ia de Temps" lezen wij de volgende,
niet onvermakelijk© geschiedenis: Dezer
dagen ontmoette de Fransche afgevaardig
de Albert Gallot te Parijs een vroegere
vriendin, die hem toesprak. Weldra ontr»
stond een woordentwist, en de dame, niet»
zeer verlegen uitgevallen, begon haar g©*
wezen vriend uit te schelden en sloeg hem
met haar parapluie op het hoofd. Daal' dit
lioofd gedekt was door den vormei ij ken*
deftigen hoogen hoed, rolde dit blinkende
maar ecnigszins onvast staande hoofddek-i
sel in de goot, zoodat de heer Gallot
blootshoofd het hazenpad moest kiezen en
in een huurautomobiel springen, die op
<zijn wenken was komen aanrijden. Tntus-
sohen raapte zijn aanvalster den hoed op
en vertelde aan do toegeloopen memgto
haar lijdensgeschiedenis. Zij was een tijd
lang de vriendin geweest van den afge
vaardigde, die haar allerlei beloften g©«
daan bad, zonder ze na te komen en haaaJ
ten slotte in den steek Het, waarom zij zioh!
gelukkig achtte hem bovenvermelde af
straffing te hebben kunnen geven.
Tentoonstelling; van dc afd. Leiden
van de Hederlaiidgchc Vereeniging
Schoonheid In opvoeding ca
Oodcrv» ijs-
Wanneer go uw huis gaat inrichten, ge
heel of gedeeltelijk, dan gaat ge naar den
winkel en koopt daar wat u aardig en ge
rieflijk toeschijnt. Ge koopt meubelen en
gordijnen, huishoudelijk© artikelen en di
verse voorwerpen, die uw woning moeten
versieren en daaraan een intiem, knus
karakter moeten geven. Is alles daar op
gesteld, dan vindt ge den eenen wand wat
kaal, naast de deur is nog juist zoo'n
hoekje om iets op te hangen, en daar bij
den schoorsteen zoudt ge zoo graag een
etagcretje zien. En weer is uw ga!ng naar
uw leveranciers, weer koopt ge zoo een en
ander, 't Moest wel zuinig-dn, want als
altijd en overal ook uw begrooting was
overschreden, doch als bet dan maar wat
gelijkt, dan kan het wel. In een hoek dan
nog een goedkoope zuil met een bloempot
met helkleurige bloemfiguren er op gebak
ken, onder den schoorsteen een sohrilkleu-
rig haardschermpje en... alles is gereed.
Ge gevoelt u ècht-thui3 in die, door u zelf
geschapen omgeving en vol trots bekijkt
g© al di© snufjes, die g© zooai bij elkaar
hebt weten t© halen. Gij hebt u in meer
dere of minder© mate de knusse omgeving
geschapen van de echt-burgerlijk© kamer,
waarvan het model t© zien i© op de ten
toonstelling, die thans de afdeeling Leiden
van de Nederl. Vereeniging „Schoonheid
in Opvoeding en Onderwijs" organiseert
in het lokaal van do Leidsche Kunstver-
©eniging aan de Langebrug hoek Steen-
■chuur..
Met de organisatie van deze tentoon-
Btelling heeft d© hiervoor genoemde afdee
ling allen di© gevoelen voor ware kunst,
,voor schoonheid, een grooten dienst bewe
zen.
Want denk niet dat alleen de meer een-
ivoudigen zich schuldig maken aan over
treding van d© eerste geboden van goeden
smaak, van aesthetiek. O, neen! Dat
kwaad is verder verbreid dan men wel
denkt.
Wij, journalisten, komen dag in, dag uit
in zeer verschillende omgeving, en hebben
dus zeer ruime gelegenheid hieromtrent
ervaring op te doen.
Zoowel in het rijk ingerichte salon, als
in de met zorg bewaakte pronkkamer van
de meer eenvöucligen vindt men de meest
leelijke en wanstaltig© voorwerpen. Het
ontbreken van dc meest elementaire be
grippen van schoonheidszin komt overal
voor.
Gelukkig is er kentering merkbaar. Dat
kunnen w© dagelijks om ons heen bemer
ken. Daarom vooral is het een zoo gunstige
tijd om een tentoonstelling als de hier
genoemde te houden. Er is een verlangen
merkbaar naar eenvoud, naar rust bij de
inrichting en versiering der woningen. An
ders is niet te verklaren het steeds meer
ingang vindend gebruik van de smaakvolle
eiken stijlmeubelen. Meer en meer ver
dwijnen de sterk contrasteerend© kleuren
en worden gezocht harmonieërende tinten,
die een rustig geheel geven, waarin niet
een of ander onderdeel de aandacht vraagt
boven het omringende. Het rustige leven
van voorheen werd geleefd in een druk-
aandoende omgeving, de tegenstelling zul
len we thans krijgen: na gejaagden, druk
ken arbeid wacht de kalme rust van den
huiseliiken haard.
