„Gelükkig de wascli aan kant"
POEDERZEEP
„SNEEUWWIT"
Echt Zeeiiwsch Tarwebrood
E. BRANDSMA,
J. C. KORT.
HASSELMAN PANDER, Leiden. - Complete Meubileeringen.
AntmnnhfAlmi ffi hnnr gebü. straatsburg.
THEE
Zeepfabriek „DE KLOK", Heerde.
Katoenen Jongenspakken.
Blouses en Kieijurken.
Cheviot- en Tricot-broeken.
J. S. PORTIE IJ. v. d. STEEN, Hoogewoerd 64.
LEIDER,
Ko. 16027.
ZaEIDSCH DAGBLAD, Woensdag* 22 Mei. Derde Blad.
Anno 1912.
6873 Breestraat 146. Botermarkt 22. Hoogewoerd 115.
jSKK.H.EI-Meubeleri, G-ordijnen^ Bespanningen, Tapijten, 3\datten.
Bascules, Weegschalen,
Morschweg 30. H. J. VAN HENSBERGEN.
^AlftWlËaPPIWIglI W MUM» Haarl.straat 42. - Interc. Telef. 238.
Neemt proef met ons
Hoofdsoorten:
Steeds in alle malen voorhanden.
Donkerstee^ 3.
PERSOVERZICHT.
Tweede Kamer.
Gewichten voor alle doeleinden,
Reparatie en Slijpen van alle soorten
Weegschalen, Bascules enz., alsook van Koffiemolens
Aanbevelend, 6685 18
Instrumentmaker.
W EK» H 1.I.ID i-1 IlOËDEK.
Mejuffrouw Sterk, geb. Visser, Willem Sprengeratraat 41, te
Leeuwarden, meent aan haar plicht te kort te doen wanneer z|J
niet openiyk meldt hoe dankbaar zy ia voor de heerlyke werking van
de Sangainose
by haar jonge kind. 7.y ecbryit o. a
„Toen ik hier vier maanden geleden kwam wonen, was mUn
eenigst dochtertje, toen 20 maanden oud, niet in staat een beentjo
te verzetten. Myne oudere dachten niets anders of ik zou het moeten
mlasen; en ik dacht het ook. Haar maagje kon niets verdragen;
hare ingewanden waren totaal In de war, het kindje ging mot den
dag achteruit. Toen heb ik het Sanguinose gegeven en mynheer,
de uitwerking was verbazend. Nu ie zy met haar derde fleseh bez'g,
en is kosteiyk gezond. Zy eet lekker, slaapt gerust, huppelt en
springt den ganschen dag; ik ben er van overtuigd dat zy dit alles
alleen aan de Sanguinose te danken heeft. U kunt dit gerust publi-
ceeren; en gaarne beu ik bereid aan ieder die dit verlangt, nadere
inlichtingen te geven." 6446 82
Hoogachtend en dankbaar, Mej. Sterk, geb. Visser.
Wanneer Uw kind kwynt, doe eens als dis dankbare moedor, en
probeer de Sanguinose! En wanneer gy zelf lydt door bloedarmoede,
uitputting, algemeene verslapping, gebruik de Sanguinose! Honderden,
ja duizenden in ons eigen land hsbben er de goede gevolgen van
ondervonden. By gebrek aan eetlust; by slapeloosheidpgn in den
rug; hardnekkigo hoofdpyn; kortom bU alle verschynaelsn van zenuw
zwakte en armbloedighetd is de Sanguinose een welbeproefd middel I
Prys fl. ƒ1.50; 6 11. ƒ8.-; 12 fl. 16.-.
Te verkrygen by de meeste Apothekers en goeie Drogisten.
WACI1T U VOOK HAHAAK!
