A. KREYMBORG Go.,
Hofleveranciers, Botermarkt 19.
Combinatie
8o. 15961.
LEIBSCH DAGBLAD, Zaterdag: 2 Maart. Tweede Blad
An^io 1912.
Het is ook in uw belang nog eens in herinnering te brengen, dat de stillere maanden wederom
bij uitstek geschikt zijn voor de levering van onze bekende
Deze Costumes, die zoozeer opgang maakten, dat getracht is (tevergeefs) ons door alle middelen
op zijde te streven, vormen voor ons huis zóózeer een VOORTDURENDE RECLASRE9 dat wij
er de grootste waarde op leggen de buitengewoon solide stoffen (van prima Kaap- en Australiëwol) en
fraaie, degelijke bewerking onvei*mïndea*d te handhaireiii Al deze kleedingstukken, aangemeten,
gesneden en gepast door onze beste krachten coupeurs en in dezen tijd zonder overhaasting gemaakt
door bekwame werklieden, hebben dan ook volkomen het cachet der kostbare tailorkleeding, facons en
aanzien zijn beslist niet daarvan te onderscheiden.
Voor Demisaisans dezer „extra offerte" berekenen wij f 25." Voor extra Pantalons f 3.50.
Met dubbele rij knoopen is de prijs van het Costume .f 2.hooger.
- - Mt;' 'V'":'
Brieven van een Leidenaar.
Tweede Kamer.
SPECIALE OFFERTE
Perplex-Costumes 30.-
2330 432
GEBR. CAVADMO
J.i vc. f-i
OCCXCL
Daar is een "zeer hifm'anc opvatting over
'liet kwaad, die elke ondeugd beschouwt als
*jeen onechte zuster van een deugd. Gierigheid
ëzou dan zijn overdreven zuinigheid, en, om
nu maar dadelijk te komeu waar ik wezen
jvil tuchteloosheid oen ontaarding van
ieen bij uitstek oud-Nederlaudsche deugd: den
Vrijheidszin. Ik herinner mij eens danig te
hebben uitgevaren tegen een troep straat
jongens, die in korten tijd een onbewoond.
Jiuis had. gebombardeerd, zoodat er geon
tuit heel bleef. Een waardige oude hecfr,
'idie ccn oogonblik later passeerde, toen ik
nog met verontwaardiging het toonoel der
verwoesting aanzag, verzekerde plechtig, dat
'deze balddadigheid een uiting was van den-
zelfden geest, die De Ruytcr en do Trompen
"bezielden, wanneer zij hun vloten ter over-
Winning leidden en dat wij voor den moed
onzer vaderen, die Leiden aan de spits stelden
van de Vrijheidsbeweging tegen het Spaaü-
sóhe juk, deze uitspattingen op den koop
moesten toenemen. We dienden dit gebrek
laan zelftucht en gcm.eonschapst.uoht slechts
om te zetten in krachtprestaties met de roede
iom er liet individu cu de gemeenschap mee
Vooruit to brengen. Aan deze woorden heb
ik meermalen gedacht, als ik meer of ntin-
jder verontwaardigde artikeltjes in de cou
ranten las over ongebondenheid van onze
jeugd 011 ons volk, of zelf zag lioe ook ouderen
fcich niet aan do wetten van orde in de
samenleving stoorden. Een volk, dat nog
slechte daden te zien geeft als de vernieling
van den Parkschouwburg te Amsterdam het
inwerpen van een honderdtal glasruiten in
leen Ambachtsschool te Rotterdam dat
ialtijd gereed staat de openbare macht te
bemoeilijken, in plaats van haar te stcu-
ïien dat in woorden en daden het ver
keer bemoeilijkt en zioh onbehoorlijk uit
spreekt tegenover iedereen, die het waagt
«deswege een opmerking te maken dat
zich nog in alle lagen te buiten gaat aan
'drankmisbruik, aan onwelvoegelijke uitdruk
kingen in het openbaar, aan boleèdiging van
vrccrmlelingen en vrouwen en zooveel meer,
kan zijn opvoeding nog verre van voltooid
'echten.
Wanneer het gebrek aan tuoht voortwoe-
'kert en meer en meer alle lag in der bc-
volking, alle kringen, de kerken, het leger,
•'s lauds vergaderzalen, cn wat nog liet
liergst is 'h!ot gezinsleven doordringt, dam
?zal dc toestand ten slotte onhoudbaar wor.
