Ingezonden.
Schaakrubriek van bet Schaakgezelschap ..Palamedes".
Tweed© Kamer.
Brieven ui£ Katwijk.
LI.
Een natie, die haar historie negeert, on
dermijnt langzaam maar z-ckor haar ba-
Btaan: wellicht vinden sommigen mijner
lezers deze stolling wat conservatief, vol
gons nnjn meening is zij wel oud, maar
niet minder waar. En aan deze woorden
dacht ik, toen ik mij voornam eenige reqcla
te wijden aan het beheer onzer gasfabriek.
De aandachtige lezers van deze courant
tullen zich herinneren, dat bij de onlangs
gehouden behandeling der begrooting voor
«1e zoocvcn genoemde gemeentelijke instel
ling, door een der leden werd voorgesteld
de gemeente in het vervolg den kosfcprija
van het gae voor de straatverlichting te
laten betaleD, opdat aldus de voorstel
ler niet, langer als tot heden plaats
beeft, door de gasverhruikers, als het ware
bet tekort worde voldaan. Tot goed begrip
diene, dat aan de gasfabriek thana
door de gemeente f 10 per lantaarn wordt
betaald, waarvoor de fabriek belast 13 met
do goheele bediening der straatverlichting.
Zoo oogonscbijiilijk is tegen het voorstel
weinig aan te voeren en ia het niet meer
clan billijk, dat de gemeente den kostprijs
betaalt, terwijl do kosten voor bediening,
rente en afeehrijving èveneens uit de ge
meentekas worden vergoed. Ik zeg, zoo bij
eersten oogopslag is tegen dit voorstel
niets aan te voeren, doch naar men mij
van wclingewijde zijde mededeelt, is daar
alles tegen 1 Ging men hiertoe over, dan
brak men met do geschiedenis, want ook
de gasfabriek beeft een historie, eon wor
dingsgeschiedenis, Vóórdat de gemeente
raad tot de stichting en in eigen exploito-
tie-nemiDg der tegenwoordige fabriek be-
fcloot, was een concessie-aanvrage aanhan
gig geweest, en zeer zeker een ernstige
«tanvrage: Combinatie van een destijds
goed bekend staand gasman (thans overle
den) met een der eerste bankiersfirma's
\an Nederland. Dat deze concessie niet is
verleend, was een gevolg hiervan dat men
bet over haar duur niet eens kon worden,
€>s vok niet over hot bedrag der overname
door de gemeente n& afloop van bet con
cessie-tijdperk, Betrekkelijk dus voor de
«xploitatio der fabriek als zoodanig geen
onoverkomelijke bezwaren. E11 nu luidde
een der concessie-voorwaarden, dat dc ge
meente haar straatverlichting, inclueief
bediening enz. kreeg ad f 10; tegen deze
gunstige bepaling voor de gemeente, had
den de aanvragers niet de minste bezwa
ren I Toen na beëindiging der besprekin
gen en onderhandelingen o\cr de conees-
*M>aanvrage, do Raad met algemeene
•temmen op één na tot stichting en eigen-
exploitatie cener stcenkolen-gaefabriek
besloot, werd aan de hand der overgelegde
berekeningen tevens aangenomen, dat de
gemeente voor de straatverlichting dan ook
niet meer dan f 10 per lantaarn had te
vergoeden. Is dit 7.00 en ik heb gcon reden
om aan de betrouwbaarheid mijner inlich
tingen te twijfelen, dan staat ook vast, dab
Sn ieder geval gedurende laat ik het
zoo eens noemen den concessie-termijn
aan do toen vastgectelde regeling niet mag
worden getornd; heb zou zijn een breken
met een verlooohersng van de historie der
fabriek, en waar dit plaats had, zou vol
gens dc in den aanhef genoemde stelling,
de fabriek worden ondermijnd.
Maar laat ik nu nog even verder gaan.
