Hard-Houten
Riemschijven.
Kalvereiimeel,
ZWAMT,
B. W.
WÊ®Mm*é9
Kunsiavond
In de Koffiebaal
is te
Book- en Steendrukkerij E0IIAR9IIBO.
AANBESTEDING.
DAMES ay HEtREN,
Bureau van de echts „OLSC-Spaarbranders.
VAN HELLE S PAïJES-KÜFFIE.
Bezoek aan een Tehuis.
*ïo. 15925.
XiESIDSCH DAGBLAD, Zaterdag* SO Januari. Tweede Blad.
Anno 1912,
Btaesnisiknechfs.
lie Hofstede
WüILAND,
iaisltas Piüen,
Onovertroffen
BL&TCHFOftD's
Hemelsche Altaarwacht,
BEATRIJS
zuivere Preanqer-Koffie
VliltUUUW&STOiviiUYZüN,
Meubilair, enz.
a. Groote
Ik Voorraad.
Lage
Prijzen.
„VAN DUUREN",
if oor BeoSastieü!
voer slechts f 2.-
A. A. V6RH00B,
Apoth.dijk 37. Telef. 465.
Emaille-, Tinnen- en Koperen Bedkruiken.
KOLOMASSAUBELS zonder afvoer,
Drinkt """Wi nn
nog koffie, die niet direct na» het bran
den verpakt wordt?
Het is beslist noodzakelijk, dat
kofÜ9 onmiddellijk na het branden
wordt verpakt, waut anders gaan èn
geur èa smaak verloren. 008 i-ia
Probeert eens een enkele maal
koffie, die behandeld is precies zoo
als koffie behandeld moet worden en
vraagt uwen Winkelier:
Specialiteiten
ROODMERK.
PA ARS MER, K.
Drie alleszins bekwame Bloemist-
knechts gevraagd tegen 1 Maart.
Aanbiedingen schriftelijk. O. NIEU-
WÜSHHIS ZONEN, Eisae.
873 0
notaris H. VAN HAMERSVELT
te Zuetermeer,
zat op SMnsilnjjen 6 en 13 Febrn-
nri 19155, voorm. 11 uur, m het
Café „De Zwaan" te Eeldsclien-
dam, tengevolge van overlijden,
publiek veilen en verkoopen:
gemerkt E 13, met diverse percee-
Ion uitmuntend
ter grootto van 16 hectaren, 53 aren,
$54 centiaren, in den Zoeteromerschen
Meerpolder, ged. ondor Stompwy k
en ged onder Zoeiercieer.
Benevens eene party best
ter grootte van 2 hectaren, 26 aren,
81 centiaren, in den Zwotpolder onder
Zo eter wonde,
in perceolen en combinatiën.
De perceelen z(jn vrij van haar
te aanvaarden dadeiyk by ue toewij
zing, wat de lan ieryen betreft en op
1 Mei a. s. of zooveel vroeger als zal
kunnen worden overeengekomen wat
de gebouwen aangaat.
Notitieboekjes met kad. kaart zyn ten
kantore van Notaris VAN HAMERS-
VELT verkrygbaar. 870 86
purgeerend en bloedzuiverend 0.75.
Verkrijgbaar by Mij. ,,SA.WITA*i"
Steengchaar I of direct van
de Apotheek „SANITA54",
Ben Haag. 879 7
IS BET
9U 18
uitsluitend aangemengd
met water, voor het opfok
ken-van al Uw jonge vee
Een ieder onderzoekc dit
iii eigen belang zelf.
De I porteursJOH&N KOOPBARS Co.,
Amsterdam. Beerenstraat 20.
Op verzoek, daar op den eersten
avond seer velen geen kaart meer
kondon verkrijgen, nog eens
onder leiding van HARRY v. d. HARST
ep Maandag 55)5 Jannari a.s.,
aanvang te 8 nren,
IS Dg
GROOTE ZAAL van den B.-K. Volksbond,
Rapenburg 10.