Den Haag, De Riemerstraat 2c/4. VAN DAM Co
Te Leiden by D. M. KRUISINGA, REIJST KRAK, J. H. DIJK
HUIS, S. a. BROERSE, GEBRs. CHRISTIA ANSE to Katwük a/Z
P. BLOOT; te Noordwyk; JOH. v. d. VEGT, G. a. E. DUYSTER;
te Rijnsburg: C. ZANDBERG; te Voorschoten: a. T. ELZINGA;
te Lisse: HANSEN—Rbckbbs; te Hillegom: 0. BROEKESte Alfen
a|d. Ryn: VAR033IEAU Zn.; te Hazerswoude: J. ZWE1ISTRA;
TJa te Koudekerk ajd. Ryn: J. MAAT.
429 20
is een uitroep, dien men telkens
hoort. En geen wonder, want het
wasschen is zwaar en vermoeiend.
Wilt gij uw arbeid echter aan
merkelijk verlichten, gebruik dan
6574 60
Word bekroond met Kerepr^js, Goeden Medaille op de
7048 30 Nationale Bakkery-TentooDstelling alhier.
Aanbevelend,
AMSTERDAM.
3183 60
TR&OE MARK
1.10 en 1.30 p. 5 ons.
90 Cents p. 5 Ons.
Verkrijgbaar in alle buurten der stad.
Telefoonnummec 767.
,ïïetVaderlan dL", sprckan.de over s ub-
|i die jacht, geeft een bloemlezing uit de
K verslagen der drie inspecteurs van het
r onderwijs, en wel met betrekking tot
gevOlgTJii \1tpx M. TJ. L. O.-wftt van 11 Juli
1910. Het blad doet daarbij opmerken, dat
ir&n de drie bedoeld© inspecteurs de heer
jilichielfl van Kessenich (Noord-Brabant, Gel
derland en Limburg) Is katholiek, de hoer
J. C. Fabius (Zuid-Hol land, Noord-Holland,
Zeeland en Utrecht) anti-revolutionnair, en
heer mr. Th. Ruys I.Pzn., (de vier noor
delijke provinciën) bekend staat als gema
tigd liberaal, zoodat bij hun oordeel, althans
bij eerstgenoemde twee, allerminst te den-
valt laan tegenstanders van het mi
nisterie of van de tegenwoordige meerder-
|ieid.
De heer Michiels zegt, dat roods in 1910
fcen aantal besturen van bijzondere scholen
let onderwijs aan die scholen tot den door
He wet omschreven omvang hebben willen
Uitbreiden, „ten einde op die verhoogde
Rijksbijdrage te kunnen aanspraak maliën."
[Als voorbeeld noemt hij gewone scholen met
fces leerjaren, die nu veranderd worden in
lU L o. soholen met Fransch, Engelsch en
Duitsch (of twee dier vakken) wiskunde, en
tonder verlenging van leertijd. ,,Wat van
lat onderwijs voor die kinderen terecht zal
komen, laat zioh denken", zegt hij, en het
Verwondert hem niet, dat de schoolopziener
in het arrondissement Meersen (Limburg)
kou schrijven:
Indien het (gewijzigde art. 48) van den
kant allioht aanleiding geeft tot ver
tedering van onderwijzend personeel, zoo
k het van den andoren kant te betreuren
Pfl paedagogisoh niet te verdedigen, dat kin-
Wren van elf- tot der tien jarigen leeftijd,
«ie zoo weinig in de moedertaal bedreven
kijn, het oanleeren van drie vreemde talon
jan worden opgelegd. Het is te hopen,
pat het jaar 191-T aan dezen ongezonden
■toestand een einde maakt, en dat de Neder-
«ndsche wetgever tot betere inzichten te
rugkeert."