'den.
Daar moet meer tegon worden gedaan dan
Wat dc school en do kerk doet cn kan
Idoen. Daartegen moet rechtstireeks worden
.►/opgetreden door allen, die liet gevaar inzien
%n het kwaad het moge daji zijn een ont
aarding van in den grond goede karakter
eigenschappen van ons volk erkennen.
Gelukkig is dit reeds .geschied.
In dc groote bonden: Het Algemeen Ne-
derlandsdi Verbond, de Verceniging Volks
weerbaarheid, do Maatschappij tot Nut van
het Algemeen, den A. N. W -B. Toeristen
bond voor Nederland, don Volles bond tot
bestrijding van hot misbruik van sterken
drank, een groot aantal sportvereenigingen
cn genootschappen op het gebied van het
onderwijs en voor mannen en vrouwen van
allerlei aard op velerlei gebied, hebben zioh
de voormannen verstaan en vereen igd om de
grondfout te gaan bestrijden, die hun allen
in den weg stond. Zich aaneensluitend om
de zedelijke, geestelijke on lichamelijke kracht
van het Nederlandsche volk te verhoogen
als algemeen stambelang, hebben z'ij den 3len
October 1908 na grondige bostudoering der
zaak, te Utrecht de Tucht-Unie opgerioht.
Reeds bij do stichting en zonder oenigo
propaganda sloten zioh een aantal bijzondere
personen, waaronder met zeer bekende na
men uit alle kringen daarbij aan.
Dezer dagen kwam mij een handig boekje
in brochurevorm onder de oogen, waar het
doel. van deze, Tucht-Unie uiteengezet werd,
en ik achtte heb van genoegzaam belang
ook de aandacht der Leidenaren, dio het
uit eigen ervaring weten hoe ook hier nog
de tuchteloosheid heerscht, daarop de aan
dacht te vestigen en als het kan er eenige
propaganda voor te maken.
Door het Algemeen Bestuur, dat uit per
sonen van allerlei kleur en richting bestaat,
(voorzitter is de heer Edo Bergsma, burge
meester van Enschedé, en secretaris dr.
,C. J. Söhngen, te Nijmegen), is thans beslo
ten in verschillende richtingen den practi
se hen arbeid aan te vangen. Die arbeid zal
naast de algemeene propaganda en de orgau-
nisatie over geheel Nederland omvatten:
1. Pogingen om te komen tot een korte
en snelle berechting van kleinere misdrij
ven, tegen wetten en verordeningen.
Hier ligt een ruim veld open, ook omdat
de herziening van onze strafrechtspleging
daarmede in nauw verband staat. De tal-
k>oze klachten over straatschenderij, aan
randingen, balddadigheid van publiek van
eiken leeftijd op den openbaren weg, vullen
onze dagbladen en eenige weekbladen niet
voorbeelden te over om aan te sporen tot
spoedige behandeling dezer stof.
2. Bevordering van een veel meer regel
matig verkeer zoowel in de steden als op
de buitenwegen.
Wat wij van dien aard hebben aan voor
schriften, is neergelegd in de Rijwiel- en
Automobiolwet en plaatselijke of provinciale
verordeningen, die dikwijls grcote afwijkin
gen vertoon en. Voor een geregeld en aan
genaam verkoor is dit alles onvoldoende. Er
moet een einde komen aan den ohaotischen
toestand van willekeur, die door den koppi-
gen onwil van het individu wordt in bot
leven geroepen en waarvan ten slotte grooto
vrijheidsbeleminering het gevolg is. Vaste
regels voor uitwijken, liet regelmatig gaan
op bruggen on nauwe straten, in het alge
meen de regeling van de wetten van weg
en verkeer zijn. dringend nood zakelijk. Be
stormingen van openbare middelen van ver
voer, onhoudbaar gedrang bij volksophoopin-
gon, moeten voorkomen worden. Ook deze
zaak zal mbt snelheid ter hand worden ge-
nomen en reeds heeft de oom missie, belast
met deze haak, belangrijke voorstellen in
behandeling om to trachten het gezag der
poli tóe liooger op te voeren.
3. De Tuclit-Unio zal verband trachten
te brengen tusschcn de zeer vclo vetreenigin-
gen \oór licliaamsoefeningen, sport en spel,
die in alle deelon van ons land. aan liet
work zijn. Zij zal haar invloed kraohtig doen
geldon op de gemeentebesturen voor den
aanleg van openbare spoelterroinen, sport
velden, enz.
