LEIDSCH DAGBLAD, Woensdag- 5 Juni. Tweede Blad.
Anno 1912.
Buitenlandseh Overzicht
PERSOVERZICHT,
jfOc 16038a
;Ve dienen ons overzicht weer aan te
vangen met een korte beschrijving van de
onlusten, die als onmiddellijk gevolg
Ta,n den uitslag der verkiezingen zijn uit
gebroken. Het uitvoerig telegram in ons
nummer heeft doen zien, hoe hoogst ern
stig de toestand in Luik is. De onlusten
Bchijnen gedempt, heette het aan het slot,
maar meer dan schijn was het niet. Het
ergste is voorbij, dat zou misschien juister
den toestand hebben weergegeven, 't Was
gisteren nog rumoerig. Wanneer er dood!en
en gewonden zijn gevallen door heb optre
den van soldaten of gendarmes dan is de
groote massa niet zoo spoedig gekalmeerd.
Integendeel, meestal zet dit op tot nog
grooter weerbarstigheid. Gisteravond! heeft
de Luiksche politie weer geohargeerd. Ze
poogde een vierhonderdtal socialisten in de
rue Arroy uiteen te drijven, en heeft ook
bij die gelegenheid weer gebruik gemaakt
van de vuurwapenen. Ten slotte kwam er
natuurlijke hulp opdagen het begon te
stortregenen. En meer respect dan voor
vuurwapenen is er voor een ferme regen
bui. In korten tijd was de menigte ver
spreid. Een vingerwijzing voor de autori
teiten om de politie te vervangen door de
brandweer
De winkels in de stad zijn gesloten. De
burgemeester heeft ter bevordering van de
msb tot nader order samenscholingen op
den openbaren weg verboden.
Bij wijze van protest wondt te Luik zoo
wel ftls in vele andere steden gesbaakt. In
de kolenmijnen ligt het werk geheel stil.
Lanciers hebben in opdracht betoogers
uit den omtrek te verhinderen de stad bin
nen te trekken.
Ze dwingen reeds manifestanten uit Se-
raing'. Jupille en Brossoux om' af te zien
van lnin voornemens óm de kameraden ia
Luik met een bezoek' te vereeren.
Pok in Vervieira hebben ernstige onlusten
plaats gehad. Do gendarmerie moest (her
haaldelijk ohargeeren en zelfs van dej
ïovolver gebruik maken Om. zdoh.' tegön
'de menigte, die van allerlei werptuig ge
bruik maakte, te verdedigen. Men noemt
een cijfer van dertig gewonden. Zeven gen
darmen zijn gewond. Zeventien personen zijn
in hechtenis genomen.
In Vlaanderen is H ook niet rustig ge
bleven. Daar hadden verschillende botsin
gen met de politie plaats. Bón aantal lie
den rukte het hekwerk van de boom-en op
de Groentemarkt geplaatst, af en wierp hier
mede naar de politie. Er haddein Vele ar
restaties plaats. In de VlaaliderenBtraa'ti
vernielden een paar honderd betoogers de
tuiten van tal van winkels. De bereden
gendarmerie ohargeerde' en dreef dé oproer
lingen uiteen.
De kolenbekkens zijn, zooais to begrijpen
Is, brandpunten van de proteststaking. In
het centrale bekken van La LouvièPe is de
algem'eene staking uitgeroepen en in de Bari-
aage staken 2000 mijnwerkers. In eerstge
noemde plaats heeft ook het trampersoneel
hét bijltje er bij neergelegd. De bevolking
verkeert in de grootst mogelijke opgewon
denheid Gisteren meldden we nog dat
te Charleroi alles rustig bleef, doch die
lust behóórt ook al weer tot het verleden.
In tal van Katholieke inriohtingen zijn de
ruiten ingeslagen. Ook de garde oivique werd
mét een regen van projectielen begroet. Een
majoor wérd ernstig in den nek getroffen,
twee manschappen werden gewond. De arbeid
in do glasblazerijen ligt volkomen stal, in
'de metaalfabrieken wordt sleohts gedodlte^'jk
gewerkt. In de kolenmijnen hebben leven-
eons vele arbeiders gestaakt; er keersoht in
'de omstrek-en van de stad groote opgewon
denheid.