7,De wetgever" aldus gaat de heet Mi-
fcnicls voort ..heeft er natuurlijk ,uiet
Mn medacht. dab de bepaling. waardootr hu
schoolbesturen in staat wilde stellen om
M voortgezet lager onderwijs beter te re
lden en de noodige leerkrachten daarvoor
w kunnen aanstellen, zou kunnen leiden tot
onbruikbaar maken der gewone lagere
Pt'hool, omdat vele soh ooi besturen zich niet
Wilden ontzien, om, met miskenning van
w bedoeling en van den geest der wet, tot
faote sohade voor het ondei*wijs, hun
obolen te vervormen tot caricaturen, tein
bilde daardoor een hooger subsidie machtig
worden."
bo heer Fabius doet mededeel in g van do
fTvating van verschillende districtssehool-
Pp7leners in zijn ressort. Een van dezen zegt,
Bat
uitbreiding van het leerplan aan
^'Uge, meest bijzondere soholen, twijfel over-
4 *7 steeds de bedoeling voorzat werkelijk
oaderwijsbelang te dienen; soms gaf te
£rinS0 uitbreiding den schijn abof het in
Idzaak om h,et subsidie te doen Wa&.
u ander vermeldt het geval van een
luzondore 6chool, die haar rooster had. ge-
tooakt
met 10 uren per week onderwijs in
talen en wiskunde, om nu al vUst klaar
i515n ^öt het oog op artikel II alinea. -4
der wet. De sohoolopziener achtte dit „be
denkelijke beunhazerij", te meer, daar de
bedoelde school bekend staat als de slechtste
van heel de stad. „Hier wordt" zegt hij
„gebruik of liever misbruik gmaakt van
een milde bepaling, die bij amendement in
de wet is opgenomen." En een ander 6chool-
r,i\zlaaar .schrijft: „Het is toch werkelijk
al erg gonoeg, dat een schijntje algebra, ge
geven aan eenige leerlingen der school, vol
doende is om er de aanspraak op het ver-
hoogd subsidie op te grondvesten."
„De uitkomst" zegt de heer Fabius
ten slotte „zal moeten uitmaken of de
jongsto wetswijziging waarlijk de belangen
van bet onderwijs dient."
En ook de derde inspecteur, de heer
Ruys, noemt, voorbeelden, dat hier en daar
een streven viel waar to nemen, om op de
verhoogde Rijksbijdrage aanspraak tc kun
nen maken, zonder dat tooh het eigenlijk
m. u. 1. o. werd ingevoerd.
„IIet Vaderland" he.rinnert daarbij,
dat deze dingen indertijd in de Tweede Ka
mer door de heoren Ketelaar, Tydeman en
Ter Laan zijn voorspeld, maar dat dit door
de woordvoerders der Rechterzijde, bepaal
delijk door den heer Van der Molen, nis
„verdachtmakingen" word aangeduid, em mi
nister Heemskerk zei de, dat bedrog wel voor
komt in de wereld, maar toch op dit ge
bied. geen regel is. Do mededeélingen der
onderwijs-inspecteurs stellen I hans de vrij
zinnigen in het gelijk.
Over verschuifbare par tij ver-
li o u d i n g driestart- „D e Standaard":
Rechts is bij de Bakkerswet gevoeld, dat
men sterker had gestaan, zoo geen enkele
beslissing gehangen had aan liet al of niet
meestemmen van de zeven sociaal-democra
tische Kamerleden, en meer dan één pers
orgaan van Rechts gaf aan dat gevoel reeds
uiting.
Wij voegen ons daarbij, te meer, nu er
uit Rechts stemmen opgingen, om in dit
gebeurde iets zeer gewoons, iets volmaakt
natuurlijks, iets bijna prijzenswaards te
zien, en althans i:ets, waarop in geen enkel
opzicht critiek tc pas zou komen.
Tegenover dit beweren blijft het ons als
regel golden, dat bij goede, gezonde poli
tieke verhoudingen het Kabinet zijn
kracht moet vinden niet in verschuif
bare, maar in vaste partijverhouding.
Dit staan we voor, allereerst omdat het
buitenland, waar het op groote schaal gaat,
ons in goede parlementaire landen deze
vaste gedragslijn door zijn voorbeeld steeds
aanprees. Gok in Engeland bijv. kwam het
nu en dan voor, dat een deel der oppositie
met het Kabinet ging, en oen deel der re-
ge er ings meerderheid, dat afviel, aldus ver
goed moest worden; maar steeds werd dit
beschouwd als profetie,, dat het eind van
het Kabinet naderend was.