Stel dat de Raad na "het 25-jarig bestaan
der fabriek, bosloot deze gunstig© regeling
fruiten werking te stellen cn dus de ge
meente alsdan in het vervolg den kostprijs
bad te voldoen, waardoor volgens mijn
«.egsman de uitgaven voor straatverlichting
ongeveer zouden verdubbelen, en dc winst
der fabriek met gehjk bedrag zou vermeer
deren, zou er dan iets tegen zijn, wanneer
terzelfder tijd de Raad besloot tot het hef
fen van een retributiereohtf Deze retribu
tie zou dan zoo kunnen worden gesteld,
hetgeen de gemeente meer voor de
straatverlichting moest betaleD, bij wijze
Van retributie weder in do gemeentekas
ierng kwam. Wat ik met retributie-recht
©f heffing bedoel, eischt wellicht voor som
mige lezers van mijn Brief verduidelij
king. Wanneer een particulier 'aan de
openbare straat een keldergat heeft, of m
den weg een rioolbuis legt, een trap via
duinrcep naar heb strand heeft, dan is
a-oor het genot van dat hebben of leggen
een vergoeding retributie in de ge
meentekas verschuldigd.
Nu legt do gasfabriek (wel privaat
rechtelijk eigendom der gemeente, maar
met eigen zelfstandig financieel beheer),
huizen in gemeentegrond, waarom zou nu
ook de gemeente van de fabriek voor het
#mot daarvan geen vergoeding mogen
•eischen'? Katwijk zou in deze niet de eer
ste zijn, tal van gasfabrieken, waterleidin
gen en 6lectrische bedrijven elders beta
len reeds sedert langer of korter tijd dit
«loor mij voorgestelde retributierecht. Op
deze wijze kwam er feitelijk geen ©ent
meer of minder in de gemeentekas; maar
een dergelijk recht, opgevoerd tot het be
drag der verhooging van do kosten der
•iaatverliohting t-ot den kostprijs, zou be
strijding vinden hij het Raadslid, dat voor
stelde tot betaling van de productiekosten
r-nz. door de gemeente. Hij stelt zich name
lijk, of zal zich stellen op het standpunt,
«lat de gemeente met haar monopolischo
Ledrijvcn geen winst mag behalen. Een
standpunt, dat in sommige plaatsen door
een onkel lid der vroedeobap ook wel wordt
ingenomen, maar nergens in practijk
wordt aanschouwd. Trouwens het ia een
meening van zeer verouderde dagteeke-
jiing; ook de ontwerper van de Gemeente
wet, mr. Thorbecke, huldigde deze theorie.
[Deze meende, dat de ontvangsten van gas
fabrieken, waterleidingen, enz., moesten
wrorden beschouwd als van openbare ge
meentewerken of inrichtingen, zij werden
«Taardoor onder de belastingen' gerang-
Êohikt, zoodat met de bedrijven dus geen
winst kon worden behaald. Een latere Mi-
1 nister van Binneplandsche Zaken stélde
zich in 1876 op een geheel ander stand
punt, door te kennen te gown, dat naar
zijn inzicht betalingen voor de levering van
gas en drinkwater geen belastingen waren,
gasfabrieken cn waterleidingen niet als
openbare gemeente-inrichtingen zijn tc be
schouwen, en de gemeente dun bij de stich
ting qp exploitatie dier bedrijven niet als
overheid optreedt, maar als gewoon zede
lijk lichaam.
Ook bij de wijziging der gemeentewet :n
1S09 was do tegenwoordige Regoering van
oordeel, dat bij levering van gas, enz., de
gemeente krachtens burgerrechtelijk© In
trekkingen leverigen verricht.
Is bet dus een voldongen feit, dat de
gemeentebesturen b»i dc exploitatie harer-
bedrijven winst mogen liehalen, feit is het
ook, dat geheel Nederland door van dit
recht wordt gebruik gemaakt. In de grooie
steden, waar zeer vele bedrijven van ge
meentewege worden geëxploiteerd, kan
dan ook gerust worden gezegd, dat die be
drijven de kurk zijn, waarop het gemeen
telijk budget, drijft.Het naburige Leiden
maakte in 1911 met haar gasfabriek ruim
f 140,000 winst, en niettegenstaande dat,
werd ook daar ter plaatse dit jaar boven
dien nog een retributie-verordening vast
gesteld en zal de gemeente daar dus nog
meer van dio fabriek profiteeren. "Volledig
heidshalve deel ik hierbij nog even mede,
dat in Leiden voor de straatverlichting de
kostprijs in rekening wordt, gebracht.