Programma:
Zeg- en Zangspel voor zeven engelen,
door W. SMULDERS Pr.
Aartsengel Michael:
Harry v. d. Harst.
EngelenHora de Sraat,
Hermine Moeien, Mies Kenls,
Joanna Kortmann, Ali de Vos,
Frans van der Wolk.
Accompagnatenr: CORK. A. B08TEK.
Na de Pauze: 806 tö
vin P. C. BOUTEN'S, gezegd door
Harry v. d. Harst.
Liederen van Bach
door Harry v. d. Harst,
Plaatskaarten en plaatsbespreking by
den Boekbandelaar H. J. DIEBEN,
firma v. Lesuwbn, Maaramanssteeg.
lets Rang f I.
2de 0.70.
riaatsbeapreklng O.IO.
'feaV" Op herhaalde aanvra
gen Kaarten h SO Cts. ver
krijgbaar.
brandt men dagelijks op
Duitsche wijze 889 12
uitmuntende door geur en smaak.
Prijs |>er 5 oua 70 Oeul*
NIEUWE RIJN 47.
TeSefoenn. 4-24.
Eiken Uondérdag te 10 oren:
Publieke Verknoping van
Woensdag van 10 8 uron kykd&g.
Dagoiyki kunnen goederen worden
bijgebracht of op aanvrage van huis
worden afgehaald 13
Mocht bij de bezorging van mijn Kalenden 1912 nog
cliënteele vergeten zijn, dan kunnen vanat a. s Maandag
exemplaren aan de Drukkerij Hoogl. Kerkgnacht 4 afge
haald worden, daar door de groote navraag de Kalender is
herdrukt.
Tevens losse afdrukken van de Mseuwe Blauw»
poortsbrug a 10 Cts. verkrijgbaar. S91 22
Technisch Bureau
LEIDEN. Mare 40. Tel. 1089.
Prijscouranten op aanvrage.
867 26
Op Donderdag deu Kósten
Januari 1912, des voormiddag»
te II uron, zün Burgemeester en
Wethouders van Sassenheim, voor-
nemen» op het Raadhuis AAN XE
BESXEDEN:
Het maken van Schoeiing-
werken langs de Kastan
jelaan. het aanbrengen
van straatwerken met
trottoir en bij lehoorende
werken voor genoemde
Laan.
(In één perceel).
Bestek en teekening liggen ter
Gemeente-Secretaris ter inzage
van 9 tot 1 nnr, en zyn aldaar
en by ondergeteekende verkrygbaar
van af 16 Januari a. s. ad f 1.per
8tol, franco per post f 1 OS.
Xanwyzing Maandag 2)5 Janu
ari 1912, de» voormiddags 10
nren, door den Architeot A. L.
VERHOOG. 602 30
SASSKNiiem, 12 Januari 1912.
100 Vel 4" Postpapier,
Gelin late kwaliteit.
100 Passende Enveloppen.
100 Briefkaarttormnlieren,
extra zwaar Carton.
Dit alles wordt geleverd besïrnkt
met uw naam, beroep en
woonplaats, 866 18
Bniten Leiden rembours 155.75.
Verkrygbaar by
Pupier- ea Kantoorboekhandel,
Haarl.straai 29, Laiden,
Tegen direct te ontvangen
Provisie, kunnen 892 12
dia Ia hun woonplaats by vole
Personen bekond zün, een gamakkelyk
te plaatsen artikel verkoopen. zonder
in hun dagelijkscho bozigheden be
lemmering te ondervinden Brieven to
richten onder Lett. D. V. 53*5, Alg
Adv.-Bur. D. Y. ALTA, Amsterdam.
«ROOXE SORTEE KING 889 SO
zéér geschikt om kleine Ka mes-s te verwarmen.
In hot „Tehuis Annette" Von del kerk
straat 10, te Amsterdam worden opge
komen alleen staande moedors en onverzorgde
Zuigelingen.