Maar, hoe verleidelijk het is, over dit
onderwerp te blijven doorpraten mis
schien vinden we aan het slot nog ©ven ge
legenheid er op terug te komen w© moe
ten thans terugkeeren tot de tentoonstel
ling en ii daarover een en ander meedee-
ïen. Dan hopen we, zoozeer uw aanda-ht
te hebben opgewekt, dat ge moogt beslui
ten een wandeling te ondernemen naar de
Langebrug, bij het Steenschuur, en zelf de
geheele collectie, waarmee wij u his*
slechts ten deele in kennis kunnen 9tclleo,
te gaan zien. Onder de deskundige leiding
van de dames en heeren, di© zich daarvoor
beschikbaar hebben gesteld, kunt u alle©
bezichtigen en overtuigd zult g© de ten
toonstelling verlaten, met het ernstige
voornemen langzamerhand goed te maken,
wat in den loop der jaren bedorven ie.
Uw Paaschdagen kunt ge niet beter be
steden 1
Op de tentoonstelling willen we u eerst
voeren naar den hoek van de zaal, recht©
van den ingang, die ingenomen wordt door
'een tweetal kamertjes. Daar ligt de kern
van de tentoonstelling. Wat elders met
tal van voorbeelden wordt gedemon
streerd, doet men hier den bezoeker sterk
gevoelen.
Naast de knus-burgerlijke kamer, waar
van we hiervoor een model gaven, met al
de prulletjes: een klein tafeltje met. pot en
iimitatieplant, stoelen met ongemotiveerde
leuning versiering, de slechts denkbare
dingen om te gaan uitrusten een-scherm
pje met een in kraaltjes uitgevoerd pa
troon, een leelijke zwarte zuil met gedraai
de» poot, waarop een met porseleinscherven
en spilegelglas ingelegde bloempot, een
schoorsteenmantel met de meest alledaag-
sche, daarom evenwel lang niet fraaie ver
siering. Voor de ramen de veelgeziene vi
trage met bloemen, grof en leelijk. Aan de
wanden étageretje, wandborden, en spreu
ken. Maar de spreuken hier zijn niet over
het thuis tikkende klokje of van den gouden
eigen haard, de gelegenheid is aangegrepen
om goede wenken te geven en de aandach
tige toeschouwer leest daar: „De versiering
mag het praotisch gebrujik niet in den weg
sta,an" en „Vermijd bij vlakversiering zelfs
den schijn van relief." Dat zijn ten minste
al een paar nuttige wenken.
Daarnaast een andere kamer, waar de
eenvoud u3t alles den toeschouwer tegen-
straait: uit de goed geconstrueerde eiken
zuil, dito koperen gaslamp, de eenvoudige
omlijsting van planten en spiegel, de meu
belen, de prettig aandoende gordijntjes.
Kortom uit alles blijkt duidelijk, dat de
schoonheid wint, wanneer de overvloed van
versiering vermeden wordt. Vergelijk dan
eens met elkaar het zacht kleurige, in tin
ten harmonieërend karpet hier met het ge
bloemde zeiltje in het vertrekje er naast 1
Welke zijn cle fouten, waarop ieder, di©
zijn omgeving een aan aesthetische eischen
beantwoordende versiering wil geven, bij
het koopen moet letten'? Het zijn er drie:
materiaalfouten, constructiefouten en ver-
sieringsfouten.
Links \*an den ingang zijn drie tafels met
een zoo groofce hoeveelheid voorbeelden, dat
het voldoende is om te overtuigen.
Het materiaal toch moet zoo worden gc-
briukt, dat het aan de bestemming er van
beantwoordt. Het blik is er niet om antiek©
tegels van te maken, evenmin is porselein
aangewezen om daarvan schoentjes met
strikjes te fabriceeren of bloembakjes, die
houtwerk imiteer en. Wie hout gebruikt,
kan dat met spijkertjes hechten, maar de
handigste knutselaar kan geen porseleinen
staafjes tegen een dito plaatje spijkeren.
Zoo een, op die wijze gemaakt blocmbakje
is chis iets onwaars, iets ongerijmds. Heel
moeilijke knutselwerkjes kan een handige
baas ten uitvoer brengen, doch dan is niet
zoo heel dikwijls iets verkregen, dat ook
kunst mag heeten.
Het Workumer-aardewerk, dat Friesch
houtsnijwerk moet voorstellen, is to veroor
deel en alken reeds jjuit' ©en oogpunt van
onjuist gebruik van materiaal.
En dan d© constructic-foutcn! Zc zijn le
gioUit naast© pmgeving zult u er mis
schien zelf wel weten. Koffiekoppen mot
gekartelden rand, drink ©ens zonder mor
sen binocles gebruikt als inktstelletjes
of peper- en zoutstrooier, herten of vogels,
die als inktstel dienst moeten doen of jrevoil-
vers, die slechts dienen voor liet opbergen
van potlood en penhouder, honden of vogels,
gebruikt als kandelaars, tabakspotten ge
maakt van in aardewerk geïmiboerdon boom
stam, enz., enz. En dan vooral niet t© ver
geten de gl aspapiertjes, die glas in lood
moeten voorstellen of do op papier nage
bootste jalouzieën, behangsels met tegels- of
hout imitatieAlles bestemd om op bedrieg
lijke wijze in meerdere of minders mate een
idee van welstand te geven, die er niet is.