4. Drankbestrijding. De moeste misdrijven
en overtredingen of ordeverstoringen zijn heb
gevolg van drankmisbruik, on dieper nog
werkt deze oorzaak door op hot kroost van
dronkaards (van alle standen, velerlei leef
tijd, beiderlei! kunne) dio vaak, lichamelijk
en zedelijk ontaard, het grootste deel aan
het leger der bandedoozen leveren.
Tegon dat alles is gezamenlijk, eendrach
tig op tred an van alle bestaande organisa
ties plicht. Do Unie zal traoliten dat lx-
bereiken, wat haar gemakkelijker moet val
len, omdat zij zioh gansch onzijdig houdt op
staatkundig cn godsdienstig gebied.
Reeds werd eenige maanden geleden een
bijzondere commissie daarmede belast, dio
het terrein verkende, kennis nam van hot
veelomvattende werk van verconigingen,® die
in dat opzicht reeds veel verricht hebben
on een plaji vormde om in verschillende
richtingen gezamenlijk op to treden.
Do Tucht-Unie ontkent cllc verband met
politieke of godsdienstige partijenieder
van welke religie of welke staatkundige rich
ting is welkom als medestrijder voor het
schoonc doel.
Mij dunkt, ik mag1 dat lichaam ook bij
mijn stad gen ooton aanbevelen.
Leden kunnen zijn alle rechtspersoonlijk
heid bezittende vereenigingen of haar afdoe-
lingon en bijzondere personen. De eörstcn
betalen jaarlij les ten minste f 10, de persoon
lijke leden ten minste één gulden.
Een klein dertigtal vereenigingen zijn
reeds aangesloten en daaronder vind ik er
van zeer verschillende richting. Onder deze
veroenigingen zijn er ook wel waarvan in
Leiden afdeelinge.n gevestigd zijn, doch Leid-
sche vereenigingen vind ik er niet bij. Daar
uit blijkt, dunkt mij, dat eenige nadere ken
nismaking voor onze stad niet overbodig is.
Welnu,, daartoo heb ik nu de gelegenheid
gegeven. Mogen velen zioh geroepen voelen
om zioh aan to sluiten, of althans zich to
wenden tot het hoofdbestuur om nadere in-
liohtingon, die tot aansluiting en medewer
king kunnen leiden.
Het Bouw wetje.
In de gisteren voortgezette vergadering
bestreed de heer Van W ijl nbérgon
achtereenvolgens de verschillende argu
menten, tegen het wetsontwerp aange
voerd, en achtte daarbij al een zeer ver
ouderde bestrijding die betreffende de
kloosterscholen. Het onderwijzend perso-
rieel daarbij krijgt wel degelijk salaris,
maar is bevoegd daarvan iet-s af te staan
voor de kloosterhuishouding. Komen we
eventueel tot bespreking der salarissen,
dan wil spreker gaarne nagaan of er niet
rekening moet gehouden worden met
hoegrootheid van n>t gezin.
Ten slotte verdedigde spreker den Minis
ter van Binnenlandsohe Zaken tegen het
onverdiend verwijt, dat hij zoo goed als
niets voor het onderwijs deed, en eindigde
met te betoogen, dat, als uien steun ont
houdt aan de bijzondere school, die door
de overgroote meerderheid van het volk
ge we nacht wordt, men verre van liberaal
handelt; maar integendeel tyranniek.
De heer Oosterbaan spreekt tegen,
dat, gelijk in het debat beweerd is, in de
kringen der bijzondere onderwijzers tegen
stand tegen dc bij dit ont? erp beoogde sub
sidieregeling zou bestaan.
Intussohen is het een feit, dat- zelfs met
dit ontwerp het bijzonder onderwijs nog
niet geheel geholpen is. H-t zal nog steeds
6 milioen ten achter blijven bij hetgeen het
behoeft.
De heer Tydeman oordeelde, dat- net
bijzonder onderwijs zeer royaal wordt be
deeld onder vigueur van de vtfc-Kuyper,
en dat ten volle wordt voldaan aan den
oisch, door den heer v. d. Molen 's ochtenc^
gesteld, n. 1. aan de vrije school een vrije
plaats iu het vrije land. Overigens is de
vraag, hoeveel aan het bijzonder onderwijs
als subsidie toekomt, eigenlijk niet voor
discussie vatbaar. Het is een kwestie van
macht. De meerderheid moet maar zeggen
hoeveel het zal moeten zijn. (Gelach.)