In oen omschrijving van de „huisorde"
heet het meer uitvoerig, dat: „Het Tehuis
Annetto" is bestemd tot opneming van zulke
moeders van alle gezindten en uit liet ge-
heele land, vóór en na zij moeder zijn ge
worden, en voor haar kinderen tot onge
veer het eerste levensjaar; het doel der
stichting is, den aanstaanden moeders oen
Srnsiigc verblijfplaats gevem, haar krach
ten te .herstellen, ten e*nde later in staat te
fcijn, in het levensonderhoud voor zichzelf
i&n haar kind te voorzien."
Dit ..Tehuis is dus wel een ideëele stich
ting met ccn uiterst practiscli doel'.
Ik was, zoo schrijft J. F. o. m. in het
'5,Handelsblad", er_op bezoek, na uitnoodi-
ging van het bestuurmaai' 11a een korte
voorbespreking in de vergaderkamer, bleven
iöe dames-bestuursleden daar nog bijeen, en
Werd ik aan de Directrice overgedragen, op
dat deze- mij dc inrichting zou laten zien-
Met dc Directrice maakte ik dus den tocht
door hot huis.
Ik geloof, dat ik veel overtolligs heb ge
zien. Do pan, waarin de pap wordt toebe
reid, is van wel zéér grooten omvang; de
stapels luiers in de linnenkamer zijn wel
icér licog; het aantal zuigflesschcn, dat
tegen 'do voedingsuren te wachten staat, is
Wel zéér 'talrijk; en de tabellen, die om
trent eiken zuigeling zijn aangelegd, schij
nen wel zéér belangrijk. Toch, na-dat ik liet
dubbele huls van den kelder tot den zolder
.doorloopen had, daar bleef mij slechts één
•herinnering bij: die van de Kinderkamer!
Dit was wel iets geheel aparts voor mijn
journalistieke zintuigenWij hebben immers
gewoonlijk slechts te hoopen, te zien, en
[behoorlijk waar to nemen. Hoe werd hier
het beroeps-waarnemingsvermogen op een ge
heel nieuwe proef gesteld!
Want ten eerste was er dat on-omsokrijf-
Kjke Kinderkamer-luchtjeGrootouders zijn
Ier verzot op, en ongehuwden maakt het
Wee Noen, neenhet is niet alleen dat
lichtelijke penetrante luier-luchtje, cn ook
ts het niet een ietwat zure-melk-reuk, en
het lauw-zoete pap-dampje is het even-
(min! Dit is een heel bijzonder baby-
fcroomen de spotters mogen er om gie
belen: zooals het van oen zeer fijn-geurige
bekoring kan zijn.
Dan was er in de tweede plaats die eigen-
ónruwe ohaos van Kinderkamer-
iluiden Daar staat zw>'n teen en wieg-
ndje, dat knerpend kraakt; er frutselt
aan de lakentjeseen zaolit prut-
!tjé truitelt git zoo'n i&lf-opea mondje;
en één slaat met onverklaarbaar schreeuw-
misbaar zijn luidste krijschen uit, en ver
baast je, hoe zoo een klein menschen-hoopje
tot zulk eon geluids-volumo in staat is
Ook is er even de vreemde gene van een
aantal oogen, dat bij je binnenkomst op je
gericht werd. Het zijn alle oogen paren van
kinderen ónder het jaar. Maar toch zijn er
reeds bewust menschel ij ke kijkers bij. die je
uit hun wijsgeerige, wetende diepten schij
nen aan to staren, die strak-vorschend hun
klaren blik niet van je afslaan; terwijl,
waar je gaat of staat, de hoofdjes zich om
wenden en onafgebroken die oogen met-
hun vreemden, raadselachtigen klein-kinder-
ernst je blijven fixcercn.