Waar dus overal elders het als een ver
standig beleid wordt beschouwd, dat de
gemeente van de door haar geëxploiteerde
bedrijven winst, behoorlijk winst maakt,
daar zie ik niet in, dat Katwijk hierop een
uitzondering moet maken. Bij de hooge ko-
lenmarkt en de steeds atrengo eischen, die
aan de exploitatie moeten worden gesteld,
gevoegd bij de uitgaven, die de sociale wet
geving ten behoeve van 't personeel vraagt,
geloof ik zelfs, dat het zeer onverstandig
zou zijn, indien de gemeenteraad besloot
niet tot het heffen van retributie over te
gaan, aocb daarentegen den gasprija ver
laagde. Dit zou volgens mijn besliste mee
ning niet blijk geven van wijs beleid en
wenschte ik, indien de burgerij mij aan de
groene tafel had geplaatst, niet gaarne tot
een dergelijk be&luit mede te werken.
Doch gelijk ik reeds daar straks te ken
nen gaf, geloof ik niet, dat de Raad voor
1921 wijziging kan brengen in de financiee-
le regeling der straatverlichting, zonder te
breken en dat geheel ongemotiveerd
met zijn besluit, waartoe in 1S98 tot stich
ting en eigen exploitatie ecner steenkolen-
gasfabriek wcrcl besloten.
De kwaliteit van ons gas in aanmerking
genomen, geloof ik evenmin, dat wij Kaf-
wijlters een te hoogen gasprijs betalen, in
ieder geval is het gebruik van gas zeker
veel goedkooper dan dat van petroleum,
met zijn tegenwoordig vrij hoogen prijs. Nu
ik toch over de gasfabriek schrijf, wil ik
even releveeren, dat ik onlangs ernstige
klachten hadik heb daarvan ter bevoegde
plaatso blijk gegeven en kreeg ik de me
dedeeling, dat een klein defect in de exploi
tatie een paar dagen oorzaak waa, dat er
nu wel bepaald geen gasnood kon worden
geconstateerd, doch dat in ieder geval zui
nigheid was aar.bevolen, vandaar dat er
niet al te veel druk v erd gegeven en de
toevoer wellicht hier of daar iets te wen-
svhen overliet. Thans echter schijnt er geen
krimp meer te zijn en beu ik over mijn licht
wel tevreden.
Geachte Redacteur I
Bèlecfd verzoek ik U: het on«ervoïgö!hd© in
Uw blad sis ./ingezonden'*' tc willen opne
men. i
Sinds enkele weken jeOnze stad met een
sieraad verrijkt, dat ten volle eonigc ver
melding waard is. Het geldt ditmaal geen
niéuwe*winkelpui, -maar een verbetering aan
een cud, eerwaardig gebouw onze Pili
ters kerk.
Van de Heer en steeg het godshuis nade
rend, zal ieder, die cénig gevoel voor het
Schoons heeft, getroffen worden door den
aanblik van het gerestaureerd© spits boog ven
ster met deur, vooral, -wanneer os.n zon no
straal er langs glijdt cn dc profielen ie beter
doet uitkomen. Welk een verschil mot vroa.
jger, toen een slecht in den st'ijl passen-dl
Leidscii wapen boven do deur storend werkte
cn do deurposten uit houten kokers beston
den 1 Hul cl 0 aan den bouwkundige, den heer
"WC. Mulder, die hei schoon0 geheel ont
wierp. ca e©i>0 dengenen, die het werk uit
voerden
Zouden nu Kerkvoogden er j>iefc loc tc be
wegen z'ijn meer gelegen hei I te geven ook
het inwendige to bezichtigen, zij het op
enkele dagen in de weck op vaste uren,
Jan wel gedurende den gebeden Zondag bui.
ten den dienst?
Zoo gaarne zou men, cr laugs komende,
even binnen wenschcn te treden ©an z'ijn
indruk van dc statige gewelven te verver-
sehen. Nu wijst- wol dat nare handje, zoo sma
keloos midden op de deur geplakt, naar een
viertalig opschrift tot wicn men zich t©
wenden heeft om toegang''te verkrijgen, maar
't convenieert mot iodv-r zich daarvoor gel
delijke offers te getroosten. Ecuigo toegeef
lijkheid tegenover het publiek war© niet
ongepast, wanneer men deze beschouwingen
overweegt
lo. Do oorspronkelijke bedoeling met de
stichting <lcr Picicro. cn ook der Iioog-lnaiu-
scho kerk ia geweest ze voor een ieder ©pen
te stellen.