Het schijnt overigens, dat een nieuwe
schoolstrijd moet worden ingeluid. De vre
destoestand schijnt te lang te hebben ge
duurd. Spr. meent, dat zij, die daarnaar
verlangen, gerust kunnen zijn. De strijd zal
wel spoedig ontbranden.
Ten aanzien van de kloosterscholen merkt
spreker op, dat de Kamer gehouden is to9
te zien, waar het geld, dat voor het onder
wijs gegeven wordt., blijft.
En als nu beweerd wordt-, dat die kloos
terscholen gratis leefkrachten kunnen be
komen, dan rijst de vraag waar dan het
geld, dat voor die soholen gegeven wordt,
voor besteed wordt.
De heer Lohman is niet zoo verblijd
door de indiening van dit ontwerp, omdat
hij de oplossing van het- onderwijsvraagstuk
op andere wijze zou willen. Maar spreker
moet eerlijk erkennen, dat hij geen ander
middel weet, zoolang de Grondwet een be^
letsel is om tot een andere regeling te ko
men. Intussen en komt spreker op tegen de
bewering, dat mindere offervaardigheid tir
rechterzijde de raison d'etre van dit ont
werp zou zijn. Het is alleen de aandrang
naar bijzonder onderwijs, die steeds toe
neemt, weBkc steeds hoogere offers vraagt,-
waaraan zonder overheidssteun niet meer
te voldoen is. En die aandrang komt voort*
omdat men hoe langer zco meer inziet, dat
de openbare neutrale school, die het volk
niet wil doch het opgedrongen is, niet «ie
volksschool kan wezen. Daarom moet aan
gestuurd worden op geheele hervorming
van ons volksonderwijs, waarbij rekening
kan gehouden worden met de bezwaren,
welke thans aan het licht ikomen bij hefc
bestaan van twee volksscholen naast elkaar.,
En daarom is het dwaas? thans te gaan
strijden en elkander' 'övër en weder verwij
ten te doen, alsof de een te veel vraagt m
de ander te weinig &eeft.
Spreker betwijfelt voorts, o£ door het on
derhavige ontwerp geen inbreuk wordt go-
maakt op het beginsel, dat de wet geen
terugwerkende ikracht mag hebben.
Tegen het amendement-Van der Molen'
heeft spreke^ het bezwaar, dat liet de Ro-
geering nog meer geld wil geven dan zij
vraagt voor haar subsidieregeling.
Dc Minister van Binnenlands
sclio Zaken, do sprekers beantwoorden-»
de, begon met zicli te verdedigen tegen heti
verwijt, dat hij op onderwijsgebied stil g<v
zelen lioeft. Dat verwijt is onredelijk, omdat
iedereen weet, dat het onderwijsvraagstuk
iu deze wetgevende periode niet do eerste
plaats innam op liet program van dit k«v
bi net.
Voorts weerspTak hij het deel van de rcd<
van den heer Roodhuyzen, dat, onder do
leuze „meneer (Kuypcr n.l.) ment weca*
zelf", er op gerioht was om te betoogen," dat
do Minister door de indiening van dib sub»;
si die-wet je bezweken is ooder do pressie van,
het program van actie dei- anti-revolutions
na ire partij.
Van pressie is geen sprake. Het stond bil
spreker Tecils lang vast, dat het bijzonder;
onderwijs behoefte had aan méér. Als mert
ziet. dat er hoe langer zoo meer drang is
naar bijzonder onderwijs, is het niet dan'
billijk, dat do voorstanders van dat onder
wijs aandringen op gelijke behandeling met
het openbaar onderwijs, en geeft zulk eert
verlangen geen recht om als subsidie-honger
te worden uitgekreten Al Iaat rcchtsge*
lijkheid tusschcn ppenbaar en bijzonder on
derwijs de Grondwet thans niet toe, daarom!
is or toch geen enkel regooringsboginsel t*
vinden dat zioli verzot tegen bevrediging
van den gezonden volksdrang naar bijzonder
onderwijs; het onderwijs, dat een groot deel
van de ouders verlangt, om hun kinderen te