Dat do linksche partijen ten zéérste teleur
gesteld zijn over den uitslag is begrijpelijk,
maar deze uitingen zijn tcoh wel wat heel
kras. In niet malsoho bewoordingen geven
de liberale, bladen hun afkeuring, te ken-
nan over hot werken der Katholieken bij
deze verkiezingen.
Op de middelen, waarvan men zioh be
diend heeft aan regeeringszijde, wordt
nogal iets afgedongen. Zelfs de autobandie
ten hebben bij de verkiezingspropaganda
opgeld gedaan. Die bladen spreken er hun
voldoening over uit, dat in de Waalsche
provincies het liberalisme zoo'n fermen
steun kreeg. In de Vlaamsch sprekende
provincies was het juist andersom.
Een der Duitsohe bladen verneemt uit
Eonstantinopel dat de Italiaansche vloot
voor de kust van Smyrna kruist.
Zou dat een voorteeken zijn dat de Italia
an een kansje willen wagen op het vaste
land van Klein-Azië. De Turken vermoe
den dit, want ze leggen een bijzondere
waakzaamheid aan den dag. De ingang van
dé haven wordt bewaakt.
Van de gepantserde kruisers van Italië
zijn er vele onbruikbaar. Ze zijn naar
Napels gegaan ter reparatie van het zware
geschut. Enkele van die reuzenkanonnen
zijn mets meer waard, omdat het mecha
niek, nadat tweeduizend schoten uit die
monsters waren afgevuurd, geheel ver
nield is.
Met de pogingen om den vrede te her
stellen tusschen de regeeringen van het
Apennijnsch schiereiland en den grootsten
Balkanstaat wil het maar niet vlotten.
Het Engelsche Lagerhuis kwam gisteren
Voor 't eerst na de Pinkstervacantie bijeen-
Van die gelegenheid maakte de afgevaar
digde King gebruik om Sir Edward Grey
te vragen of hij in de gelegenheid was
mede te deelen of onlangs onderhandelin
gen zijn gevoerd met het doel een einde te
^aken aan den Itahaansch-Turkschen
oorlog.
Sir Edward Grey antwoordde dat offi-
mouse besprekingen hebben plaats gehad,
met het doel een. aannemelijken grondslag
voor een schikking te vinden, maar tot
dusver is nog geen definitief bevredigend
'osultaat verkregen.
Er wordt nog gestaakt in de Lond-ensohe
wVen. De staking dreigt wel te .verloopen,
doch aan de andere zijde wacht v e r 8 o h er-
ping van den strijd. Belanghebbende
partijen hebben gisteren met de regeering
geconfereerd. Van het onderhoud, dat de
patroons met de autoriteiten hadden, is niets
bekend, doch (Ben Tillett heeft iets verteld
van de conferentie tusschen de regeering
en de vertegenwoordigers der werknemers.
Van het bordes van het ministerie van bin-
nenlandsche zaken sprak hij de stakers, die
in groote menigte wachtten, toe. Hij vertelde
dat ze de regeering een ultimatum hadden
gesteld. Geëisoht werd dat allen weer aan
hot werk zouden kunnen gaan. Ook bleven
ze eischen de oprichting van e?n verzoe-
ningsraad voor het werk aan de Theemjs,
welke uit vertegenwoordigers van de werk
gevers en vain de werknemers moet bestaan.
De transportarbeiders moeten daarbij de
werknemers vertegenwoordigen. Inmiddels
weigeren zij het werk ta hervatten, totdat
do ontslagen arbeiders weer in dienst geno.
men zullen zijn.
Het nationale verbond van transportar
beiders heeft gisteravond besloten om de
nationale staking uit te roepen, zoo niet
een algemeens verzoeningsraad, in dier voege
als zij dien wenschen, wordt gevormd.
't .Wordt mode om politie-agenten de
bewaking der orde in de parlementen
op te dragen. Heb Pruisische Huis vain Af
gevaardigden heeft school gemaakt. Nu
heeft men zich in Hongarije van dit middel
bediend.