2o. Do groot© mannen, wier gebeente onder
do vol© fraai0 gedenktcckcnen rust, behoo-
ren niet aaai één kerkelijke gemeente, maar
aan het geheel© volk.
3o, Rijk, provincie en gemeente hebben oen
recks van jaren aanzienlijke subsidies ver
strekt voor de kosten der restauratie, zóndat
die hoofdkerken als nationale m 0 n u-
menton te beschouwen z'ijn.
Vreest men baf&dadigliedd? Hoe dan met
Rcomseh© kerken, dio een deel van den dag
geopend zijn Do agent van de wijk zou af
en too kunnen surveilleeren en wellicht kun.
nen d© kerkelijk© beambten een oog in 't
zeil houden. Rij derving van inkomsten zou
den deze laaisten natuurrijk .schadeloos ge
steld moeten worden.
Komt „Oud-Leiden", ,Vrcenideiingénver
keer", „Heemschut" en welke anders ver
een) gingen, die zin voor schoonheid en ©er-
bied voor d© historie in hun vaandel voeren,
(Opgex-iclit 1840.)
Speelavond lederen Maandag in de bocenzaal "ran „Café Centra 1", Bree-
atraat, aanvang g uren.
Redactie: D. IV. A. Blote, D. Kruiawnk en de Nie.,
Probleem No. 4.
(W. Gudebus.)
Zwart. (6)
Oplossing Probleem No. 2: L. b5.
Goede oplossingen ontvangen van de
lieeren: P. BI., L. Biermasz.. G. G. Cotin.,
H. Donkers., K. Fraai., B. S. vsn Kioe-
tsD., J. Krea., F. Laiebar., M, J. Lafeber.,
G. J. van Leeuwen., J. J. PUnjer., J.
van Rijnswou., J. W. Scbfiss., J, W-
Segaar., Jao. 0. SjardIJn., J. Terpstra.,
J. V., L. M. ValkenburgbP. Verstraa-
ten. Jr., B. W., te Leiden. W. Jansen
en J. van 0» te Voorschoten. E. R.
Postma te Amsterdam., M. Baars te
Ryneburg\v. Cramer te Oosterbeek.
W. A. Oudehoorn te 's-Gravenhags en
F. P. Janaen en H. H, Brockhaus te
Wassenaar.
d t g h Oploesingen, enz. worden In-
Wit. (8) gewacht ulterlyk binnen tion dagen b(j
Wit: K. US; D. h6; T. d5; L. g2 en ht; H. do Nie, Ververstraat 10.
P. fö; ft en h8.
Zwart: K. ©6T. «7; L. h7; P. b3; c7.
Wit speelt en geeft in 2 25etten mat*
CORRESPONDENTIE:
A. M. S. en "W. y. H. te L.: L. ei la niet goed, daar dan van zwart ken volgen byy. dö
P. y. N. te K: P. gö ia foutief, daar xwarfc dan o. a. kan apelen oi.
0. S. te L.; P. f6, daarna K. x f6, gevolgd door D. f7 f is niet goed, daar zwart dan
epeelt P. x f7.
M. B. te R.: Uw opmerking omtrent de oplossiDg van Probleem No. 1 le niet juist, daar
hier geen sprake is van ven passant" slaan; dit xou alleen in toepassing gebracht kunnen
worden, indien de zwarte pion op gé stond, daar dan de witte pion een ,in schaak" staand
veld soa overschrijden.
P. S. Onder de goede- oploeBtrs tan Probleem No. 1 kwam o. a. voor de hoer E. R,
Postma te Wassenaar; dit moet zijn Amsterdam.
In de notatie van Probleem No. 9 komt voor L. eS; dit moet z|jii L. c9, zooals in het
diagram ié aangegeven.
Borioht©n over Rijnland9» boezem,
gedurende de week van 1—7 Jan. 1913.
Sited YSB dei boezem te Lelden.
Idem te Oadewetering.
Werking der stoomgemalen.
Waterloozing lange nataorlgk. weg.
Waterinlating o
Regenval in Mm.
lJan. 2Jen. 8Jan. 4J«n. SJan. 6Jan. 7Jau.
60 62 60 60 61 69 60 «m.-N.A.P.