Maar ook ten anderen, omdat in ons
land de meerderheid in de Sta ten-Generaal
niet anders dan door Coalitie bestaan kan.
Dit nu beteekènt, dat in tal en tal van
distrioten de candidaten van Rechts niet kun
nen gekozen worden, dan doordien beide
partijen, tot welke de candidaat niet be
hoort, hem steunen. Dit levert nu geen
bezwaar op, zoo men verschilt in details,
maar in beginsel één blijkt te zijn. Toonde
daarentegen de uitkomst, dat het verschil
tot diep zelfs, in de beginselen indrong en
dat men keer na keer geijverd had voojr
een oandidaat, die in de Kamer juisb tegen
het beginsel, dab men zelf beleed, inging,
dan voelt toch ieder, hoe .jzich bij do stem
bus een consciëntie-vraag zou gaan voor
doen. Deze namelijk: ik, periode na
periode, mijn stom uitbrengen op iemand,
die van de bevoegdheid,/'die ook ik hem
hielp verleenen, gedurig meent, te moeten
gebruikmaken, om wat ik op 'b stuk vah
beginselen voorsta, to bestrijden
En kan dan op den duitr liet antwoord
twijfelachtig zijn
„De Wj er e 1 d" solirijft over nieuwe
part ij groepee ring:
Bij de beëindigde behandeling vain de Bak
kerswet heeft zich de komende nieuwe partij-
gxoepoering reeds sterk geaccentueerd. Bij
de beslissing over de op dit stuk sociale
wetgeving ingediende amendementen was her
haaldelijk do coalitie zoek en do democra
tie aan 't woord. Zonder de hulp der lin
kerzijde en met. name zonder die der sociaal
democratische fractie, welke moer dan een
maal het lot der wet in handen had, zou
minister Talrna de wet hebben moeten terug
nemen en zou do coalitie thans over haar
heterogeniteit op het terrein der socdale wet
geving zijn gestruikeld.
Het conservatieve deel der rechtsohe pel's
is over dezen uitslag allesbehalve gesticht
en vprwijt deu Minister, .dat hij zijn wet
tot stand heeft gebracht met ultra-lrnkscho-
hulp, tegen do stemming der meerderheid
van zijn officie oio politieke geestverwanten
in. De schipbreuk der coalitie-politiek op
de wijde .zee der sociale hervormingen is
echter voor ons de natuurlijkste zaak van
de wereld. ,Wij schreven reeds vroeger, dat
juist de sociale wetgeving noodwendig zou
moeten voeren tot de nieuwe partij-groepee
ring, los van kerkelijke antithese, waarbij
de democratisch voelende elementen aller
partijen tot. elkander zouden worden gedre
ven tegen het conservatisme.
Bij de steenhouwers wet begon het al en nu
bij de Bakkerswet zien wij dit prodeS zicli
langzaam voltrekken. Zonder twijfel zal in
1913 de invloed van dezen niet meer te stui
ten gang van zaken, bij de verkiezingen
merkbaar worden.
't Is de sociale wetgeving, die ons Zal
Verlossen van het clericalism© fen Kuyper'd
antithese.
Onder het hoofd „Mevïouwéu" zegt
„Het Volk":
In het verslag, dat wij gaven van de
Vrouwenconferentie, die aan ons Leddsoba
partijcongres voorafging, werden de gehuw
de spreeksters, zonder onderscheid van haar
financieelen toestand, als „mevrouw" aan
geduid. Hetzelfde gebeurde in onze versla
gen van den Vrouwendag. In de clerical©
pers hoeft dit tot allerlei schimperig com
mentaar aanleiding gegeven, waarvan steeds
de grondslag wasdat noemt zich Arbeiders
partij en wordt door niets dan „mevrou
wen" vertegenwoordigd
(Wij willen de bladen, die deze geestige
vondst op hun rekening hebben, eens uit
den droom' ihelpen. Het zij hun dan mede
gedeeld, dat mevrouw Wolf-Buys een naais
ter en de vrouw1 van een diamantbewerker
Is. MeVrouw Pothuis-Smit i6 onderwijzeres
en de vrouw van eon Bestuurdersbond-be-»
ambte. Mevrouw .WegeTif-Wegerif is èVen-
eensi onderwijzeres. Mevrouw Meyèr-Eminè-
ring ie diamaptbeWferkater. MeVroUw Bak
huis is de yrouw van een fabric ksar beid er.