De legerwetten, we wezen er reeds eerder
op, verwekten verwoeden tegenstand bij een
gedeelte der afgevaardigden. Een reusachtig
tumult ontstond bij gelegenheid van de derde
stemming ever het ontwerp in de zitting
van gisteren. Tisza kon met geen mogelijk
heid de vergadering leidön, en hij requireerde
zestig politieagenten om 81 leden der oppo
sitie uit de zaal te gooien. Dat ging nog
zoo gemakkelijk niet. Vooral de jonge Kos
suth bood heftig tegenstand. Hij mepte de
agenten met z'n vuisten in het géricht en
dib droeg zoo da goedkeuring der gehaele
oppositie, dat ze door luide toejuichingen
daarvan blijk gaven. Toen de 31 geaohte
afgevaardigden op de keien waren gezet,
kon 't zaakje doorgaan. De legerwetten
werden aangenomen, 't Is alleen niet heel
duidelijk of de stemming voor of Ha de uit-
zetting der oppositie-leden plaats vond.
Ten slotte heeft de voorzitter de ritting
toch weer .moeten sluiten wegens 't buiten
gewone kabaal.
De Fransöhe Senaat heeft, na ailoop van
de behandeling der interpellatie over de
kwestie van het buskruit, bij hand
opsteken een motie aangenomen van vertrou
wen in de regeeüdng. Als daarmee de oor
logsschepen nu maar ontlast worden van
hun voorraden slecht kruit.
De Fransöhe Kamer is bezig geweest mét
het wetsontwerp op de kiesïeohther^
vorming. Breson vroeg intrekking van
urgentie van dit voorstel en minister PcriiL.
caxé sloot zich hierbij aan. Hij zeide, bin
nen' eenige dagen eon wetsvoorstel te zul
len indienen, waarvoor hij de verantwoorde,
lijkheid kan aanvaarden. Daar dit ontwerp
rekening zal houden met de gehoorde ver
klaringen, zal hij al het mogelijke doen om!
het voor de vacantia nog te doen aanneinien!.
Hij verklaarde verder, dat degenen, die
de kiesrechthervorming van de baan willen
schuiven, moesten beginnen mét het minis
terie omver te werpen.
De rust onder het personeel van dón
Got hard-s poor weg liet te wenschen
over en wanneer er geen verbeteringen voor
dit personeel komen, wachten nog ernstigs
dingen. Voordat deze spoorweg in het be
zit kwam van den Zwitserschen Bond, had
heb personeel een betere positie, dan dat bij
de staatsspoorwegen. Het wil deze betere
positie behouden, doch daar dit tot nu toe
nog niet gelukt is, werd Zondag een groote
demonstratie gehouden te Altdorf, waar
aan 2200 man deelnamen. Daar werd open
lijk gedreigd met passieven tegenstand. Ten
slotte werd besloten een verzoek te richten
tot het parlement te Bern, dat heden bij
eengekomen is. Bij het internationale ka
rakter van deze lijn en het' reusachtige ver
keer kan de toestand aanleiding geven tot
moeilijkheden.
Over do Grondwetsherzieing spra.
kende, zegt de „Nieuwe Botterdame
sohe Courant" het gelukkig te achten,
dat in deze legislatieve periode Grondwets
herziening niet aan de orde zal worden ge
steld. Want do basis, die de voorstellen der
Grondwetscommissie voor zulk een herzie
ning aanbieden, is er een, dij sterk naar
rechts overhelt.
