Tabaksverbruik in Engeland.
De uitvinder van de schrijfmachine.
schuld, omdat ik je heb aangeraden in je
■tuk te veranderen."
„Het was toch gevallen". Hij snikte het
uit, liet zich streelen als een klein kind.
Bit gaf hem troost. Hij merkte het niet,
dat tijdens de tweede, derde, vierde acte
'het publiek met zajn werk spotte. Hij leef
de in een andere wereld.
Zachtjes kuste ze hem zijn voorhoofd.
„En toch zul je nog eens een stuk schrij-
■Jeen, waarmee je de wereld zult veroveren.
Weecr opnieuw aan het werk, mijn liefste,
mijn jongen,"
Het scherm zonk eindelijk. Niemand be
tuigde bijval. Alleen boven ergens klapten
een paar handen fanatiek.
Hij lag in de armen van zijn meisje, dat
hem zachtjes troostte,...
De Londenscète correspondent van „De
Telegraaf" echrijft:
Lord Palmers ton, de vroeger zoo alom
gekende Engelsche staatsman, noemde
„beer and bakky" (bier en tabak) „the
bane" (het verderf) zijner landgenooten.
Wmt sou hij don thana wel zeggen van het
eindt veel grooter geworden gebruik dier
{beide genotmiddelen hier te laaide? Wan-
heeap hij die opmerking maakte, is mij niet
3t»kend Hij stierf in 1865, 80 jaar oud. Hij
«lacht celf te houden van een goede sigaar
jan een goed gUt wijn. Zeer waarschijnlijk
bond hij op rijn ouden dag daarin een ver-
jöerf voor anderen. Laten wij aannemen,
Hat kaj dat telde in 1861. Sn naar ik er-
hÈms vind vermeld, werd er dat jaar hier
j|e lande door heel de bevolking 12,740,502
KjG. tabak verbruikt, net een half kilo
per hoofd En verleden jaar va» het totale
(terbruik daarvan in dit Rijk 43,075,553
(KXL, bijna eea kilo per hoofd van de be-
jvoüdng. Het bierverbrufe vermeerderde
jpok beduidend En zou nu Palmers ton zajn
ïandgenooten tegenwoordig heelemaal ver-
«dorven vinden t
Kom, kom. John Buil weet beter. Maar
„bakky" houdt hij erg veel. Daar gaat
biets van af. Hier houdt men ons, Hollan
dera, voor hartstochtelijke rookers, „To
rinoke at a Dutchman" staat gelijk met
_rooken als een baviaan". Dat verstaan
seusch de zonen van John Buil ook. Zijn
iochters doen dat ook meer en meer. En
dat werd hun geleerd door sir Walter Ra
leigh, den ridderlijken hoveling van
Queen Bess.
Ik heb een oud boekje, dat heel aardig
le geschiedenis vertelt van sir Walter's
leven en zijn tijd Het is versierd met even
aardige illustratiesEn op één daarvan
tbaai Raleigh voor het eerst hier te lande
aan het Hof te rooken uit een lange, hou
ten pijp. "Vlak tegenover hem rit koningin
Elizabeth op haar troon daar heel genoeg
lijk naar "te kijken. Aanzienlijke heeren
slaan den ridderlijken rooker ook aandach
tig gade. Zij schijnen trek naar een trekje
te hebben. Maar één der twee deftige hof
dames kijkt heel zuur en houdt een zak
doek voor den mond, terwijl sir Walter
dikke rookwolken uit rijn pijp en mond
blaast.
Hij voerde hier te lande dat genoegen in
en liet, tegen het einde der zestiende eeuw,
de eerste tabak naar Engeland brengen.
Et werd een aardige anekdote van ver
teld. Zijn bediende zag hem voor de eerste
maal in zijn studeervertrek een pijp roo
ken, net toen hij rijn meester een glas bier
kwam brengen. Verschrikt rook uit zijn
mond ziende komen, wierp hij air Walter
het bier in zijn gezioht, rende daarop naar
beneden en vertelde angstig al den huis-
genooten, dat rijn meester in brand stond
en els men hem niet gauw ging blusschen,
ftog slechts rijn asch zou vinden.
Sir Waltér rookte dus toen een slechte
WP-
Zijn nieuw genoegen vond echter hier te
laaide dra navolging, ook aan het Hof. En
tn het begin der zeventiende eeuw was het
rooken in hooge Engelsche kringen al zoo
algemeen géwordén, dat koning Jacobus I,
fiarikaaiomatsn in de
Een pïaotische nieuwigheid, is sedert
jeenigen tijd te Londen ingevoerd, nl. melk-
ftutomaten, welke het publiek aldoor in, de
die zijn pei* beter dan zijn sohepter wist
te hanteer en, het in 1604, toen hij pas een
jaar op den Engelschen troon zat, noodig
oordeelde, er een kras schotschrift je tegen
te schrijven. Hij noemde dat ,,A counter
blast to-t tobacco" (ees krachtig antwoord
aan tabak). En dat was^wis niet malsch.