Mevrouw Van Kuykhof-Koedijk is gewezen
onderwijzeres, haai- man gewezen onderwij
zer en thans partij-secretaris. Mevrouw Loop-
uit-Spoyer is handelsreizigster en de vrouw
van een gewezen diamantbewerker. Mevrouw
Danz-Bomniel is '{je vrouw van een klerk
aan de 'gasfabriek. Enz., enz.
Als men soms denkt, dat wij voor ons
pleizier dezen Burgerlijken Stand van onze
partij hier pubïlceeren, dan vergist men
zioh. Wij doen het alleen noodgedwongen,
om een stukje demagogie d©T clericalo pers
te ontmaskeren. Die weet natuurlijk heel
goed, dat onze partij, ook blijkens de sociale
afkomst, van het overgroot© deel van haar
kader, con ware arbeiderspartij is. Maar heb
is een ideel van de clerical© politiek tegen
over hun eigen werklieden-aanhangers, om
dit karakter onzer partij zooveel mogelijk
te verbergen. En t© gelijk uit zich in zulke
schrijverij de standsverwaandheid van zoo'n
burgerlijke journalist, die hot niet velen kan,
"dat vrouwen van arbeiders, klein© ambte
naren enz. niet meer behoorlijk als „juf
frouw" van hun eigen deftigheden van „me
vrouwen" gosoheiden zijn. Hot is diezelfde
stinkende hoogmoed, dio „m'eVrouw" van
journalist A. of B. giftig doet smalen op
den Zondagsohcn hoed-met-vocreu of zwarten
mantel van haar dienstmeid: „Je kimt de
meid van de mevrouw tegenwoordig niet
meer ondors ckeiden 1'
In onze partij echter, waar dc kameraad
schap ©n do demooratie alle af komst-verschil
"uitwiseohen, geven wij daaraan ook uiting
door een van-zeif-sprekende gelijkheid, van
.^titulatuur", zoolang wij, helaas, een gelijk
waardige aanduiding als het trouwhartige
Duitsoho „Gencisse" of het Vlaamsche „ge
zel" missen.
Ziekteverzekering.
Algemeene beschouwing en.
In de gis ter namiddag' voortgezette Verga
dering wees de lieer P a t ij n er op, dat,
wanneer dit ministerie niet meer regeortijd
had gehad, dan een ministerie gewoonlijk
heeft, het dit kabinet zou zijn vergaan, even
als het kabinet-Kuyper, n.l. dat het niets
van sociale wetgeving in het „Staatsblajd"
had gekregen in tegenstelling met het zeer
Vruchtbare vorige kabinet.
En dit was niet do sohuld van de Kamer.
Zij was voortvarend genoeg, maar alles
kwam veel te laat.
Eerst thanS na het Verslag van de com
missie van voorbereiding, wordt het Volk in
staat gesteld, behoorlijk kennis te nemen
Van de beteekenis van heb ontwerp, en nu
stroomt het brieven, telegrammen, verzoe
ken om oonferenties bij spreker en anderen.
Men kan de mensohen eenvoudig niet te
woord staan. Niet alleen de linkerzijde
klaagt daarovfer. „De Standaard" sahreef
er 'een hoofdartikel over met den veelzeg-
geilden titel: „Te laat, veel te laat."
Ook de inhoud van heb wetsontwerp wijst
fer op, dat de Minister het heeft ingediend,
zonder het eerst behoorlijk in zijn brein te
hebben verwerkt.