64 67 68 67 68 N 67 em.-N.A.P.
Spaarndam 26R u., Halfweg 364B u., Gouda 340 u. Eatwgk4ö5ü.
Spaarndam u., Halfweg u., Gooda 3 u., Katwijk 86 u.
Doer de «lui» te Geuda 14 u.
8J
zoudt g'ij geen pogingen in het werk willen
stellen dat deel te bereiken? Het woord van
n 13 van moer be (ec kou is ©n heeft krach tiger
uitwerking*, dan het verzoek van den enlre,-
1 i rttf.
Met dankbotuigingr voor de plaatsing,
Hoogachtend,
Uw Dienstw.,
G. J. F. BIEGMAN.
Leiden, 9 Januari 1913.
Mijnheer de Redacteur
Beleefd verzoek ik plaatsing voor het vol.
gend© ia Uw zoo voel gelezen Dagblad.
Dinsdngf j.l. bad er in onzo gemeente een
voorstelling plaat© van de eens zOo gunstig
bekend slaand© muziekvereeniging „Echo der
Duinen."
Onder directi© van deoi heer Jean" Schrama
weiden er verschillend© toeren ten uitvoer
gebracht, dio op het gebied van vlugheid
cu kracht thuisbchcordcn in een eerste klasse
Variété. All© lof dus voor den heer Berto,
die onder dezen naam voor het publiek op
trad. Zjjn werkzaamheden waren meer dan
schitterend. Maar nu, geachte Redacteui*, do
zaak, die ik .gaarne eens onder het oog
van het bestuur dezer Yereeniging wilde
brengen. Ook zal het z'ijn nut hebben als
het eens onder heb oog van liet publiek, dat
deze voorstelling bijwoonde, wordt gebracht,
opdat zij dan allen mee kunnen werken tot
het beter slagen van een komend© voorefcel-
ling. Nu ter zake.
Toen ik de zaal van den heer Van Heils
bergen binnentrad, in gezelschap van nog
eenig© dames en heeren,- ontwaarde ik op
het eerste cog* een ware Janboel. Het moest
©en élite.voorstelling* zijn, maar bij nadere
beschouwing was het een voorstelling voor de
jongens van onze voetbalclub.
Alen werd den geh co.lc-n avond gestoord
door dc onhebbelijkheden van dezs jongelui.
Do minst© liedje© werden er ten gehoor©
gebracht. Onze geachte burgemeester, dokttsr
en andere eere.lcden werden daardoor teu
zeerst© gestoord. Is do directie van dez»
Vereenigang dan blind, zien zij dan zelf
niet, dat het zoo niet kan gaan? Spoedig)
zal dan cok deze Vereeniging, zoo doorgaande,
op één oor komen t© liggen, want de heer
Van Heilsbergen is niet b'ij macht© de orde
in z'ijn lokaliteit to handhaven.
Daarom, geacht bestuur, draag éx zorg
voor dat het een volgenden keer lie ter van
stapel zal loc-pen als het den laatsten tijd
gegaan is, dat, al© er weer een voorstelling}
gegeven wordt, cr geen vergadering belegd
werdt voor het oog van do geachte ingeze
tenen van onze gemeente. Alen dreef het zelfs
zóó ver, dat men onder do pauze op de tafel
van onzen burgemeester ging zitten.
Met beleefden dank voor de verleend©
plaatsruimte*
Uw Dy. Abonné,
M. G,
Noordwijkerhout, 8 Januari 1913.
Onderzoek naar de eisohen
van voor geoefendheid.
De minister van oorlog heeft bij schre
ven dd. 31 December 1912 aan den voorzit
ter van de Tweede Kamer, ter voldoening
aan zijn toezegging, gedaan in d© vergade
ring van die Kamer van 18 December jl.»
een nota aangeboden, betreffend© het on
derzoek naar de eischen van voorgeoefend»
beid, bedoeld in art. 70 der Militaewet 18i2.
Daaruit blijkt, dat in de garnizoenen
Bergen-op-Zooro, Arnhem, Kampen en
Naarden alle jongelieden werden afgewe
zen, terwijl verder in Assen, Deventer,
Harderwijk, Leiden en Hoorn het percen
tage van de geslaagden beneden bet ge
middelde bleef.