Hier zijn een paar aanhalingen daaruit:
„Tabak is een tak der zonde van dron
kenschap, die de wortel van alle zonde is".
(Koning Jacobus hield zelf veel van een
glas).
„Het is niet alleen een groot e ij delheid,
maar tevens een erge verachting yan Gods
goede gaven, de zoetheid van 's menschen
adem moedwillig door dien stinkenden rook
te bederven."
„Het rooken is een gewoonte, afschuwe
lijk voor het oog, ergerlijk voor den neus,
nadeelig voor de hersenen, gevaarlijk voor
de longen. En de zwarte (sic!), stinkende
damp daarvan gelijkt het meest op den af-
uchuweldjken damp van een bodemloozen
put."
Dat schikt nogal.
Maar ziet, Koning Jacobus kreeg den
Engelschen troon met een berooide schat
kist er bij. En hij redde rich uit dien brand
door de verbranding van tabak, waarop hij
een zware belasting legde. Dat geld stonk
niet. Het rooken zijner onderdanen bracht
hem een lief sommetje in zijn schatkist. En
sinds dien is dat gebleven een der kurken,
waarop de Engelsche Staat drijft. Deze
trekt jaarlijks een inkomen van ruim
200,000,000 Hollandsche guldens uit de ta
baksbelasting.
Maar het tabaksverbruik vermindert
daarom niet. De Engelschen gaan door al
dapperder te rooken, zooals u weet voor^
namelijk uit een pijp. Daar is hier ieder
een het heertje mee. De Cityman rookt
evengoed uit een pijp als een opperman.
En rij doen het allemaal op straat. Een
hooge dop op het hoofd en een houten
pijp zonder dop in den mond gaan hier
heel goed samen. Maar in deftige café's
en restaurants is het verboden uit een pijp
te rooken. Dat staat op den muur.
De rookende Engelschman brengt niet
alleen den Staat een hooge schatting op,
ook den fabrikanten en handelaars van dat
genotmiddel. De heele tabakshand el iB hier
het monopolie van enkele groote Maat
schappijen, die krasse winsten maken; one
sixpence voor een tamelijk goede sigaar,
straten -van Londen.
gelegenheid stellen een glas. goede, vers oho
melk te erlangen.
twee rijksdaalders voor een pond schappe
lijke tabak laten betalen. Niet lang geleden
stierf een Engelsche tabaksfabrikant, een
zekere heer Wills, die rijn erven een ver
mogen van ongeveer f25,000,000 naliet. Al
lemaal aan tabak verdiend
Ik vertelde-boven, hoeveel daarvan ver
leden hier te lande werd verbruikt. Daar
betaalde de rookende gemeenschap van
John Buil ƒ368,892,516 voor. En van deze
kapitale som streek mr. Buli's Staat maar
eventjes f20S,120,320 op. De tabaksbelas
ting is haast even hoog als de inkomsten
van de posterij. En zij is net genoeg tot
betaling der jaarlijksche rente van John
Buli's- nationale schuld, die reusachtig is.
De rookers bewijzen dus door hun genot
den Engelschen Staat een grooten dienst.
En met alle respect voor koning Jacobus,
of rijn nagedachtenis, is het rooken toch
een aardig genot. En openhartig belijd ik
mijn „zonde", tijdens het schrijven van dit
opstel drie pijpen tabak te hebben gerookt.
En nu ga ik een Hollandsche sigaar aan
steken, om dezen brief te posten.
Doe ik daaraan kwaad?
"Voor eenige dagen is in de Vereenigde
Staten overleden James Hammond, de
uitvinder van de schrijfmachine, en presi
dent-commissaris van de „Hammond,
Typewriter Company". Hammond heeft
een veelbewogen leven gehad. Hij was
theoloog, journalist, stenograaf, en einde
lijk werd hij de uitvinder van de schrijf
machine.
Aan de New-York Financier" ontlee-
nen wij de volgende bijzonderheden om
trent het leven van den grooten man. Hij
is van afkomst Puritein, en beeft een har
de jeugd gehad. Gebeuren den 2östen April
1830, behaalde hij in 1861 zijn graad aan
de Universiteit van Vermont. Tot rijn atu-
dievrieaiden behoorden de bekende latere
uitvinders Morse en Clark.
Steeds voelt hij rich bijzonder aange
trokken door de stenografie. Spoedig was
hij dan ook een bekwaam stenograaf. En
het gevolg hiervan ia geweest, dat Ham
mond zich weldra op journalistiek terrein
begon te bewegen.
Zoo .weed Hammnari ooriogMwraapo*-