En dan is er natuurlijk je onverbeter
lijke onhandigheid, die je aanvankelijk in
een valsche positie brengt tegenover deze
sujetjes. Zal. men dan nooit begrijpen,
waarom jc 'n zuigeling met méér tact moet
benaderen, dan een kind, een volwassene.
den opgenomen, blijven daar ongeveer dxi'e
maanden, opdat zij zei ven haar zuigelin
gen zullen voedenzij genieten daar een
rustig leven, helpen mee in huishouding,
keuken, wasch- cn linnenkamer; en te gelijk
kijken zij, met behulp van Tiet bestuur, naar
een betrekking uit; zoodat zij na het ver
laten van het Tehuis in staat zullen zijn,
niet slechts voor zichzelvcn te zorgen, doch
ook yoor haar kinderen, die in den regel
gedurende hoogstens één jaar in heb Tehuis
verpleegd worden.
Zoo zag ik er dus, op mijn wandeling door
het gebouw, behalve de zuigeling-Verpleeg
den, ook wel de jonge moeders.
En indien ik deze meelij-wekkende vrou
wen kon ontloopen, wat mij eigenlijk
liever was dan was het, omdat de Di
rectrice mij wel voldoende omtrent dezo
moeders wist te vertellen.
Zij verteldo mij van het idiote meisje,
hoe deze geestelijk* minderwaardige
een grijsaard Je stem moet zacht enj vrouw niet teerste moedorliefde met haar
hoog tanen; je gelaat moet wat vriendelijk
toegespitst staan; je manieren moeten klein
en aanhalig lijken.
Verzuimt men zulke Kinderkamer-voor-
sehxiften, o, dan fronst zich een rimpeltje
over hot vlakste baby-voorhoofd, de oogen
verdonkeren van kleur, de onderlip gaat
trillen, cn voorloopig is alle toenadering
afgesneden
Doch men kan zich oefenen in tact. En
dus kir je je.,-welluidende klankjes van „Da
da!Ki-kiSjoe-sjoecn tot een goe-
digen lach plooi je je gelaat; en mot 'n
glimmend horloge, of 'n rammelenden sleu
telbos verover je de laatste barricade!
Bij zulk een bezoek aan deze algemeen e
Kinderkamer ga je aldus van wieg tot. wieg-
De Direetrioc, die je de zuigelingen st.uk
voor stuk voorstelt en met welk oen
trots, en overtuiging, en hartelijkheid!
vertelt je bij elke wieg de geschiedenis van
zoo'n baby.
Hoe kan een mensch nog zóó jong van
levensdagen zijn, en reeds zulk een trage
die t je belichamen
Van elk hunner verklaart de Directrice
de geboorte op weer een heel afzonderlijke
wijze.
s
Terwijl we bjj ieder wiegje stilstaan,
haalt de Directrice bij elk der kindertjes
zijn eigen verhaal op.
En deze kindertjes liggen intusschen dom
melig te dutten, of ze verpruttelen met bel
letjes-blazen den tijd, of ze liggen wat te
drenzen; en soms toovert zich een rond be<
hagentje om de wangetjes, kuilt zich het
kinnetje, plooit het mondje zich tot een
lach.
En om zoo'n lachend kindje zou je dan
kunnen schreien.
De jonge moeders, die te gelijk met haar
pas-geborenen in het „Tehuis Annette" war
kind kwam spelen, telkens wanneer het re
glementaire uur daar was, dat dc moeders
haar kinderen mogen komen zien. Dit kind
aardig, gezond, vroolijk jongske zat
er nu in z'n baby-box met blokjes te spelen
en terwijl de Directrice ever zijn ongeluk
kige moeder vertelde, kraaide dat kereltje
van leut om' de hooge blokjes-stapels, die
ik voor hem opbouwde, en hij dan, met
één mep van z'n stevige knuistjes, onderste
boven graaide.
De Directrice vertelde over hopeloozo meis
jes, die in wanhoop cn met de zwartste ge
dachten in het Tehuis waren binnengeko
men en als zij dan een kindje hadden,
hoe dan een ander gevoel plotseling bij haar
ontwaakt was; hoe zij dan ineens haar zor
gen hadden teruggedrongen, en slechts sche
nen te leven ia het geluk van het moeder-
zijn.