Dat was wel niet veel anders te verwach
ten, waar de meerderheid van de oommissie aan
-de rechterzijde gekozen was. Maar weinigen
zullen toch hebben voorzien, dat haar voor
stellen zoo beslist tegen den draad van ons
historisch geworden staatsrecht zouden in
gaan, als de voornaamste bepalingen doen,
die de commissie aan onze Koningin ter over
weging heeft aangebodenvcor de Eerste
Kamer een nieuwe bevoegdheid, een vermomd
recht van amendement, nu „recht van regres"
geheeten; voor de macht des Konings een
nieuwe formule, waardoor grondwettelijk
het is de vraag of de practijk zich naar
de formule zou schikken de democratie,
welke hier te ljinde geleidelijk tot ontwik
keling is gekomen, tot een Duitsch monar
chaal stelsel teruggebracht worden zal. Beide
nieuwigheden, uitermate geschikt, om den
overwegenden invloed, dien de rechtstreeks
verkozen volkskamer op ons staatsbeleid
heeft, te knotten ten bate van Kroon en
Eerste Kamer. De „zilveren koorde", die de
kerkgenootschappen aan den Staat bindt, in
stee van verbroken, naet nieuwe nestelen ver
rijkt. En voor het onderwijs een artikel,
dat oen beginsel, juist vierkant tegenoverge
steld aan het nu gevestigde, wil invoeren:
de bijzondere scbcol als regel voorop, de
openbare school slechts als laatste redmiddel,
om de jeugd niet van onderwijs versloken te
doen blijven, op den achtergrond geplaatst.
Men, ziet, dat dit wijrigingsvoorstellen zijn,
waartegen heel wat andere, die als wezenlijke
verbeteringen kunnen worden beschouwd
en zoo zijn er verscheidene bezwaarlijk
kunnen opwegen.
De algemeene karakteristiek speelt, zégt
het blad, niet alleen uit het positieve gedeelte
de voorstellen, maar gedeeltelijk ook uit het
negatieve: het gedeelte, waarin wordt uit
eengezet, dat omtrent een nieuwe redactie
van de kiesrecht-artikelen geen meerderheid
in de staatscommissie is te .vinden geweest.
Omtrent een van de belangrijkste onder
deden van de gansche komende herziening,
omtrent dat voorn4me onderdeel, dat in de
Tffactischo politiek ?van de laatste jaren het
hoofdmoment is gefeest, is de. commissie niet
tot eenige uitkomst1 kunnen komenDe voor
stellen laten de kiesrechtartikelen liggen als
maagdelijk terrein. En de Begeering moet
maar zelve zien, hoe zij zich uit dit netelig
vraagstuk zal redden!
Dat de Staatscommissie niet tot een be-
vredigender resultaat is kunnen geraken,
zal, gegeven de samenstelling van de com
missie, waarin alle r ichtingen vertegenwoor
digd waren, niemand verbazen. Bedenkelijk
lijkt, ons eohter, dat, indien wij het rapport
wel begrijpen, er een meerderheid is ge
weest, welke een zoogenaamd organisch 3d es-
recht aanhangt, zij het dan ook dat de>
„strooming" van hun denkbeelden „onmid
dellijk in twee beddingen zich deelde", en
uit elkaar loopen bleef zondor in één for
mule hereenigd te kunnen worden. Er wa
ren voorstanders van zuiver principieel ge
zinshoofden-kiesrecht zij nemen, voor de toe
kenning van kiesrecht, hun uitgangspunt bij
het gezin. Anderen beginnen bij het alge
meen kiesrecht, dcch komen in de uitwerking
bij het gezinshoofd te land: uit hetzelfde
gezin zal dan slechts één, het hoofd, zij het
een man of een vrouw, het kiesrecht, uit
oefenen. Beide stelsels zouden door uitzondé-
gen, gedienstigheden van de wettelijke uit-
werking, sterk kunnen worden verwaterd-
Of en in hoeverre de beide stelsels, in een
wet neergelegd, 'tot uiteenloopende resultaten
zouden leiden, valt bezwaarlijk te zeggen.
(Wellicht zou het verschil niet heel groot
zijn.
Doch dit alles doet aan het beginsel niet
af, hetwelk van de beide systemeln hierop
neerkomt, dat in beginsel met het indivi-
dueel kiesrecht zal worden gebroken. Het
tweede, door ons aangeduide, stelsel moge
rich met den n a am algemeen kiesrecht
tooien, inderdaad kent ook dat, evenzeer
als het eerste, het kiesrecht niet langer toe
aan het individu, doch aan een groep: het
gezin immers, de meest voorkomende,
en meest normale vorm van samenleving
als wiens vertegenwoordiger natuurlij
kerwijs een individu optreedt. Het onder
scheid tusschen de twee systemen is wei
nig meer dan schijn: 'het eene kent, posi
tief, kiesrecht aan het'gezinshoofd toe, ter
wijl het andere, negaitief, het niet-gezins
hoofd-zijn in beginsel jmaakfc tot reden van
uitsluiting, om slechte het gezinshoofd als
kiezer te haaidkaveil. Is er wel veel grooter
verschil dan dat het eerste stelsel wat op
rechter voor zijn beginsel uitkomt?