Den inhoud nu besprekende, achtte hij Ook
Eet zelfbestuur van de Roiden van Arbeid
hiet gerechtvaardigd door den eisah' Vah
B^centrallgatie in de uitVöferln'g. .Voor dfe
Ziektewet beteokenen zij ietsmaar voor dfe
invaliditeitswet hebben zij slechts een onbo-
teekonende functie en voor de Ongevallen
wet heolemaal geen. Slechts oen doel van de
centrale bestuursfunctie vande R.-V..B. to
Amsterdam wordt overgebracht op de plaat-
solijkc ambtenaren. Daarvoor is geen plaat
selijk zelf besturend orgaan noodig. Radon-
on .Ziektewet zouden kunnen wórden ver-
worpen, en desniettemin zou zeer goed het
overbrengen van de kleine ongevallen naar
de Ziektewet kunnen plaats grijpen. Heb
een heeft met het andero niet te maken.
Bij de invaliditeitsverzekering lijkt het
wel of de Raden veel te doen on to zeggen
hebbenniaar dan blijkt, dab de voorzitter,
dat is dus een ambtenaar, in de moeste ge
vallen optreedt in plaats van den Raad van
Arbeid. Wol brengen de Raden advies uit,
maar uitbrengen van advies is geen uitoefe
nen van zelfbestuur. Dc Raden van Arbeid
zullen feitelijk niet anders zijn dan Zioken-
k assen.
De samenkoppeling van ouderdoms- cm
invaliditeitsverzekering betreurt hij en wol
omdat nu ook weer oudordomsverzekering
wordt gemaakt tot arbeidersverzekering en
daartegen heeft spreker zeor groot bezwaar.
Hem k> alleen maar ©en sociale wetgeving
sympathiek, die geen klassewetgoving is.
Hij wenscht. Staatspensionneering naar En
gelsch model, kan het niet anders zijn voot-
loopig volgens hot Deensclio stelsel.
Oiiiderdomsverzekering bereikt zeer velen,
die het niet noodig hebben, on die het zelfs,
niet wenschen. Er is geen reden om hen, dio
economisch met werklieden gelijk staan,
maar het in juridischen zin niet zijn, buiten
d© verzekering te stellen. Gewoonlijk zjjn
die kleine ondernemers, winkeliertjes, enz.
"uit den arbeidersstand voortgekomen, maar
zij worden buitengesloten, omdat zij wat
energie hadden en later tegenspoed kregen.
Zeer onïeohtvaardig acht hij de regeling ook
tegenovei- de vrouwen in Nederland.
(loch zal hij met deze slechte regeling
meegaan en wel, omdat zij het volk zal rijp
maken voor de Staatspensionneering. Im
mers, het volk zal zioli nooit neerleggen bij
die dwaze regeling, welke den ©em pensioen
geeft, den ander niet. Men komt dan langs
een omweg toch tot het goede.
Hij spoort den Minister verder aan, de In
validiteitswet dezen zomer nog eens goed om
te werken en haar ook beter te doen aan
sluiten bij de Ziektewet. De Minister confe
reer© er ©ens over met de reohtsche leden
van de commissie van voorbereiding.
De red© werd afgebroken. Hedenochtend
voortzetting.
De Voorzitter hoopt, dab men op 31
Mei de algemeene beschou'wingen zal be
ëindigen en dat dan een aanvang gemaakti
zal kunnen worden met de 114 artikelen
van de Radenwet en do 136 van do Ziekte
wet, benovens de 221 amendementen.
Zitting van Dinsdagavond.,
Voorzitter jhr. mr. O. van Nispen.
Interpellati e-T reub.
Voortgezet werd de Woensdag j.l. ver
daagde behandeling van de interpellatie-
Treub over het spoorweg-beleid, terwijl
tevens aan de orde was de motie-Treub,
luidende:
„De Kamer, van oordeel, dat beëindiging
der spoorweg-overeenkom9ten van 1890 ia