Een kindje lag daar in zijn rieten wiegjo
bij het raam; zóó'n mager, geraamtig schar -
minkeltje had ik nog nooit gezienMaar de
Directrice en dc pleegzuster lachten over
mijn griezel om het levend skeletje, terwijl
zij vertelden, hoe dit kindje toch zoo met don
dag vooruit ging, en hoe van al de moeders in
liet Tehuis er geen tweede was, die zóó
moedcrtro'tsch was op haar kind als dc moe
der van dit kindje.
Bij een ander wiegje waarin een kindje
van melk cn bloed behaaglijk mummelend
op z'n eigen knuistjes, en met speelscli ge
trappel van de stevige beentjes onder hot
dekentje vertelde weer dc Directrice,
hoe hier zoo juist de moeder haar ldndjo
had bezocht, en hoe die jonge moeder in
gezelschap was geweest van den jongen
vader, die een eigen tehuis ging inrichten
èn voor de moeder èn voor het kind-
Maar daarnaast, in de groote linnen
kamer, boog zich een stugge jonge vrouw
over haar werk; en teen mijn geleidster
haar toch* aan het spreken had wctcu te
brengen over haar toekomst-plannen, toen
klonk dit als een uitroep van moeilijk be
dwongen haat: „De vader 1.... Ik wil niet
weten hoo 't hom gaat. Hij heeft zich niet
zóóveel aan mij gelegen laten liggen, toen
ik een tijd van doodsangst doormaakteNu
zal ik er verder ook alléén voor weten te
zorgen I"
En omdat alle moeders eender zijn, prees
ik bescheiden: „Ik heb zoo juist in dc kin
derkamer je kindje gezien. Dat meisje met
dc blonde krulletjes immers, en met die
groote blauwe oogen 't Is een praclit-
kindje!" zoo dankbaar en trofcsch als
die moeder toen uit haar stugheid opkeek!
Het bestuur van het „Tehuis Annette"
bewaart een dossier. Dit zijn geen proces
sen-verbaal over de droeve ellenden van de
jonge vrouwen, die in deze inrichting moe
der worden. Neen, het is een dossier van
brieven, die door de vroegere moeder-ver
pleegden geschreven Avcrden, na het verlaten
van de inrichting. Het zijn brieven, die in
al lihin sterken eenvoud cu soms aandoen
lijke onbeholpenheid even zoovele hoofdstuk
ken vormen van dit Moeder-boek.
Eenige voorbeelden mogen het bewijzen.
Dit is uit den brief van een Engelsclic,
die na een verblijf van eenige maanden in
het Tehuis naar haar vaderland vertrok, en
dadelijk na aankomst aldaar aan het be
stuur schreef
„Ik ben zoo blij, dat baby op reis on
aan boord voortdurend bleef slapen. Ik
heb het bij mij 'gehouden en ik ben zoo
gelukkig u te kunnen schrijven, dat heb
zich uitstekend bevindt.
Ik kan geen woorden vinden, mijn diepe
erkentelijkheid uit te drukken voor al uw
groote vriendelijkheid, cn u waart zulk een
steun voor mij."
Een landelijke kind-moeder schrijft uit
haar dorpje:
„Uw Tehuis is door haar Directrice cn
Zuster F. een inrichting, waar dergelijke
meisjes weer moed en levenslust krijgen
cn ze in hun lateT dagen met liefde kun
nen terugdenken, ondanks al hun ellenden."
Een andere moeder, door haar ouders
zeer liefderijk opgenomen, schrijft in één
doorloopende verrukking over haar kindje:
„Zusje groeit best cn heeft nog niet één
dag wat gemankeerd; zij is gelukkig een
gezond kind, en loopt overal heen, maar is
zoo lastig tegenwoordig doordat zc overal
aanzit en naar alles grijpt- Ze begint nu
al van alles na te praten, ik wou dat u
haar eens kon zien; ze is zoo erg lief, en
mijn ouders houden ook zooveel van haar-
Zc heeft 'gelukkig een goed tehuis."