De „Zutphensclie Courant" kan
over het resultaat der commissie kwalijk
de loftrompet steken. „Was het, vraagt zij,
noodig daértoe zulk een talrijke commissie
samen te roepein, om zóó weinig te berei
ken?
Had het zin, negentien mannen van allerlei
politieke richting, wiskundig zuiver sa&m-
gegaard naair de partijverhouding in ons
parlement, mannen van bekende bekwaam
heid altemaal, telkens weer aan hun ge
wonen. arboid te onttrekken, om tot zóó
pcover resultaat te geraken Kon de minister
president, zelf de voorzitter der Staatscom
missie, dat niet alleen af?
Welken leiddraad bezit nu de minister
president bij het opstellen der voorstellen,
welke nu toch eerlang van de Begeering ver
wacht jnogen worden? Ten opzichte van het
Kiesrecht: geen enkelen. Hij moet blijven
zoeken en tasten. Zijn commissie, „ingesteld
tot onderzoek van de vraag, welke wijzi
gingen in 'de Grondwet behooren te worden
aangebracht", laat hem, bij het aanduiden
van de riohting, waarin een oplossing van
het steeds met. klemmender aandrang zioh
aandienende kiesrechtvraagstuk moet wor
den gezocht, wanhopig in den steek.
Zij is ten deze volkomen blanco....-
Ziet ge wel, vraagt „Het Vaderland",
hoe het blanco-artikel gerehabiliteerd wordt
In 1905 heeft men van rechts gelachen,
toen men links kwam aandragen met een
blanco-artikel 80 lin dien zin, dat de re
geling van de voorwaarden, voor het kies
recht te stellen, aam den gewonen wetge
ver werd overgelaten.
Dat was onmacht, dat was ontwijken van
de moeilijkheden, dat was eön onzinnige po
ging om velen onder één hoed te vangen.
En thans?
Minister en commissie werpen elkander
den bal toe en roepen: „Wij weten, wij
kunnen het niet; het probleem is te moei
lijk. Alle kops tuide en van de rechterzijde
kwamen bijeen, maar er bleok tusschen hen
ook in zake kiesrecht één principieels scheids
lijn te bestaan, die niet kon worden uitge-
wischt."
Is dit rapport niet een volledige rehabili
tatie van de mannen, die het blanco-artikel
hebben uitgedacht?
Aan de opmerkingen, welke „Het Volk"
ten beste geeft, is het volgende ontleend:
De oommissie heeft de voorkeur gegeven
aan een stut-.werk, ttat diepe teleurstelling
meet wekken bij allen, die er iets van ver
wachtten.
Wat is het, dat de Grondwetsherziening
aan de orde heeft gebracht? Niets dan het
kiesrecht. De commissie, in 1906 door het
kabinet-De Meester ingesteld, was vrijwel
uitsluitend een oommissie, die had na. te
gaan hoe het blanco-artikel het best in de
Grondwet op te nemen viel, en ook de
thans rappor toerende commissie zou er niet
zijn, als er geen kiesrechtbewogïug geweest
ras.
En^jiu ia juist op het stuk yan liet kies-
recht heb (rapport blanco. De Grondwets-
herzjepingscom missie is er niet in geslaagd
een nieuw Mesreohtartikel te ontworpen.
Allo voorstellen, dóór verschillende leden
gedaan, werden verworpen. Er bleef niots
overeind staan.
Wel was de afkeuring van het tegen
woordig art. 80 algemeen. Sleohts één stem1
ging op voor behoud vau dat artikel. Alle
anderen waren van meaning, dat de grond
slag van het kiesrecht veranderd moet wor
den maar geen der voorstellen, die de ver
andering aangaven, vond een meerderheid.