Hoezeer zulks nog niet vaststaat, kan
toch wel worden aangenomen, dat er eenig
verschil in opvatting in d© verschillende
garnizoenen heeft bestaan en dat men in
het een© garnizoen strenger heeft geoor
deeld dan in het andere. Over 26 garnizoe
nen volkomen gelijkheid te verkrijgen,
moet intuBSchcn onmogelijk worden ge
acht; trouwens zulks wordt bij examen e
van anderen aard evenmin bereikt. Toch
is het te verwachten dat, wanneer in d©
toekomst meer ondervinding ter zake zal
zijn verkregen, ook minder groot© verschil
len in de resultaten zullen voorkomen.
Blijkens de verslagen van enkele oom-
missiën, wordt een aantal van 25 deelne
mers te groot geacht om een nauwkeurig
onderzoek te kunnen instellen.
Hieraan zal een volgend jaar kunnen wor
den te gemoct gekomen door heb benoe
men van meer commassiën en wanneer dit
bezwaren ontmoet met het oog op het aan
tal beschikbare officieren, zal bet onder
zoek in meerder© ploegen op verschillende
dagen worden gehouden.
Over de wijze, waarop het examen werd
afgenomen, worden in de dagbladen en in
requesten klachten vernomen. Een deswege
ingesteld onderzoek heeft doen zien, dat
vele lotelingen, dio voor het examen slaag
den, met lof gewaagden van de tegemoet
komende houding der ©xamencommissiën
terwijl Zij dio niet slaagden, veelal een on
gunstig oordeel uitspraken; waarmee een
bekend verschijnsel opnieuw bevestigd
werd.
Waar het niet te verwachten was, dat
zulks hier andera zou rijn, moet men de
klachten der niet-geslaagden dan ook on
der reserve aanvaarden. Zoo zijn meer
dere gevallen bekend van jongelingen, die
in hun verzoekschrift beweerden slechts in
een enkel v®Jc te hebben gefaald, terwijl
bij onderzoek gebleken is, dat hier vele
onvoldoende cijfers waren toegekend.
Van een minder welwillend© houding der
commisoiën is niet gebleken. In den regel
werd gelegenheid gegeven om een fout te
herstellen door de oefening over te doen,
wat vooral voorkwam bij het etaafwerpen
en bet steenstooten, de vakken met welke
men de meeste moeit© had.
Ite meeste commission hebben jongelie
den dio aan eenige oefening niet volde-^
den, van verdere deelneming aan het ex£W
men uitgesloten, omdat men van meemng
wae, dat dan toch niet meer aan bet pro-I
gramma kon worden voldaan. Andere com.
miseiën daarentegen lieten alle vakken
van A t/m. J doorloop en en sloten de nieti
geslaagden alleen uit van het marcheeren.»'
Een van de voornaamste grieven schijnt?!
thans t© zijn, dat in tegenstelling met'
hetgeen vroeger scheen te geschieden b^j
de examens ex-artikel 104 der Militiewet'
1901 nu aan het programma werd vast
gehouden.
Bepaalde bespreking van deze grief
echijnt intussehen zegt de minister
niet noodzakelijk.
Uit de verslagen der commissiën blijkt
overtuigend dat een zeer groot gedeelte
der lotelingen zich aan hefc onderzoek heeft
onderworpen of geheel onvoorbere.d, óf na
een zeer korte voorbereiding van slechts
enkel© maanden.
Vele jongelieden bleken bij bet onderzoek
7jelfs met de gestelde eischen niet bekend
te zijn. Voor hen moesten dan ook som
mige oefeningen eerst worden uitgelegd ©n
voorgedaan, hetgeen aan een vlot verloop
van het onderzoek niet bevorderlijk waa
en in dit koude en gure jaargetijde niet
ten voordeele der andere deelnemers
strekte. Het grootste gedeelte van deze
oefeningen toch moest in de open lucht
worden gehouden.
Het is duidelijk, dat het onderzoek voor
bedoelde jongelieden op een afwijzing
moest uitloopen.
Hooge verwachtingen heeft de minister
van het eerste jaar niet gekoesterd en hij
heeft daarvan al dadelijk doen blijken toen
hij tijdens de behandeling der Militiewet,
een aan het departement aanvankelijk op
gestelde raming van 5000 geslaagden terug
bracht op 1000, wat nog veel te hoog is ge
bleken.