"Weer een ander kan naar haar vroegere
„Tehuis Annette" het bericht schrijven van
haaT huwelijk; maar dadelijk daarna spreekt
zich toch 'wecT dc moeder uit
„Even over mijn schat je- Gaarne zou ik
u willen laten zien, wat dat voor kind dfl
geworden, die dauwwurm was maar voor 4
weken aanwezig. Als u hem nu ziet, ge
looft u onmogelijk, dat liet dezelfde jongen
is, zoo fojsch, een ieder denkt van ruim
een jaar. een schat is het als u. hem zag
cn daar bij u was het, ik weot het zeker,
uw lioveling, en voorspoedig is hij met
alles, tata, papa, baba, zoo leuk, gerust u
kan ih.et niet gelooven."
Een volgende wil slechte haar dankbaar
hart uitstorten:
„Ik bedank u dan ook recht hartelijk
voor al de zorg, welke u aan mijn kleine
lieveling besteedt, cn ik kan het nooit ge
noeg waardeeren, want ze was misschien
nooit geworden wat ze is, indien u niet
gekomen was, cn o, geachte Directrice, ik
kan u niet zeggen, hoe blij ilc was, te ver
nemen dat er toch ten minste één behalve
mijzelve is, die zich bijzonder aan haar ge
hecht gevoelt."
En dit is uit een brief van een moeder,
die naarTAmcrika ging, om daar vlug geld
te verdienen voor haar kind, dat dan ook
langer dan de gewone termijn in liet „Te
huis" mocht blijven:
„O, Directrice, wat heeft mijn zuster
mij verrast met die portretten en wat is
de kleine daar kaarsrecht op, en wat kijkt
zc lief, en wat dik is zij geworden; haar
haartje is ook alweer gegroeid, sinds dab
u schroef, dat 't afgeknipt was, wat biet
ze er lief uit en wat heeft zo lieve schoon
tjes en kousjes laj'an, en een lief hoedje op.
Kon ik die kleine schat maar even pakken,
maar ik zal mij nog wel anderhalf jaar
tevreden moeten stellen met haar portret
en uw schrijven, maar ik ben blij, dat heb'
haar goed gaat, cn dat ik nu zooveel voor
haar betalen kan, cn als ik terug kom, zal
ik wol niet zoo onbemiddeld zijn, als toen
ik wegging. "Wat heerlijk, dat 't kind nu
zoo dikwijls uitgaat, en dat ze zoo gaat
kruipen; zc gaat ook al zoo babbelen,
schreef u, wat aardig, heeft ze een lief stem
metje, kan ze ook al „Moeder" zeggen,
Directrice j j i_J^J i jrSiÜl J&|
Zoo laat zioli liet dossier van liet „Tehuis
Annette" lezen, op welke pagina men het
slechts wil openslaan.
He vrees echter, dat dezo brieven hier niet
denzelfden indruk zullen maken, nu zo
in de krant afgedrukt komen te staan, dus
niet meer in hun eigen handschrift prijken,
en vooral ook, omdat ze nu gelezen zullen
worden buiten de rustige atmosfeer zelve
van dit toevluchtshuis.
Want daar schijnen ze te klinkm als
woorden van diepste dankbaarheid, bij de
herinnering aan dien tijd van radelooze el
lende
En die diepe klank wordt dan ook daar,
in, het „Tehuis", het best verstaan
[Het „Tehuis? Annette" staat, hol aas, elk
jaar vocfr een tekort. Wie als lid wil toe
treden (minimum-ooniributie een gulden)
melde dit aan de penningmeesteres movr-
wed. mT. E. v. LierWitz, 7, 1ste C. Huy-
gensatraafc, Amsterdam].