Dit onderstelt, dat de meerderheid der
commissie in elk geval was tegen algemeen
kiesrecht. Wie algemeen kiesrecht wil voor
mannen en vrouwen, of zelfs voor mannen
alleen, behoeft naar een formule niet lang
te zoeken. Ingewikkelde formules komen te
pas, waar recht krom gebogen moet warden,
en bij het kiesrecht alleen daar, waar men
het niet eens kan worden over de grens,
waarbuiten de burgers van het kiesrecht
verstoken moeten blijven.
De „Stichtsohe Courant" spreekt
van „een blanco-resultaat."
Het algemeen kiesrecht nooh liet gezins
hoofden-kiesrecht kon een meerderheid ver
werven. Vooral dit laatste as zeer verwon
derlijk, waar de commissie in haar groote
meerderheid rechts was, immers- 11 leden
rechts en 8 van links hadden daarin rite
ting. Het blijkt dus, dat er op dit punt
tussohen de leden der rechterzijde verdeeld
heid heeft bestaan.
Een Grondwetsherziening zonder herzie-
ning van het Mesreclitartikel is ondenkbaar.
De kiesrechtkwestie dringt tot Grondwets
herziening en de Begeering kan geen voor
stellen, om daartoe te komen, indienen, zan
der dat die voorstellen ook het Mesroohte
vraagstuk zouden omvatten.
„Het Huisgezin" vindt de conclusie
van het rapport der Grondwetscommissie
weinig bemoedigend.
Zelfs wie het wensoht kan nauwelijks aan
nemen, dat het algeméén veroordeelde arti
kel 80 bij een herziening der Grondwet
een werk, dat men in iedere kwarteeuw
hoogstens eens onderneemt ongemoeid zou
werden gelaten.
En er bestaat ernstig gevaar, dat, indien
men geen positieve formule voor artikel 80
weet te bedenken, het eind zal zijn een
blanco-artikel, waaraan thans, al is het eene
de schoonste uitvinding onzer eeuw ge
doopt, sleohts één der negentien mannen zijn
liefde verpandde.
Een blanco-artikel zou weinig minder dan
een ramp zijn, daar het de beslissing zou
leggen in handen van een tijdelijke kleine
meerderheid en binnen korten tijd zou voeren
tot allemanskiesrecht.
„Do Gelderlander" wijst er op, dat
een der gewichtigste kwesties was die vaji
het kiesrecht. Maak voor het blad yvas moör
urgent de kwestie van tie regeling van het
onderwijs, de gelijkberechting van dc bijzon
dere school met de openbare.
Hier stemt het rapport dor Grondwetscom
missie hen tot vreugde en dank, die zooveel
jaren den strijd hebben gevoerd voor het bij
zender onderwijs, die thans, hopen wij, de
kroon zullen zien op hun werk, dat 1jen
van overwinning tot overwinning gevoerd
heeft.
De conclusie brengt ons het einde van
den schoolstrijd, zooals wij dat wensohen
het bijzonder onderwijs regel, liet openbare
aanvulling; aan het bijzonder onderwijs
financieel gelijke rechten als aan het open
bare.
Het einde van den schoolstrijd-
Maar er zal nog óm gostrodön moeten
worden. Zes van de achttien leden der com
missie, allen liberalen, wenschen oen andere
lezing; een lering, die iets te gemoot komt
aan do eischen van de voorstaaders der bij
zondere soh-ool, maar halverwege staan blijft,
die het subsidiestelsel voor de bijzondere
schoei behoudt, do openbare handhaaft op
haar eerste plaats.
Dat evenwel noch Büoll, nóch mr. Troal-
stra do «desbetreffende nota hebben onder,
teekend, geeft hoopt, dat wij ook don laate
sten strijd zullen winnen.
Onder de öminentste, het minst door par
tijgeest beheerschte liberalen erkent men de
billijkheid van onze wenschen op onderwijs
gebied, en hoe de socialisten zich daartegen
over zullen houden, valt na de jongste do-
batten over het Bouwwetteke moeilijk meer
te zeggen.