Die geringe verwachting rijnerrijda hield
verband met de zeer gering© hoogte waar
op in ons land de lichamelijke geoefendheid
der jeugd staat.
Het verhoogen van dit peil &al een van
dé zegenrijke gevolgen kunnen zijn van not
bepaalde in art. 70 der Militiewet. maar
dit zal nooit of te nimmer worden bereikt
met een slap programma en met slappe
examencoinmissiën.
De examinandi moeten weten, dat zij aan
de eischen hebben te voldoen, want dat zip
anders onherroepelijk worden afgewezen,
ook moeten zij weten, dat men er met een
sneldressuur van enkele maanden niet kor
men kan.
Er zijn den minister voorbeelden bekend
van overeenkometen, waarbij de loteling
drie maanden zou worden geoefend, slaag
de hij, dan kreeg de onderwijzer 40 gulden,
slaagde hij niet, dan slechte 15. Dat net
meerendeel van deze soort met slaagde i®
een bewija; dat de commissiën het examen
met kennis van zaken hebben afgenomen
en de bedoeling van de wet juist hebben
begrepen en hij vertrouwt, dat deze zich
zullen blijven stellen op het standpunt, dak
aan de gestelde eischen moet worden vol
daan.
Om echter te verkrijgen, dat in den ver*
volge meer eenheid van opvatting besta-,
ligt het in het voornemen, om de voorzit
ters van de commissiën gedurend© twoei
dagen, kort vóór het examen, te vereeni
gen aan de te Utrecht op te richten gym*
nastiekschooL Daar zal heb programma
don theoretisch en practisoh met hen wor
den besproken en beoefend, opdat zooveel
mogelijk waarborgen worden verkregen,
dat overal op dezelfde wijs:© worde te werk
gegaan.
Voorts zal worden bepaidd, dat elke
loteling hot geheel© programma A t/m J.
behoort te doorloopen en dat daarna door
d© commiesie wordt overwogen of het. bezit
van een of meer der bewijzen van ge
oefendheid, bedoeld onder L, M en-W, een
gunstigen invloed zal kunnen uitoefenen
den uitslag van het examen.
E e n li i e u ff Rijkekrankzin-
nigengesticbt.
Voorgesteld wordt op de begrooting van
Binnerdandsche Zaken voor 1913 een be
drag t© brengen van f 10.000 als eerste
termijn van de kosten van oprichting vai*
een nieuw Rijkskrankzinnigengesticht.
De minister van Binnen land sche Zaken
deelt in de Memorie van Toelichting meé
de, dat de onderhandelingen met Gcd. Sta
ten van Noord-Holland over dc opneming
van patiënten in het gesticht t© Castaicurn
met tot een bevredigend resultaat hebben
geleid, omdat overkomelijk© bezwaren be^
staan tegen uitbreiding van het gesticht
ten behoeve van de opneming van nog
meer rijkspatiënten. Ook is door contracten
met andere gestichten voor rijkspatiënten
geen plaats meer te verkrijgen. Onder deze
omstandigheden acht de minister het tref
fen van maatregelen voor de toekomst ur
gent, daar met den bouw van een nieuw!
rijksgesöoht eetn vijlföftl jaren gemoeid
aijn.
De aandacht van den minister is geves-i
tigd op een terrein voor het gesticht, dat»
gelegen is ten oosten van den spoorweg
BoxelEindhoven, begrensd door dea
straatweg BoxtelEindhoven, waarover
©en stoomtram tussohen beide plaatsen aal
worden aangelegd. Het ligt op korten af
stand van het dorp Woonsel en op pl-im
JK) minuten gaane van Eindhoven.
Het geheele terrein zal 90.960 kosten,
Waarvoor thans een eerste termijn van.
f 10.000 wordt aangevraagd.
De kosten van het geheele gesticht met
den grond zullen bedragen f2,451,690.:
Daar het gesticht bestemd is voor 800 pa
tiënten, zal ieder bed bijna f 3065 kosten..
De minister vleit zich, dat het thans
aangevraagde bedrag tijdig zal worden
toegestaan, opdat in de behoeft© aan
plaats voor de rijkspatiënten in 1918 kun
ne worden voorzien door de opening ran
•en nieuw rijksgesticht.