De zucht, om meer to schijnen, dan men
is, voert juist meestal tot het koopen van.
die zaken, die aan d© hiervoor genoemde
gebreken lijden en daardoor tot ontsiering der
woning. Met zooveel eenvoudiger voorwer
pen schept men juist meestal een fraai© om
geving. De goed© modellen zijn daar om
het bewijs te leveren.
Het derde gebrek ds dc versidringsfout.
Do brutaliteit grenst ook liicr aan 't onge
looflijke. D© versiering wordt dikwijls zon
der eenig verband met het voorwerp, ge
heel onjuist aangebracht. De voorbeelden zijn
weer in overvloed daar, om dit te bewijzen.
Maar naast al deze, den schoonheidszin
geweld aandoende! voorwerpen, ziet men
hier ook heel veel moois. Onze ruimte ge
doogt niet ook dat nog eens meer breed
voerig te behandelen. Met een opsomming
moeten we ons f.evredcn stellen. Zoo zijn
er mcoi-geconstrueerde, eenvoudige lampen
van do firma Crcyghton, meubelen vau do
heeren Lancel en Kenbeek uit Leiden ©n
Huizinga uit Groningen. Hier ziet men
nog als frappant© tegenstelling ©en, geluk
kig meer en meer in onbruik komende, mu
ziekstandaard met gedraaide spijltjes 'en een
dergelijk modern, in eiken uitgevoerd meu
belstuk. De firma Van Rcssum. du Chattel
exposeert zilverwerk, naast elkaar goede en
slechte constructie. Een heel mooie, door
eenvoud stemmig© avondmaalskan is er van
Van Kamphof uit Zwolle. Dan zijn er nog
in goede kleurenliarnionie uitgevoerde matten
van Eernewoude, rictvlechtwerk (huiswerk)
van de Rijks-rietvlechtschcol te Noordwold^
let vooral op de mandjes in goede ©n'
slechte constructie, b.v. aangespijkerde beng*
sel koperwerk "uit d© ateliers CuprenaJ
t© 's-Gravenhage, vlecht- cn leerwerk en(
handwerken van de Nieuw© Schoolvereeni*
ging, mej. Geertruid do Graeff, te 's-Gra^
venhage, en miej. Anna Heiray. Verder noflj
Bataksch. vlechtwerk van mevrouw Westen*
berg en do collectie vlecht-, koper- en batik-
wr©rk, afgestaan door Boeatan. 0, daar i4
heel veel moois, dat goed het contrast doefl
gevoelen.
Een mcoi patroon is b.v. in het damast!
van de firma Van Dissel uit Eindhoven. Op,
een keurig gedekt© tafel prijkt het fraaua
kristal, dat een stadgenoot© voor dit dool
bereidwillig ,afstond.
Niet onvermeld mag ook blijven, dat de!
heer Balgoy geheel belangloos voor een ver»
siering van do zaal met planten zorg droeg.)
Afzonderlijk wijlen we vermelden, dat dé
firma Binnendijk te Leiden zich uitstekend)
hoeft gekweten van do verzorging der af*
deeling plaat- en boekwerk. Bij liet laatstq
hielp do heer Van Dislioeok, die bereid wil*
lig do collectie fraai© boekbanden, er zijn;
er buitengewoon mooio onder, welke tc Brus
sel geëxposeerd is geweest, afstond. Op
gebied van plaatwerk kemt hier wel sterk
het verschil to voorschijn. Hier blijkt al heel/
duidelijk, dat duur nog niet mooi is. EenJ
uit do hand gekleurd© foto is duur, echteij
lang niet fraai, leelijk zelfs veelal en mceij
't afleggen teg©n ©en goedkoopo reproduc
tie of niet-dure ets. Om in do afdeeling}
wansmaak zoo uitgebreid mogelijk t© zijn,-
zijn niet alleen hier tor stede pogingen in)
't werk gesteld ter com pie tee ring, ook elders.»
Zoo (rondgaande zult u veel leeren, heel,
graag spraken we langer over dit onder*
werp, doch er zijn gTenzen. Daarom ook
kunnen w© ons eigen, hiorvoor uitgedrukt
verlangen niet bevredigen.
D© eersbo dagen zijn uitstekend gcslaagdl
en menigeen, dio kwam met vooropgezette}
opinies togen het doel der tentoonstelling}
is, begrijpelijk zeer ten genoegen van do orgaji
nisatoren, volkomen overtuigd heengegaan^
Dat do praktijk do gevolgen moge doen}
aanschouwen van het hier gepropageerde bei*
ginselNi©t rusten vóórdat Schoonheid
haar van nature toekomend© plaats naast
het Goede en Ware zal hebben ingenomen)
in onzen Godsdienst, in onzo Kunsten ei^
Wetenschappen, in onzo Nijverheid, in onaii
Woning, in onze Maatschappij, in opté
zelve
L. Pt W*