„Do Maasbode" bevatte ook een arti
kel naar aanleiding van het rapport over de
Gro nd wetsherz ion ing.
Het komt het blad voor, dat zich in recht-
sche kringen wel eenige teleurstelling open
baren zal, dat niet een al geheeld Christelijke
reconstructie der Grondwet is beproefd.
Dr. J. Schokking schrijft over de be
noeming van prof. Noordtzij in
,De Gerof. Kerk":
.Wanneer wij enkel letten op de vaklcen,
welke de nieuwbenoemde hoogleeraar tc be
handelen heeft, en het straks blijkt, dat dit
niet geschiedt naar modern.critischo methode,
maar inderdaad op zoodanige wijze, dat eer
biediging van de Heilige Schrift als Open
baring Gods de stilzwijgende onderstelling
is, dan kunnen wij €>r ons sleohts over ver
heugen, dat eindelijk ook een man van Ge
reformeerd beginsel gelegenheid krijgt op
het gebied van Oud.Testamentisohe studie
zijn kracht te ontwikkelen.
In zooverre wenschen wij onze ingenomen
heid met de benoeming uit te spreken.
Maar het gaat hier ook om de opleiding
tot het ambt, dc Utreohtsche studenten be-
hooren bijna allen tot do Hervormds Kerk,
en studeeran er met het doel in die Kerk
predikant te worden.
Bij dezen stand van zakjn nu komt het
ons een feitelijke anomalie voor een hoog
leeraar te benoemen, die niet sleohts tot
een andere Kerk behoort, dan zijn leerlingen,
maar bovendien tot een, die juist als Kerk
tegenover de Hervormde meest vijandig staat.
Wij spreken öpzettelyk van een feitelijke
anomalie, formeel ia ër geen bedenking
te maken.
Formeel onderhóudt de Begeering geen!
bond m^er met eenige Kerk, wat do Tlieö-
logische faculteit aangaat; maar dat zij
daarom bij de benoeming der hoogleeraren
ook geheel onverschillig zou mogen zijn om
trent hun kerkelijk standpunt bij de wetcn^
schap, dat de studenten met een enkele
uitzondering misschien overigens allen!
tot een bepaalde Kerk behoorén, lijkt ons(
voor het minst betwistbaar.
De benoeming lijkt den schrijver dus „öeiiï
klap in het aangezicht" van de Herv. Kerk;
het mag niet zoo bedoeld zijnheb wordt
nochtans zoo gevoeld.
Electrische tram Leiden-Noordwyk.
Men sohrijft ons uit Noordwijk:
Gisteravond vergaderde de feestcommis-.
sie, die de in-dienst-stelling van die eleotri*
sohe tram op 15 Juni a. s. een feestelijk
karakter denkt te geven, in „Hof van Hol->
land,"
"Vooraf werd aan den eere-voorzitter,
den heer L. Graaf van Limburg Stirum
Noordwijk, het volgende telegram ge zon-»
den:
„De Feestcommissie, vergaderd in „Hof
van Holland'", wenscht Graaf en Gravin
Yan Limburg Stirum Noordwijk van harte
geluk, en roept den jonker welkom in heb
leven toe.
Dorsman, Voorzitter."
Het dagelijksoh bestuur der commissie
had reeds een conferentie gehouden met de
directie van de N- en Z.-Holl. Tram-Mij.,
en kon goed geformuleerde plannen ter
tafel brengen, die dé goedkeuring der ver
gadering alleszins konden wegdragen.
Wij zullen dus maar in het kort meedee-
len, wat er op Zaterdag, 15 Juni a. s. „te
doen" zal rijn.
De eerste, versierde electrische tram zal
kwart over drieën 's namiddags aan de
WestemdJerbrug ons dorp binnenkomen, en
daar door de feestcommissie, met muziek
van „Crescendo," verwelkomd worden. De
genoodigden en de leden der commissie,
alsmede het muziekkorps, zullen in de
tram plaats nemen, waarna deze doorrijdt
tot voor het Baadhuis,waar zij naar all ei
gedachten officieel zal verwelkomd worden
door het gemeentebestuur. De bewoners
van de Voorstraat vooral ook de andere
bewoners zullen, naar de oommissie ver
trouwt, allen de vlag uitsteken, om 't dorp
een feestelijk aanzien te geven, als onze
„electrische," waarnaar wij zoo lang en
zoo vurig verlangd hebben, ons dorp bin
nenrijdt. Bij de Westeinderbrug, bij het
Baadhuis, en bij' het eindpunt te Noord-
wijk-aan-Zee zullen masten met vlaggen,
en groen en bloemen worden opgericht.
Ongeveer 3.45 zal de feesttram te Noord-
wijk-aan-Zee zijn. En te halfzcs ongeveer
doet de commissie de laatste stoomtram
plechtig uitgeleide, misschien wel meb een
grafrede, uit het dorp. Die laatste stoom
tram zal op eigenaardige wijze worden uit
gedost, maar hoe, dat mogen we niet ver
klappen; dat moeten de bewoners van ons
dorp maar eens gaan kijken. Zij zal lang
zaam rijden, nóg langzamer dan nu reeds
het geval is, dus ieder kan haar een af
scheidsgroet meegeven.
Men moet daarbij niet vergeten, dat we
aan oris gemoedelijk stoomtrammetje, dat
ons 26 jaar met de „buitenwereld" ver
bond, tooh ook plichten van dankbaarheid
hebben. „De tram is doodl, leve de tram
Dat zij onze uitroep.
Des avonds van den löden Juni zal het
Lindenplein a giorno verlicht worden, en
zal „Crescendo" aldaar een concert geven.
Hoewel de nieuwe dienstregeling, die 15
Juni aanvangt, nog wel officieel zal worden
bekend gemaakt, zijn we nu reedis in staat,
die mee te deelen (behoudens kleine wijzi
gingen misschien). Van Leiden: 6.25, 7.05,
8.05 en vervolgens om de 30 minuten tot
10 uren 's avonds; daarna nog om 11.45.
Van Noordwijk: 6.17, 7.20, 8.—, 8.45 en
vervolgens om de 30 minuten tot 10.15
's avondsdaarna nog om 11 uren.
We krijgen dus een drukken dienst, cn
we behoeven niet meer to Bijnsburg over
te stappen.
Het onderzoek naar de „Tltanlc"-
ramp.
Bij het verhoor van Israay, dat gisteren
te Londen werd hervat, waren weinig be
langstellenden tegenwoordig, 't Was bijna
niet bekend dat deze hoofdgetuige bij het
onderzoek, dat naar de ramp van de „Tita
nic" wordt ingesteld, dien dag zou worden
ondervraagd.
Ismay onderging een scherp verhoor en
kruisverhoor. Hij moest erkennen, dat de
gezagvoerder Smith hem een draadloos
telegram had laten zien, waarin tegen de
aanwezigheid van ijs in den koers, welken
dè „Titanic" volgde, gewaarschuwd wercl.
Getuige hield echter vol dat het geenszins
noodzakelijk was om langzamer te varen,
aangezien de gezagvoerders van de stoom
schepen bij helder weer alleszins het recht
hebben om met vollen stoom door te varen.
Getuige aarzelde nochtans een desbe
treffende vraag te beantwoorden, waarop
de voorzitter van het Hof hem toevoegde:
„Beantwoord de vraag", terwijl de procu
reur-generaal nog zei: „Wees openhartig".
Ismay antwoordde: „Ik ben openhartig.''
„Neen", zeide de voorzitter.
Getuige herhaalde, dat hij tijdens de reis
van de „Titanic" nooit de commandobrug
beklommen had, zich met het ambt van den
kapitein bemoeid of geholpen had, de vaart
van de „Titanic" te bepalen.
Hij erkende evenwel met den eersten
machinist te Queenstown overeengekomen
te zijn, dat de „Titanic" haar vaart tegen
het einde van de reis zou versnellen.
In het kruisverhoor vroeg Scanlan na
derhand den getuige, met welk recht hij dit
met den eersten machinist overeengekomen
was, waarop de voorzitter van het hof tu»-
sohen beide kwam.
